장음표시 사용
261쪽
21I J In Thucyd. Narras. Pestilentia.
tur morbus, cum priore cessante, alter jnvadit; superuenit vero,cum permanente illo, accedit alius, silc,ut eode A phoc dicit pleuritis transit in peripneumonia,& rursius periphesmonia in phrenitidem Aphor. ra. phrenitis in lethargum it cardiacum, teste Celso lib. 3. cap. I9. silc febres inuicem per. mutantur, ephemera in putridam, intermittens putridaia continentem abit,continens in malignam, & pestilentem, sic etiam ad bonum, ut maniam superueniens dysentetia' vel hydrops sanat. Aphor. . Aphon j. eandem soluunt vari. ces,& hς morrohides superuenientes. A phor. 6. Aphor. ri. leucophlegmatia diarrhoea fortis soluit. Aphor. 7. Aph.ry. sic anginam indema,& rubor superuenies tam in broncho, quam in pectore,& collo soluit. A phor. ... & 7. Aphotqq.
α 6. Aphor. 3 7. dolorem hepatis a flatu superueniens febris Athor. 7. Aphor. 3 a.& Aphor.6. Aphor. o. sic dolarem chpitis cum aphonia Aphor.6. A phor. 3 L dc A phor. 3. Aph0.s sic in longis lienterijs ηυγλμικ sanat. A phor. . A phser. . ne phriticos, & melancholicos hςmorrhoidum fluxus superueniens sanat. Aphor 6. Aphor. ii. diarrhoeam longam sanat
VomituS απο ταυτομτου, idest superueniens, casu, Aphos ,
soluit febris superueniens. Aphor. . Aphor. 17. febrim fio uit icterus,ardentem febrem rigor. ibidem Aphor. 18.4 sit de qua morboru per alios morbos curatione vide in 6. fp μ' Com.6. contex.ulti pro quibus qui morbi , ubi Galenus p rapersequitur. Hoc vero esse verae pestis signum,quodo' 'ni v x 'nesmorbi in idem genus conuertantur, dc desinant, dGl m. ζ h x t etiam MCrcurialis in praelect. de Peste,cap. 1 . ubi ait:y-gillam eon cissimos dico aegrotasse alio morbi genere Patauij, Λ vςxxuntur neujs,Min iis locis,ubi pestis grassabatur,quinimo intςxὴμ
signa hoc tadidi uobis, quod paucissimi alio morbi gςη
snt tentati, & quod caeterae aegritudines in pestiferas u xi rentur Et Benedictus Victorius Faventinus testaturini 'Praxi, Cucurbitulas scarificatas febrienti applicat j fera ulcera abijsse. Ait enim: Memoria teneo ego,quo pore pestilentiae M. D. xxv i. fuerunt cuidam febris sit 38
262쪽
his in natibus cucurbitulae scarificatae,& paulo post illi sesaeationi iuncta fuit illa praua, & occulta qualitas, & ipsa istarificatio apostemate pestifero affecta fuit, & breui aeger
monebatur. Natalis de Comitibus lib. a7. Hisso. sui temporis, ubi describit pestilentiam Venetam, id in ea testatur accidisse. Ait enim Coepit uis morbi denique sic incrudescere , ut omnes aegritudines,quaecumque esse coepissent, mox in huc laetiferum conuerterentur,cum scabies, & uulnera, & quar-bis ulcera Dicando concepta fierent pestilentia. Et Hierosymus Mercurialis in Pisanis praeleth. aegroto 27. testatur esse maximae prauitatis indiciu m, quando morbi, qui sunt salutares, di ab aliis liberare salanx, fiunt exitiosi ut ibi de inaditana loquitur pestilenti. Sic Marsilius Ficinus in Epidem. antid. cap. ubi ait: Et omnis quaecumque fuerit infirmitas, in pestilentiam facile transire poterit, febres praesertim furiosae,& continuae,unde communiter euenire solet, quod hoc morboso tempore nulla praeter pestem aegritudo appareat. Et Andraeas Gallus in Fasciculo 1. de Pene sita suos inscripsit libros uigentis pestilentiae hoc signum dicit. Cum
pestis uires in una regione uigent, quicumque morbus,qui tunc acciderit,si bene pueri vermibus molestarentur, pestifer erit , sed cum inde complures seorsum a peste dissimiles morbi contingant,tunc pestem uires suas remittere,indictussit,quod ante ipsum etiam dixerat Ficinus loco antecitato. Hunc Thucydidis locu citat Gerardus Columba lib. l. c. 3 2. Miuam sententia Thucydidis testimonio, ac auctoritate fulcit, reddens rationem, cur in peste febres etia intermittetes, qdae periculosae non sunt ex Hippocratis doctrina, maiori ex znς Occidant,& ait: Respondeo, intermittentes febres deissi natu ra,nec esse pestilentes, neque cu periculo,dum spo- Ndicae sunt , si tamen contingat, quod ex priuato humoruvitio genitae in comunis aeris pernitiosum coinquinamen Iram incidant,accepta uenenosa lueextrinsecus, pestilentes
VR dunt,& quae ob propriam naturam salubres,dc sine peri' i uissent,ob communem pernitiem in pestilenteS com- ideo dicebat Thucy dides si quis morbis alijs an δborabat hi omnes in huc pestiletiae morbu uertebant. eib TynhΛΚ Vero isis facta est mentio, videtur res ipsa a ἡου dedu 'Vi quoddamodo efflagitare, ut, quid illa sit,exponamus. inim Ee a Et
263쪽
rro In Thucyd. Narrat. Pestilentia
Et quia de crisinos in nostris in Aphor.Hipp.sect. I.Comen
multa diximus, ex illis erunt nobis repetenda. Hoc igitur ν6cabulum deductum per metaphoram testatur Galenus 3. de, crissibus,& i. de diebus criticis a iudicio forensia, quia rude, homines, qui intersunt symptomatis saeuissimis , quibus eo tempore aegri conflictadtur, putant agi de aegri vita, non se cus ac Rei, cum apud iudices cau sis dicitur. viam etia instaphorae rationem probat Oribasilus i coment. a. Aphor. aq. alia tamen ratione eam explicat. Ait enim: Natura velut iudex residet in tribunali,ante quod duo litigantes accedet, unus ad alterum dicit, En vinco; alten inquit, Non vincis,
sed ego: at ubi ingressi fuerint, & silentiu indicta discernit iudex apud semetipsum, & sic loquitur, Ille vineit: & quod antea fuit litigiosum,postmodum efficitur quietum: Sic ita
que & natura,vt iudex constituitur, Virtus & humores cum affectu litigant: natura vero media est. Dicunt humores, Nos illuc ingredimur, quia nostriam est. Virtus respondet, Ego assumo tanquam quod meum est, si se junxerit naturacu humoribus,vincitur virtus: si vero se iunxerit cum virtute,Vincuntur humores, & affectus, S fit iudicatio ad salute Sic itaque confidit virtus naturae, quemadmodum si depl0 ratus homo habeat aduocatum bonum. Quam tamen me taphorae,siue etymi deductionem 1 unt qui non probent, cildicant potius translatum vocabulum α ὀ ταρ κρισ-
, id est, a iudicio pugnae ; quam ego quoque non rej j jo, cum videatur Philothei medici praestantissimi,& Hipp0 si iis interpretis celeberrimi auctoritate niti, ita dicentis in L
idest, Hanc iudicationem praecedens nox difficilis fit,& φφrito; quemadmodum enim Athleta, vel Dux, imminςpcrisis de -6ί ante meditatur , quon m
finitio ej debeat hostes aggredi, & quo modo eorum impressisthPhilox leo declinare: sic etiam natura perturbatur, instruςnβiyς G
264쪽
as facultates ad persequendam , M alterandam moi bificliniateriam, S hinc illa Oritur dissicultas. Quare ex hoc ipso definitionem quoque illius accepit : ita enim definit,
Crisi est certam e naturς,& morbi,ac subita in morbo facta permutatio . Tria autem potissimum significat apud medicos,& praesertim Hippocratem. Primum, λυαν, seu λ α idest, Solutionem,&solui. Quare Cornelius Celsus Latinus Hipp. plerumque ex Hipp. locis accipiens praecepta, vertit sellii,& finiri. Secundo lignificat motum quendam naturquehementem,ad rei alicujus expulsisonem: & haec est generalis eri sis notio, in qua non solum morbi, sed etiam caetera dicuntur iudicari, ut partus,abortus,conceptio, dcc. Et que admodum in iudicio non de leuibus rebus, sed de grauior,bus actiones intendi solent, & exerceri iudicia, ita non omnis naturς motus ad onus deponendu proprie crisias dicit, sed solum insignis, in quo natura eum morbo, uel causa morbi auctore non secus pugnet, ac reus cum petitore, uel accusatore in quo,ut necesse est: alterutrum uincere,ita hic uel nuturam, uel Aorbum . Tertio significat morborum permutationem,ut hoc loco apud Thucydidem. Dicitur etiam crisiis pro accessione, ut Aphor. i9. primae sect. ut contra etiam par4 Ismus procrisii usurpatur, ut A phor. 13. secundae sest&aliae etiam sunt huius uocabuli notiones apud Galenum λxis, quas praetereo, quia minus ad rem nostram faciunt. Tres habet partes, idesst,turbatione, κριαν,ides'ex' cretionem,& λωιν, idest, solutionem,quae omneS etiam ge' ςri .& totius nomine appellant, nempe crises,quatuor habet differentias,uel duas duplicatas ad salutem,ad mortem, Ril melius, ad peius επισ-κρικνΛ- οπαν isi Proprie aute dicitur κρώnt,quς ad salutem ; caetera uem cum termino distrahente ut mala crisis. Definitur autem
Q ad sanitatem,aut mortem. Fit uero,inquit, idem eodem
VI Vαθυσερτ --κρισιν, idest matura secernente a bo- praeparante ad excretionem. Videtur vero hic
dissicultas,quomodo dixerit Thucydides, quod in pe stem
265쪽
ri r In Thuc . Narrat Pestilentia
stem omnia iudicata sunt, cum Hippocli.
te contra in 3. Epid. testetur nullam facta iudicationem: contex. enim ΦΙ .ait, iudicatoriu& utile nihil, de sequenti contextu, ουδ' et o κρίαμοτο-νουτως--παινετο dest, neque iudicatorium qui e
quam his i' se habetibus apparebat,& ante contextu 1 .sixerat α ισιαι α οχιαὶ, no iudicationes,id est, mala iudicia multa,sed facilis solutio, quia non proprie locutus Ihucydides, sed abusus est vocabulo de mala crisi verba faciens nonde vera,quae est ad salutem ut diximus. Causa. i Videtur Thucydides medice interea loqui,& uocabulis liti medicorum, & fortasse etiam Hippo. eratis scripta,qui suo tempore floruit, perlegerat, cum con stet ex Decreto Atheniensium scriptade peste Hippocratis
edita: ipse enim ubique causas extern as,ac manifestas, quas uocauit Celsi is euidentes, atque conspicuas προφασι appeblat. Sic annotauit Galenus in A. de acuti Coment. I . ubi dicit animaduertendum medico,ne eum lateat τις - ωνισα ij6 σ3ων,idest,aliqua causa euidens, ubi Galenus in Coi' menta-& occasio rio inquit, οτιIae crisaes ονομα iurροφασ s,lde quid phd didicimus,quod manifestas causas nominat occasiones,&c.
24άI E pid, contex. 1. idem asserit, addens pneterea solere hoc uocabulo significari causas confictas,& tandem omno causas,idem in Aphorismis notat, S: alibi ste pius: in 3. Epic
gigni asseverans paruis de causis, quas uocauit occasione , inare uehementer laudo uersionem Porti,sui ita reddidit; alios uero, qui corpore sano erant, nulla certa, manifest qi causa apparente, sed ex im prouiso,& c. &magis medice uox
tit, quam Acacius, qui reddit nullis praecedentibus signi ;nam aliud est apud medicossignum, aliud causa, quanip Τidem apud eosdem possit esse, & signum;& causa , sed . eratione. Aemilius Francisci filius patris sequitur uestigjR,
in Scholijs explicat et οὐδεμιαρυμ ιχιτ ρ idest, ique incognita causa. Exemplisque rem declarat: solent enim huiusmodi,inqui inflammationesaccidere&seruose ,r' qui ad Solis aestum diutius eo minorantur , ijs etiam; qui ip temperantius uinum meracius potarunt : sita his qu0β
266쪽
ethucydides,nihil tale commiserant.Quid uero proprie hecberba sibi uelint, declaratur subsequenti uerbo ceu.' εἱαι ἡρ, quod quasi per σαφανισμον est adiectum,idest, subito, & signis eat aliquid repentino accidens sine manifesta causa. Sic p hii theus Aphorismorum elegantissimus interpres lib. s.
hor. ubi loquitur de humoribus αφανι τεεντων θαιφνare vanescetibus subito, interpretatur uocem ἐμίφνηροί- να-νωας αιτιας, idest, sine manifesta causa.
3ἐἱαίφνὴρ. Extemplo.J Videtur innuere,ac significare Thucydides quod etiam dixit Hippocrates, nem pe accidisse hec idest, nonnullis quidem cucausa,& occatione praegressa,aliquibus autem non, sed subbis cum sani essent, & nullam effet in victus ratione, quae di citur admissum erratum , nempe in nulla rerum sex non naturalium,quae omnia sub illo verbo comprehendemtur teste Galeno 3.in 3. Epid. contextu 9 dc alibi saepe, quod maxime confirmat Scholiastae etiam graeci auctoritas, qui comparatis fortasse Hipp. dc Thucydidis locis, interpret, tur hoc loco Thucydidium hoc verbum Hippocratico semla ιαπρο φαα ur, idest, sine occasione, dc cauta praecurrente , . Vt paulo ante etiam dictum ex Theophilo , vel interpretaim dum etiam hoc verbum alio Hippocratico, quo utitur in Epidem. - idest, cum non adhuc decumberent, sed
recti,d sani incederent,vi I. Epid.commen. a. coni. Ia.Vbi ait commemorans symptomata illius pestis, ἐγινωτο δε ταὐτα
bant haec multis rectis stantibus,dc sine labre, multis vero sebricitantibus, & coni. i. ἐγνετο δε-των --- των νοσηματων. idest. stranguriae in accidebanthil multis no decumbentibus, alijs vero morbo correptis.
' Hic enim ipse quoque Thucydides dicit alios alijs corrept0 morbis in pestem delapsos, alios vero alio morbo non i)borantes, sine ulla occasione primo insultupestilentia in licet hoc uerbo non ita exprimatur subita impressioth Hippo. nam plerumque eo utitur etiam coniuncto, & cu
u stans sustinebat multo iam tempore, contex 66. eiusdem.
267쪽
eiusdem libri,loquens de tabidis, αυτωνομοςαδην - οῦ. ροντο. idest, exi ptis vero nonnulli recti stantes sustinebant naalum, sed utitur ipse quoque hoc ipso Thucydidio verb66c in expositione,& In aegrotis,eodem libro,& dontextu memorato dixit,uρἱαντο μν ο τοις τουτων αἱ νηρ,εκδιυτων κακούσθαι, idest, coeperunt igitur plurimi ex his subiis ab his affligi:& aegroto, quinto eiusdem libri RIιον σι- νεο εν-νnt,ideli,dextrI foemoris dolore sensit subito,ide sine data occasione, de sine causa procatarctica, ac manife. sta,quam interdum in aliquibus aegrotis notat. Iacotius ja acis notat per haec vocabula significari primum aegrotutionis diem, & potissimum per a die enim decubi
tus primo, numerantur dies aegrotationis a medicis. Pestis repe Hollerius Stepanus, hunc subitu, ac repentinu morbi im
ηδ ἔμψ' petum,& inuasionem elegantissime assimilauit ictui iaculi, iiii iesus scribit de Bubone pestilenti verba faciens inlibes laeuli de to de peste Videns enim in pestilenti conditione , qui de repente quasi iaculo icti in inguine Bubonis initia, dc floremitatim presentiscant, quam similitudinem, ut eleganter e
cogitatam, S recte rei eventum explicantem, repetiuit etiain commen. l .in a. Coacorum aph. 39. eisdem quasi verbis,
sunt quibus nihil tale cogitantibus de repente dolor , quassi evibrante Iaculo in inguinibus,&alis percipitur: quam me taphoram arbitror ab ipso fuisse acceptam, vel ab antiqdi medicis,qui significare hoc idem in pleuritico dolore volo tes,illum morbum telum appellabant, quod instar teli emi si, ab aliquo loco ex improuiso adoriatur, S: urgeat, M itλextincti vocantur ab Hippocrate Crifallor, δεικτοὶ,idest,pς cussi,vel a fabulis,dc potissimum Homero, qui hunc repor tinum pestis ingruentis insultum telis, di sagittis assimi vult,dicens Graecos confixos sagittis A pollinis, qui noctd W milis aduenit, idest, occultus, οδ' kn υκντι ἐοικωρ. idest, ib/x nocti similis,adsignificandam clandestinam ueneni latco tis vim, quae subito opprimit, & de illius arcu, qui Hr ῆς
dicitur, βιος, ab Homero teste Eustrathi Heraclitus die
bat ludens, quod του ριου τό νίὰν ομιae ριορ, το isi ἔργον θαν*7 quod scilicet,arcus Apollinei nomen esset uita, ee dicitur accentu retractoo effectus autem mors q*yre Horatius in carmine saeculariinuocans Apollino i
268쪽
R H. Marc. Fab. Paul. LVI. sor
beat Romanis, precatur, Ut puerin audiat posito telo, idest, sine pestilenti/ , .
Condito mitis , placidusque telo,
Supplices audi pueros Apollo. ubi Parthenius meus, qui ex hoc loco grςcas profitebatut ante me, literas . in commentario, ait. sapienter orat,
ut Apollo pestilentiam, & morbos averruncet, quorum causa est nimius ibiis ardor, quare Homerus Apollinem sagittjs suis gr corum exercitum pene perdidisse finxit, Mideo etiam diuinus vates Dauid Psalm. 9O. appellauit 'an deber, idest,pestilentiam, ambulantem in tenebris, y occulte, de improuiso corripiat, ut supra etiam declaratum cum denominibus pestis ageremus, quare etiam Chaldaice Ionathas vocavit pestem sagittam Angeli mortis snu suugherida dimaleach mollia. sagitta Angeli mortis a Causa porro tam repentini insultus, & impressionis pestilen, L. i. 'tis referenda est in vim veneni, quod longo tempore col- stis est
lectum,repente se se prodat,ut testatur Galenus multis in locis,M potissimum commen. 3.in librum de alimento,ubi dicit: humor vitiosus ex prauis cibis collectus dico in venis latet,qui temporis progressu pestiferas febres gignit,sed nullus est locus magis accommodatus, quam in tertio Epid. ine emplo phrenitici, qui ob ijt in quarta: nam constat illum pestilentia correptum,& symptomatis affectum, quae hic narrat Thucydides,vomitum biliosum, δc capitis ardorem ac grauitatem, ibi enim ita de hac re disputat Galenus, Vibdeatur voluisse huius facti reddere rationem dc respexisse ad hunc Thucydidis locum, cu illius utatur verbo saepius ἐjας - νηρ, sed quia locus est valde insignis integrum recitabo.
269쪽
l a DThucyd. Narrat. Pestilentia.
tione est quo imodo fiat haec morbor procreatio ut subito inuadat inculpate fanos, & firma utenteS Valetudine', n0st enim quemadmodum repentina est eorum generatio, ita etiam onerationis causa, quemadmodum si pharmacunilathale accepisset homo, vel aliqua exasperrimis serpetibiis ipsum momordisset, sed paulatim auxerunt in corpore causam,quq posset huiusmodi affectus emcere, ut in demorsis acane rabido contingit, planum enim,quod de illis, neque feriatum, neque quiestens canis venenum nullum tamen ipsis indicium praebet multos interdum post menses, repento Vero ipsis contingit aquam respicie tibus terreri,de hinc j id breui occumbere: ex multo quidem tempore collecta,& acta causa efficiente rabiem, sed cum semel ad hunc terminRperuenerit, subitam mortem inferente fere igitur,& in die
phrenitide collectus fuerat quidam in corpore prauus fit eus Veneno deleterio si milis agens quidem paulatim incohporibus, in quibus versaretur, quia vero illa ante quodὸph modo parata erant, atque disposita, M succus ipse ad sustin mum malitiς cumulatus, repetino apparuit lethale ista's mst: etenim Sc phrenitico ita ab initio statim vomitus ip ginosorum adfuit febribus subsequetibus, ut plurimumη flammatis, vellit igitur in talibus pharmacis, morjup qquidam secunda die, aut tertia,qualitate ipsorum, non tituditae interitum afferente, ita & hunc aegrotum it)hmortuum existimandum est, tertia die ex qualitato νς':
270쪽
iorum succorum obiisse, non a phrenitide extinctium, subseeuram vero phrenitidem, qua sit aliquod accidens, atq; stin ploma. Videte adhuc, quae in hanc sententiam afferuntur a Mercuriali in hac historia explicanda in praelectionibus Pi. sistis, ubi reddit huius subiti insultus rationem, neque mirudebet videri, quod dicitur a Galeno diuturno tempore cola
lectuna venenum internum subito tandem erumpere, nam Multorsi hanc esse multorum morborum naturam constat,ut1ncorpore humano diutius lateant, mox data Occasione exim pro Viuiso plodeant, quod de contagiossis maxime celebratur, Ut leant. de Gallico, Malijs, Hipp. in libde affini. scribitesse morbuin sua ima vena, quod conteruatur Sc delitescit duodecim annos, mox tandem erumpens inducit hydropem, quare et ab antiquis teste Plutarcho iudicatus colatagiosus hydrops, ex hoc fortasse,quod tam qua in fomite lateret deniq; Hip. .demor.auctor est morbos subito posse quidem apparere , at eoru causam diu in corpore lateret,ac insen sibiliter agere; donec absoluta eius actione extemplo morbum procreet,& interitum etiam afferat. Sed ut omittamus reliquos mor' bos minime laetates, vel saltem non Venenatos, sumantureaepta, ut docet Galenus a similibus pesti,& venenatis morbis, morsus canis rabidi,& rabies per sex menses, Ut plurimuleste Galeno, M Avicenna in corporibus delitescit, imo petannos complutes, dc usque ad quadraginta, ut quidam an notarunt uenenum externi im ita praeparatur,Vt multo tempore lateat in eorporibus, quς illud sumpsere. Theoph tib se.
λκ. idest tradunt quosdam medicos) componere ita, ut per tempora stata interimant, ut dRDrum mensitum,trium, sex spatio, per annum, non nullosystro etiam per duos annos. Om plura vobis possem harum Hrum,& huius sententiae laudare auctores, ac propugnato Iς ,& multa etiam afferre ex historijs exempla, sed haec arbi- 'x δd probadum apud uos esse satis. Verum fortasse Vestru VqRjs a me quaeret, quomodo fiat, ut tempore contagios,pςstilentiae tam multi assiciantur subito, cum non sit credi- ti corripia desse in omnibus corporibus hoc diuturno tempore tur ςψilinum venenum , cui ita satisfiet, ut dicamus quam F a quam