Praelectiones Marciae, sive Commentaria in Thucydidis historiam, seu narrationem de Peste Atheniensium.

401쪽

uio manifesta est, S demonstratum est inpius ex signis hilitialissimis unum esse V sic in prorrheti. a. 32. necnon conta Vbi eisdem verbis dicitur , Fiλονς α ια κακον, κακόνδε sem λὰθη , post rigorem ignorantia malum , malum etiari obliuio, ubi Galenus in Commentario,im νικnPαΩ 'κλοι πω, ἐμφυτονλρμασιαν υ πο τ κατα το νιγοue αγροα ,κ λαθου, id est, Victum ostendit innatum calorem asymptomatis perfrigeratione post rigorem facta ignoran. tia, & obliuio, meminit etiam Lucretius his versibus. tque etiam quosdam coepere oblima rerum. Cunctarum, neque epossent cognoscere,ut ipsi. Diodorus Siculus Biblioth. liς 1 .de Peste Carthag.commemorat quosdam actos in furorem,Vin rerum omnium obliuionem incidisse in ea peste, τινερ-ες μανiαν,-λκω - ἀπαντων ἐπιτ*ον, Legimus quidem apud ueteres quosdam fuisse obliuione correptos artium,3c litterarum abique etii morbo, ut de Hermogene narrant, quem totius Graeciae in adolescentia fuisse praestantissimu Sophistam tradunt, post decimum octauum annum omnia repente oblitum usque ad octuagesimum vixisse omnium ignarum , sic superiori aetate euenisse Trapezuntio tradunt, sed ingrauescenti iam aetate,& senio. Orbilium vero Grammaticu sui etia nomis nis oblitum ferunt. Plinius lib. 7. cap. et r. ita de memoria

tradit. Nec aliud est teque fragile in homine, morborum, casus iniurias, atque etia metus sentiens alias particulatim, alias uniuersa. Ictus lapide oblitus est litteras tantum. f praealto tecto lapsus matris , M assinium, propinquorumq;ccepit obliuionem alius aegrotus, seruorum etiam. Sui Veronominis oblitus Messala Coruinus Orator. Simplicius is cit in Comen. prςdicameli qualitatis mentionem cuiusd/, qui morbo amissit scientias, quod etiam ex pharmacis dici tur contingere, ut in exercitu Antonij contra Parthoseu nil ex esu herbς maleficς,ubi citat Arrianum, sed legendum' Appianum , qui id narrat in Parthico bello, ubi dicitur ζ0 ν qui herba edisset,nihil meminista amplius,neq; cogn*Vj e

huius casus,maccidentis in pestilentijs facit etiam Ioubς' tus, qui omnia colligit indicia pestis cap. 8. ubi haec Ompla Thucydide paulo ante relata, in unum quasi fasci qRi

402쪽

eoniecta proponit, &rationem reddit euentus. Caeterum, inquit, quando tauior est pestilentia, emergunt rari nantes in gurgite vasto, atque hi paucis salus magni constat. Alii enun excaecantur, alij obsurdescuhalij rigent, & contrahuntur. Sunt quibus extremi pedes, manuS, aut pudenda omnino pereunt: quidam lymphatici manent, huc atque illuc assidue discurrentes: quidam prorsus, amisi a memoria, om-njum rerum obliuionem patiuntur, adeo ut ne seipsos quidem agnoscant, si Thucydidis testimonio fides est adhibemda : quod etiam Galeno placere videmus, Paucissimi nullatam atrocis mali vestigia referunt, quia infeliciter curantur aegri,partim penuria, partim incuria, aut inscitia Medicora Chirurgorum, vel in uod omnium frequentissim uest integrotantium ipsorum, vel assidentium culpa, vel rerum necessariarum defectu. Qua vero ex causa deperdatur memoria, si Galeno assentimur, erit frigida intemperies, qui obliuione existi 're oriri statuit, sed lotibertus adiungendum putat, si coniuncta sit frigori humiditas. Pituitosus si quidem est om iii.

nino succus,qui cerebrum supra modum humectans,& sebgefaciens memoratricis vires,dc robur eneruat,indicio sunt aetates seniorum, M infantium, qui humoris copia affluente,alteris naturalis, alteris aduentitia, minus valent memoria,&obliuiosi sunt. Idem sensiisse videtur Plato, qui dixinanimam omnia scientem,omnium obliuisci,cum in humudissimum foetus corpusculum sese demittit, ac mergitur. deinceps vero oblitorum recuperare αναμ νουαν, idest, remi, piscentiam, quanto magis ad siccitatem tendit,& corpus minus humidum redditur exiccatis superuacaneis humor,hR Unicus ergo pituitosus humor, qui suapte natura frigidi qR , ω humidus, demergit, & obliterat, ac delet impressaSRςmoriae conceptarum rerum formas,&obliuionem indu' in hoc magna statim occurrit dubitatio: nam si hinc 'bliuio proficiscitur, nempe ex frigiditate , &hunaOre,Vide xyinx non debuisse id fieri, ac euenire in ea pestilentia, in qu xydius aestus,& incendium dicitur e titisse,primum in capi' m X in pectore,ac toto corpore. Sed facilis est solutio: re δῖψddendum enim est,calorem illum,d aestum pestilentς in ' ς depastu calidum in natu partium, dc humidu primig

μ μ quibus cu esseat destitutae partes, δι proinde debilix xo

403쪽

AThucyd Narrat. Testilentia.

imbecillesq; redditae,externo frigori, Mexcremeto humori fuisse factas obnoxias,& propterea morbo frigido laboras ,γν&σαν τε ἀυ --Et non agnoscebant seipsos, nec familiares. V Oluit Vῖrumq; signum afferre, de quo dictum supra ex Hippocrate, nempe

quae ex eadem causa eueniunt, nempe perfrigeratione cere bri, sed non in eodem loco: nam armetessi priuatio, vel inter ceptio vis anima: Lommunis, quae per reflexionem perpem

di atque recognoscit speciem rei praesentis,& obiectae. λήθ, vero est illius vis, quae retinet rerum imagines, & notiones uniuersales,utrumque malum ; sed deterius si ambo cdiungatur,ut mox dicetur ex Galenomam victo calore ingenito non habet amplius cor spiritus, quos suppeditet facultati animali: sed horum loco multi vapores crassi ex Violenta irruptione, & repulsione excicati im pediunt intellectus refici xionem super species seruatas, oblatas: δc ideo neque illi agnoscun t praefentia, neque isti memoria retinent praeterbia . Quare cum, ut quasi Philosophus innueret utriusque symptomatis discrimen in diuersiitate facultatis positum,l etiam loci, quem primus Avicennas videtur arugnasse simgulis, nempe alteri priorem ventriculum, alteri posteriorem, tu ut Vtriusque coniunctionem, quasi Medicus ad mali vim exprimenda indicaret, simul haec duo coniunxit: nam ut praeclare Galenus in Commentario, 3 o. Aphorismi in a.

& non agnoscere familiares,dc non meminisse rerum gest rum ex perfrigeratione fit cerebri, bc manifestum . quo Vtrumque & per seipsum est malum symptoma, S u ambψsant, dupliciter malum.

404쪽

CVm enim genus morbi esset maius, qua ratiocinatione coprehendi posset, & in alijs rebus acerbius,quam humana pati natura posset; inuasit Vmὶmquemque, & in hoc potissimum signisficauit se quiddam maius esse malum, quam ea sunt, qua solent homini cotingete: Aues enim,& Qxuadrupe

do ,quaecumque hominum carnes attingunt, cum multa essent insepulta cadauera, vel ad ea no acce

ibant , vel si gustassent, moriebantur. Validoq; mPum dictum argumento confirmant,quὁd scilia vi manifestus erat auium huiusmodi defectus, &RRue visebantur usquam alibi, neque circa tale

quicquam. ZZ FABII

405쪽

FABII PAULINI

COMMENTARIVS

ac tauientis in humana corpora,symptomata,neque solum ea quae inue3it in tres praecipuos Ventres,sivel pacia,quibus vi humnae triaouasi princi pia, Lelementa cotinest fur, quibuklabeiactatis,atqdico in discrimine versari necesse est' uerlim etiam illa, qu rei portata sunt ab hac lue ipsis extremis, & artubus, loquibus cum nullum uitae amitten1ae,hisi per consensum,sit perlevilum, minus uidebatur esse foemidandum,cum ii S man illis acer ssima mala,1 δε casus pene incredibiles ac, laissent, ut ueritati suae historiae fidem accerseret, ae com parvret, seque non amptacandi causa quicquam' urisse, sed resti ipsam,prout se taberet,sincere pronunciasse ostenderet,ia tarum in hac peste tuibarum, ac casuum inopinatorum s nouorum ea am ereponit, eamq; constit m morbi ipsist nouitatem ac insolentram,qua non solum morem,ae comsuetu dinem aliarum pe stilentiarum'ς esset,sed uicit homilium,non dicam expectatio1ie qtice in malis ob simqrem solet esse semper magna) sed enitationem ut nς ςψἶ tando quidem as equi; nedum patiendo sustinere illius crindelitaterii, ac nouitatem posset Lumana natura,

ab exem plo serarum, ti alitust atquit sitisse niaxima, di i0β

ge inimicam humanae naturae,ae uitae mortalium,cum β' etiam,quae instinctu naturae ad humanae carnis,

depotationem sunt maxime propenis, illa

406쪽

lin etent,sed longe relagerent,quippe quς non rationis ductu qua carent,ad euitandum periculum impellerentur,sed insolita quadam Ai ipsius pestiletiae sese manifestissimis pro destis argumetis, ipsis quoque brutis conspicuis, atque perspejis,deterrerentur 1 a solum ab esu proiectorum corpotum, ted etiam ab accenu, cum scilicet longe etiam ab ipsa legione recessissent, neque ullum huiusmodi animal siue

pennatum,siue dentatum conspiceretur,quod si quid forte Artuna inter ipsa bruta magis fuisset audax,ac temerarium, quod ame, alijsve furijs agitatum attigisset , statim audaciae poenas dabat, disextinguebatur vi ueneni deleteria substo conse,us,atque prostratus. Maius ratiocinatione. Haec uerba signi fucant superagie grassantis morbi uim fidem hominum,SI cogitat nem, vel etiam tam fuisse ingentem, ut uerbis exprimi,& oratione no posset: Boccacius uidetur sic expressisse: -tarrate emincisi susi dolorosi essem, o in miractio a maiae ad inrare: miracula estim superant humanae credulitatis cupium. Sic Ouidius miraculo ascribit quod recitat hic Thmcydides' de cadaueribus illaesis, de intactis a feris, & alitibus :loquar, non illa canes, auitas volucres Non cani tetigere lapi.

Ingraria, par. . Cp. citans hunc locum, materna linguaita chen si p4 adpinthere, opta acerbo checia rapa bustiana nostpona ibi nare Vel etiam significare haec possunt uerba, quod adeo esset hoc morbi genus insolens,& δlignum , ut omnia medicamenta ratione, S artis praesii- 0 inuenta,ac excogitata superaret,qui mos est maxime pestilentium morborum, δί qui dicuntur a tota substantia, ut

r. In hoc. I 1 ri idest; quod dicetur.

t Thucydides narrad eam, L Z a quae

407쪽

In Thiae d. Narrest. Pestilentia

quae Athenis grassata est,suisse pestem,hoc argumento reniectans illius nouitatem insolitam,quod carniuora animam tia mortuos non degustarunt. Lucretius elegantissime huius rei facit mentionem. Inquit enim: ta Eusta j humi usi m inhumata iacerUt corpora upra

Corporibus, tamen alituum genus, atque ferarum, utprocul absiliebat, ut acrem exiret odorem,

ut igustarat, languebat morte propinqua. Vbi etiam videtur causam significare,cur non accederent serae,ia rapaces aues ad illa corpora, quod scilicet odore offen derentur. Quam causam attigit etiam Graecus Scholiastcs, qui interpretans illud verbu ου non accedebant,ait,

idest, tanquam ea, quae ab odore cognoscerent, quod pesti lentia correpta essent illa corpora. Cui etiam causae adlcribi illud potest , quod narrat Ρlinius lib. hist. r. cap.63, qui dicit Veneno necatos non attingi a feris, S volucribus: nam veneni a terra producti ad hominum utilitatem, extollens,atque recensens commoda, hoc quoque narrat. Miserta genuit id,cuius facillimo haustu,illibato corpore, εc cum toto sanguine extingueremur, nullo labore sitientibus similes. Quo taliter detumstos non volucres, non ferae attingorent,

turreteq; seruaretur, qui si bi ipsi perijsset, quod etiam recen set Mercurialis in libro de venenis,citato hoc ipso Pliniuist simonio, qui omnes a Nicandro videntur accepisse, qui j libello de Theriaca testatur a serpentibus demorsa cadad. ra a feris non attingi, Sc praecipue de Basilisco, a quo i issip

idesti

Non avis vlla volans extisdia cadauera supra iturgi aut Aquila, aut crocitans per nubila Coruri, Non sera praeruptis quaecumque in montibus errat, flet, ab extinctis tamsegrauis halitus sert. ι . .

Ad quod illud quoque facit, quod recenset abro de admirandis,ubi dicitur circa Scytharum, 'Histam regionem locum esse vigintistro stadiorum P

408쪽

oui hordeum producit, quo homines quidem vescuntur :equi vero,& boues abstinent, imo sues etiam, canes excrementa hominum,qui maZam, aut panem ex hordeo illo comederint, auersantur tanquam mortis periculo: persentitit enim odoratu sibi inimicum Venenum. Livius Dec. 3.lib. I. idem notat de peste illa , quam describit. Cadauera, inquit, intacta a canibus,& vulturibus tabes absumebat. Significat vero in hoc verbo Thucydides, adiuncta particula negandi in 'ντροψων per ισοι δυναμι- , quς Latine a Barbaris dicitur aequipollentia, illius contrarium, quod est αποτροφον, quod est το μα Πόρφον,idest,ab alendo alienum,hoc est,uenenum, quod opponitur alimento: nam συ πο ορ fit a quod est nutrio solum vero venenum nutrire non potest. Etenim uincit naturam, non uincitur ab illa, aut alteratur, quamuis id etiam vi consuetudinis fieri posse contendant nonnulli, allato exemplo puellia Napello nutritae apud Auicennam, aniculae Galenicae,quae cicuta alebatur: de quo tamen magna est controuersia. Sicque fere omnes medici interpretam tur hunc locum ; quare Sabellicus recte, conuertens hunc locum addidit, manifesto argumento maleficij , ac Venent, .

quod in morbo fuit. Sic Alexander Benedictus de hac peste loquens,M recitans Thucydidis sententiam, ait: In ea enimneici quid veneni inerat preterconsuetudinem,in qua nullum remedium idoneum repertum est , quod quis diceret Vtile fore,si offerretur. Hinc uero,arbitror,acceperunt pestilontium morborum diuisionem docti quidam medici dipl-dontes illicis in pestilentes consuetos, Apestilentes insolen tes: cuius meminit Petrus Forestus lib.6. observ. 1. Sch. nam illud τομα j j ο νον videtur hoc etiam significare insolens,&ζςter morem,cuius m i apud Hippocrate esse dicuntur in Q so paraplegia letalis & insueta,grauedines anhelos ,& c. g οτι ον α - ἱ-ποψω K Aliud quid esse quam consueta. JAltius hoc loco mihi videtur subire Thucydides, in ipsa Rrtis medicae penetralia nescius,&ignotus permeare, cum ςnim dicat pestilentiam hanc fuisse quid maius malum, Omersum a consuetis, de naturalibus, uidetur nos reuocare 4m'rbum formae, quem vocant a tota substantia Graeci, moibit,a3c iudicare pestilentiam ex eo esse gene tota suta qς quo maximae sunt intor medicos controuersia: :.nam stantia. : in

409쪽

in communi medicorum scholatria triΠm habentur diesborum genera, quae nos docuit Galenus in arte medica, cimultis alijs in locis, nem pe ex intemperie,ex mala compositione, M soluta unitate, quae sola genera esse ueros morb6, multi contendunt, neque dari quartum hoc genus a toti substantia volunt, his freti argumentis,quod omnis na mὀtbi,aut est partium primarum, & similarium, quae dicuntuloμογεω, dc sic posita est in temperamento, dc crassi, aut est

organicaru ,δc posita in conformatione,numero,& situ,aut

communis utrisque δί sic posita in soluta unitate, quorum in numero fuit etiam Alexander Massaria, qui nuper obili Patavij vir doctissimus,&alij complures,sed contra non do fuere viri longe doctissimi,qui in Hippocratis, dc Galeni do.

ctrina quartum hoc morborum genus inueniri testatissent, de demonstrarunt, cuius opinionis antesignanus, di propugnator est Fernelius medicorum, qui nostra memoria fio. ruere elegantissimus, qui lib. 2. de abditis rerum causis olo. pluribus ostendit dari hoc morborum genus, sub quo c0blocat omnes occulios morbos venenatos, contagioses, ocpestilentes : Fallopius addit etiam maleficos , ia fasciuatiγnes,qui quidem Fallopius quasi alter Achyles,ac propugnator aggreditur tueri hac opinione , di in tractatu de morbo gallico, quem esse ex hoc genere profitetur; Alex. Petioni0 contra repugnante, multis probat argumentis 1 Galeno ζ'gnitum,& nominatum hoc genus,duasq; affera causas ab bu Galenus superio ibus in Iocis in di uisione morborum noli adhibuerit, aut fecerit horum mentionem, pr m 3 quod ibi methodum medendi instituebat, hi vero nevdut sub ratione methodi, alteram,quod rarum est hoc 'ux horum genus, de ideo proposuit frequentia tantum:tryaysero signa proponit c*gnoscendi hoc genus, primu quia macedit alicuit edicamento uento radset, κρῆτο, λονου, potentius ratio se, ut supra dictum' quia, scilicet non cederet inubntis ratione, M arte inediςη melitis. Secundum lon'ga obstrui tione doctorum'n'mihi

parum usu,& experienti; partim ex hist6rijs,di scripti ν' rum. Tertium, quod de termittat evnumquodquς py ζ

410쪽

Minuam principem assicit,ut postilentia cor, gallicus hepar, duod in negat potissime Mercurialis,qui facit Gailici subiectu spuitus naturales. Tertita propugnator est AD emetipsiqui z.li: de causis morboru,6c alibi hanc sententiat alime tuetur,oc hi nouatores appellantur a Massaria , coistra quem postremo excitatus etiam est Gherardus Coluba Messanensis, qui lib. I.c 3 l. disputat omnino dari morbos a tota substatia, δί Marcelli C prae simul ac Massariae reijcit opinionem, caninamque rabiem ab illo in intemperie calida, dc sicca collocatam esse motbum probat a tota sub

stantia.

i Dii 1 praeterea hoc loco potest Thucydidem pet haec uer

''θsον, quod Hippocrates 3 . progri . iubet obseruandum maxime medicis, In morbis, ut praeclaros se se ac admirabules praestent, quo loco Galenus interpretatur ambientis aeris conditionem, non eam, quae in primis qualitatibus, sed multo pretestantiorem, & occultiorem; quae est uis quaedam deletidiria,& uenenum totinositae substantiae prorsus insem sui quod cum nec calore, nec frigore, nec odore, nec coloredeprehendi,dignosciq; possit, recte coecam Vim appe, latam dicit Fernelius,55 1nde profectos morbos caecos hane esse illam morbidam excretiostem idem testatus, qua tota

erem conspersum dicit Hippocrates. a. de naz humana. 3. - αντιθααποκριανεχον &in 3. prognosticorum diei uin επι λημευοντων, idest, 'superueniemtium m6tborum 1 mpetum,seu,ut communis habet uersio, miganter grassantium; ham cum 1b1 iubeat haec considera tenere praeterea, τηρωρκρ κατατα ν,id est, temporis c6Ritionem, clusi explicate, & d1stincte designat nempe tepest)tum, primarumd; qualitatum constitution in , quae pia h)St,mamfesta, & superuenientium ac uulgarium morbo una impetum, cuius eiusadsi libditior,&ignota,ac obscin q,ndn6que sensu edmprehesidi potest, & ideo admirabbH'ς diuina appellata , quae omnia relari etiam Gherardus 'umba lib. i.cap. 3 1i dissimulato tame nomine Fernelij, qtae hausir. Massiaria lib. ide peste uidetur hanc sententia improbare; cudi Uertat locum hunc Thucydidis his

Nipi. hae in te declarauit se aliud quippiam efie portemtosum,