장음표시 사용
461쪽
is In Thucyd. Narrat. Teflentia
praetermittere, cum suis et pene infinitum persequi, qu, singillatim huic aut illi absurda, praeter rationem evehi sent, in pestilentijsm. huiusmodi plurima c6tingunt,moria
tur praeter spem omne iam periculum elapsi, reuiuiscunt in ipsis rogis interdum elati, cadunt robustissimi , ac ferocissi mi subito, supersunt imbecilles, atque morbo sit, & sexcen ta huiusmodi in consentanea consequuntur,quq DOS quoq; illum imitati omittimus: tertium Theorema est, quod illo
tempore nullus ex consuetis, & salutaribus morbis regna. bat, aut vexabat Athenienses, neque ullus aegrotusinuise batur, qui non peste laboraret, quod in omnibus pestilem ijjs est verissimum theorema, quartum est hoc, quod eo tepore quicumque coepisset morbus, ilatim pestis naturam assumebat, & inita cum peste societate,iam non morbus ille, sed pestis erat, ut denique omnes in illam morbi desine rent, ac finirentur, quod etiam in superioribus affatim est demonseratum esse pestis maxime proprium. Quintu the0rema est hoc, quod pestis nulli parcit, omnes interficit, nullam habet aetatis, s Xus, viri u dignitatis, aut curationis rationem, quicumque siue negligenter,siue exquisita ratio ne, &adhibitis medicis, atque assidentium diligentia cure
tur , correpti pestilentia pari pacto, de eadςm conditiuno
το μὰν οὐν νοσκόια. Morbus igitur J Haec est tertia. pars huid N arratio opusculi, siue narrationis de pestilentia in prima enim,qὴς Vsq; ad τομεν ετορ,annus quide,&c. Origenem, i ite, M causisS pestis persecutus esto,in secunda naturam,Vimqu*tes. ac symptomata morbi, omnemque illius in grassando lapitiam, ac insolentiam. in hac tandem tertia parte ea peri Quitur, quae acciderunt non ex vi morbi, sed ab exterui Ggsis, adeo ut possi mus tria nomina tribus hisce partibus iid ponere, & primam philosophicam nuncupare secus Romedicam, tertiam postremo historicam,triplicemque i ps
sustinuisse personam Thucydidem ac praestitisse se phil0
phum, medicum, historicum. ostendit vero in ipsis vς δ Thucydides se iam transire ad aliud narrationis genu γ partem, cum dicat,quasi finita, ac absoluta disputauOος natura, & essentia, nec non symptomatis morbi, ταν is αν, eiusmodi fuit natura, iam transiturus ad il
462쪽
disputationem, illa Vero verba Omnia interiecta, πρinet, Me. barenthesi sunt claudenda, b est ιιετάρααρ, ides , transiitio, ινομενη , idest, apparens non Vera, siue oranea nq, ita enim appellat Hermogenes hanc figuram ,& Valere dicit, is eue κρίνωαrii dest, diluciditatem Orationis: istiumst:.J Est atticismus,dessideratur enim particulamet, de , quod frequentissimuna esse apud atticos ostendunt hi, qui de dialectis scribunt, & potissimu Hom. id solet facere, cuius in oratione consuetudinem, Ueconomiam, ut sepe diximus ex Marcellino, Thucydides imitatur, exempla peteda sunt potissi. ex Henrico Stephano in sua appendice cap. r. Vel potest esse alius atticismus omissi substantivi, ut dicat,
quae in αραλιι ποντι ἰ 'κ ἀτοπίας, idest, ut omittam multa, δί
uersa genera insolentiae, & inusitatielfectus, &c. mirum etd vero quam varient in hoc vocabulo inte pretes, Valla inter- hcet. pretatur calamitatem, Vertens ut alia multa calamitatis genera praeteream. Henricus Stephanus insolentiam, in margine enim vertit, ut alia multa de eius insolentia omittam; Sabellicus hic plura praetermisit verba. videtur tamen hoc expressisse vocabulum duobus verbis mirum insolens, vertens, accedit δί aliud non minus miru,&insolens. Aemylius portus in appendice ad patris commentaria interpreta, tur ατοπ e , atrocitatis insolitae,inusitataeq; calamitatis: idetestatur, absurditatis vocabulo hoc graecum nomen saepis- sine reddi, nos vertimus pluribus verbis,vim uniuersam voc buli cupientes exprimere de admirabili illius prςter rationem euenturnam Suidas ostendit multa siβnificare hoc vo-ς bulum , nempe miraculum, αλογαν, praeter rationem euentum,quae duo notat etiam auctor e ymol. magni, dicens, α πω, αντι θαυμrioris αλογου τατ ται, idest, ato ponp admirabili, vel praeter rationem facto ponitur, κακιαν,
ystiositatem,de malum,ut supra accepitThucydides,cum di ατοστον ηδεα , id est, halitus vitiosus, dc gra-ης lens, τοἱά- σα παραAjον, idest, nouum,dc praeter ratio' m, quae omnia videtur voluisse hoc vocabulo exprimeret 'idcydides, sophocles in aedipo Tyranno simili usus voca- η 0, agens de peste,qua vocat, ἐκτοπίαν φλογα πnματ , is solitam flammam mali, ubi interpres αδλοκρ'
interpretatur,iden,peregrinam, dc prodigiosam, M Pi Ggg a tarchus
463쪽
a o In Thuyd. Narrat. Pestiumu
tarchus in Caesare dixit, ατ-iαντης - idest, nouitate& insolit sim morem annonae, herbarum enim radicibus Vescebantur,ex quo in pestiletiam incidisse tradit, & vel ex libedignosci potest non temerarium, aut falsum esse iudiciuα Halycarnasset, qui inter quatuor instrumeta eius dicendi generis , quo usus prae caeteris eximi O,ac singulari,primum c6llocauit, poeticam quandam in Vocabulis licentiam, ac in delectu vocum poeticarum libertatem,de quo etiam repre hensum ab eode Dionysio detendit Marcellinus,quasi pedestri, & ciuili oratione uti nequeat,dicit enim ipsu ignorare, quod hoc sit singularis cuiusdam facultatis , habitusq;i per lactissimi, S: ideo etiam scribit illum Pindaricum graue, ad sublime genus dicendi imitatum, obscureque de indullita
locutum, ne omnibus esset ad manum, 'α-ρατορ, & ad
eius lectionem vulgo aditus pateret, facileque intelinus unus ex vulgo scriptorum testimaretur,& no eximius, atque excellens,quod si usquam, in hac periodo maxime cernitur, ubi obscurius videtur de industria locutus, & parum dixisse cohaerentia, ut priscorum fuisse morem, notat Did'sius ab ipso Thucydide Obseruatum. L .. J Absolutum casum hic dicit esse Fraciscus Portus, ut supra, ρωτομεν η, dc esse dicit hicciosam, ωρ laetςω Aemylius portus notat positum pro pron0mi
Me adverbium, του αἰτυχανε λινοριενα ἐκα ii, sed cum
sit, τι particula in contextu, melior sensus ibinc elicitus ,yi scilicet, non omnia uni euenisse, ac singulis testetur, sedali quid huic, diuersu aliud alteri,& alij rursiis aliud dissimilo, ποῖλα κ αλλα, Multa,& diuersa 4 Videtur his verbis sagin care Thucydides multa adhuc alia praeter iam enumςIλ; symptomata egrotis accidisse,seq; non omnia persecutὴν sed insigniora, praecipua, quaeq; propria pestis illiu yi . rentur, cum multa adhuc adessent,quae vel reliquii eijὸν Hsent morbis communia, vel aliqua sibi ratione praetex*J tenda, Vigintiocto vero enumerauit symptomata I b. ydides,capitis quidem octo,quae fuerunt, capitis calorς y μmentes, oculorum rubores, S inflamatio, guttur sanguinolenta, spiritus vitiosus & graveolens, s sis, sternutatio, raucitas. Thoracis, & cum so ςQμμο
464쪽
tum quatuordecim, tussis vehemens, cordis, idest, oris ven. uieuli subuersio, ανα expurgationes bilis omnes, e ma, cum iuncto stimul cruciatu Ἀλαιπωρia, singultus inanis,spasmus Vehemens ex eo derivatus,tepidu extra corpus interius inflammatum,idest,leuis febricula cum aestu de caumate intus,color in subrubrum,& liuidum mutatus, pustulae, oc papulae toto corpore scatentes,su ελ ,sitis insedabi lis inquies, , vigiliae αγρυπνia, corp*rissoliditas, quia non ἐμαρα- , idest, flaccescebat, ut in caeteris morbis . Ventriculi Vero ταρκοιλὰρ duo Ἀκ. Ge,idest, Ulceratio intestinoru vehemes,qupatio nomine dicitur dysenteria,diarrhaea perpetua, cum imbecillitate membrorum,& Totius quidem extremorum priuatio ακροοτηρίων ἀντίληψιρ, Vt pudendorum,manuum, peduc
Amissio oculorum,& obliuio omnium, ac ignoratio sui ac suorum: apud Hippocratem vero recensentur vigintiqua- Apud tuor secundum aliorum obseruationem: sed si quis recte Hippo- colligat,sunt plusquam trigintaquatuor. Ex quibus sunt no- nulla eadem cum Thucydidijs, nonnulla diuersa, dc ab illo
praetermissa. Et fueruterysipelata,gutturis cruciatus, ρα υγ- obserua. γορ πώρρ,Voces Vitiat ,sebres ardentes, phrenitides,oris aph- ta. thae,pudendorum tubercula, ophthalmite, carbunculi,Vem tris turbati appetitus prostratio απογιτοι, sitis, urinae turba
casus carnium, ossium,neruorum τnς κε
ς λης, Τιμιπι λελου,idest,depilatio capitis,& menti, dentium postemata, delirationes , narium stillatio, απο γ νs fici accessiones in paribus,cum obliuione,resolutione, M vocis amissione,frigiditas extremorum,haemorrhagia, sudseres multi non critici, herpetes, tenesmi, lienteriae, Voluuli myligdi, τροφοι φανο, σιερ κακοὴθωρα. Si vero etiam febrium
y rias species enumeremus, erunt multo Ilures, tertianas ςnim recenset,quartanas, nocturnas,continentes, longas,erxδticas,fastidiosas, inconstantes, adeo ut omnia fere ad qua qx ginta symptomatum numerum accedant Lucretius ea
qςm, quae Thucydides persequitur: sed quaedam alia rursus yb illo non tacta,ac com memorata: nam primo ponit in capyxς Octo symptomata incestum caput seruore duplice. OB
-'. siussus luce rubentes,iudorem sanguinolentum i*ψςiua
465쪽
ast In Thi d. Narrata Pestilentia.
hmpto vocis viam interclusam, linguam sanguine manantemmata po- asperam tactu, ac motu grauem, stomachi totidem, nempe sita a Lu spiritum tetriam voluentem Odorem, intolerabilia mala, Manxium angorem, singultum, spasmum. pectoris, ac thora cis multa, tepida extra febrem, intus perurente, maculas cst ulceribus rubentes per totum corpus inde propagatas, sitim insedabilem,vigilias,& alios illius satellites,ac comites,phrenitidem,aurium tinnitum, respirationem ingentem, &raaram, sudorem colli,sputa crocea salsa, tussim, & raucedi.
nem, tremorem artuum,friguS extremorum,faciem demddictam Hippocraticam, quae essicitur compressis naribus,cauatis oculis, ac temporibus, pellis duritie, ac frigore, frontis tensione, quae omnia febris ardentis, dccausi socia, &ideba philosofo eodemque poeta collocata inter affectus thoracis, in quo fit febris,licet multa ex his ad alias partes uiderentur pertinere,extremi uentris Vlcera tetra,idest, dyseteriam,& nigram profluuiem alui: extremorum,inter quae uidetur collocare partes capitis externas, ut nasum, qui laborauit haemorrhagia, unde corruptus sanguis plenis ex naribus ibat, dc oculos, qui caecitate correpti, partium genitalium, manuum,pedumque abscissiones,demum amissionem memoriae, quae omnia partim ex Thucydide, partim ex Hippoecrat partim ex aliis fortasse scriptoribus accepit,qui de hae peste scripsere, uel Epidem. tertium Hippocratis, uel Tha cydidis pestem interpretati sunt, quae desiderantur: ut Lyci Macedonici, Sabini, Satyri, Quinti, qui fuere Galeni pr. ecoptores, scripta, & commentaria, ut Thessali ipsius Hippincratis fili j, qui Epidemicos 3c ipse libros exposumcommea taria, S alia huiusmodi, ut ipsius Galeni in Thucydidem scripta, quibus omnia ad pestem pertinentia persecutu, atq;
complexum esseconsentaneum est,cum nullum alliud reli querit syntagma, atquetractatum, in quo agat nominatim
de ipsa pestilentia,quae tanti est in arte medica iliomenti,do quo non defuere obtrectatores, q uilliu acetis arent,dc id iissetiam si dijs placeo uitio uerterent, δί mancum in arte trudenda fuisse asseuerarent,utiam si quis ex his tribus ribus Omnia colligat, plusquam quinquaginta inueniat hinius pestilentis symptomata, quem numerum signorum
silentia quidam etiam in sui libris posuere, S plura βημ
466쪽
Vt Ingrassias,qui quinquaginta duo, & Nicolaus Massa, qui quinquaginta S unu, in suis libris de peste,& alij coplures,
quod si quis perlegat etfam aegrotos,& observet, quae ab
Hippocrate recenientur eorum symptomata, multo etiam
plura expiscabitur, nam in ipsis libris Epidemicis multa de industria, & dedita opera praetermisit Hippocrates, ut docuit Galenus,in lib.de dist.respir. ubi comparat Hippo. Thucydidi, uel quia erant uulgo medicis nota, uel etiam quia ab alijs, videlicet historicis', alijsve hominibus non artim cibus, sed idiotis explicata, si quis uero etiam reliquoru ibbros Epidemicos percurrat, siue hi sint Hipp. siue Thessali eius filij, aut Draconis, multo plura adhuc poterit obseruare de hac eadem pe stemam arbitror ego reliquos libros fuisse ab Hippocrate scriptos dum per reliquas grςcis ciuitates
peregrinaretur pestilentiam curans, ut uidetur etiam innuere Palladius graecus interpres in 6. Epid. nammisi tertio amno, S postremo curasse pestem Atheniensem,nempe in recidiva facta, superioris anni praelectionibus declaratum est, atque conclusum: in qua etiam costat dimisiscte filios,& Generum, ac discipulos in uarias ciuitates ad curandam pest,
Aliquid diuersum. J Adverbium positum
pro participio ιρια φερον, significat porro Thucydides his uerbi ,duo. primum accidisse adhuc praeter antedicta signa, Mi inplomata alia quaedam diuersa ab his, quae no ita uniuero iam omnibus accidebant,sed singulis separatim, propte rca fortasse ab ipso praetermissa, deinde non omnibus ex antedictis o1a signa evenisse, 65 symptomata, sed diuersadjuersis,&diuerso modo coniuncta,alij enim aderant cubti. calores, exempli grati a oculorum inflammatio cum iussi,alij alia, neque enim plura,ut plurimum quam tria uel 'datuor simul uexabant, licet non inficiar contigisse aliquibus plura, &alicui fortalie omnia,diuersis tamen tempor,hR nempe alia in principio, alia in incremento morbi, alia inn statu, & nonnulla, seruandis in declinatione,Vt piloru qςfluuium, abscissione extremoru,& similia,alijs etiam nul uiuentibus, sed post mortem tantum ut in his,qui subito 2 stribant, quibus iam mortuis apparebant, uel bubonus, ς xbunculi,uel tubercula, uel exanthemata, uel testium,
467쪽
& pudendorum inflammatio, uel similia. υίαν, N aturam. Recte interpretatur Gr cus Scholiaste,
naturam , qua ratione frequenter apud medic6, Graecos vlurpatur. Non ita autem accipitur, ut apud plat, A 8 pG nicos: na pesti Sic morboru non esse posse ideas id est,sepiti sis, & ta a sensibilibus reruexemplaria,& causas illic6tendunt, MI0xb0xu medici etiam ipsi negant, rei j cientes omnino cum Aristo. imi y tele has rerum ideas,&substantias separatas. Alia tamen ratione non esse posis ideas morborum contendunt Platoniaci, quia scilicet sint praeter naturam, cum ideae sint reru tam tum m κῶ e qυαν dest, secundu naturae ordine licet no de. fuerint inter medicos,qui autument dari morbos naturales,
qui sint substantiae, de quo quaerit, & disputat Montista:
nusquaest. i Alcinous Platonicus praeclare, & elegantet rem hanc omnem persequitur breuibus, cuius verba recitabo. Ponit enim omnia, quae ab idearum genere excludun.
Τπρος τι oin με θνος, , idest, neque enim multis Platonicis placet arte fabrefactorum esse idcas,ut clypei, Vel lyrae: neque Vero etiam rerum praeter naturam, Ni febris,
cholerae, neque singularium, ut Socratis, Platonis, nequo futilium rerum alicuius,ut serdis,& festucae,neque relatiu0'rum,Vt maioris,& excedentis, vi Sic vius hoc vocabulo Calenus de peste,lib. 9.cap.de terra Samia, ubi ait profuissu ter ram A rmeniam epotam in illa peste, quae similis Thucydi
sa eade, A gathias JB.; agens de illa peste, a τους νοσον i idest,huiuSbi idea similis fuit antiquae. Et Appianus Alexadrinus dςbς, lo Punico agens dς pqste postfamem exorta,
468쪽
ἰδίαι πασαι κατελαμβανον, ides , dc morborum omnes ideae ipsos corripuere. Galenus frequenter ita loquitur, ut dicat sic in lib. a. de diffres p. cap. 3.
cossietae accidentiu ideae fuerint, & paulo post dicit παῖκι et σωιδεαρ, idest, passionum ideas. Massarias in libro de pellevsurpauit ideam pestilentiae pro natura, & characteriirio ipsius pestis, ait enim atq; sane si memoria repetamuS, quae superius ex Hippocrate imprimis,& Galeno a nobis iam costituta sunt, si nolimus ab eorum decretis turpiter desciscere,facile fatebimur ad formandam ideam pestilentiae nuq; illos, & nusqua contagij meminisse, quidam recetiores pro idea dicunt faciem. Gerardus Columba in praefatione sua, qua ideam morbi persequitur, sic ait. Eius morbi facies haec fuit. His vero occasione dedisse vi Galeni latinusinterpres Theodoricus Gerardus Gaudanus, qui in loco supracitato Galeni verted usus est pro idea facie, vertens,in magna hac peste, cuius eadem facies fuit, atque eius,quae Thucydidis memoria grassabatur,sed no male dici probat Auli Gellij locus lib. i 3 .cap. 28. ubi dicitur per faciem intelligi forna a omnem, & modum: & inquit, montis, Sc coeli, & maris facies, si tempestiue dicatur, probe dicitur Salustius immutata Vrbis facies erat, idest, forma,Widea. QVAντων ὐβοτω. Nullus ex consuetis morbis. J Videtur pugnare hoc quod dicitur a Thucydide cu doctrina Hippo
cratica, quam superius explicauimus, cum de pestis natura geretur, in qua dictum nullum esse peculiarem morbum, sod complecti omne genus morbi pestilentiam: nam cum dicat, nullum ex his, qui homines vexare colueuerunt, morbis infestasse tunc, Messe grassatum,&si quis esset, T statim
in hunc pestilentem vertebat, videtur aperte aduersari Hippocraticae sententiae , sed ita conciliandae sunt, cum dicit ruisse morbos in hunc pestilentem versos, & nullum ex ciniiueris grassatum, intelligendum est, non de specie morbi, sud de qualitate, & modo,hoc est, morbi illi a salutares an-iς solebant esse, & medicamentis cedere,ac sanari, acceptasQstilenti illa , & venefica qualitate essentiam quidem non mutabant, ac naturam, sed modum affligendi, & qualitate,
Riisataque, Quiora, &lausera inducebant symptomalia, Hlili adeo
469쪽
as In Thucyd. Narrat Pestilentia
adeo ut noui viderentur morbi, quod supra verbo illo sithi ' cauit ατοπια, cta in Vari j scilicet, & praeter rationem morb6 rum praeter hominum spem, aut metum,& expectatio nem in1bliti morborum missis , calamitates corriperent humana corpora, qua etiar I ratione dici sortasse potest 'iAn noui nonnulli pugnant Ita esse nullum morbi genus nouuex, orianuir riri, sed ibium morem, S symptomata mutare, M prodire Qibi quas immutatum &nouum, quod de Gallico multi conte. dunt,quem ueteribus quoq; notum quidam volunt,& ide fuisse clim mentagra, cum lichene, cum saalati Arabum, cum lepra, cum elephantia si,& aliis huiusmodi morbis, sed reuera fatendum est,quod praeclare docet in sympos. 8. plut nouos quotidie gigni morbos, & ex historijs probari potest singulis fere quatibus nouum aliquod genuS morbi ac muli emersisse, 65 corripuisse mortales, quod pluribus super uacaneum est comprobare. Consue torum . Quod supra dixerat, mibi hic variandae orationis causa, & quasi per
dicit u ο ειωθος, consuetum O A1 λγ. οιτο, τουτο ἐτελευτα. eadem sententia superius explicata, ac εχπι προεκαμν ιρ, dcc. dces συγχωρκας, idest, ut
detur aliquos alios extitisse morbos, hi tu omnes in hunc desinebant. τουτο σελευτα. In hunc desinebat. J uidete quae de h0ς annotauimus in uerbo νοοῖ , idest, morbus,initio primς ζα
plicationis,& quae supra in uerbo ἰθὴ , ubi Thucydidcilianc eandem rem dixit, quod profecto non sine summa ra tione factum credendum est,ut breuitatis studiosissimus i idem paucis iteriectis periodis diceret,
idest,annus enim ille,ut omnibus erat exploratum,ex Ompibus maxime fuit immunis ab aliis morbis, quod si quis Vte aliquo laborabat, in hunc omnia conuertebantur; in qβ' etiam illud non negligendum ad nostram diuisionem xxx Plicem huius narrationis ipsius testimonio confirmandy)qd in ea parte, ubi medici partes diximus sustinuisse, mς rco 'sus est uocabulo et 1κουιθά, ut ibi ostendimus, hic uox' udi personalia agit Historici contrito usus est, uulgariq, RV
470쪽
tabulo, non ex artis mysterijs repetito, ετελευτα, desinebat. εθνουσκον ist. Moriebantur,& c. Hic una est ex illis Theatra
libus figuris,quas secutum Gorgiam, Polum, Lycimnium, aliosque sui temporis adamasse Thucydidem scribui, sunt enim quasi in membris appensae numero syllabae,
raρ,oppositiones,&μερισμοi,partitiones orationis οἱαμε et θεραπευομενοι. sic paulo ante Gωθο- , dixit, quod respondet superiori uerbo, ἀτοπιαρ, hanc sententiam eleganter expressit, 3c in suam transtulit historiam Dionys. Halycarnassaeus in suis lib. Hist.lib. 9. ubi ait de illa peste, α θρώπ
νψκον, id est, humanum nullum auxilium proderat, sed pari casu,& qui multa adhibita diligentia curabantur, SC qui omni ope & praesidio carebant, moriebantur, & hanc quoque uidetur uoluisse adumbrare Matthaeus Villanus in descri- ptione suae pestis,dum ait. Fubia mala da discreti, e la sperien Umedata di molli, i qualis strouido , nnchm seno in tu hi solitarii, di sana aria, fomiti ii'uni buona cose da uiuere, oue non era si 'etto di ge- te infata, in diuerse contrade ii diuino gladicio cui non sepuοte ferrar leporte: Ili abbat te, come gli altri, che non serano proMduti. sed haec quoque sententia ab Hippocrate non est praetermissa, qui
in 3.in 3. Epidem. lib. ita coni. a a. loquitur,uerba faciens de herisypelate, qd sexagenarios maxime in capite uexabat, a σμικρον - πολλοωὸ rq D-ἐρυor, idest, si pauidi a negligeretitur, & multis etiam si accurate curarentur:
qR requi interpungunt ibi, πο λοια ρε, errant ni ea sentenu , & pulcherrimum sensum perturbant. κῶ πανυ θεραπευομάνοι, Etiam valde curati. J Videtur intelligore eos Thucydides, qui a medicis, omni adhibita diligentia,curantur per methodos curativas,& rationes exqui illas, qdare res ipsa,&qocus videtur me admonere, ut de metho'
docvradisummatim pauca dicam inani cum duplex sit sentontia medicorum pro curanda peste,altera nempe quorund m, qui nulla methodo medica utendum dicunt, sed rem e , si dijs sola experientia demonstratis, casu, quam rationem tiapro cuςQllectis undique kex medicoruna,&ex historiarum font, randa pe R ,quae extaba remedijs, in nostris huius anni protegomem ,quae diu stellius audistis,explicauimus: altera eorum,