Magni Hippocratis Opera omnia (tomus I)

251쪽

των δίαιτάν τε καὶ τρ0φρὶν χὶ νυν χρεονται ευρεθr ναι, εἰ quam de morbis quibus ii ipsi tentantur. Cum igitur rudes

sint, neque morbos quibus aegrotant nosse, neque quomodo oriantur, aut desinant, neque ob causas increscant, aut minuuntur, iis est sacile; ab alio vero inventos et expositos, proclive, cum nil aliud quisque recordetur quam quae sibi contigisse audit. Quod li quis popularium sententium non assequitur, nec se audientibus conciliat, is quod vere existit. non assequetur et neque proptexea ulla proposita materia indiget. Principio sano neque inventa fuisset, neque investigata ars medica, neque enim ea aegrotis opus esset, si eadem victus ratio iis offeretur, qua qui Val*nt utuntur, quin etiam alia victus ratio contulisset, nisi essent istis alia meliora. At nunc necessitate homines coacti artem medi-ς in invenerunt et investigarunt, quod aegrotis oblata bene Valentium victus ratio nihil contulerit, ut ne nunc quidem ς0nsext. Ad haec superioribus equidem saeculis neminem istam beno valentium victus rationem et alimoniam, quan nu utuntur, inventurum suisse existimo, si idem cibus ol

252쪽

ην πάσχειν δια τῆν συνοχλειαν - ἰσχυρως δε καὶ τοτε, κuὶ τοὐς μεν πλεισιους τε καὶ ἀσθενεστερην φυ Πν εχοντας ὰπ0ὶ- λυσθαι εἰκος, τυυς δε τυυτων υπερεχοντας πλείω χυόνον ἀντεχειν. ωσπερ καὶ τυν εκ τῶν ἰσχυρων βρωμάτων, οἱ μεν γαρ ρηιδίως απαλλασσονται, οἱ δε μετὰ πολλων πονων τε

potus homini, bovi et equo et caeteris praeter hominem animantibus satis suisset, ea nempe quae ex terra oriuntur, fructus, herbae et foenum, quibus nutriuntur et augentur, et sana desunt, nullo alio victu indigentia. Qv nquam eqWidem per initia hominum eodem alimento usum esse exi stimo. At cibaria, quibus nunc utuntur, non nisi arte in Venta et excogitata longoque temporis intervallo in usum deducta mihi videntur, cum nimirum ex robusto et si instrictu, intemperatis et nimium valontibus ingestis cibarii', in multos et graves morbos homines inciderent, in qμφ' etiam hoc tempore, si iisdem uterentur, incuri exent, ' quibus gravibus doloribus et morbis eorropti brevi Vit*m cum morte commutarent. Etsi voro ost sonito his mali. min nus conflictatos sui ire propter consuetudinem, quum Vi. xx 'qquidem graViter laborarint et plurimo, quidem imbecilli' 'n tura praeditos interiisso, eos voro qui viribus pro*βVrent diutius exstitisto, non socii, ac lii, o ttim pore qui 'φeX valentibus cibariis lacilo, alii non nisi eum multi. 4' q

253쪽

adducti illi videntur consentaneum naturae alimentum in vestigans et id quo nunc utimur invenisse. Triticum igitur macerantes et omnino pinsentes, molis frangentes, Iubi gentes et atrantes panem consecerunt. Ex hoYdeo vero magain et plurima alia magna circa eam adhibita opera coxerunt, atrarunt, miscuerunt, Valentiaque et intemperata cum imbecillibus temperantes, omnia pro hominis natura et viribus composuere, rat; cibos valentiores ingestos, filio da natura superari non possent, dolores, morbos et mortem asserre, eos vero qui a natura superarentur alimentum, incrementum et sanitatem praestare. Huic autem invento

quodnam j ullius aut convenientius quam medicinae nomen imponi queat quandoquidem ad hominis sanitatem , n uitionem et 1aIutem inventum est, quod in illius victus rationis vicem succederet, ex qua dolores et morbi nascuntur. Quod si quis hanc ipsam artem esse non eSistimet, non absurde proxIus sentiat. Cujus enim artis Propter usum et ne-Lessitatem nemo rudis est, sed omnes periti, illius artificem

254쪽

σιν, ουδε στείλαιττ0. οι δε ζητῆσαντες τε καὶ ευρ0ντες ἰητρι- κλὶν τὴν αυτεην κειν0ισι διαν0ιαν ποντες περὶ in μοι ὁ προτερ0ς λ070ς ειρVζαι, πρωτον μεν, οιμαι, υφεῖλον του πληθεος aliquem Vocari fas non est. Quanquam inventum hoc longe Praestans est et multa arte ac observatione constat. Quinetiam in hodiernum usque diem qui rei gymnasticae et Viribus reficiendis praesunt eadem via investigando semper aliquid inveniunt, quo quis pro cibo et potu usus reliqui in certamine longe superior et seipso robustior evadat. Me dicinam igitur, quam omnes acgrorum causa inventam esse 1atentur, in considerationem adhibeamus, num et nomen et artifices habeat, ipsisque superior esse velit et unden moriginem traXerit. Ac mea quidem opinione, quam supradi ininemo ad medicinam investigandam animum applicaturus sui 'let, si eadem victus ratio et aegris et sanis accommodata esset

Quare etiam in hunc usque diem barbari ot Graecis sinitimii .pud quos uultus est medicinae locus, cadem victus ration' qua sani ad voluptatem utuntur; nequo eo quod eXpex μ' Rbstinent, ne quo sibi temporant. At vero qui medici 'mPexstrutando invenere, hundem quam qui a ine superi' qua utione dicti sunt sontentium secuti, primum quidem 1 '

255쪽

sentio, de suis cibis copiam detraxerunt, deinde pro multis paucos sumpserunt. Quod cum aegrotantibus quibusdam satis esset, palamque prodesse, non tamen omnibus constaret, Verum erant quidam ita assecti ut ne paucos quidem cibos conssicere possent, quibus sane imbecilliore quodam cibo opus esset, sorbitiones inVenerunt, Valentes cibos pau- eos multa aqua diluentes eorumque Vim temperatione et coctione detrahentes. Quod si qui neque sorbitiones superare possent, iis etiam detractis potiones substituerunt, observantes ut et usu et copia moderatae essent, neque justo QOpiosiores, neque meraciores, neque pauciores exhiberentur. Inprimis autem animadvertere oportet, quibus in morbis sorbitiones minimo conveniunt, sed continuo ubi assumptae sunt, febres ac dolores exacerbari, eta quo essicitur, ut quod assumptum est morbum quidem soVeat et augeat, L rpus vero imminuat et imbecillius reddat. At vero qui ta assecti cibum siccum, aut magam, aut panem quantum Vra modicum assumunt, ii decuplo magis atque Inanifestius

256쪽

laeduntur quam si sorbitione uiantur, neque aliam Ob eau Iam quam quod cibus viribus sit valentior quam assectus re quixat, tum quod cui sorbere, ei edero minime conveniat Quo namque plura comederit, eo p0jus assicio lux; si pauca, etiam dolebit. Atque ad id sane res exuntur omneβdoloris causae, quod valentissima edulia maxime et eviden tissime homini tam sano quam aegro sunt noxia. Qua innymigitur aliam habuisse mentem videtur is qui medicuβ 'IOmnium confessione .lisex vocatur, cum victus rationζm qua aegri utuntur invenit, aut qui ab initio omnibus m0yrtalibus Nictum illum quo nunc utimur loco illius a q* ac serinae Victus rationis adinvenit os apparavit Τ Milii elH dem eadem esse ratio et uno eodemquo modo expogitata yy detur. Hic enim ea quae occurrerent ot a natura humδη- bene Valente propter feritatem tit incommoderationem lapς

rQxi non poterant, illo vero qua o quivis qui mod0h Hssectio minime sup0rare poterat, dotrahoro studuit

quid inter hoc et illud est dis ori minis, nisi quod boo mμὲ j

257쪽

τὰ - των καuν0νWυν διαιτα πρ0ς την των υ αιν0ντων, ὀυ90ιαν μυβερ ur' 'ην etiπερ Ti7ν η τις ταν καμνοντων osti0ιων τε καὶ των ἄλλων γων. il υνὴρ γαο κ&uτων ν00rὶματι μ/qτε Των IMλεπων τε καὶ αφορων μ/ητ αυ π&ντυπασιν ευχὶθέων, αλλ ουτε aistin ulissetur0ντι μίλλει ἐπιδηλον εσεσθαι, εἰ εθέλει καταφαγεῖν ἄ9T0ν, κρεα, η αλλο τι ων UIιαίν0ντες εσθίοντες ωφεὶ νται, μη π0λυ, αλλα π0λλω αν ἐλυσσω νὶ υγιαίνων δυνατο. ἴλλος τε των υγιαιν6νrων φυσιν εχων μητε π&νTαπἶ- σιν ασθενέα sal τ αυ ἰσχυρην, φαγων τι ων β0υς ῆ ιππος φαγων ωφελυῖr0 τε καὶ ἐσίκι 0o0β0υς, η κριθας, ξ αλλου των T0ιουτέων μη πολυ, ωλλα πυλλω μεῖον ri δυνίατο. καν VJU0ν υ; ιαδε ων T0υτο ποιησας ποννησειέ etε καὶ κινδυνευ- σειε κείνου του νοσευντος, 0ς τ0ν αρτον ἡ τὴν μαραν ακαίρως πρ0σηνέγκατ0. ταυτα δη παντα τεκροὶ ια, 0το ταυτF ηplici et Vario magis genero constat et plus habet negocii, Originem autem praebuit quam prius fuit institutum 2 Quod si quis in considerationem adhibeat atque inter se conferat tum aegrotantium tum bene valentium victus rationem, is eam quae ferarum est et caeterarum animantium illa quae aegrorum est magis noxiam inveniet. Si quis enim morbo tentetur neque omnino dissicili et intolerabili, neque prorsus levi, sed quem neque qui peccat sit cogniturus, si panem, aut carnem, aut aliud quiddam eorum quod sanos juVet, Comedat, non multum quidem, sed Ionge parciusquam sanus poterat: contra Vero aliquis sanus natura non omnino imbecilla, noque rursus robusta, aliquid eorum quae bovi aut equo prosunt Comedat, nempe ervum, aut hordeum, aut aliud quippiam ejusmodi, non multum quidem, sed multo minus quam serre possit: quamvis id sanus cerit, non minus utique gravabitur aut periclitabitur qu'm qui aegrotus panem aut magam intempestive assumpsit. X quabus omnibus colligitur, artem medicam via quadamm Vestigatam ot inventam osse. Quod si re Vera, quemad-

258쪽

γαρ μέτρου τιν0ς στ0χασασθαι. μετρον δε οὐδε oταθμόν, οὐδε αριθμον οὐδενα ἁλὶ0ν πρ0ς ο ανατερων εἰ λη T0 9κριθες, Ουκ αν ευρ0ιης αλλο ἡ του σώματ0ς την αισθησιν. ὁι0 ε 70νουτω καταμαθεῖν ἀκριβως, ἁστε μικρα άμαρτανειν εinu in ενθα. καν εγὼ τουτον τον ἰητρυν ἰσχυρῶς επαινε0ιμι τον Ruκρα ὁμαρταν0ντα. τυ δ' ακρψ ἐς 4λιγακις εστι κατιδεῖν, modum existimant, quae quidem sunt valentiora laederent, quae vero imbecilliora, tum aegros tum sanos juvarent et nutrirent, Tes facili negocio conficeretur. Longe enim tuti H ageretur, si res ad imbecillimum deducatur. At nunc n0ΠIevius peccatur, neque minus laeditur, si quis pauci0r ηι infra modum assumat. Fames enim plurimum potest in b0'minum natura tum ad sanitatem et inibocillitatem tum R4 mortem inferendam. Multa vero alia mala et varia quid 'mex plenitudine oriuntur, neque vero minus gravia eX ing nitione , ut proinde in his maxima inlit varietas et mRgngdiligentia requiratur. Modum enim quadam conjectura collὲ gere Oportet. Modum autem nequo pondus, neque Iol δ' alium numerum, ad quem ista reseras, ut exacte e gn' DRS, non ullum alium invenias quam corporis Durum Quocirca istud adeo oxacto cognoscero, ut leviter in uix*m γ' partem pecces, operosa ros ost. Quanquam equi ''Vehementer hunc modicum laudarim, qui parum PQςς' At eXacta certitudo raro cernitur. Quare medicorum Pἰς

259쪽

λεσαντες την ταυν. 0υτω δη καὶ οἱ κακοι τε καὶ πλειστοιὶ γροὶ, Orατ μἐν θεραπευσ-ιν ανθρ-ους μηδεν δεινεν εχοντας, ες θυς μν τις καὶ τα μεγιστα aμαρτανων 9υδεν δεινον ἐργάσαιτ0, π0λλα δε τα τοιαυτα νοσηματα καὶ πολυ πλεοντων δεινων ανθρώποισι συμβαί, ει, εν μεν δη T0ισι TOι0υTO Gιν ὰμαρτανοντες Ου καταφανεες εἰσὶ τοῖσιν ἰδιωτ σιν ' oκ0- ταν δε τυχωσι μεγαλω τε καὶ ἰσχυρω καὶ επισφαλει νοσηματι, et0τε σφεων τα ὰριαι τηματα καὶ ἡ τεχνη πασι καταφανος ἐστιν. 0ὐ γαρ ες μακρον αυτ ν ἔκαστου αἱ τι μυριαι, αλλὰ δια ταχεος παρεισιν. 23 οτι δε ουδεν ελασσους απο κενωσι0ςακαιρ0υ κακοπάθειαι γινονται τον ανθρωπον ῆ καὶ αao πλη- ρ σιος, καταμανθανειν καλως ενι επαναφεροντας επὶ τους πιαί, υντας. εστι γὰρ οἷσιν αυτ ν ξ ιφερει ιμονοσιτεειν, καὶ τουτο δια τυ ξυμφερον τοῖσιν αὐτοῖσιν ετάξαντο, αλλοισί que maloxum navium gubernatorum mihi simillimi videntur, qui si tranquillo mari navem Tegunt, nemo eos Peccare deprehendat. Quod si eos vehemens ventus aut tempestas oppresserit, jam omnibus manifeste constat eorum imperitia et culpa navem fuisse perditam. Ad hunc sane modum

improbi plerique medici, dum leviter assectos curant, in quibus vel gravissimi errores commissi nihil periculi a mittunt, cum multi hujusmodi morbi ac longe frequentiusquam graviores hominibus contingant, in iis quidem si

delinquant, plebejos latent: ubi Vero in magnum et vehementem dc periculosum morbum inciderint, tum ipsorum arS et errores omnibus sunt conspicui. Horum enim cujusque Viridices poenae praesto sunt, neque in longum disseruntur. Quod autem non minoves assectus ex intempestiva Vacuatione quam repletione homini contingant, ex bene Udientibus probe cognoscas. Quibusdam enim semel tantum Libum sumero consert, idquo quod conserat sibi constitue-

260쪽

τως αυτε03 Τυμφερον μη cis ιστη ση, o ταν τάχιστα παρελθ' ξωρη, ευθυς αδυναικίη δεινλὶ, τρομος, ἀψυχίη 'λεπεὶ τουτ0ωνοφθαλμοὶ χλωρ0τεροι, οὐρον παχυ καὶ θερμον, στ0μα πικρυν, runt. Quidam etiam prandere ob eandem causam, quod ita Conserat, coguntur. Quod non iis contingit qui propter Voluptatem aut alium quemvis casum liorum alterutrum facere student. Plerisque enim nihil rosert utrumlibet se cuti, Vel semel tantum cibum capere, vel prandere eliginalsuescant. Quidam vero si quid incommode fecerint, nossi acile degunt, verum eorum utrisquo dio altero ViX nes te mere eXacto, supra modum gravis oritur assectio. Si enim pransi fuerint quibus prandero non conducit, ii conti μ' graVes totoque corpore et mente segnes evadunt, cum Ossti latione, somnolentia multaque siti. Quod si insuper eti-m

coenaVerint, et flatus et tormina Oxcitantur et venter erum

P t. Ac multis magni morbi origo suit, si cibos quos sem 'labsumere consueverant bis assumpsissoni, nec quiQqVR Rmplius. Ad haec si quis prandoro consciolus atquψ ς'ipi ndere conducat, non prandeat, protinus ubi tompy Pi Retexiit, statim gravis impotentia Oxoritur, tremor et Rnimidose otio, ad haec oculi pallidioeda sunt, urina crassit οι ς