장음표시 사용
321쪽
Dς IvBICIO dam apricantur tantum,&haec interdum etiam insuper in laeuorem exaehil ducuntur; aqua calidissima perfusa & seluta trajciuntur per fit trum eliym1- cum ex charta, cui substratum est linteum: traiectum quod est coagulare sinitur. Sed attendendum est quod succi quidam dum crudi sunt, S: soluantur & trans colari possint; sin ignibus reuerberati, abeant in lapidis naturam, ut nitrum, alumen, chalcanthum, Sc. quomodo ex liquido alumine
etiam non vehemente calore tradunt nasci lapidem Tiburtinum, per stibii mationem, non tantum flores & fuligines separantura parte fixa,sed & p rq paratio instituitur ad euidentiam maiorem iudici j. Ita est di de tostione, incensione & sim abus. Cum serrum in aquis acut Iregeneris exhibeat ferruginem; aes, aerugine, pinna bigenera cerusiam; argentum Lagurium, pos
sunt minerae talium metallorum pereas aquas attentari. Negant tamen
multi metallorum substantias aquis communicari, dc fortassi v recte negant, si ea in sua forma vel rusticis nota intelligant: non recte, si in ramentis exilissimis qualitate externa mutatis. Notum enim est posse ea solui in aquas limpidissimas, indeque reduci per sua artificia; &ut hoc sit in vulcania minore, ita etiam proportionaliter euenire potest in maiore. Secedunt
quidem calces res aluti ex aqua denuo admista dulci copiosa; sed cum illa a toma in turbidis motisque una prodeat, dc hauriantur; dc non semper tota quantitas in conspectum veniat; non neganda est admistio. Certe si calaa- iij lapidis cineres, tosos, pumices δc alia quς canalibus sat magnis dc ponderosis solidisque massis accres cepe solenti fateiatur occultari dc imperfecte misceri aquis talibus posse, quid est quod solutiones metallorum inficientur, quae etiam in farinam subtiliorem, calcemque dclaeuorem exactiorem po Trint comminui, sicut testantur hydrargyrus, minium, cinabaris,su b limatum, dcc. II ergb ramenta non tantum aquis acutis ad iudicandum bene disponi tur, sedispe suis modis reducuntur, ut in chymicis dictum est. Videndum tamen ne violenta fusione vitrescant, quod si sit, quanquam peritus etiam liuac ali quid iudicij de metallo capit, tamen id obscurius est, quod similitudo aliorum nobis imponat. Queardam manifesta in lamina candente detinentur & fumigare, aut ardere sinuntur , quo ex fluxu, constantia, fu anis, halitibus, flammae syecie, se nitu, carbonibus seu recrementis & ali j sconiectura capiatur. Recrementa laevigata, δc in massam redacta eXten duntur super lamina, quod in ea sol ostendat partes salsas ex nitore, elauatione Scalijs. Nonnulla porta untur animalibus cum cibis vescenda: Et huic eΣplorationi etiam aqua ipsa adhibetur,quae vel potui datur, vel incoquitur aut immaceratur cibis. Sed no est cuilibet quaelibet praeparatio apta, F cile feri potest ut ex inepto apparatu iudices in aqua mineram salis esse, cum laon sit; quia ustiones nistra i sedimento salis saporem produxisti. Sic arbitrabe ς adede serruginem, aut minium , cum rusinem iube feceri . Nou
322쪽
M1NER ALIvM L et B. II. 3is Non liaque contentus esto uno figno, & exploratum habe quid ex qualibet praeparatione rei accedat.
De iudicio sensuum. SEd ad iudicium ex sensit, quanquam hunc repudient tum Platonici veteres, tum male illos aemulantes Pyrrhoni, ex Paracelsi grege recentes, perueniamus. Hic initi δ sciendum est, nos non simpliciter uti sensita, quomodo etia in brutis est, sed sensu humano,eoque famulante interiori principio , quod est mens & ratio ; ut sint potissimae iudicandi partes intellectus, qui a sensibilibus sit scitatur. Neq; verδ etiam quiuis hic locum habet
intellectus, sed is qui rerum usu &experientia est instructus,&integre de illis iudicare, quatum conuenit homini potest. Non enim satis est rubedine percepisse, atque etiam rubedinem esse pronunciasse, qualis ea sit,& cuius rei, collectis una signis reliquis ,& cum si milium farragine comparatis vel uti ferruginis e minera, auripigmenti, sulphuris, &c. dicendum est. Vtimur autem ad sensilia intellectui exhibenda in talibus examinibus potissimum visu, gustu, olfactu, quos & Galenus elegit ; post eos etiam tactu taliqua est autoritas, sicut eum adhibuerunt Agricola, Baccius&alij. Nos neque auditum repudiabimus ;vndi quaque comportantes quod ad aliquam certitudinem facere queat.
De perspicuitate. QVoditaque ad visum attinet, cum eius proprium si colores, quibus lelucem accensemus, percipere,&senses communi discernendos, mentique iudicandos offerre : color autem sit actus luminis terminati in perspicuo: una etiam το διαφαν κω ἄδι-ανον considerabit. Tenebrae enim ad
hanc rem sunt inutiles. Si igitur aqua mineratis snam hanc potissimum appellabimus, de reliquis statuentes secundum analogiam 9 e fonte profluit perspicua, & perspicuitas potius aerea est, quam aquea ; spiritualem misti
ram subesse suspicabimur,aut ita attenuatam corporum substantiam,vtexa- die cu aqua comista visum no terminet : aut succos confusos similes. Quodnam ex his sit; alia aperient argumenta. Con firmatur enim opinio de spiria tuali mistura, si constans est perspicuitas in quovis experimento; si inconstans, ad reliqua animu ad ij cimus. Est aute permagna varietas in talib. Quς-dam . n. pelluce ni cum calor actualis ad huc unitus e st; sublato eo densantur. cedat de patiuntur spiritu praesente &discedente. Na & caloris .pirit' est disgregare crassia,& distinere partes, quae concidunt & terminantur illis abeuntib8. Abeunt aut vel diuaporatione spontanea;vel calore externo vrgete,vel aliquo dissipate per motri,aut consumere &definiente; sicuti vide
323쪽
3 6 DE I 'DICIO AQEARvMiolutionibus metallorum , decoctis, &c. per vini spiritum, acetum, aquar isalsam& silai 1libris congelandis. Nonnulla a frigore consistunt, sed homogeitia manente. Itaque & hoc non niuit tam confert ad iudicium hoc intasti tuendum. Videndum autem etiam est, num perspicuitas talis ist ut iniectorum exacta imago, Squantitas reprae CCtetur, qualis dicitus este aqua Balnei S. I adistat in Ungaria; an vel d minor, maiorve res appareat, aut spe-
sic aliquid iudicii erit de mistura poterat hic pro
.s axiomate e iue quod Ciunt: per medium densius obiectum grandius conspi- , δειλὲ a citur; nisi id infregiment perspicilia, quae etiam minutius quam per aeremi - δώου. dem visui O tarunt. Attendendum tamcn ubi ea sententia valeat.
QVar opacae sunt,& turbidae, statim argutilat corpulentam mistura &nonnunquam etiam subsidendo deponunt, & tunc pellucidum Gii adit quod est a lueti m. Id et uenit etiam his quaea tubantur coctione, medicinis iniectis, Gallo modo; po stea vero limpidescunt,ut albulae ali minosae & marmorear ; puteus Fiderius in Rhetia acidus , aluminosus & similes primo limpidae, post crassescentes, inde facto sedimento Jiquorem perspictium iterum exhibentes. Potest tamen fieri ut hic quoque aliquid corpulenti maneat in liquore. Magni iudicij est ex sola perspicuitate certum indicare, cum videamuS non tantum dura concretaque corpora,Vt vitrum, lapidem specularem, crystallum, gemmas multas, marmor, item ala bastrum, lachrymas aliquas, tirccos aluminis, boracis, salis, venas metalliacas quasdam, Vt argentum rude rubrum . rubeum sulphur, &c. perspicua esse, sed & illa coi*ora aquis occultari citra laesionem diaphani,&per cha tas quoque duplices, triplices percolari, ut in muria &solutionibi is plurium mineralium per aquas fortesdi alias conspicuum est. Si eo peruenis ut spiritualem corporearri que misturam inde discernas,aut potius diu ines, in genio dignum quid es assecutus. Fieri enim non potest,ut cerid quae & cuius corporis illa mistura sit, ex sola perspicuitate aut opacitate seu turbati ne pronuncies, nisi cum hac coniungatur proprietas quaedam,&ad certam rem pertinens color.
De coloribuS.ITa dubium est ipse rum colorum ad res desinite exprimendas .argumen- tu, quod vix quicquam in his reperiatur stabile, si mineralia spectes, possitque fieri, ut qui sandaracae est, minii videatur, qui fit iocis aurei, auri, qui albi hispanici, cerussae, qui argenti, caerulei, qui salis gemmae,aluminis, qui
filicis, crystalli, qui sui id uris rubet dissiliani, is argenti rudis rubii peli
324쪽
icentis &sic sere in infinitum. Itaque aiunt artifices, infirmissim uani esse iudicium, quod ex his de natura & quai ratibus aquarii in mineralium & contentorum sumitur. Sed profunt & hic multa, quae non iuuant singula, pr ae sertim si non deest industria in agnoscendis proprijs, qua utcunq; discernere possumus viride aeris a chrysocolla se ruginem a corallato mercurio, argentum a plumbo albo Anglico,&sic in al1is Debent autem hic prim bremoueri accidentula ista S emphases, quibus colorem quendam habere
putatur, quod talem non habet ,ve Hic sim aquae creduntur virides esse Oblutum aut sabulum in imo viride, cum rubrae, ob arenas rubeas, a Ut hea ba S, flores, arbores, tabulata,aliaque per reflexionem luminis colorem vehent s communicantia illis suum. Deinde cauendum, ne profunditas nos decipiata
ne contentis extractis q. nde petegrinis inducatur vultus, aut si id fit,notandum qua ratione fiat me plus luminis radiosi incidat, quam syncertas: ctari possit color, ne malignum sit &renebri colim, ne ad lumeia candela rum fallax, de similia multa obseruatu digna.
QUAE aqua manibus aut vitro hausta nigra est, pro varietate nigredinis, quae modo diluta esst,mod b crassa, modo ad russum inclinas, Sc. Rubeum enim stipatam,ut & viride densum, conspiciuntur nigra,vt. balsamus stilphuris,uitrumanti monij non traluce s,vitrum viride globatum,&α et iam Variarum rerum aut variam misturam indicat. Subesse enim potest vesignibus affectus siccus,atu resolutio: quomodo lapis mini j euadit ater a
stracto hydrargyro ipsum quoque hydrargyrum inuenitur specie fuliginis
nigrae,& fumos concretos aquis re sc lutos tingere eas nigro constat, A in animalibus ater est sanguis ab adristione nonnunquam,&c. in plantalibus, i-
md quibusve fere afluuio nigrast ex ustione,uti in carbonibus,& ossibus Mon perustis,&c. vel quae sua natura sint nigra, siue adustio accesserit, sine non: confusam istaue aquis, Uijsue rebus inuehunt nigritiem, ut pia igitis terra, bitumen,lith anthrax, lapis fissilis, cadmia metallica quaedam, sialphur nigrum,gypsumnigis, chrysocolla nigra gagates, boli nigri cotes, di quod ab ursi oleto nominat, stibium, magnes,fuligo,sic cini & similium, Sory nigrum migra melanteria, nigrities metallorum,potissimum aeris, hydrargyri, plumbi,serri,&c. S potissimum si hydrargyru aurum argentumue Vorauit, .&in terram nigra redegit a vel ac nes succi commisti aquis, quae plantarum succos continent,in nigrorem una vertuntur, quomodo fit si atrame torum genera citrinis aut fuscis deco ctis,infusi siue conteperantur. Ita fieri atrame- tum scriptorium vulgaris notitiae est: ita sutores ex ferro vetere macerato,
Aordeial cocto,vel sero lactis suum conficiunt atramentum. HucPertinet
325쪽
etiam confluxus variarum aquarum, quae succos secum vehunt ungentes, aut a certis agentibus in atrum mutabiles. Ita cernimus fluuios ab influxa
palustrium aquarum copiosarum nigrari ; &Narnis fluuij ripae nigredine
tingi creduntur medicatorum fontium succis receptis. Nonnulla etiam aquis simplicibus diu macerata nigrescunt,&interdum etiam succum suum in eas deponunt,veluti lignum quernum,alnum gallae,& similia. Vnde constat aquas, in quibus multae nascuntur alni, prae-1ertim paludosas,atro tingi, aut fusco. Eodem colore inficiuntur quaedam alluvione halituum aquosorum, qui consi stunt,&nonnihil putredinis concipiunt,ut in saxis &puteorum muris conspicuum est. Sed in mineralibus fere atramento sum quid esse coniicimus, aut metallicum, quod tamen e iam praeter adustum sulphur, ad chalcanthi naturam, quum inesse metallis notum est, resertur. Ita si atramentum aqua solutum coagulare velis, in ollavit rata viridi, qualis color solet vulgariter e lithargyro, cuproq. potissimum existere, niger evadit liquor. Si decocto herbarum iniicias solutionem aeris, infuscatur. Vasa e plumbo candido maculam trahere nigram, si uuae succus immoretur, vulgare est. Aqua Volaterrana scribitur crassa dc nigra esse. Eam atramento misceri comprobat experientia. Producitur enim ex ea coctio-De. Auernus Campaniae ater dicitur, at dilutum aiunt chalcitide, Soryo vel Milyo. Sic terrae Venetae plaerumque sunt cum aliqua atramenti specie, veluti melanteria, misy, sory,&c. Ad nigrum pertinet&liuidus color, quempiambo eiusque venae tribuunt. Sed livescunt etiam qtiridam aquae uilphuratae & bituminosae, praesertim si coeno putrido sulphure aut bitumine misto con stant. Inueniuntur etiam in atramentosis collibus venae liuidae,&argentam rude plumbeum , aliaqiae plurima. Melanteria quoq; creditur contactu aquae nigrescere aut liuere, ea nimirum quae coloris est sulphurei Cum enim periculum incana seu cinerea facerem, non respondit experia
De Fusci S.C Olor susciis vicinus nig o deruis est, &affectionem ab igni in pIaeta
tisque designat igni autem seu actuali seu potentiali. Ita enim videmus ligna ante nigredine a flamma fieri fusca: sicut δί cum cae in ento calcis vivae macerantur. Itaq; dc talem colorem in ungitibus fullonum conspicimus. Ea- dena ratio est quod ligna fiant fusca vel ruffa, cu aquis fortibus pei funduntur. In animalibus quoq; e flava bile amplius usta succus fit fuscus, nec secus inmineralibus, ubi scu est sulphiar, bitume, ochra obusta usta rubrica,col-cotar chalcitis quaedam S c. Quaedam e re lutis succis nigris fusceti in ea c-quirunt, nigris autem non quibuslibet, sed qui viciniores sunt rubris rubruenim stipatum,apparet nigrum,& si plus torreatur,idem patieur) aut qiri ex
326쪽
tauto rum coagularunt: veluti si quis fumum concretum, vel fuliginem fornacume lignis ustis solueret& dilueret aqua multa. Tale quid etiam in cineribus restat: itaq; &lixi uia inde fulua aut rufia evadunt. Siserum inania malibus adusta bile diluatur, eundem concipit colorem. Emergit idem ex commistis corporalibus fuscis,ut gagate, bitumine,&c. Illa enim tin stura propius accedit ad spiritales, ut vocant Chymici. Q viedam dum mutuo fermentantur,commaceranturve, eandem repraesentant faciem, ut cum ferrum. alnus, quercus, . aquis infunditur,&ante nigredinem liquor iudic tur. Nam sicus fit ante nigritiem interdum antecedit ruborem,&albedianem, cum nimirum a spiritus fuliginos alluvione existit, idq; in rebus siccis magis, quanquam inexplicabilis sit varictas circa singularia. In mineraliabus itaq; aut assectionem ab igni sigilat, aut fermentationem, aut misturam seu spiritalem,seu corpulentaΠl.
De violac CiS. NIgro vicinus & violaceus est: quomodo violae nigrae vocantur a poe- ra) estes viridi. Itaque e nigris, liuidis & viridibus in re minerali exi stirpiaerumque: imo i ceteruleo est assinis. Vnde si laeturium parumper uritur, euadri violaceum, quomodo & cornu ceruinum ustum vase tecto partim nigrum euadit,parti in violaceum, qua scilicet albedo in 'nigredine excellir. Et ignem seu lisitus igneos interdum huius affectionis caussam e sse,arguit ferrea lamina polita &flammis admota, vel etiam si ignitae certatum rerum fumi combibunt ut cir anquam eius potentia in ferro excellit, quod testatur Mnesin crocus martis viόi. ciis, qui inde conficitur,sed tamen non sine ignis certo g/ρος- modo. Inueniuntur & boli argillaeque eiusdem ces oris, sicut & marmora, Semmae,& alia. Doe et Baccius ad pagum montis Gibib in Italia cum desecisset fons bituminis liquidi,5 vente eruerentur : apparuisse in visceribus montis liquorem melleum,& iuxta aquam violaceam: glebas autem unde eruiturvena, esse cretam crasta unguine, A subviridi,violaceo qae conspersam nitore. Videntur itaque talia e diluto mistoq; vaporibus putridis bitumine violacea euadere, nisi sorte phantasia eueniat, qualis in collibus colu-barum: Sed non absurdum est,tutum album crudis vaporibus abundas, aut concretionibus aqueis tanquam sit in obductum, dum fermentatur fieri vi-iolaceum , cum videamus tale quid exist ere etiam in mucore, seu situ panum,& puteorum latera inter nigrum & vhide etiam violaceum quid mstendere. Pisa Carolina quae iuxta thermas eruuntur, inter alios cOlores, etiam violaceum habent , neque ob aliam, ut videtur, caussam, quam halitum vaporosam seu tincturam spiritalem. Diluuntur tamen quaedam aquae etiam succis talibus , veluti aquae ferratae iuxta Ne
Iolina, in Luculliauo , uuae quiescentes dicuntur splendere violace.
327쪽
DE Iudicio AMARVM nitore,& eo etiam imbuere saxa: quod item eueniret, si boli Jc resolut1on ex suorum amethystinorum confunderentur curn aquis. Ad Pelorum in Sicilia sal violaceus est. Hic tincturam suam liquoribus aqueis communicare potest. Eretria tetra attrita aeri,uiolet colore inducit. Sit ergo violaceus color pro rerum quarum uis natura,vel ex halitibus igneis, vel vaporibus putridis concretisque: vel succis resolutis in liquore: vel bolis dilutis violaceis ut plurimum,&nim inera arguat viridia, liuida, caerulea, bolos, &c. qualia sunt ferrum, laZurium, aes, flos aeris, marmor, gemma, gemmeus fluor, sal. sulphur caeruleum, lutum eu argilla violacea, dc similiaώ
TDemser Hudicium est de glauco & caeruleo, inueniuntur enim&huiu
Amodi aquae &minerae, ut aqua glauca in Thermopylis,&fluuius ab argumento Blatia dictus, Isara item, &lacus quidam Armeniae caeruleus: sic invenis sunt lagurium boli, sulphura, δἴ alia caerulea. Promte ver δ existit caeruleum ex aerugine seu flore teris viridi,item orichalco-vitriolo Ungarico, nonnunquam etiam ex vena ferri & aeris,&argenti, quin & auri Et caeruleuatramentum mire nitet. oddam bitumen item subcaeruleum e st. Chrysocolla quoque in caeruleum abit. Artifices ex argento educunt admodum
prae stans, &mistura quaedam ex sale ammonio, hydrargyro &iulphure e- Dadit caerulea sublimatione. Aqua calcis in qua sal ammonius solutus sit, eodem colore tingitur super orichalco. Sed in mineris potissimas iudici j partes sibi sumit vena aeris,& argenti. Nam ex his etiam effoditur caeruleum prae stans,ut in aerarijs Cypri, & ars excoquitur ex caeruleo interdum. Horum autem metallorum venae seu maturae,seu immaturae ubi desunt, suspicio est lutum vel bolum talem subest e,aut viriditatem quandam certo modo affectain, aut apparens idolum, quo pacto aqua Petrioli colore subviridis est, ad imum caerulea, quod in imo qua radij in profundum cadunt, admissis luminis quodam desectu, caeruleum visui occurrat,vel gleba sulphuris viridis caerulei ue ibidem existat. In Caleariis nonnunquam inuenittis terra similis Eretriae in mudico caeruleo cinerea. Diphryges aliquando cς-ruleum fit, si aquis madefiar. Quin igni afflata quaedam tincturam talem accipiunt, praesertim ubi spiritus sulphurei, stibiales, miniati,&c .sunt cou- iuncti.
De viridibus . . RST 3c viridis color frequens in mineralium aquarum glebarumque iudicio,& arguit potissimum lutum viride, qualis est ChrIsocolla, vel aes
328쪽
MINERALIUM LIB. II. 3as resilutum,vel aeris venam, vel vitrioli dilutum,uci aeruginem fossilerri, maria mora, gemmas, fluores virides, lapides, Viridem cretam, quam Theodoson vocant,&c.& ubi Chrysocolla est, aeris vena indicatur. In Ungaria ad oppidum Bis riciam, ubi sunt aeris fodinae opulentissimae, cuniculus quidam reddit aquam viridem , ex cuius sedimento Chrysocolla colligitur. Balneae Auinionis, quae sub sole qua fluunt,virescunt, chalcantho sunt tinctae. In Persia aqua viridis est ex aere, quanquam dc salem ex ea excoquant, cum sit salsa Sc amara. Si viror ex aere est, nigrescii ad ignem & solis ardorem. Potest & ex sulphure esse, ex phantasia aquis communicari, obfundum vel res a stant es virides.
olor sanguineus mustis inest mineralibus, &videtur in pluribus sitis
est e reliquorum colorum Omnium, si res ignium viribus committas. Talia inueniuntur minium natiuum, lapis haematites, quaedam ferrugo, rubrica, bolus sanguineus, sulphur tale, sandaraca mineralis, lapis schistus in ferrarijs aemulus haematitae, vena argenti, sieu argentum, rude rubrum, rubinus gemma, & similia. Sed & succi plantarum tingunt aquas sanguineo nonnunquam, quasi santalum rubrum infudisses Gradu inferiore est rubedo diluta tu splendens, excedit paulo color purpureus,qui nigro est vicinus, tanquam sanguis condensatus. Plae rumq;rubedo existit ex terra quadam ferruginea, vel luto ferrugineo, sicut in syl-ua Thuringi aca in ferri fodinis quibusdam omnia sunt rubra, & i pse lapis qui effoditur, violaceum quid habet, quod tritum, & aquis dilutum,
rubescit. Est & bolus ruber, ry, minium, sandaraca, auripigmentum , quaeque in sanguineis recensui natis Nam sanguineus color a rubeo &pianiceo gradu differt,&non raro in uno eodemque diuersis affectionibus gignitur ruber, rosaceus, epaticus, puniceus, purpureus, sanguineus, dcc. Item rubrica synopica, sal ruber montanus, qualis in Sardinia reperitur, & olim ad Memphim, & circa Oxum, qui erat ruffus, sicut Croceus in Cappadocia,purpureus in Sicilia,&c.gypsum & marmor subrubrum; sisyris rubea , chalcitis, crocus ferri, &c. Venae ferreae indicium esse aiunt, si rubedo limosa ferruginei sit saporis, ex qua nonnunquam in specubus guttae destillantes columnas & conos faciunt. Aquae sub Narnia ex ferrugineo recremento dicuntur ruffescere: & idem Plinius pronunciat de Tungri fonte ad Leodium, cuius aqua igni admota turbatur, reditque postea ruffa saporis ferruginei. Sed quam multa ignibus erubescutdc aquis acutis ' Artifices quidem in hydrargyro, stibio, auripigmento, auro, aere, aerugine, chalcantho, & aliis multis id experiuntur, sed consentaneum
329쪽
322 . DE IVDICIO AQEARvMes , non minorem vim esse aestuum subterraneorum, sicut putant fieri landycem ex eombusto lapide argentario .Euenire potest,ut in lacus iscinas succis plantariem perfusias,acris quaedam velaa inquat, quae mutat illam aquam im ubeum succum quasi sanguinem.Itaq; prstant plebeii repente sanguinem extiti me,idq; loco prodigi j habent. Ac res autem succos po Te illum colorem producere in dispositis, euidens est ex lixivio acri, in quo stibiumst maceratum, si infuderis acetum, emerget rubedo. Ita cutis humanarubescit solutione hydrargyri in aqua forti. Nonnunquam es calor duntaxat et potentia in actum producit rubedinem, id quod in aqua quadam acri conspeximus, quae frigens flauebat, calefacta turbabatur, fiebatq; rubea: sicut Plinius scribit de fonte Tungri .Id autem fit in solutionibus Martis. Itaque non mirum est, si feruidis aestatibus quaedam piscinae non procul a ferri venis repente erubescunt,&postea eundem colorem amittunt denuo.
De Flati e 1atibus .FLauent quaedam aquae, ut Grotta Viterbij, quaedam flava habent sedimenta, ut aqua sancta sub Asculo, quae iniecita argentea numisia lata paulo post tingit fulvo:quaedam talia protrudunt Tamenta, &c. Est autem inmineris fautis color artem coci trino, sialphuri, bolo luteo, arenae lutear, cadmiae glebosae, quam Galmiam nominant aeri cuidam, venae serrugineae, &quod dicitur Zinkum,licet non omne,bitumini puro, succino puro,Mchr
tripetae, hydrargyriscintillis plumbagini cuidam fossili, solutioni aeris quae subsidet item quod subsidetin chalcantho luto, & quae aurea dicuntur, ammochryso, auripigmento, misyi,&similibus. Quaedam diluta flavescunt,
cum concreta essent rubea, sicut crocus, qualem siiccum etiam schistus lapis attritu reddit. Potissimum aquae flavescunt ob misturam luti crocei, seu glebae & ochrae, qua & coria tingere consueuerunt. Caetera etiam ignibus vel aquis acutis citri nescunt,ut stibium, ex quo lutea terra producitur, hydrargyrus qui Turbith minerale nuncupatur, calx stanni, cerussa tosta, erugo tosta parum per, qua nouam ipsa quoq; in se contineat albedinem&flauiciem, quasi mistum quid esset ex partibus citrinis,albis& caeruleis.
Λ Lb us Iacteus arguit argillam margam, calcem, ramenta marmoetea, dchmusta odi multa Eit & chrysocolla alba&pallens,estgypsum, russa,
hydrargyrus solutur,lithavium silutum,argenti liquor, pompholyx, si silibus
330쪽
Mi NERALIUM LIB. H. 323stibi sulphtur album,ut in Nare fi liuio: alumen liquidum, ut in Albulis, ex
quibus etiam fit marmor Tiburtinum, alabastram genuinum ¬hum,. Talcam seu magnetis alumen quamosum, vitam, tritum, succi subieci an ei ex quibus ossa& ebur fossile, sal, cinis cinere a melanteria, Calpetrae, si mi testine concretiones, succinum album,naphtha alba, creta, arsenicum aiba& huiusmodi plurima. Quaedam etiam succos albos reddunt alias atrier colorata, ut nigrae cotes quaedam,& lapis A thiopicus stibairidis. Ita ex maceratione ablutione, insolatione,vel igni facile albescunt nonnulla, veluti vitriolum, tenui calore ex viridi accipit albedinem, & alumen quod est albe- .dinis tralucid ae, corneam aut marmoream acquirit. Nonnunquam dc alia diaphan a postquam definiuntur, albent, praesertim pura, ut vitri m, crysta lus,&c.quaedam cum attenuantur, Vt spumosa,& rasa, quaedam cum c Oa gulant, ut muria, solutiones metallicae,&c. quae diuersitates iudicis ni hoc admodum dissicile reddunt. Stibium 1es grum aqua forti dealbatur. ita quae ab adhaesumercurialium vaporum,ut auri grana nativa, albe sunt,sgillatim ιθ Z id, agnoscuntur. Ex alborum genere sunt Zc candentia,quae sunt alba cum nito- Te, Ut marmor album politum, gypsum tersum, magnetis mica. argenti alluuiones Sc stanni, creta item argentaria, calx stanni levigata, crystalli mercuriales, sal, lapis specularis, se lenites,& similia alia.
De Coloribus variis . O Mnino quorum tincturae spiritales sunt & volatiles, cile pereul; qtio
rum spiritales & fixae, eae ab ortu, aut validis mutationibus sunt introductae. Corporales etiam sunt diuturniores , ni tingens corpus & ipsum habeat fugacem. Colores itaque sic agnoscentur, secundum experientiam singularium,in unoquolibet genere. Neq; verb statim pronunciandum deessentia est ex coloreuno. Nam natura luxuriat miri fice hac in parte. Itaq; tyro non negabit cretam esse, si non sit res ostensa alba, cum &nigra &viridis,& cinerea esse quin Sc rubra po ssit. Ita inuenitur hali nitrum album, flauia,
sub robeum, cinere uinx: item nitrum roseum, IcUm, album, pulpure Una in candido variae sunt Rilloniae, variar argillae, margae,&c. Sic chalcanthum album,viride, hyacinthinum, rubetam, aureum, cinereum,&c. In eadem quoque minera diuersi reperiuntur colores,ut circa lacunas Volaterranas aestuantium aquaru , inuenire est glebas liuidas, via stas, ruffas, caeri Ileas, cum intima minera sit sulphur cum particulis ferri & chal canthi. Vbi ergo varieta occurrit,vel variorum mistura erit, vel diuersarum partium diuersa tinctura,aut affectio varia ab eadem caussa magis minus operante prore disposita&progressu communicationeq; virium. aedam diuersis temporibus diuersimode colorantur,ut Boristhenes, qui aliquando aerugine tinctus fluit Ss a Bacci