장음표시 사용
331쪽
ex aureo in atrum &turbulentu, Ob Vapores heterogeneos: In aquis Aponi,
balneo regio,& Corneliano Aquis grani color mutatur vel nemine tiri bate Vr cu fuerit limpidissima aqua, fiat aliquando subviridis, subcaerulea, subalbida, idq; circa adris potissimum mutationes. Aqua fontis Tungrorum primum non ruberas, post , ut ante diximus, subditis ignibus ri ab cit. Non-n illae variant duaertis rebus iniectis, quarum neutra erat coloris citas qui emergit. In quibus iam sunt certae colorum staccessiones, ex quibus agnosccuntur; veluti cum cerussa bimido plumbo facta post flavescit, tandem miniatur. Mira natura hydrargyri est. Hic praecipitatus aqua sorti albet post tiauet,ladem rubet, modb ignibus,modb aquis. Erat mihi praecipitatus ob laure rubens, hunc perfundebam aqua forti, recuperabat albedinem,&que pars minus erat rosa, vel aqua imbecilliore perfusa, citrina euadebat,ut non tantum hic progrestius colorum sit, sed®ressus. Puer ille cui aureus dense natus, licet falso, dicebatur, arma tutam circa eum habCt auream, quam aiunt utari colore circa lunae quadrantes. Apparet itaque in .talibus varias
caustas iube ste posse, nimirum vel agens varium, vel idem, at pote si a te&ribus diuersum, vel inaequaliter dispositum patiens, vel Cpiritus halitusque
notios, qui dum inaequaliter mouentur, a fundo&scatebra aliquid suscitat, vel nouos assi a xus, ita frigus, calor, de alias qualitates varie res asticiunt, unde consequitur coloris mutatio, veluti cum frigus cogit vapores dens resessicit, aqua turbatur,&c. De succis quoq; acribus soJtreii tibiis, coagulantibus,& definientibus ante dictum est. Nec nulla vis esst periodorum solis es lunae. Observetur autem ubina fiat mutatio, num in scatebra ipsa, an in progressu,&qua procul, quibus naistis, quibus sit btractis, qiribus agentibus: n uite aqua ipsa an ramenta contentave,&quae ex illa producuntur. Sed adhuc decolore.
Dorum vis maxime & principaliter in spiritu est. Sed cum hic vel connatus sit,uel peregrinus, qui tamen facile se insinuat,&adhaeret rebus in quibus nulla pars est substantiae illius unde exiit odor, non rard indagatore fallit. Veruntamen ex eo nonnihil est indicij. Si enim non ex mistione sapida prodiit, aliunde ac qui situs est, seu ab affectione potetium qualitatum in igni & similibus, seu praeterlapsia spirituu ex terrae aestuariis longe productarum, id quale postea sit possumus amplius inuestigare.
Sunt autem qu dam plane in odora,vt elementa simplicia in se, aer,aqu terra, dcc.&quae frigoris dominio sunt occupata, nix glacies, d. c.&quq erile ad modii emittunt etia post ignes, ut metalla, sales, lapides meri, & c. quaedam acta sunt inodora,at pauco calore essicaces emittunt spiritus,Vt cornu,
332쪽
M1NgRALIUM LIB. II. 3 asi pili, pix, siccinu & c. quaeda etia statim olent, ut ambra, succinum liquidum, ophites, &s milia, maxime vel O quorum pulae do in actu est, ut putridi lactis, coen Um graue,&c. III examine vari s modis tentandus actus est, vel tui fictione, ustione, tostione, coctione,&c. in quibus dominatur calor, cuius est resoluere spiritus, & propagare ad olfactum. Deinde s odor statim eua- nescit piae rumq; aut tenues sunt spiritus & facile dissipantur; aut vix superficie tenus assistunt,aut coagulantur mox frigore,ex quibus forte argumentum erit sitne odor prim quus in re an non, quod etiam ostendit comparatio eiusdem generis specierum. Insitus durat diutius pris rei tamen natura, &tractatione.
De odoratiS. TEnandus autem odor non in aqua mineralietant una e st, sed & aura tam V vicina, quam remotiore in illo tractu, in Procursu etiam rivi, terrarum, contentorum & extra chorum genere, viden d tamque ne in vicinia sit caminus aut aestuarium valens, veluti metallica olficina, specus, cuniculus, scrobs Chatronea,putridum stagnum, oletum, &c. quibus deprauaritudia dicium quear. Attendendum sine idem odor in motis, qui in quiescenti bus, & qua copi', qua tolerantia: idemitem antecto post coictionem, frictionem, tostionem, incensionem, nonnunquam masticanda res fiat peric
tum inde sit & suspirans halitus iudicandus; aliquando & ructus prodit rem odore, idq; potissimum ab aquis potis, quanquam fallaciter, quia po-
iterat in ventriculo haerere quid olens, quod mistum, aut res lutum odo rem syncerum vitiat: Sicut & quae in ore haerenti bia es, eum deprauant.
Porrδ odores mineraliam vel ad simplices reducuntur; vel certarum rerum natura exprimuntur. Ibi Ost foetidus ad quem referri potest &pu tridus,& grauis, est&dulcis,&acidus,&c.In secundo genere sunt sulph reus, bituminosus , atramentosus, violaceas, caphureus, myrtheus, vinosus & musteus , corneus &similes : quorum quidam recidunt etiam adg nus prius, quod omnes sint grati, aut ingrati.
GOEtidi quos & tetros, virosos, molestos, graues,putridos, &c. appeJ- lant; quanquam scrupulosus &exactius rem considerantibus, non idem sit grauis qui foetidus V in minera putrilaginosa piaerumque depre Δenduntur, ubi limus sulphureus, bituminosus, aut atramentosusfermen '
333쪽
Ds Ivoicio ΑQ ARvuratur. Itaque&spiritus illi tetri nonia tanquam coagulant via 3, 3 a Asae resiimus,ut etiam post mistionem factam, cellante iam putredine, fermentatione aut digestione,ubicunque ignibus prouocantur, mole stiam creent; sic ut videre est in sulphure, quod igni solatum aut incensum foedius olet cloacis humanis, vel saltem non minus, qua ratione stercus etiam sulphureum esse,&incendi notum est. Hinc quaelibet sulphurea, bituminosa, atramentosa plus minus sua principia redarguunt,ut patet in excoquendis venis metallicis aut torrendis, sicut in vena plumbaria, bismuthi, lapide fi ssili anthrace, cadmia metallica, stibio, minio nativo, sulphure vivo S pluribus alijs. Sory nigrum virus graue & nauseabundum redolet. A qua fortis non obliuiscitur suorum principatorum, aluminis scilicet,&chalcanthi&sialis petrae, coniuncto empyreumate, potissimae tamen sunt penes chalcanthum, cuias gratia & metalla & horum venae in igni graue quid sipirant, quandoquidem ex omnibus potest et ici per artem. Virosas odor etiam est sandaracae, arsenico, auripigmento, &c. incensis, aut tostis: Accedit autem odor auripigmenti magis adsulphur quam sandarac ς, siue teranti'r, siue cremen rur Et communicari eos aquis quibus re stinguuntur incensa aut feruefacta, aut abluuntur dum sunt in fermentatione , notissimum est ex ossicinis
in quibus scoriae, panes' hie metallici dispositis lacubus re stinguuntur. Redolent enim &ipsae idem virus, quanquam retusum, quod piritus minerales coagulati praecipitentur aqua copiosia. Idem euenit etiam cum coquutur in certis liquoribus, &cum aquis fortibus soluuntur, quanquam periculum sit in experimento. Nam tales foetores spiritus animales dc vitales di Tipant, stragulantque,&nonnunquam venenata qualitate corrumpunt.
FOElidis interdum 3c acres acidique accedunt. Sunt enim dc hi graues Scmolesti, quanquam non tam inter vere foetentes habendi sint, quam ingratos si mpliciter. Acidu quid & acre spirat vitrioli & sulphuris spiritus, qui obseruantur etiam in fumo sulphuris S putido coeno, in quo ut plurimum si quidem minerale est inuenitur chalcanthum, sulphur, bitumen. Idem acor abunde est etiam in venis seu specubus ferri,alii minis aeris. Nam & hic chalcanthi copia e st, sicuti & in aeruginosis, & unde acidi fontes pro imanat. Ita Galenus ait, in speluncis Cypriis fisse odorem suffocaririum, qui dissicili me potuerit ferri, repraesentantem chalcitidem & aeruginem; quem possumus acribus & acutis accensere, sicut & eum quem aquae fortes expirant Nonnullis accedens empyreuma acredinem acuit, ut spiritui
salis. Est & acris odor gravisq; resoluto succino denapththae dc petroleo.
334쪽
Odores a certis rebus nominati. HIs explicatus simul est odor sulphureus foetens, praesertim si sit in coeno putrido, bituminosus, atrametitosius, saltus in putrilagine fermentata sui videre e stin'salinis, ubi licet sal resistu putredini, tamen coenum abundar,& fatis foetet) salsus cum empyreumate. Sunt porro & ali j molesti. veluti Annebergi inuenta vena est e cadmia bituminosia, quae in igni oluit allium sylvestre, teste Agricola. Est& marmorum quorundam odor in
gratus: quomodo &cum calces extinguuntur,&gypsum illinitur incoi claui concluso; vel latum principium putredinis concipit, foetor exhalat, is que ibi strangulativus. Marmor Hildes hemium olet cornu ustum: Belerris nites item confrictus cornu incensium repraesentat: sicut & gemma obsidia ana seu Gagates. Arethusiam aiunt certo tempore corni 1 incensi nidorem fundere: Baccius ait Asbulas vapore oua cocta repraesentare, ex scaturigine calcis marmoreae; aliae in Boiarsa in intimis anfractibus speluncae suffocatae oua frixa; alia uaputida olent; quas e certo marmore, sulphuris hie aluminis & nitri mistura conficiunto Ad Volaterras est balneum atramento sum, caseus coctus dictum propter odorem . Narrat Agricola in agro Hildes hemio fontem esse cum odore pulueris pyrij extincti, qui imum vehat sulphureum. Dulcis i nauseabundus odor plumbeae venae est & aluminos , antequam fermentatio sit absoluta. Nam ut philosephus ait το' i su
mineris stantes non ipsartim succos capiunt, sed tinctae vaporibus δc halitibus putrescunt ;&sic erumpunt postea cum riuulis qui per stagna ista decurrunt. Itaque & hinc tartari cum olent sic tu phlegethon. Cum aliquibus flammae exeunt ;&vna odorem grauem sulphureum aut bitumino iam e dunt. Sory fulmineum halitum imitari soler. Chymici facile dignoscunt quid oleat stibium, cinabarim, cadmiam &alias res cum quibus crebr. co- uersantur, his itaque iudicium facilius
De odoribus grati S.C Ratorum odorum item multae sunt species certis rebus definitae. Musteus i vinosus mediocris quidem graitis est, sed immoderatus grauis, ut &post digestionem inventriculo quod videre est ex anhelitii ebriorum,&ruetibus & cantharis in quibus vinum pernodiauit. Acidulae potae pia Xumq; mustum ructant, quas verisimile est sulphureos&atramentosos su-aMinos sue spiritus certa proportione vehere. Nam & vinum stlphuratum aeructat musteum quid. Oote si tamen accedere etiam bitumen. OG ia anueniuntur qui caPhuram ad viuuna odore exprimunt ό de qua νζ
335쪽
sal ad aquarium oppidum Baba caphuram olere scri t , ubi natura terr milue f. Avicenna vult in succino odoratam caphurae vim inest se, quod confirmatur experimento. Si enim quis dum oleam stic cini conficitur, linum bombacinum aqua madidum imponat alembico; fumum emittet redolentem capituram . . Vnde & Agricola volebat caphuram esse florem succini vel bituminis Arabici,stiblimatione extractum, quod tamen falsi conuincit Gargias. Qujbusdam odor est violaceus, ut fonti Macrobiorum, de quo Herodotus. Consentaneum est tincturam esse excalce marmoris
violacet, vel tali quodam minerali quale describit Agricola: Violam olet Ge-odci inquit, Misenus qui odor expira raritis: Bem fragmentum saxi Aiadenburgi', ta lapis Berningeri cui adhaeret musicin ei retantiae. Est & muscus luteus qui annascitur silicibus odoris violacet. Myrrhae odorem spirant bituminosia certae proportionis, sicut&fere bitumina dulcia.. Ita lapis An-tachates incensus, & gemma aromatitis. Vena argentaria Mariae bergi re dolet aromata. Veteres autores sunt, ex crat ea fonte, ad Cartyaginem emanans bitumen nigrum, odoris esse citrei. Ad bitumen referunt etiam fontes Arabiae felicis, ambar liquidum fundentes, & odore & sub stantia, sed
coloris lutei. Quae odorem ex contentis vel annascentibus sumunt,ut piscinae quae pisces, lacus qui herbas, arbores, arundines, & c. odore imitantur, de his non est dissicile iudicium.
ODoribus analogi sunt sapores. Omne enim odoratum,quod dilui potest, sapidum, quanquam non Omne sapidum sit odoratum, ut sales,&c. Coincidit hic etiam tactus. Gustus enim tactus quidam est. Itaque Scnon tantum dulce amarum, pingue salsum, acre acidum & austerum lingua iudicamus, sed & pungens, lancinans, penetrans, vesicans , aqueum, terre 'um, calens, frigens, &c. de quibus tamen in tactu sigillatim. Quanquam autem etiam plaeraque mineralia sint insipida, & hic sensias potius sit vege- talium; non tamen desistat quoque succi minerales, quos eo ipso queas iudicare; sicut& impressiones metallorum in aquis, in quibus extinguuntur ignita, aut quibus diu immorantur,virositate quadam metallica percipiuntur. Sed nec defectus saporis plane nihil arguit. Quae enim mi sta esse certum e st ; ea coni jcimus ex talibus constare, si quidem insipida sunt, quae in sua per se natura carent sapore, aut terreis portionibus victa eum occultant, ut fit in cupro, quod insipidum est, at non desipit vitriolum& aerugo eius. Ita fit si calces metallorum aut aliorum mineralium ablutae, aquis sunt permistae.
336쪽
M1NERALIUM LIB. IL 3: 'mistat. Hoc notandum, quod si primo statim experimento sapor non apparet, is quaerendus sit in res blutionibus, in recrementis, sumis, coagulatis, argilla, sabulo, lixivio, into stis usti sue, & quibus ali js modi&in actum vocari potest. Saepe fityi multa aqua dilutus succus gustum debiliter adeo assiciat,
ut non videatur percipi. Tunc coagulatio eum congregabit, & manifestabit. Videndum tamen ne operatione incongrua peregrinum introducam',
quomodo omnia fere salsa fiunt calcinatione reuerberante, nec sal ille beno potest discerni. Attendendum praeterea e st sitne res aequaliter sapida, verbi gratia, aqua mineralis, sitne in summo, medio,imo aequalis saporis an differentis ceu specie seu gradu. Continuetur etiam idem, an exolescat, quib' rebus immistis aut adhibitis mutetur,&in quem, veluti muteturne aquae sapor pluuijs, ventis, nebulis, turbido serenove coelo; sitne constans & per ennis coelo mutato, lanae periodis ociolis, calefactione item dc refrigeratione, in motu & quiete, cum spiritibus & sine illis. Videmus enim aquas quasdam gestatione vel vectura perdere gratiam saporis,&tandem etiam insipidas, aut putrilaginosas fieri quasdam etiam in longinqua exportatas durare. aedam etiam plane coecam habent mutationis huius caussam, dum vel internum ς stuarium variat; vel nota' succus affluit,vel copiosior euadit minera, vel quid subtrahitur. Ex talibus autem obseruationibus scire po Tum', sitne sapor extinctura spiritali potius, quam corporali, seu spirituum praesentia,an dilutione succorum re lubilium, δc aliorum corporum. Si sapor gestatione exolescit, nulla alia vi adhibita, si item insolatione, leui coctione& similibus,spiritibus acceptus referendus est. Neq; tamen existimandum
in omnibus omnem vim mineralem perire sepore amissio. In aliquib' enim re stat contemperatio interior,&spirit' ex coagulatis succis reuocantur. Inutilis ea censenda est,quq temporaneam spirituum praesentiam tantum habet, ita ut omnis essicacia hinc pendeat. Evadit enim spiritu amissio veluti cadauer anima secedente, depromte putrescit, proque alexiterio gignit ve
CADUT XXXIII. De sapore dulci.
C Pecies saporum in aquis Zc succis mineralibus, sicut 3c odores, primum 'generatim, postea sigillatim considerantur. In genere inuentiatur imputridi, putridi, dulces, pingues,amari, salsi, acidi dc acres. Austerus enim fructuum dc succor u e plantis est, sicut δc acerbas, ni si vocibus abutare. In specie e si sapor aliij, piscosus, stercorosus, nitrosus, aluminosus, metallicus &c. Et ab effectis materialibus stypticus, ponticus, 3 c. item formalibus lanci 'nans, pungens,vrens&c. Dulcis sapor in aqua bifariam accipitur. Primum enim dulcem appellamus , quae saporem k communi fontana non alienum
habet,Vt sit proxima vel eadem potabili vulgari licet alias sit inspida. Deinde dulcis de haec nominatur, quae gustum non saporis defectu, sed actu dul- Tt cedinis
337쪽
,3s DE IvDIclo AQEAR vucedinis mouet, quomodo mel &saccharum& lac dulce appellismus. Ita ad oppidum Glaucham calida Cardiar aqua lacte e st dulcior. Est autem v risimile dulcedinem eiusmodi vel ab aerea crasti, vel coctione, vel mistionei huc coTum corpo rumve aut per se dulcium , aut concursu dulcedinem inuehentium existere, vel etiam ali ratione facta a commorantibus. Ita experimur in chalcantho cum stypticitate&acore, esse dulcedinem miram, quae etiam segregata per artem potest . in sulphure dulcedo quaedam; est in plumbo. Itaque inde fiunt olea dulcia, achara & similia. Vitriolum ex Venere,&aerugo vehunt item dulcedinem insignem cum astrictiones minus vitriolum ferri: magis etiam plumbi &caerussa&lythargyrum, moly bdaena plumba go , galena & similia. Itaque animaduertimus etiam vinum in metallicis vasis diu seruatum, eam dulcedinem, quae tamen est metallica Disti. ,-- --δqu p r canales plumbeos ductam, ab syn--enses Iordanus ait primo dulces esse, post amarescere. Tribuit autem eis mineram sulphuris. Si aquam fortem confundas multae simplici, & gustes; dulcedinem, licet pungentem, se intias; quippe quae ex alumine, quod & in. bba. aliquid dulce habet cum mulso a re conuinctum, vitriolo &sale pe-aciti. solet parari Nili dulcedo praedicatur valde. Ea potest esse ex aeris temperie, sui attenuatione & co inione, dum per feruida loca fertur, atq; etiama succis quibusdam contemperatur, aut terrae, quae in AEgypto benignae si, quod te stantur in ripa Nili crescentes arundines dulces S alia, naturam c. assumit. Lactea dulcedo a plumbo & plumbeis vel sulphure videtur esse: Iea. Dalcedo inamvirore, alijsive sigiatis atramenti, ab hoc ipso: nam potest & ru- μ Mo bor,&nigredo,&albedo,&sauities S c. una esse. Dulcedinem pinguem, unctuositas arguit, qualis est abitumine nobilissimo, seu succino liquid marga pingui, atramentis sappinguibus, gagate, alumine liquido. Et eius. modi μinguedo interdum etiam per quietem segregatur; ει docent res aliae pinguia ita vicinia esse. Misceri autem unctuositatem aquis corpulentioribus, nihil habet absurdi. Ita enim est in lacte, in vino,aqua rosacea,cinamomi, rorismatini, spiritu sulphuris, spiritat vitrioli,&c. Vnde tandem segregatur, ne quid de mari, asphalti te lacu & similibus dicam. Quin e fontibus ceaqua scaturi ne bitumen liquidum, silphur liquid udi hi Eulinodi, certu es.
De amaris. C Apor amaras,qualis est multis in Lybia de Affrica Arabiaque sontibus.
potissimu m e nitro & sese petrae esse iudicatur. Quanqiuam enim nitru fit una etiamsalsum;tamen insignem habet amariciem,&Jingua sinu quodam vellican 6cqubsylicerius nitrum est in aq uis, eδ ssent amariores. Iorda-
338쪽
men nigrum gustu subamarum, qhiod fuligine acri sit tinctum. pumos ante amaros & acres esse notum e st. Ita e st de aspha lilio, & tale Sodo Paro. Nec sal ammoniacus amaritudinis est expers. Itaq; cum & hie in Lybia. Arabia, AEgypto, AEthiopia sit frequens, de exurina fiat faetitius; tiun Nili fundus
Maliorum fontium amarior est, tum urinae amarescunt. Par ratio est de
Ascanio lacu; ubi tamen nitrum non deest, AEgyptium nitrum fulicuamarumq; esse historiae te strantur. Verum enim verbia onnihil quoq; dirue edinis videtur adesse, quae&inhali nitro deprehenditur : qaod si ustes, primum subamarum est, sed postea in dulce diuem desinit. Ita de asphalthiate lacu memorant, quod cum sit falsus valde & bituminosiis, subamarus tamen. Pinguedo enim bituminose sub dulcrs amariciam temperat. Hinc petenda forte una ratio est, cur Nili sirperiora sint dulcia, de qua re alias. Caeterum & alit quidam cales sunt subamari maxime fumosi. Si silem petrae N vitriolum soluas in aqua, ea fit amara & astringens, acris, viridis. Agricola ait, cum aeris sapor in liquorem se induit; gust a tum amaritudine commo- Dei. Ab aeris amaricie non multum abest ferrum, causimq; vitat esse terram adustam quam ea metalla participant. Propius fortὸ dixerimus chalcanthi&halinitti misi uram in eis concurrere. Et utrumque inuenit tur non raro
coniunctum in pyrite eteroso Sc ferroso. Vnde si per venas crudas, aut principia talium percolentur aquae, puteis insistant, amarescent, quomodo &in aereis vasis diu contentae videntur tales este. Hypanim fluuium fons sin darachae influens dicitur amarum reddere: erit ergo & in hocminerali aliquid caussis. Maris fundus amariores quam nisi or, obsitis copiam, sed non simplicis, verum variorum generum,&ali ortim quoque succorum, qui influunt cum fluia iis . In Asia dicitur lacus esse qui inficiatur amarore, a copia circum nascentis ab synthij. Vbi aestuaria si1bterranea sulit ,& fumi abluuntur defer utaturq; in aquas cuniculorum, ibi amarescer e eas non est mirum.
Λ Maro vicinus ita est salsus , ut etiam seph una sit uterque sapor in re ea- dem, ut in nitro, halinitro,selearn monio, sile urinae,&c. Is tilis spiritus, tincturas, succos, arguit absque dubio. Est&in fuligine concreta aliquid falsii: est in calcibus vi tempestatum & aest tiariorum subterraneorum factis; est in arenis exustis. Hinc itaque fiunt sit sidulae, aqua siccum abluente,vel spiritum sincipiente. Qupd autem silium genus in qua aqua vel minera sit, propria in dicabunt ligna, quae ex historia naturali petantur, aut experien tia. Gustus vulgarem salena synceriorem esse ostendit. Qui ignium vi sunt facti liginiale quid resipiunt, ut &iatvrinalis acer ct subamarus est;itali
339쪽
Q Apor acidus, unde acidulae dichae, modδ exput pedine est, cum aquς-O escentes dilutaeque succis plantarum vel aliarum rerum commodarum putrefieri incipiunt & acescunt , sicut diluta pomorum, decocta frumentorum, vina & si milia. Deinde sicut in plantas quaedam naturaliter acidae sunt,& succo suo ita tingunt liquores alios; ita in mineris terrae. Hic inue nitur in praecipuis alamen, quod aquis solutum eas facit acidas cum astrictione. Inde&albula acidae aluminosae iudicantauri Alumen sequitur vitriolum , in quo tamen aluminis non virtus tantuest, sed&corpus. Itaque &ex pyrite cummuni interdum excoquuntur, α
spiritus aluminosi segregantur, dum fit oleum vitrioli; S ipse liquor oleo-sus chalcanthi acidus est aded, ut stuporem dentibus maximum asserat, & cetum quoque vincat. Hinc quidam scripstacidulas esse ex vitriolo, cum in sua prima materia resoluitur, cum putet artis solutionem indicare eam quae in natura fit. H aecduo mineralia potissimas laabent &includunt etiarritum venas proprias, tum eas quibus adhaerent,&c quibus educuntur,veluti quia vitriolum fit potissimum es 4rro&aere, etiam ferrimetallum& aeris,& aerugo quaeque alia similiter sunt disposita, ut chrysocolla, careuleum ex aera ne, Ochra ferrosa, arramentosa, aerosa, &c. eodem facient. In plumbo quoq; vis acoris aliqua es , ob chalcanthium, sed dulcedine abundante o
scutatur. Tertium locum sibi vendicat sulphur, cuius spiritus per campanam factus parum distat ab oleo acido chalcanthi. Itaque seu -- et equam coagulet , seu postquam tempestatum vi resoluitur , dum comburitur, spiritus acidos i ttit; acidulas essicere pote si . Magna quidem cognatio est ratione aciditatis istius , inter chalcanthum & suuphur; & utrumquein una eademque minera inuenitur,4n uno eodemq; etiam metallo; ut non immerito existimare possis , in sulphure chalcanthum feontineri, rerum tamen ipsarum vultus valde discrepat; estque etiam acidiatas sulphuris cum quadam pinguedine euidentiore; quae in oleo vitrioli est obscurior, abstrahitur autem arte. Quid si pinguedo illa sit sulphuris in ri
troque,aciditas aluminis, stypticitas terrestris vitrioli propria 3 Compositic set ergo haec tria natiira fere ex communibus principiis, & alteri plus terrae crassioris,alteri plus acris, plus aquae &terrae purioris tertio assignasset. As serunt aliqui etiam nitrum aliquid facere ad acorem, veluti in Puteolanis acidis, quas nitrosas iudicant. Sed ut coniunctum sit nitrum, aciditas tamehinc principaliter non est. PQ onnulli addunt rubricam, gypsem & aliaet sed ea aciditatem praebere possit ni vel praesidio succorum praedicto ru, va putrefactionis. Solet hic sapor adeo fixus essein aquis, ut non exhalet inter Koquendum, destillandum,aos rendum, &α uua:res ostendit in corpore. lii O
340쪽
M1NERALIUM LIB. II. succo potius quam spiritu haerere eum, seu vi Iordanus loquitur,in terrestri Lbstantia.
De vincisos apore. Λ Cido amnis est sapor vinosus, qualis fons olim suit iuxta Paphlagon
. Tam, in Andro insula&in Naxomostris vero temporibus celebraturis qui est Macros balba es. Hunc saporem Baccius praecipue ex alumine postea ferro, aere,&bitui ni ne una praesentibus, sed mitioribus esse persuasum habet : quomodo & Confluentiae in Belgis vinolenta aqua & astrictoria alumini potissimum asscribitur. Macros balbaci fontem Iacobus Theodorus Taberia ae montanus statuit misceri ex aqua, minera ferri multa, misy,gagate, sale gemmae, succinoq; liquido, qui bias accedat paucum sulphur, &aciditatem temperet, itaq; efiiciat gratam, ut vini sapor & ructus musteus inde existat. Huliis sui iudicii argumenta profert huiusai odi. Verrugo, inquit g stu deprehenditur,inisset crystallininter quietem innatasubtilispinguedo, qua item initio deprehenditgustin AELIs ex succino albo ocaphuris montana ambare licPuido pauca An alii,sicaturiginibin per quietem cernitur cuticula quaedam pinguis in parteia aranea,vel carpti lini, coloris varjm viridis. citrinilunicet, experssaporis &wdoris. Sapor mutatur indici e,praesertim coelo turbido velpω- Mio. Accretion ει exrub eo lucido mutantur in citrinum, pallidum vel albicanti
sustin amittit gratiam olis radi s meridie in fontem demissi, ut mi gestetur
diutim. a rubeae, vel exsatio rubentos accres nodunt ex ferri minera. Haec &alia ille.
Consentaneum est hic quoque chalcanthi spiritus non deesse, siue ex minera ferri, sitie ochra ferruginosa existant. Illi abluti aquis multis, tantum his lilhqrent,& destituunt oeliram seu ferruginem, nisi ochrae missa sic chalcitis aut coicotar rubeum, ut ita ex flavo rubescat. Esse autem contemperationem seu repressionem acoris a sulphure, etiam ars docet, & eius potest
esse illa pinguedo potius quam succini liquidi,praesertim cum &spiritui via trioli & sulphuris insistat per quietem diuturniorem talis absque odore &sapore,quibus fortasse se proderet succinum. Stypticitas ferri etiam in vitriolo est, aerugine, aere,& similibus,qiuanquam Mars & Venus in se mutubtransmutentu atq; ex Marte Venus, a licto chalcantho aeroso ex pyrite a ris. Vitrioli spiritus coagulat in salem acidum, stypticum, & simulacrem pungentemque. Fors hic pro sale gemmaeo est ponendus. Oportet auteni aestuarium remotum esse, quo resoluente, reuerberanteq;, tales fiant a repentina mutatio scatebram non procul a cespite existere, aut prodire, alit fallem laxam cauernosamq; terram esse arguit. Irrepente S Ven ai,Vel aer impulsus modice, &aqua pluuia delata, spiritus discutitant, alio
Fellansire coagulatos diluunt. Est alia caussa varietatis , inaequalitas iri- Ta 3 ilicet