장음표시 사용
361쪽
cum non tam iniqua sit parens natura putanda, ut monstrauerit proficua saltem non ostensis nocituris, cuius gratia sapores potissimum & odores etiam brutis concessit. Sed missis istis stultis, libenter cum Iordanosa eteamur, non posse ex effectis multum certitudinis esse, quod natura in caus. sis admodum luxuriet,&crasses, infesφα τ&alia habeat tam multiplicia, ut Dei solius sit caintrospicere, &discernere scienter. Purgat hydrargyrus, sed potest ita praeparari,ut eum effeci am non habeat,veluti in cinabari. Vitrum stibij cum floribus concitate mouet totum corpus, Stibium integrum abistinet,& ipsim etiam vitrum ita demulcetur arte, ut ne tantillum quidem ei iacuet. Prode sse Venereis dicitur ex aere mercurius : quam multi sunt,
qui eo temere sunt v si ΘSi nihil indicij est tunc, cum etiam cerib constat adhibitum fuisse,quid erit, cum est in dubio
Baccius monet experimenta talia insinuenda esse ad corporis nostri temperam tum comparatione, qualem vim agendi habeant, &num eius respectu sint calida an Ligida, humida an sicca. Satis quidem istud medice Sed Physico aliquid amplius quaeritur, ut totam rei naturam venetur, qUa cognata etiam liquet, ut ad corpus humanum habeat. Nos undiqdaque cxperiri iubemus, & ex multis iudicare, si non sussiciunt pauca. itaque & dec rectis consultatio cum si periore coKςret, ut una conficiant id, quod separatim nequeunt. Duo autem huius erunt capitae unum de variis experi mentis in constitutione sectandum naturam: alterum de adiumentis in affectis morbo. In illo quaedam extra hominem sunt, quaedam eius corpus in cibo potu, balneis,&c. attingunt. Quaerimus itaque ex incolis primum, num ad aliquem usum adhibeantur seu aquς, seu earum minerae, an neglia gantur: de si quis est,qualis stin eluendas vestibus,in lanis inficiendis &lin-leis, in macerationibus cornuum, coriorum,&s milium : in ferramentis
restinguendis, carmentis faciendis,in horto irrigando, in pecoribus potandis, in potu& escis humanis parandis,&quid inde pariantiar singula. Eiusnodi multa possunt interrogari, sed nos in praesens dictis simus contenti
De effectis aquarum in repurgando.QVaerit apud Macrobium Horiis, cur aqua dulcis fluuiorum vestibus
expurgandis melior sit vitiam marina, quomodo Nausicaa Alcinoi lintea non in mari abluere ab Homero fingitur,sed in fluvio. Videbatur maris densitas crassitiesue obstare,&dulcis aquae tenuitas penetrationi, de- ursioni qae Ex lantentiaDisari, citantis Aristotelem, commodatior esse.
362쪽
Sed Eustachius sententiam corrigit, accusatqtie maris pingia edinem, omissa densitate & falsedine. Iuxta huius suffragium, si aqua mineralis vestimentis eluendis esset proba, pinguedine destituta foret: in quam senten tiam &Baccius dicebat, eam obstare lotioni ve stiui γέ quem nos de syncera loquentem libenter acceptamus. Sed non omnino adeo infamanda pinguitudo marina est,& potius sententia distinguenda qua m oppugnanda. Nostrates mulieres maculatas ve stes prim sim macerant lita juio crasso, postea sapone pingui probe oblinunt: inde eluunt aquis calidis aliquo ..ties: tadem etiam frigidis puris. Credendum est Nausicaam primo marinica quis vestes quali immacerasse,&sordes solutile, detersisseq; salse dine eius nitrosa sed postea aquis dulcibus puris eluisse, quod aquae marinae ineptae sint non ad purgandum, sed ad purgamenta eluendum, quod viscidae pi
guedines resolutae, nisi eluantur, haereant, iteriumque ad densatae,&coactae, maculas & impuritatem augeant, non tollant. Si vero resolutus limus abluatur dulcibus paris, in quas facile secedit, non relicta aspergine, quandoquidem videmus etiam sales solui in dulcibus, in lixiviis crassis non solui, ut& alumen, lintea inde fiunt pura. Hanc sententiam, tametsi vulgaris comprobet experientiat Otricum , tamen etiam Philosophos audia mus. . Scribit autor mirabilium , Paludis Ascaniae aquam adeo nitro famesse,ut nulla alia purgatione pallia in ipsa detenta egere videantur. Et in 1. Met. Philosophus idem attestatur de salso Palae stinae stagno:&in Probi. o. sect.a3.amara quae lentes uni, purgare posse dicuntur, & purgare lentore, non amarore, si quidem muco vim habeant absterseriam, &lentore pingui abstergeant, dulci humore lauent. Est&in sacris nitrum ad eiusmodi via ius celebre,& terra fullonum cimolia appellata,pinguis est & acris adduntque ei aliqui lixivium,&prina blauant pannos, postea vaporant sulphure:
inde lauantiterum, seu desquamant cimolia ea dena,ut sebum e vestibus exeat, nec pomatae, sapones,& similia, sine unguine comparantur. Constat itaque & in mari nitrosam pinguedinem ad abstergendas vestes non esse inutilem: &in eo ipso potius accusandam esse terream lutosam thie con- si stentiam, sicubi ad latiandum est ineptum. Lutoste enim aquae &calco se non eluunt, sed inficiunt & conspurcant, quemadmodum videmus fieri in linteorum insolationibus, ubi si puteales gypseae vel calcosis asperguntur, maculae relinquuntur. Si ergo minerales bonae sunt ad lauandum, suspicio est de nitrosa pinguedine, diluta tamen: sin minus, gypseae, lutosta,
calcos eue fuerint,aut alia mineralium ramenta ve-bent, quae polluunt potius quam
363쪽
Q Vnt quaedam aquae quae res iniectas comburunt, re iuunt, corrodun oue, veluti ea, in cuius profundum sit retia veste sue demittuntur, comburtitur, ut ex Agricola Baccius sic ripsit. In eius imo aestuarium ignitum, biti 1-minosum esse non est difficile iudicare, cum in aqua sola etiam feruentissima id non eueniat bitumen vero etiam sub aqua flammam alat. Puteolanas Baccius ait emittere sammam cum humore. Tale quid etiam hic euenire nihil habet absurdi. Nam &hic flammaed usque ferri potest. Unde nitros te,&melanteriam continentes, calceamenta, &similia breui absumunt, quemadmodum etiam videre est in charta cui inuoluta sit melanteria, vel mistura ex atramento, hali nitro &alumine, quς Vim colori iij ut loquuntur, seu aquae fortis, quantum non impedit crassities, habet. A qua Stygis adeo acris dicitur fuisse, ut omnia vas a corruperit, praeter ungulam musae,& forte talia qualia sunt ossa, squamae, carnes piscium, quos aluisse fertur. Certe etiam ars facit tam validas, te stellern hardo, ut nullum vitrum, nedum vas metallicum aut marmoreum continendis sufficiat, quanquam V Valdenburgica admodum sint firma. Acris aqua ad Valentia in Hispania narratur iniectum in fontem armum ouill si hortilae sipacio absumere usq; ad ost VVol-ckensteinenses, teste Gobelio, ligna &ferramenta enodunt, quod ipsum facit etiam spiritus salis; quae tamen nihilominus potantur, &ad lotiones v-surpantur, ut Cales a quibus corroduntur ollae figulorum. A qu ae atramento sae in Ungaria serrum in lutum,unde fit cuprum, stertunt:&tale lixivitum co-ficitur ex pyrite atramentoso. Existimandum itaq; est tales aquas melanteria,alidue acri atramento, arsenico item, hydrargyro, cadmia,&c. constare,
de quibus infra plura, cum de passionibus humanis dicemus.
Λ Liquibus tinguntur, seu aliter colorantu ligna, lanae, lintea,&c. quae X vel succos corpulentos immistos habent,vel sunt acres, ut alterare su- perficiem possint. Lignum quernum, alia i&similia atramentosis succis, 'a de coria, facile mutantur: & solent ea etiam diu macerata in fluuiis migrari.Lignum prunorum ruffescit item ab acribus.
De ii milibus esto iudicium dimile.
364쪽
CApvT LIX. In lapidem mutantes.
T N quibus res lapidescunt, eas notum est marmoreas, gypseas, alumin I assimilesque calces ferre, & simul acres e ste ut penetrent, &undiquaque limum per minima inserant. Limo indurato, dc calce recepta poris munimis,lapis apparet.
T N quibus cornua lentescunt, e ae lixiviorum aceti, similiumque naturam 1 obtinent: & facile est mineram agnoscere. Dictum de his est in magisterijschymicis. Notum est non ubiuis tractabilia fieri coria & mitia. Ida- quis acceptum ferunt. Quae enim margam vel gypsium occultant, vel aluminosos succos& aeruginosos habent, faciunt intractabilia. Eodem modo iudicantur & hae,in quibus extincta metalla candentia indurantur , molliuntur, aut aliud quid patiuntur. Et certum est alias aquas gladijs temperandis esse aptiores alijs, veluti ferratae dc alumino e , item vitriolatae tenax reddunt ferrum, illae indurant. Si post restinctione, vaporatione, macerati one&c.flores in stuperficie eorum existant, quanqua ferrum & cuprum idepatiantur etiam ab aqua simplici, artifex tamen facile agnoscit natura acris succi, veluti salis, vitriolati spiritus, sulphurati, &c. quibus utimur in croco martis, caerussa, & similibus procurandis.
QVae carmentis ingestς tenacitatem praestant gypsea, margam, marmos, tophum, bitumen, maltham, &similia pinguia & lenta vehunt. Praestat tamen & sal modicus aliquid tenacitatis, & si in caementis facile gignitur nitrum, seu sal petrae, eius principia habere consentaneum est. Gypseae pulicum copiam producunt, ni adhibitum sit gypsum ipsum. Ita odor seu vapor operum talium strangulatorius est. Quibus multum fatis est, operae initio tenaces postea facile friantur, & vitium faciunt.
365쪽
tamen ad radices admissae potissimum, corrumpunt eas. Interimunt item aut dis ortas maculosasq; efficiunt atramentosae, ex pyrite sulphureo, cadania, hydrargyro, arsenico &similibus profluentes. Obseruatum tamen est in salsis δc mercurialibus, aeruginosis item dc alijs dilutis ob copiam dulcis succi plantas nasci, & quidem si is seccus fallem ad radices sippetit. Itaque cum salsedo maris arceatur a sabulo littoreo, dulces vero partes penetrent, in littoribus & stagnis inter medios quoque sales nasci herbae possunt. Α- qua ad Valentiam in Hispania, quae creditur ex hydrargyri spiritu acerrima esse plantas praeclaras profert, quod aqua tractu longo depuretur: Nilus olim nitrum praebuit: at plantari,s eius aquae st valde commoda. Sambucus perit urina saltem aspersa: dc sunt aliae plant ae ad certas res certo modo affectae. Si simile quid euenit in mineralibus, ex analogia iudicare licebit. Ma nifesta caussa est cum in feruidis nihil plantarum 11 scitur.
Quae bestias tangunt. inibus potis pecora saginantur, falsae vel nitros, sent, sed intra me di
critatem. Indicat autem & totus tractus vegeto bestiarum robore, salubrem esse mineram. In aliquibus pisces, ranae & alia aquatica moriuntur; ia quibusdam vivunt inquilina, peregrina moriuntur, veluti de lacu Ceiciensi refert Iordanus, quod eum bibant pecora eius loci, exteria verbvel non attingant, vel moriantur, quomodo & in Styge pisces aluntur do- me stici, qui in alias aquas translati vivere desinunt, & exotica illata patiui tur idem . Tanti est assuescere&quasi innutriri venenis. Lacus inter S rape iam &Seburgum, inquit Agricola, septimo quoque anno necat pisces sub eunte pestifero halitu. In putridis po lsimi esse ranae, serpentes dc id genus alia,quibus desunt pisces. Omnino perniciales sunt quae mineras habent cadmiae venenosae, chrysocollae, arsenici, gypsi multi, auripigmenti, sandaracae, nim ij Soryos, Misyos, melanteriae, copiosi sulphuris, aluminis, nitri. dcc. salsae&nitrosae modice non obstant vitae, nisi tamen quid assuetudo
CApuae LXIIII. Aquae ad cibos potusq; adhibitae
I Am quod ipses homines, quorum gratia potissimum aquarum mineralia
um naturam inuestigamus, attinet, aut utuntur eis in cibis seu plarrisque seu certis, ut & in potu, aut abstinent. Multae sunt medicatae,quibus & cibos elixant,&massas conficiunt, & vinum miscent, &solis quotidiano v-su utuntur. Narrat Baccius Balnei Ancerici ad Barbonium aqua cibos coqui, massasque panum subigi,&tamen gradu quatio calidum esse. Idem
366쪽
MINE RAIIvM L 18. II .sus est Balnei de Corsena sub Luca aluminosi calidissimi, clari, si poris non ingrati & odoris, in cuius minera deprehenditur & nitrum , sal gemmae, sulphur. Est & balneum S.Iohannis sub Luca,quod similiter 'surpant, eoque etiam vinum diluunt. Potant & S balbacenses, & Iuncarias in Italia,aliasque multas, quae tamen nitrum, bitumen ,serrum,&c. repraesentant. In Hispania memorant esse mercuriales, ad quas potandas certatim conuo A ,s. Jant incolae 3 Aquae ad Anticolum in Campania in familiari usu potus sunt,& coquunt cibos celerrime. Talium misturam non esse aduersam naturae humanae, res ipsa loquitur,ut vi quidam minerales infamare annituntur. A quibus massae fermentantur, eas spirituosas elle id ipsum est indicio, cum tale quid soleat fieri a fermento, spiritu vini, aqua ardente, & similibus halituosis, quin & fecibus vini &cere uisiae. Si dum coquuntur carnes, ollae inalbescunt, spuma candida segregatur, S carnes ipsis in extremitatibus albent, eas gypseas esse con stat, vel marmoreas calceS, margam, tofam, pumicem & similia vehere. Et certe interdum dum tales aquae s laecoquuntur, etiam deponunt multum calcis. Inde vina eiusta odi locorum fiunt tartarea, quae &tartareos morbos, ut vocant Paracellici, velirii colicas cum paresi, paralysi ,&α gignunt. In quibusdam dissiculter coquuntur & mollescunt legumina. Hae Athenaeo, Hippocrati , alijs vocantur. inquit Athenae-
la tales iudicat immodice frigidas & crudas ,& sunt plaerumque puteales, Nonnulli id gypso commisto acceptum ferunt. Et quidem aquis nonnullis marmorous idem accidit, sed quia sitiat crudae simul. Alias relatum mihi est, copiosam calcem in quadam inueniri, sqd quae non obstet leguminum imolliciei. Et Iordanus in aqua Petro utensi multum gypsi esse tradit, quae tamen bene coquat lesumina.
CΑpVT LXV. De affligentibus valetudinem.
Nonnullae aquae quanqriam sintvsus ad sistentationem vitae, publici,
tamen adeo non prosunt utentibus, ut valetudine aduersa perpetuo γ
os Videantur amigere, quibus morbida constitutio quasi natiua est facta. Conspiciuntur itaque cacochymici , cachectici, pallidi, inflati, herniosi multi, distorti, gibbosi ,& nonnullis locis familiare ornamentum est str ma a collo ingens. Di mentiunt autores a quanam potissimum caussa sit iacta gutturo sitas. Reserunt nonnulli ad totam loci naturam , Ut sit popularis seu endemia certae regionis constitutio, conspirante coelo , adre, quis,& tota vi eius ratione. Nec nihil est in more gentis. Vademus plaerum
SVη ita minas talessiunere filio , quales inpublico sunt obuiam,ut ubi multi
367쪽
wo DE Iuni Cio AVARUM gibbosi occurrunt, το praegnantis simile sibi praesumit, bi multu sparsi1 oris, nigri, albi &c. similes. Baccius ad gypsium refert, quod aquae quae ad Callim bibuntur in Italia apud Camertes sint gypseae, de homines
eius loci sint gutturosi. Sed in solo gypso par u esst ad eam rem momenti, cu-que id obstet catharris di eos exiccet, aduersiabitur potius. Nec qui Albulas bibunt, &alias, marmoream calcem gypseamque continentibus, evadunt similes, veluti qui Puteolanas hauriunt puluere pumicis bene faturatas. Idem antor etiam cruditatem , frigiditatem, lacunales aquas, nitio 'sas, crudas, tenacesque prae reliquis accus , quae tamen & ipsae non sum ci-imi, & alibi potae nihil tale signunt. Confugere itaque ad totius loci naturam cogitur, maxime cum strumosi fiant alicubi etiam hi, qui regionem calidam &: aquas excoctas habent Langius rectius sentit, dum in mercuriales halitus aquasque hydrargyro affectas id confert, sed tamen non omittenda es: το τοπου&phantasti cum mulierum. Alias cum halitus illi abundent in pluribus metallis, non tamen inde fiunt tam frequentes gutturo si. Illud autem proprium ex istit ex conspiratione halituum mineralium inter se& cum tota loci natura, in quibus euincit hydrargyri sumus. Certum enim e si foliores capitibus aggravari, destillationibus vexari, indeque fieri asthmaticos, orthopnoicos, dyspnoicos, pleuriticos, & spasmo, arthritidi de similibus neruorum aliarumque partium malis propter excrementa obnoxios. Qui in crudas Alpium &niuosas aquas causiam conferunt, a Baccio repudiantur non immerito. Fossores minerae hydrargyri in Hispania dicuntur tremuli esse, ¶lytici magna ex parte, nec diu vivere, nec raro dentes labefacti talibus excutiuntur, 3 frequenter cruditates ore reddunt, calvescuntque. Omnia haec sunt effecta mercuri), &prioribus consonant, nec desunt his qui cum hydrargyro crebro conuersantur, &fumos illitus gite eius sustinent.1 Talis fuit aqua Plinij quae dentes & crura laesit si omacace,&scelotyrbe. Talis aqua Susorum in Persia. Agricola accusat metalla: sed confusius. Mer curiales in illis halit' vel nondu coagulatos, vel resolutos nominare debuit. Interdum & arsenicum idem esicit, dc qui dentes arte tollere annituntur, Utuntur arsenico, auripigmento, sale ammonio, sublimato mercurio, aquis fortibus & similibus, sicut & opio ,&c. Hinc Sc scor butus est, quem tamen gignit etiam mala victus ratio in marinis locis quibusdam.
De his quae vellera So ungue S mutant.
QVaedam aquae mutant non hominibus tantum colores, & prim Um v-tentibus antequam assuescant, cutem & ungues detrahunt, sed & bestijs, ut non rard peregrino colore & sine virgulis spectentur. Vellera pecu dibus
368쪽
MINERALIVM LIB. II.dibtis ex potu Ctatis de Sybaris flatatorium mutari, scripsit Plinitis. Non credunt iuniores. Dicitur alitem Sybaris etiam Luaas & linamenta denigra re, & philosophus idem afferuit in problematis, & q. de Gen. an. Clytamnus flanius fertur dealbare pecora Virgilio &Plinio. Melas Boeotiae nigrat. Agricola his astipulatur cum ait: Si sonu aqua, tumorum nigri e lausuento oviumgregos potarent , Nigri Aerinde ac pisces qui in ipsis verso itur, fieri posent. Item : quapauco, es quod vix sinsupercipi possit atramento sutorio es melanteria a b sh Gnfecit e, tametsi e non videantur esse multum nigrae: animantium stelas, pilo 1 ngros pota incere possunt. suae vero iambunt atramentum siutorium pariter , P plumbi candidi vel nigri venam auos: quae soliis plumbi alteritas venam , candidos acquirunt . Nihil dicitur miri, sicut nec cum aiunt ungulas cadere & mutari iumenisis, & gallinis plumas renouari comesta viperarum carne. Sunt pro seci 5 aquae qine ungues praeroduntias soribus, & cutem detrahunt diu in eis versantibus. Sunt i ne dicamenta
certa, quorum usa diuturno non cutis tantum mutatur, sed di totum temperamentum, Ut iam venenis vivat, quod ante ex illorum usu incauto suis- 1 et mortuum. An quis autem vel fingere possit istam mutationem eueni L.
se retentis pristinis excrementis,&quae inde nascunt arὶ Quam multis pili cad ani a Gallico,pe ste, alijsque morbis venenatisὸ Hydropicis,cachecticis, scabiosis, cutis extima post sanationem tota abit. Novi quendam cui nigri pili &barba morbo quodam tota excidit, renasceritibus canis in capite solo. Nec putandum est repente fieri mutationem, aut alterari duntaxat pilum, quanquam nec hoc absurdum fuerat. Sensim excidunt veteres , & cum sequantur naturam alimentorum , & validarum tincturarum vires resipiant, succedunt pili noui aliter colorati. Nec quod natura senio paulatim facit, id denegatum uni caussae violentae est, sicut de una nocte canescente notum e st, de tristibus item & melancholicis. In impetigine, lepra & similibus caussia erat, cur eiusta odi mutationes in excrementis & his quae excrementi iijs humoribus sustentantur, non absurdas iudicares. De finire autem quaenam sit i storum crasis,unde eueniunt talia, temerarij fortassis fuerit. Conspirare agentia patientibus necesse est, siue atramentum, siue aes, si ue aliud quid motus principium praebeat. Mutata autem animalia ad consuetum simul peruenerunt Itaque nisi mutato loco,&pascuorum ratione, manent ratia, quomodo dc pisces nigii in aqua sitia. Caeterum qi d de ungulis dicitur, videndum ne potius ambulantibus in aquis acribus decidant, quam potantibus , &est illud verisimilius. Ita quae indurant ungulas lapidoso succo, ab in
369쪽
CApur LXVII. Alia effecta in hominibus sanis.
K Vnt dic alia quae sanis hominibus Abusu aquarum mineralium eueniunt. O eaq; fere cum morbidis communia, ut quod appetitum stimulent nonnullae, & salem aut vitriolum indicent, vel ferrum, aut alumen, ni a frigore sit illa affectio. Quaedam astringunt ut ferrarae, aluminosae, gypseae,&c. Qviedam purgant, ut falsae, nitrosae, mercuriales, aerosae, vitriolatae, ferratae,&c. Aliae aluum flatibus perturbant, ut crudae, crassae, viscosae,&c. ni ea res sit accidentaria a purgantibus alijsque. Sunt quae ructus musicos gignant ut vinosae. Aliquae vertig; nem S quasi ebrietatem afferunt, praesertim halitibus una susceptis: tales dicuntur bituminosae, vi sons Lynce stius. Qu aedam abstemios reddant,qυae scilicet in ventriculo 3c circa viscera haerent cum vinos sinu steisque ructibus, nec distribuuntur. Nec est res adeo abstrusa. Si quis S balba censes rvtat, nec eas reddit per vesicam aut
aluum, eius ventriculo immorantur, tantamque nauseam vani creant, ut aliquot dies vinum admittere non possit, quemadmodum narrauit cui id ipsum acciderat. Ita contra, eam crasin aliquibus esse vinosis, ut irride siderium ingenerent, quemadmodum memini cuidam puellae a musto bibito δί utiis comestis insatiabilem niusti a metitum existere, itidem nihil habet prodigiosi. Nonnullarum vapor oculos pungit, ut quae sunt sub Asculo dictae aquae sanctar, qu arum minera sulphurea iudicatur, cum ferro vel ochra. Et sulphuris resolutionem eam vim habere nulli ignotum est. Laedam halitu copiosiore strangulant, aut lipo thymiam inducunt, quales non tantum pernicios, sunt, sed & salutares, acidulae,atramentosis, suuphureae, &c. ut lordanus, Theodorus & alij testantur. Nonnullae erodunt cutem, εἴ carnes sos Tum immora laetium, et quae melanteria,cadmia,
flore Asiij lapidis, pompholygec cadmia metallica Realgare iandaracha,
arsenico,&c. sunt tinctae. Agricola: Aldebergi in Assina inuenitur pom- pholix-gra qua et que ad ossa exedit vulnera ρο misera. Terrum quoquc corro- ait. Eris Icadmiae 'uoddamgenus, quod operariorum maden tremantu G pia exedis,pulmone; oculos Lit. Causticae sunt ob mysy, sory, spiritus sulphiaris , spiritus stibis , spodon fossilem in fodinis inuentum, qui erodit resut resecit vehementer, auripigmentum, hydrargyrum infectum:; quidam addunt prunabum, chalcanthum, alumen, calcem uiuam, sulphuT V eoena turn,&si milia. De mercurio tamen notam cium, quod alias, si venenatis halitibus non est tinctus , non insalubres pariat misturas, sicut me merat Baccius de quatuor fontibus in Hispania, quari quam idem alias hunc suspectum habeat. Certe sitis diu tractatur manibus. & pendet in vesicis ab c ue erosione. natura tale quid g gnit qualis est aqua fortis, aut mistu-
370쪽
MINERALIUML 18. ix faex melanteria, alumine, nitro, aut qualis hydrargyrus sublimatus, Realgaria veneno ,& huiusmodi, non immeri id ex illis ita iam es fiunt aquae. Gy .pseas strangulare supra dictum est. Talis autem dicitur Styx Arca diat, &alia Thessaliae, ni atramentumvirosum aut mercuriale vel aliudve ne immsit in caussa. Huc pertinet quod de fonte ciconum refert Ouidius, unde faxea reddantur viscera. In Beroso taurorum colle Vitruvius ait tres esse sol
tes sine dolore interimentes. A Crobi aqua in Alpibus statim concidunt potantes, ut & eius qui olim in Taracina fuit. Cyc Eros in Thracia etiam Iotione interficit, sicut Lycus fons Siciliae. Haec possunt reuocari ad superiora principia sed grada nocentiora, penetrantiora & cras peculiari infesta. Mirum est balneum de Duccijs ad Corsenam deplumare pullos, neque tamen crines in Embrocha laedere, nec cutem vesicare. Ita stant&in alijs arcana. Insanos reddere dicuntur miniatae & bituminosae: item hiberes, obliuiosos, caecos,&c. ut in AEthiopia, Boeotia, Caea,&c. Bitumen e-kim sensus laedit & caput grauat. Nitrosae non mordent nisi minera mordax accedat, ut de lacu & luto Ceiciensi testatur Iordanus. De feruentibus aliaque manifesta qualitate cutem detrahentibus laedentibusve, dicere supersedemus. Reliqua exsequente capite de effectu in morbis sunt petenda.
C Ingularem mineralium notitiam sibi arrogauit Paracelsus, ili tanquam
uniuersiam naturam haberet in explorato, facile con stituit praecepta. Itaque de effectis aquarum talium & natura, tanqua digito intento comenta tuus, sua principia profert, alem, sulphur, de mercuriu, quorum natura in singularibus ita operetur, ut ad certum quid reuocari quaelibet effecta possint. Quaesanant paralyticos, inquit, ex mercurioseli unt quae Hiericos, ex mercurio veneras: qua ulcera, ex merc. argenti visio quafebres, ex spiritusatis: qua ulcera ierpiginem, Ogallica ex merc. corporis: quae lepra, ex seu hure antimonistr ua hydrope exsategemma ta alumine Rochi, is c in alijs. Sed ut fundamentulci bricum est, ita& a stertio ei attexta. Nondum enim comprobauit nobis, solis mercurio sanari paralyticos, seu per se, seu ex accidente, solo aut cum alijs, quod nisi exemplorum perpetuitate firmatu fuerit, incertum est totum quod praecipit. Quae in usu cutem exasperant & ulcerant, eas quid eorrosilui arguere facili fide dixit, sed non respondet praeceptio priori fundamento, quod illa corrosilia nominari in specie postulat. Dum etiam ta-Ies aquas improbat, non sat memor est auri sui poculenti, & aliorum quae foris exasperant, ut sinapis, sal, spiritus vitrioli, acetum , &c. intus diluta tale nihil operantur, sicut-experientia testatur de multis. Ridicula otiam haec pret ceptio est dum aut laurea arua confortant sed cum optima diaeta