장음표시 사용
61쪽
de latin. liberi. tollend. Non tempero, quin addam egregium atque insignem locum de libertis, ac praecipue de libertis Iunianis, quem prodidit nobis Isidorus Origin. lib. 9. cap. 4. sed misere contaminatum, neque enim ipse percepit, quid scriberet. Quanquam autem haud raro is aber rat a sententia eorum, quos describit, nusquam tamen is aut fallax magis, aut magis ineptus, quam in Iuris consultorum scriptis interpretandis. Ita autem ille: Libertus autem
vocatus quasi liberatus. Erat enim prius jugo servitutis addictus. Libertinorum autem filii apud antiquos libertini appellabantur , quasi de libertis nati, cquod de libertinis libertorum iniis dicit, ignoratur
aliis, traditum tamen a Suetonio in Claud. cap. 24. Nunc vero libertinus . aut a liberto factus aut possessiu , cnon equidem novi hanc adsignificationem hoc, credo, omnibus notum, Libertos dictos
respectu patronorum, libertinos vero respectu aliorum hominum& conditionis suae. Pergit Isidorus manumissus dicisur , quasi manu emissus, apud veteres enim quando manυ mittebant , alapa percussos circumagebant, F liberos confirmabant. Is, quem secutus est Isidorus, alapa percussum & confirmatum dixerat Iunianum liber. tum , quod alita sum transtulit Isidorus. Juniano liberto opus fuiti erata manumissione, quam iterationem nominat Vlpianus, Tit. a. S. I. & 4. ad adipishendam plenam libertatem civitatemque Romanam. Manumissio prima nutu domini fiebat. & quacunque -- luntatis declaratione, qua manumissione servus sebat liberius, sed Iunianus . at vero manumissio iterata peragebatur apud Praetorem aut Proconsulem, qua confirmabatur manumissio prior , fiebatque
alapa institis, qua libertus Junianus fiebat civis Romanus: illis subis dit Isidorus: Deditissi primum a deditione sunt nuncupati. Deditio enim dicitur , quando se victi aut vincendi hostes victoribus tradunt. Ozibuolaec origo nominis fuit, dum quondam a versus populum Romanum serυi armis fumis dimicassent, victi se de erunt: hoc fabsum, & jocularis error bominis, non distinguentis dedit ios hostes & dedititios servos, quos servos hostium victorum conditioni
aequiparavit. Unde Theophilus institutor. lib. I. tit. 5.e τῆς δεδὶτ ους κατα , nominavit dedistitios ad
exemptam peregrinorum. Pergit ita indorus: his quidam Oedititios hostes sentit, idque lalsum, verum id tamen de dedititiis ex Iege Aelia Sentia factis.) postea a uominis manumissi opter suppliciorum notas , stigmata intellige, ob scelus servis inusta, de quibus Jacob. Gothos red. ad i. a. V. Th. de Poenis9 quas manifestipem
62쪽
pes sunt, ad dignitatem civiam Romanorum non perivenerunt. Lmtini ante Romam eonditam apud Latinos fiebant citerum Latinos, Latii gentem, & Latinos Iunianos miscet, legerat, servos, per epistolam, aut alios quosdam modos libertatem adeptos, sive manumisis, non item manumissos testamento, Junianos fieri, atque hinc error: Hoc vero ineptissimum quod additi Inde quia per testamen- tum non fiebant , nec ex testamento aliquid capere , nec suos heredes facere poterant, qua consequentia nihil nugacius. Hoc tamen verum de Junianis Latinis, caruisse eos utraque testamenti factione. Cives Romani postea sub conssulibus per testamenta in urbe Romana ecti sunt elegerat aut fando cognoverat, eos, qui testamento manumissi erant, cives Romanos factos, horum veria um intellectum cum non adsequeretur Isidorus, aliena & absona commentus est. Dicti autem emes Romani, quia in testamento liberi essem in numerum Romanorum civium reaiguntur. His primum aditus erat in urbe Roma commorari, caeteris autem liberis prohibebatur, ne vel in urbe Roma, vel intra septimum ab urbe miliarium commanerent. Incredibilem Hispalensis Episcopi stupiditatem nota, nihil eorum sentientis, quae prae manu erant.. Legerat ille, manumissis testa. mento aditum misse ad civitatem Romanam, id est, consecutos eos fuisse jus civitatis Romanae, ille vero verba ita accepit, ut putaret, manumissis testamento aditum fuisse permissum in urbem Romam , caeteros autem libertos ab ea urbe suisse prohibitos. Lege. rat ille, Latinos libertos morari in libertate, eo significatu, quem paullo ante ex Dosithei fragmento explanavi, at vero Isidorus Commorationem in urbe Roma interpretatur. Legerat de relegatione ingrati liberti, qui civitatem amittebat & Latinus Junianus fiebat, hoc ille omnibus liberiis tribuit. Dabitur sorte aliis aliquid auri ex hoc stercore atque Augiae stabulo colligere, si liceat investigare ex eo lapidem & terminum relegationi libertorum positum, quo de certantem vide Iacobum Gothostedum ad L un. C. Th. de Hq. redit. Peuti
63쪽
De Nominibus Servorum Publicorum.
Servi Publici qui. Seroorum Publicorum duo genera. Eusebii locus expositus. Servi Publici Liberaini. Varro emendatus S isi iratus. Seroi Municipiorum S Coloniarum. Ornare quid. Publici ex LL, tabertinis Disti Fuerunt ministri Magistratuum. Tacitus illustratus. Decuriae nempe scribarum. Lapis Gruterianus expositus S tentatus. Servi librarii qui. Petronius expositus. Marmor Mon auo nil illastratum. Semi Publici unde Nomina ad umserint. Item GA legiorum Publici. Publietis Rubrianus unde dictus. Proximus P hlicus , id est, ordinarius. Proximus , id est, primi ordinis. Florus expositus. Fabretius refuimus , multi hoc nomine inter incia domus Augustae. Publici civitatium nomine dicti. Uberti privatorum facti Seroi Publici. Unde terminatio nominum eorum, in anus. A Muratorii sententia disceditur semel iterumque. Lipsit
error. Cornelii Liberii. quia obrutus moratus. Publicorum Semsorum s libertorum jura conveniunt. Marmor Felsineum nove expositum. Celeis Colonia a Tiberio Caesare deducta. Fabreui laus. Publici nomina collegii dicti. Fuerum S Pullicae Glugiorum Puhlicae nonnusiae ingenuae. An Publici proprio nomine Publicii
Servi Publici, qui & uno nomine Publici appellabantur, erant
servi populi, non tantum Romae, sed oc in Municipiis & Colo.'niis. Eorum duae species erant, alii servilis & infimae conditionis, alii honestioris Illi eadem conditione, qua servi privati, hi autem
libertis aequiparabantur. Illi, ut est in I. ult. C. de servis filmilv. t fabricis, atquc aliis operibus publicis deputati eranti Hi magistra, tuum, templorum , sacerdotum, aliorumque Collegiorum ministeriis inserviebanti Fabricis accensim Gynaeceia, de quorum se
vis ita Eusebius in vita Constantini lib I. cap. 2Ο. καὶ τομ γυνακειοις δ εργοις ἐφ' υβρει, κω ὰτιμία. δυλευειν aviΘεχτας ομοίοις τοῖς λοιπως
tους. Quotquot ignominiae caussa gunaeceis Mancipati fuerant, eos perinde ac caeteros liberavit. Quanquam autem ministeriis opem-tes vulgo servi publici appellabantur, vere tamen liberti erant, ne. Que raro hoc nomine sunt didri. ExposititNomina& originem No- minum Diuitigod by Corale
64쪽
minum, nec non conditioneta eorum Varro de Ling. Latin. lib. r.
in fin. Sed verbis, ut nunc circumseruntur, admodum contaminatis & male dispositis. Habent , inquit, plerique libertini a munici. μο manumissi cnomen ab oppidis In quo ut societatum Ffanorum
servi, non servarunt proportionem S rationem. Et Romanorum , liberti debent dici, ut a Laventia Faventinus, a Reate Reatinus,sie a Roma Romanus. Ut crescribe Aio nominantur a libertinis orti
pshliei serta Romarii cimo Romanio qui manumissi ante, quam
sub magistratus nomine, qui eos liberarunt lege eos liberos ornarunt9 magistratus accipe dictum collective, quod si non placet, per me licebit legas ornavit succedere coeperunt. HOC significat Varro, in nominandis populi Romani servis, non eam rationem filisse ob. servatam, quae obtinuit in appellandis servis aliorum populorum clervos municipiorum & coloniarum designat. Nam ut servi municipii Faventiae Faventini fuerunt dicti, Reatis Reatini, Romani populi siervos eadem ratione debuisse nominari Romanos. At veromisse, ut ii a Romanis' non Romani dicerentur, sed simpliciter servi publici appellarentur, non addito populi nomine. Tenuisse autem inuos publicos unum illud Nomen Romae non in perpetuum, sed accessisse dein iis alia Nomina, quae dum accedebant, cum illi servi coeperunt succedere in Nomina magistratus, qui eos liberos id est, posteaquam facti sunt liberi ornavit, id est, ministeriis illis, de quibus ante dixi, condecoravit. Nam ut ingenui odinari dicuntur, qui imperio aut honore augentur, sic ministeriis servus publicus aut liberius, qui ministerio. Publicos servos a libe tinis ortos dicit, non quod nati essent ex libertinis, sed quod ex libertinis essent publici factu Sciendum namque, servos publicos,
ministeriis destinatos, non fuisse sumtos ex servorum numero, Plex ordine liberiorum, atque eorum, qui jam ante manumitti eranti ,& servitute liberati. Sciendum porro, ex illis Publicis, magistratus delegisse sibi ministros ad aeta conficienda, & ea peragenda, qtiae cujusque magistratus erant propria, qui Actores, Tabelliones, lictores, aliisque nominibus appellabantur, quorum irequens memtio in legibus & riptis jurisconsultorum, & in plurimis monumentis vetustis. Quae cum cogites, perspicies facile, quid Tacitus velit lib. I 3. Annal. cap. 27. ubi ex libertorum ordine, Tribus, d curias, ministeria magistratibus & lacerdotibus Orta scribiti Decurias is dicit scribarum, qui&ipsi interministeria magistratuum, quae lauisime patebant, innumeris appellarionibus distincta. Instar om-F a niuin
65쪽
omnium mihi erit hoc loco lapis ille Gruterianus DC vII. 3. non
Q. FABIVS. AFRICANI. L. CYTISUS VIATOR. QVAESTORIS. AB AERARIO SER. LIBR. TRIBUNICIVS SER LIBRQVAESTORIUS TRIVM DECURIARUM C. CALPETANVS C. L. GLYPTUS UlΛTOR PVLLARIVS PRIOR VIR CULICINAEL. NYMPHIDIVS. L. L. PHILVMENUS SER. LIBRQ. III. DECURIARUM CYTISI FRATER
PIUS ET FIDELIS C. PROCULEIUS C. L. HERACIO CULICINAE PATER PROCULEIA STIBIAS MATER CULICINAE ET LIVIAE DIVAE AUG LCVLICINA PLACIDIENA L. F. AGRESTINΛ. CALPETANI LIVIAN. PRIMIPILQ. IVLIVS FAENTINUS ALUMNOS CURARTIFICIBUS POSUIT.
Ex hoc marmore intelligimus, suisse publicos servos ex ordine libertorum. Intelligimus praeterea , quae munera sive ministeria ierinti Q. Fabius Africani libertus Cytisius fuit viator Quaestoris ab Aerario, fuit praeterea servus librarius Tribunicius, siervus li-hrarius Quaestorius trium decuriarum. Lucius autem Nymphidius Lucii libertus Philumenus servus librarius Quaestorius trium decuriarum miti Calpetanus hic Livianus dicitur ex liberto C. Livii aut Liviae factus servus publicus viator. Sed quid hoc Primipil.
Num primum pilum duxit Libertus inter eos libertos, quos militiae adsicripsit Augustus, de quo Sueton. in Aug. cap. 25. Calpetanum Laeculi Augusti esse ex versu I3. siuspicari licet 2 Sed malo, in vinu Is. PRIMlPVL id est, primi pullarii, nam in versm 6. ainpellatur pullarius prior. Qua dignitate fuerint servi hi librarii, cognosce ex hac lege Constantii & Juliani I. C. Th. de Decuriat Urb. Rom. lib. I ut I. In decuriarum ordine cnisi eui librariorum vel si calium, sive censualium nomen est) nequaquam aliquis locum primi ordinis adipiscatur. Tuum nunc erit existimare, malisne Servorum Libnuiorum, similiumque decurias existimare, quas Trimabchio
66쪽
C . Λ Ρ' U Τ . IX. '. Μchio libertus ostentat in epitaphio mo apud Pe n. cap. II. an tu .dicum, quos voluit NicOl. Heinsius in notis ad illum Petronii locum. An & illae sunt Scribarum decuriae, quas Consultissimus Trotatus in notis ad Hermannum Hugonem de Prima scribendi origine, pag. 462. ad altiorem locum extollit 2 Verum de eo sorte alias. Cum maxime marmoris a Nonifauconio in Diar. Itat pag. 262. & male tentatum accipe.
L: FABIUCI. L. F. PALCAESENN l. GALLl. E Q. ROMPONTIT L. L. SCRIB. AEDILICOMNIBUS. HONOR. IN. CO ST. FITALICUS P. DIGNISSIMO ita expecto: Dis manibus Lucii Fabricii .Lucii filii Palatina ctribu
.Caesenni Galli Equitis Romani pontificis Laurolavinatis, i Scribae aedilicii omnibus honoribus in Colonia Stabiana sunta, Iiaicus patri dignissimo. Servorum Publicorum ergo ministeriis fungemitum, ut mihi quidem compertum, cum ex Varrone, tum ex aliis, ratio haec fuit. Eligebantur illi ex iis, qui manumissi erant aut a republica aut ab hominibus privatis. Rempublicam dico aut Ro. anorum, aut Municipiorum & Coloniarum. Illi uno nomine
appellabantur Romae I blici vel servi Publici; In municipiis &Coloniis dicebantur nomine eorum Municipiorum & Coloniarum. Hi nomine Patroni. Sed illi omnes mutabant, nomen cum Orna rentur, id est, cum ministerio alicui admoverentur; tunc enim silccedebant in Nomina magistratus ornantis, id est, ejus, a quo beneficium illud acceperant. Collegiorum Publici, in quorum numero etiam Publici sunt fanorum, ab Ornante non tantum, sed nonnunquam etiam ab ipsis Collegio nomen induebant. Publici, ex privatorum libertis lacti. patroni nomen retinebant,. sed in anus mutatum. Dicam de singulis, sed promiscue, ut quodque marmor obvium. Gruterus pag. 624. 6. -
67쪽
Rubrianus est municipii Rubriarum, quas Martialis breves nomi. nat, lim. 4. epigri M. Memorandus non uno nomine hic lapis est Fabretu Insicr. pag. 3O2. 28S.
MANIBUS C. FABRICI. C. LVOL. PROXIMI TOLOS ENSIS C. FABRICIUS VICARIUS. ΡΛTRONO. BENE MERENTI. FECIT MIN FRONTE. P. VII IN AGRO P. URPrimo Publicum adspicimus, liberalibus Nominibus praeditum, tacundo eum nominatum ab oppido Tolosa, quae Galliae Narbo. nensis Colonia mit. Et, quod porro observandum , idque eo magis, quia fugit perspicaciam Fabrem, Proximum dici servum Riblicum ordinarium, vicarium Vero extraordinarium, qui vicariam ordinario operim praestabat. Dubitavi aliquando, an eiu modi proximus accipiendus, cui suam necem mandavit Castius. Flor. lib. q. cap. I. uni de proximis auferendum praebuit caput. Pindarum eum libertum fuisse, ex Valerio Maximo atque ex aliis novimus. Grutero 63o. 6. memoratur M. Halerius Achiluus Lictor Proximus Laurolatanas, id est, lictor ordinarius, aut Ordinariorum primus. Apage ergo libertos ab hoc loco, qui in servitute
apud dominos remanserunt, quos comminiscitur Fabretius. Minratorii est Μccc XIV. 9.
QVOT FECI STUDIO PROXIMUS ISTE MEO
Id quod de medico dicitur. Erit ergo medicus Proximus, qui intra numerum est, sive in eo numero est, qui cuique civitati erat praefinitus ex Reseripto Antonini Pi l. a. T de Excusati Tutor. nisi mavis primum intelligere, in numero ordinariorum. Ita namque
in glossis juris, . Convenit hoc Africani in l. 34. Tde Vulgari & pupill. subst. Proximus non solum is, qui ante ali W qum,
68쪽
quin, Rd etiam , is, ante quem nemo. adde l. 92. de V. S. Liter ii bertos Caesaris proximos multos reperias, Ossiciis praepositos, Grinter. ΜCxi. II. T. Flavius PalatinuS Aug. L. mxim. DLxxxixi Soter Aug. lib. Proximus Tabul. Rationis patrim. Sunt & alii hono stiores proximi, majoribus ossiciis praesecti, de quibus in Titulo C. I h. 26. Lib. o. qui est de Proximis Comitibus disse,sitionum caeterisque. Sed missos facio proximos, atque ad servos publicos revertor. Accipe autem Publicos alios civitatium nomine dictos. Pisaurios, Aricinos, Sassinates, Sassinatiosque & Veientios . addi us liberalibus Nominibus. Illorum monumenta proposuit Fabret. tus inscr. pag. 433. & 435. Libertos illos civitatium servos Publicos fuisse, cum es unde scimus, tum ex hoc lapide Fabreui pag. 435.
Vides, Primigenium Reipublicae Aricinorum servum dici, qui ex nomine liber cognosicitur, & ex arcae cura, Publicus. Filius Gellianus cognominatur, quod ante Gellii libertus suerat, aut ipse aut
pater, quam Aricinorum servus Publicus factus. Sic eodem F brotto teste pag. 435. n. I 8. Reatinus Sallustianus reipublicae Rea. tinae liberius vocatur, quod Sallustii libertus ante fuerat. . Liberuenim privatorum haud raro emolumentorum spe transierunt tradi
lique sunt in ministeria civitatium , collegiorum , & Caesiarum Tabulam istiusmodi Nominum in anus desinentium ob oculos ponitidem Fabretius pag 336. quam nullo negotio augere licebit. Minrator. ΜccLXXXXIII. Io. Publicus Minicianus id est, Minicii vel Minucii libertus. Aliter Muratorius, sed perperam. Idem Dc LXXXXIII. 6. Philippus Rumanus publicus ab Sacrario. Gruter. XXI. II. Successus, publicus municipum Asilinatium servus Amoenianus. Plura dabit Hulamannus, eruditione & multarum linguarum scien tia omatissimus juvenis, in disputatione de servis binominibus pag. 42.
De Helio Asiniatao publico Augurum, quo de Comes Carolus Mai e vasta
69쪽
vasia in Marmori, Felsin. pag. 498. nec non Fabretius & Muratorius, dixi in Milcellata. Observ. novis anni I742. pag. 2 4. Eadem ratione Nomina servoruin Caesaris in anus terminata deinceps videbimus. Hoc perperam Fabretius Pag. 237. Lipsium errantem secutus, quod Felicem Cornelianum ex illis proscriptorum servis fuisse scribit, quos Sylla Dictator suo nomine Cornelianos nuncupavit, teste, quem addit, Appiano lib. I. de bello civ. neque enim ille proscriptorum servos liberavit, sed hostes in bello captos, neque, quos liberavit, servos publicos secit, sed cives Romanos , neque Cornelianos diXit, sed Cornelios. Hoc etiam perperam Fabretius, quod pag. 337. Evvodi coFomen Rubrianum ab homine dictum existimat, est enim a municipio repetitum, Ut iam alite docui. Per me licet blandiatur sibi Fabretius pag. 434 regula a se inventa, quam nemini ante animadversam scribit, qua ostendit, Publicos servos oppidorum Nominibus nuncupatos suis-ri se, modo sciat, ex Romanis id dudum Terentium Varronem docuisse eo in loco. qui ante a me est ex phanatus. Ad extremum quod monet pag. 434. ad n . t 3. Publicis servis manumissis Nomen oppidi cum libertate fuisse datum. id verum non est. Nomen oppidorum, id est, municipiorum adepti sunt, cum publici servi fierent, non autem tum, cum Publici facti manumitterentur. Manumisi fuisse servos. ut Publici fierent, maxime servos privatorum, scio; in eos iterum manumistbs, ut liberi fierent, non ausim asticina.
n. Hoc scio. Publicos liberorum jura & Nomina habuisse, atque in illis jus testamentum laciendi pro parte dimidia. Vid. Ulpian. Titi zo. S. I 6. quod jus inter libertos qui habebant, optimo jure li- .
heri erant, nec indigebant iterata manumissione, ut ante docui Nec video, quid iterata manumissio Publicis tribuerit. Scio, unum iis demisse, ingenuitatem nempe, Verum ea non manumissionesiit imperum; aut a Magistram, sed hadulgentia Principis. vid. infra cap. I 3 Habuerunt praeterea liberos, posteros. Murator. MDxxx. a. Ubi Hermes Publicus servus dicitur secisse monumentum sibi, sivis, posterisque eorum. Id quod & Rcit Laetus Publi. cus Populi Romani in Marmorib. Felsin. pag. 37I. Hebdomacus Publicus Duumvirorum Cereri Augustae & Herculi Augusto votum reddidit ob libertatem in Marmore Muratoriano XIX. 6. 'quod Marmor aliter exposui in Miscellan. Observ. anni 1742. pag. 2 3. quam sententiam nunc repudio. Non me fugiunt ea, quae de sedi
is reipublicae manumissis & ex lege vicubi ici si tamen eo po-
70쪽
mine lex mit atque ex iure Iustinianeo sententiae meae opponi queunt, quo minus autem excutiam illa hoc loco, instituti mei ratio prohibet, quae Nominum doctrinam, non juris a me requirit. Illud tamen tenendum, non eandem semper Publicorum omnium 'conditionem atque eadem jura fuisse. Hoc vere & pulchre Fabrettus pag. 434. ad n. IS. quod Ccioniae Celeiae libertum municipium illud in Noricis fuit J Tiberium Claudium appellatum scribit, quia Colonia illa Claudia fuit dicta. Cui & hocaddo, videri praeterea existimandum ex es nomine, Coloniam illam a Tiberio Caesare fuisse deductam. Vere etiam illud odoratus est, qua fuit sagacitate Fabretius, Collegiorum Publicis ex Collegio nomen inditum fuisse. Egregius est lapis, quo ille sententiam suam confirmat, pag. 43 n. I 3. dignusque, qui hoc loco spectatur.
FABRICIAE CENTONIAE ARETHUSAE. VXORI OPTIMAE ET CHRESIMAE . FILIAE CARISSIM FABRICIUS CENTONIVS COLLEGIORVM LIBCHRESIMUS . .
Libertus stat non unius collegii, sed colle orum, desiderantur collegiorum Nomina, quae addi Blent, sed ita desiderantur, ut ex Nominibus liberti nullo negotio quivis deprendat, sunt enim colle a Fabrorum & Centonarionem, & quia uxor iisdem Nominibus praedita fuit, existimandum est, Publicas etiam Collegiorum fuisse, id quod & annuit hic lapis Gruaeri pag. cccvIII. n. q. CASPONIA P. F. . ' . ,
SACERDOS CERERISPVBLICA Qui lapis etiam ob id dicendus, quod publica in eo non liberta si
sed P. F. id est, ingenua, unde peripicimus, aviditate lucri & quae- lstuum, quos uberrimos credo redundasse ex ministeriis illis, non- lnullos ingenuos fuisse inductos, ut se in illam libertinitatem darent, '