De Ciceronis libris De natura deorum recensendis

31쪽

3lIn eodie α totum Oeum defuisse scimus, ut, quod A tam habet et B addidit, nihil probet Rem ita, ut exposuimus,

se habere, eo .c0nfirmatur, quod huc etiam alia ex eis quae antecedunt delata et inter verba continentia recepta videntur esse. Quid enim volunt sibi litterae ad li post principiumet positae Neque ex esse in- , quae desiderantur, ea corrupta neque ex coniectura orta esse verisimile est, sed exsul hoc depravata et ante magno inserenda videntur Sse, ubi, ut sententia grammaticae legibus sufficiat, talibus opus est. Desunt haec etiam in A, ut dubitare non possis, quin hae corruptelae omnes ad archetypum redeant, qui, qua erat mala condicione, etiam primam paginam vexatam habuit, et illud tamet in coniectura suppletum sit, quod facillimum erat. Denique, ut rem conficiamus, hic ponam, quae Ciceronem scripsisse puto: De qua tam Variae sunt doctissimorum hominum tamque discrepante sententiae, ut hoc magno argumento esse debeat, principium philosophiae esse inscientiam prudenterque Academiam Sic scribendum videtur esse propter codicis B lecti0nes achademi. una littera deficienti, By t achademia B hy a rebus incertis adsensionem con-

Itaque videmus, quantum codex B ad restituenda Ciceronis verba auxilii nobis asserat, dumm0d0, quae genuina quaeque a B c0rrecta in eo Sint, Sciamus. Sed augeamus Xempla. 22: Nam et de figuris deorum et de locis atque sedibus et de actione vitae BF, et acti in vitae ACID multa

dicuntur. CNemo dubitabit, quin de recipiendum sit, quod alterus quoque recepisset, si a B id praeberi scivisset. l01: Qui autem requirunt, quid quaque de re ipsi sentiamus, curi08ius id faciunt quam necesse est; non enim tam auctore A , auctores Ay g, auctoritatis BF quam rationis

momenta quaerenda Sunt. etl De Academiae pro Academicis usurpata res rellii nom.

32쪽

Scribendum videtur esse , auctoritatis , ham primum

multo melius coniunguntur auctoritatis . . . rationi momenta quaerenda sunt quam auctores . . . rationis momenta quaerenda sunt, deinde A saepius s-tas et similia mutilat, ut paulo post, 261s: quasi . . . 0 omne, quod ortum sit, mortalitas sequatur mortalis Ay). Fortasse ut alii etiam hic exitus per compendium scriptu erat. - 151 et 48sa et 3 as unus B recte habet est , ceteri omnes sitε, et 8 B recte est habuisse videtur, cum ceteri omnes falso praebeant Site. 28s: Nam Parmenides quidem commenticium quiddam coronae simile efficit - στεφάνην stephanen A P, tephanes C, istesane B , antefosito , ut in pronuntiatione i aut eunte si audiebatur, et vesanen Ateph. M mala coniectura

B FN appellat continentem ardorum B continentem ardorem AB CFMysrors man. V deest. lucis orbem. Numerus pluralis ardores in Ciceronis libris ad philosophiam pertinentibus non nisi duobus locis invenitur Cat. 53, 14: deinde maturata dulcescit uva vestitaque pampinis nec modico tepore caret et nimios solis defendit ardores si is geschulgi 0 ali et geWallige 80nnengluten), et de nat deor. I 92Ys: Atque hi tanti ignes tamque multi

non modo nihil nocent terris rebusque terrestribus, sed ita prosunt, ut si mota loco sint, conflagrare terras necesse sita tantis ardoribus moderatione et temperatione sublata sogeWallige Feuersgluten). is . tertius accedit is, de quo agimus, nam quae B praebet continentem ardorum lucis

orbem recipienda videntur esse.

29 is habere BFM, m. A . 341s . . . cuiu in libris, qui sunt in natura deorumJACP fesso, de natura deorum BFM recte. 35s1: Recipiendum esse puto et , quod FN antes sensu inserunt; qua re aptissime augetur vis verborum, nam utrumque maxime impr0bat Velleius in Stratone, quod, et sensu et figura deum privet

1 Cf. etiam Schwenkium Burs. Jahresber. 893 p. 232.

33쪽

384s: At Persaeus eiusdem Zenoni auditor eos esse habitos deos a quibus magna utilitas ad vitae cultum esset inventa A , aliqua magna utilitas P M. Adhuc omnes editores verbum aliqua interpolatum esse censuerunt. Cur autem interpolatum esset, nemo dixit. Postquam diu quaesivi, hanc unam inveni causam superscriptum esse potest comparato alio huius libri loco, Q0l, ubi sunt verba: Ipsi qui inridentur Aegyptii nullam beluam nisi ob aliquam utilitatem, quam ex ea caperent, consecraverunt. Sed cur non dixerit hoc loco Cicero aliqua magna utilitas. ut desin. 32 squia nonnumquam eius modi tempora incidunt, ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. α Id constat, lectionem codicum BF hoc loco non minus aptam esse quam codicum CP et iniuria reici. 411r partum Iovis ortumque BFM, partu Iovis ortuque A CP. 44, fere BFA, fieri CP.

45 is quaereremus B VM, quaererimus B quaerimus ICI'. 47as conformatio BFU, confirm. VP form C. 48set nec ratio usquam inesse nisi in hominis figuraJBFN, nisi is fig. A'. 0mi adit in marg. y nisi hominis fig. C. 494 6 s: Epicurus autem, qui res occultas et penitus abditas non modo videat BF viderat AH, viderit Ganimo, sed etiam sic tractet ut manu, docet doceat si eam

eSSe vim et naturam deorum, ut primum non sensu Sed mente cernantur cernatur AB ut id. et CFH, deest nec soliditate quadam nec ad numerum . . . In archetypo fuit doceat propter antecedens ut antea, praebet viderat , is videat. C prudentem coniecturam profert, cui tamen codicis B lectio videat propter cetera praesentia tempora anteponenda est. Cernantur autem recipiendum esse nemo erit quin concedat.

34쪽

alia, partim autem angulata, hamata quaedam et quasi adunca, ex his effectum esse caelum atque terram . . . et, Hamata non est in codicibus, sed habent framatac o P in hoc correctum est firmata ), soramata C, , curvata BP M. Balterus, Schoemannus, ay0 Summo conSenSu curvata reiecerunt, praeoccupato scilicet animo, cum et ex codicum A CP lectione framata, laramata archetypum hoc loco c0rruptum fuisse coniecturamque a B positam esse colligerent et collatis eis, quae Cicero ue. 12 lde eisdem atomis dicit: Docet omnia effecta 88e natura, nec ut ille, qui asperis et levibus et hamatis uncinatisque corporibus concreta haec esse dicat interiecto inani, e. q. s. et hic quoque hamata corpuscula desiderarent. Sed primum quonam m0do fit amata ex simplici hamata fieri potuit Τ)3 Deinde quid tum velit sequens quasi γ Prorsus salsum sit. Nam cum alteri adiectivo alterum per et quasi a Cicerone adiungitur, semper ea est ratio, ut prius generalis usitataeque sit notionis, posterius specialem satisque mirant addat vim, quae ut aliquo mod imminuatur, orationis urbanitas p0stulare videtur. Cuius rei exempla Omnia, quae in libris ad philosophiam spectantibus inveniuntur, hic conferas: de ut deor. II 144: Sed duros et quasi corneolos habent aures introitus . . .et de div. Ι 130: Nam si obscurior et quasi caliginosa stella exstiterit . . . et de fato 2 sea, quae erant cotidiana et quasi legitima

nobis . . . et

Luc. 32: Volunt enim probabile aliquid esse et quasi

verisimile . . . et

Aead I 26: ex iis primis qualitatibus autem ortae variae sunt et quasi multiforme e. q. s. Lael. 48: qui virtutem duram et quasi ferream esse

quandam volunt e. q. S. Qi Μayor quidem firamata ex opyramidata, hamatae ortum

35쪽

de of Q 43: Quamquain praeclare Socrates hanc viam ad gloriam proximam et quasi compendiariam dicebat esse

e. q. s. et

de in II 30: sic enim has suaves et quasi dulces voluptates appellat'). et derep. I 22: et earum quinque stellarum motus), quae errantes et quasi vagae nominarentur. II 47 . sane bonum rei publicae genus fregnum)sed tamen inclinatum et nasi pronum ad perniciosissimum

statum. QItaque hamata et quasi adunca Cicero non scripsit, nam hamatus nec latius patet neque usitatius dicitur quam aduncus et optima autem sunt, quae B praebet, curvata et quasi aduncae. Sed unde ortum est illud firamata. an ex curvata et Minime. Immo fuit superscriptum hamatae, Sive hamata et, quae α falso lecta recepit, ut solet Superscripta genuinis praeferre scilicet aliquis, qui hunc librum legebat, illius loci uoulli memor ex arbitrio id addiderat. Idem autem signum pro sive ac pro syllabis seret et sir et simillimum pro seret et fir usurpabatur, cf. Chassant, Dictioniivire des abrsiviations p. 3 et 86; atque s et i facillime commutari vidimus p. 12.67 a punctis BFM, cunctis A . 7la: in deo quid sit quasi corpus aut quid sit quasi sanguis intellegere non possum. Sic rectissime BFM, edit0res sine causa delent alterum quid sit α; α omisit corpus aut quid sit quasi , cum ab altero quasi ad alterum oculis transiliret. 72 si olet BFM, floret CP cf. p. 9. 76. . Quod nulla alia figura domicilium mentis esse possit. B habet nulla in alia figura. quod mihi quidem melius et consuetudini linguae Latinae magis convenienter dictum videtur esse quamquam certum iudicium facere nolo,

13 Suavis ad omnes sensus pertinet, dulciso tantum ad gustatum.

36쪽

cum exemplorum colligendorum tempus me defecerit. Duo exempla, quae ergueti lexicon praebet, hic ponam: Post red in sen. 7: in qua urbe domicilium quondam superbiae fuit. ετυse Ι19 salii in orde, alii in cerebro dixerunt animi

esse sedem et locum.

774 Primum igitur quidque considera quale sit BFM, quidquid , quicquid C, et vi hunc errorem coniecerunt onsideras A 771i adire BFκ didre, sed ore. I, , audire C. 78,6 hominis BFM, ni C.

79, exorientem BFM, exorientem, exurgentem, uri ras et in add. 3, A.

811s: sic BF, si ACM. 824s auditum C et ut M. B , est enim in B auditu.; auditu AB FM.

89 1s: Beatum autem esse sine virtute neminem pora BFM om esse C. 91s seminane BF semina ACM. 95is dicenda est BFM , dic. sunt ACM'. 96άι natura est BFκ natura sunt C. 1l06 Verba quae nulla sunt. quae AC mittunt, BFM exhibent, glossema non esse, rectissime defenderunt C. F. . uellerus et I B. ayor, quonam hic affert de diu. II 1: ut sint auspicia, quae nulla Sunt. 11 44 ne intereat om AC, cf. p. 4. 114s: Cumque ex ipso imagines semper afluant.. Sic iam Usenerus, Epicur adn. ad p. 235s, recte scripsit, nunc scimus etiam B afluant praebere, eum in AB CFMPV assiuante sit. 116iet allicere elicere ACB'FM B alicere habuisse videtur, eum primiιm e verbi licere a B eorrectum sit. II s comprobabimus ByC, conprobavimus , comprobavimus B FM. lin, crearet B recrearet By M. 14. pestilentia ByC, pestilenti A, pestilaentias B pestilentiae M. 29, quoque BF quo A PV, quoquo C.

37쪽

37424 id et BF id est A M'PI , idem C, sed, inras. -3, id V, eademque .ser. A , ad est add. que V . 48s6 potest esse esse m. CPH 0. test esse, testesse in ras a B potest esse M. 494 conficiat B confici at, i D, confectat, at in rus. RA, coniecta CP, consecta V. 594s venis et B FH, veni et ' sine coniectura, venis sed CVyM.

661 alteri alterum A By MU altero, fortasse recte V. Sohoem. Bim. 68 εο vescuntur BFNV , vescunt AP Vin C plura m. 754 ducitur BF dicitur A V. 8946 B falsum illud sicut , quod ceteri omnes exhibent, non habuit, nam in rasura positum est a By. 93 ab innumerabiles B nenumerabiles AB CFMV. 104 11 Arateis arates ' sine coniectura, ceteri omnes eoniecerunt Arati eis.l09 ac Nepai B i radendo eorreorum ARV nepe

124 16: Omnes omittunt que post eas , in uno codice B vestigium eius remansit, Scribit enim librarius eas cum cum pro ea8que quum , quae erant in archetypo. 133, Omnes salso habent quaeret. sed in B eret a B in ras Scriptum At.

1364 squi tum se contrahunt adspirantes, tum in respiratu respiritu C dilatantur B dilatant AB CFHV

tum se spiritu dilatant V κωRespiratu rectissime Lambinus legisse atque Schoe- mannus advigii coniecturam intrante spiritu repellens in adnotatione et in oppendice ed. IV. defendisse et explicasse

38쪽

mihi videtur. Deinde F non sine causa coniecturam temptavit, nam durius est, idem et unum se ad utrumque Verbum referri. Accedit, quod se dilatare apud Ciceronem nusquam invenitur, sed semper dilatari , ei de nat deor. II l3544; defin III 8 si de rep. IV 224, ubi omnes codices se gloria dilatari velit habent praeter sesterias. saec. XII), qui se gloria dilatare velit praebet, quod Halmius salso recepit. 1474ή: Quanta primum intellegentia, deinde consequentium rerum cum primis coniunctio et comprehensio esset in

nobis, ex quo videlicet A V, videnaus BF quid ex quibusque rebus efficiatur idque ratione B M'. rationem -'PU; ef. III 85 ratione quadam rationem qu A B Vyὶ

concludimu8, e. q. .et

Locus ita ut editur sanus non est neque verba quid ex quibusque rebus efficiatur ex concludimus pendere possunt, nam cum nusquam concludere cum sententia interrogativa a Cicerone coniungitur, tum concludimus, quid efficiatur prorsus absurdum est neque id quec καὶ ταυτα

esse potest. Altero igitur Verbo opus est, unde pendeat sententia illa interrogativa, qu0 praebet nobis B, et nemo hoc loco offenderet, nisi a codicibus classis, illud ,videlicete nobis offerretur suspici0nemque m0Veret, etiam archetypum, videlicet habuisse et codicem B vel is coniecturam p0suisse. Sed hoc aut ex fals lecto verbo videmus ortum esse potest, - et compendiis Scripta haec verba simillima erant aut aliquis, qui hunc librum legit, eum recte videmus hoc l0c quodamm0do δυνάμει tantum non ενεργειφpositum esse sensisset, videre licet superscripsit, quod in videlicet , quae usitatior ei erat forma, contractum recepit. Itaque quae B praebet cribenda sunt: sex quo videmus, quid ex quibusque rebu8 efficiatur, idque ratione concludimus , verm6ge desse Wi Sehen, as sic aus eg-

sormulierenc, nam hoc est ratione concluderee es Luc. 26:

Argumenti conclusio, quae est graece πόδειξις, ita definitur ratio . quae ex rebus perceptis ad id quod non percipiebatur, adducit , et de n. III 27: Concluduntur igitur eorum argumenta sic: Quod est honum, omne laudabile est:

39쪽

quod autem laudabile est, omne est h0nestum bonum igitur quod est, honestum est. Satisne hoc conclusum videtur 2 certe quod enim efficiebatur ex iis duobus, quae erant sumpta, in eo vides esse conclusum. ι - 149 1s: cum et dentes et alias BF, et dentes et ad alias AyMAU et ad dentes et ad alias 'CMPU partes pellit oriS. et Codicis B lectionem veram esse rectissime SchWenkius contendit, hil. Rundsch. 88 p. 273. 1516 Quamquam omnes praeter V hoc loco confundunt, tamen CPV etiam accusativum confectionem salso ponunt, cum BFM ablativum servent. ibi et partim ad BF partim et ad A MV1561s est et BCU esset Us M. 159. mulorum persequi ByC, Urante mul primo

interpoluverunt si, quod postea erasum est Si mulorum per- Sequar, Fert cum coniectura ByFM.

veram A .

134, BFHV recte requir0 addere cum Schoemanno et aliis existimo, CV omittunt hoc verbum.1441: 0mmem0rabas BFM PV commorabas AC Vim 1614: Nam Cleanthes quattuor modis s0rmatas in animis hominum putat deorum esse notiones. Unus is ACRhis ' ex his A modus 8 e. q. .et Scribendum videtur esse: Unus ex his is modus est e.

q. . , cum in archetypo fuerit: Unus ex his modus est.42411 non B nonne ceteri omnes. 2541 aram BFH in scriptim erat aramam, ide=n praebent Am falso coniecerunt aram aut , arenam νη. 1 CL de hoc loco etiam Goethium, Flech ann. 888 p. 482.

40쪽

40 254ι qui id BFMA C, iii falso in ei simile ulmquid in aluit, nam V in rasura eonireturam posuit: non

possit quicquid id efficit.

4l sq: . . . quem Liberum tamen Homeriis apud inferos conveniri facit ab Ulixe, sicut ceteros, qui excesserant vita. Quamquam quem p0tiSSimum . . . In archetypo littera ae pro tuosita cf. p. 1 coniectura fuit: . . . qui excesserant Vix aqua quam. Haec una lineola' missa B servavit svita in ras et litteran verbi quanquam supra lineam a B posita sunt), α autem addidit aliquid coniecturae, cum exceSSerat pro γ-ante scriberet verbum ad Ulixem reserens P, qui correctorem passus non est, etiam nunc habet: qui excesserat vix aquam. quam . . , eadem fuerunt in V nam in A sta in ras. ab δ, in civita in ras a V p ita sunt. 431Ψ A CP post capedunculis omittunt iis , BFM habent his , quod idem S ac siis ci p. 3.

tura, β.52i, terra mare BFM terra are Byx terra matera CPT541: nemosyne m nemo sine BFM, nemo sine a V. 54. quo BFM, quos A V. 621ι qui ista BP 'νη, quiqui ista A PUM, quiquam ista C. 644s: Omnis igitur talis a philosophia pellatur error, ut, cum de dis immortalibus disputemus, dicatiusu igilais ACPU dicatiusus ignais ' disputemus, immortalibus propter immortalibus bis repetitum omisit dic alio usu ignaeis W dicamus digna diis BFM , dicamus indigna diis ν)immortalibuS.et De sensu loci advigius acutissime hoc se tenere ait, sui reserri ad talis itaque subici significationem rei non rectae Deinde autem qu0 pergit eximius ille vir, non bis positum fuisse diis immortalibus , haud scio an non pror8us ei assentiendum sit. Videtur enim cum vi quadam Cicero eadem verba repetivisse, quasi dixerit: ut eum de dis im-