장음표시 사용
31쪽
DE INSIDIOSIS SIM VLΑΤ. phim est iis id de Sisenna in Artito iccionis Siseima ille quasi emendator termonis usitati cum cite uellet, nec .Riisio acccusatore desci reri potuit, quominus usitatis Uerbis Uteretur. Quid nam istud inquit Brutus, aut quis stilleC.Rusius Et ille suit accusator in i uetus, quo accisante Chirtilium, Sisenna defendens dixit'Gaedam cistis spura- tilicia esse crimina Tum C.Rusnis Circumuenior inqua)iudices nisi subuenitis. Sisenna quid dicas rescio naetuo εnsidias.Sputatilicia quid hoc est: 'Sputa quid sit scio tilicia nescio Maximi risus sed ille tamen fainiliaris meus, redieloqui putabat esse inusitate loqui. At Pin hoc elencho propter obscuritaten dice dum cst, non intelligo:ut hoc Rusiaii monemur exemplo. De Elencho homonymia. Cap. III. Homonim hic dicuntur ipsa uerba, res diuersis nota minit, .significati a. Hinc in disputatione qui uerborum vim 1iesci ut falluntasiue ipsi disputet siue disputantes audiant si in cadem oratione dissimiliter idem uer bum intelligatur. Sic Martialis libro secundo de Paullo:
Carmina Paullus emi recitat a Carmina Pauli se Nam quod emas,possis dicere rure Iuum. Aduersus tantam Hydram remedium iu fhom cc ei-I Iretionis unicum ualebit. Recitat sua carmina Pauctus,
Distingue Oa,uel quae fecit uel quae emit: 8 ambs gusta tem vitai l. amo huc refertur accentu uitium: de quo in
uitiis Aristotelicis dictum est. De Elencho uetaphorae Cap. IV. MEt phora proprieaccepto uocabulo est Mando ex simili significat simile. Haec si obscura, inusitata aut logius petita uideaturis epius dis putatores per urbat: quia
32쪽
is A MEA INITITUTIO oratio disputantium debet esse perspicua, ex proprq ue his, ad explicandum animi sensum composita ut Reipublics tepestas:patriae uel urbis sentina concionii fluctius. Hinc si turbetur aut ostendatur aliquis, ad distinctiionis auxilium similiter confiigiet:ut propria ct modificata oratio dividantur. Sic patebit aliud esse tempestatis uocabulum de Republica quam proprie prolatum, di c. De Elencho mphibolia. V. SImplicis dictionis Elenchos sequuntur coniundiae di- stionis Elenchi,Amphiboliae, o Expositionis. Amphibolia est ambiguitas orationis: non e uerborum significatione,sed e syntaxi deduclia:Ut,
io te Aeacia Romanos uincerem e.
Qxia ambiguitate deceptus est Pyrrhus,bello aduersus Romanos suinepto. Soluitur autem Amphibolia diuisione sententiarum: utlaomonymia diuisione significationum. te eacida Romanos vinceres e. Distingue vel , Aeacides possit Romanos uincere: uel quod Romani Aeacidem. Ad hanc fallaciam ex sententia uam rescredae sunt qus ex compositione&diuisione dicuntur, de quibus tamen apud Aristotclem diximus.
De Elencho expositionis p. I. FEr hanc fallaciam sequenter crrare contingit quia nore ne exponantur secundum propositioncm termini: Ut, si nunc habitus, nunc δεκπικου susceptiui uocabula
Nun aegritudo potest esse mitas:
Homo igitur non poetesiisses πω. Videtur
33쪽
DE INsIDIos I SIMULAT. 3 Uidetur conclusio syllogistica esse:at fallacia est. Huius
uero caussa est, quia non apta dictione termini exponantur:quis apte exponantur conclusio non procedet. Nullus aegerpotest esse anus: Homo in aeger: Ergo homo nonpotessessi anus. Propositio falsa erit:nec ultra in terminis corrigendis laborandum erit. In hoc Elencho solutio erit secunda oppositum:ut prius doctum est:& notiore expositione deterior corrigemr:aut quod inusitatae,ide prauae orationi,dicetur: non intesigo. De Uenuo petiti eius quod erat in princi
pis Cap. VILHAec dicta sunt de Elenchis tum simplicis tum colun-
ehat dictionis: qui Gramaticate Rhetoricae proprie uitia sunt flenchi extra dictionem porro explicandi sunt:qui Logicae uitia sunt propria. Haec sunt aut Inuentionis aut Iudicia. Quae inuentionis uitia sunt,aut sunt generalia aut specialia.Generalia sunt duo: petitio eius quod suit in principio,5 Redundantia. Petitio principii est si per ignotiora aut aeque ignota disputatio fiat. Manifestissime uero oc statim petitur quando idem prorsus petitur,ut in synonymis. Obscuritatis exemplum nobile est apud Ciceronem secundo de diuinatione: quod in Aristotes ad hunc Elenelium allatum est n. Ad thanc itaque sallaciam etiam respondendum eli: non inte eo. De Elencho Heterogeniae Cap. III. REdundantia seu superuacuum definitur, quo remoto reli utrum nihilominus est persectum Redundan-
34쪽
tis species dus insignes sunt. ερογ, ad τιω λογία. Naal supervactia res ideo est quia aut aliena est per se aut si non sit, tame quia sepius iteratur, iteratione ipsa nihil prodest. ετερογνες leti alienigenum dicitur quod si diuersi generis a pposito.Huiusmodi etiam est si quid etiam sit ad propositum, non tamen secundum propriam disciplinam ut, L non medica disputatio uideatur cile medica:aut geome trica quae non sit geometrica:aut dialectica, no dialectica, siue uerum siue falsum sit quod concluditur. τερογt vGα exenaplum festiuum est apud Martiat Iib. 6
Sed se es mihi de tribin apeltas. Vicini queror has abesse reo: Hoc iudex Uipostula robari:
Tu Cannas thridaticum, besium, Et eriuria punirifuroris, Et Sysias, Marios, Mutiosi, Magna voce sonas, manui tota. Ium dic Ponthume,de tribu capellas. Ad euitandam τειχογ,ειαν iubemur arithmetica arithmetice, geometrica geometrice ceteraci similiter suo tractationis genere tractare. Relinquat posthumus Syllas,
Marios, Mutios ct iudici de rebus capellis respondeat sic reprehensionem effugiet. De Elenchorautologiae p. IX. Aυτολογιοι est si saepius idem dicitur αδ ολ se nugatio
Tautologia interdum obscurior est,ut si quis dicat duplum dimidii bis idem dicit: nam duplum per se est di
midii. Itaque qui dicit duplum dimidii pertinde est,ac si diacat,dimidii, dimidii duplum.
35쪽
Eadem uero apertior est, si cum uniuersale dictum sit, addaturque particulare: Ut ii quis dicit Medicina millescientiam salubrium animali ξ homini. Atq; in hoc toto γdundantiar Elencho dicendum:nihil rem. Commimibus inuentionis uitiis expositis propria singulorum argumentorum ordine exponetur. Fallaces enim caussia 5 mendaces fingi posscuat Item facta ct reliqua argumenta falsa pro ueris assumi positunt. Faliscatisse exemplum es apud Uirgiliu Aencidos :ubi Sino falsam caussam equi fabricati , in urbem recipiendi subdole proponit. Hancpro Pasiadio monitipro numine som e statuere,nesis quae risepiaret:
Hanc tamen immens Achaicas attollire molem Roboribus textis,ca Di reducere iussit: PGrecipiportis aut duci in moenia posset: up tuum antiquasub relligione tueri. Aristoteles hunc Elechum suo nomine designauit: m-liis exemplo sic cogitare possimus, non factuna pro tacto: falsa pro ueris adhiberi cetera argumenta posse.
De Elencho, ectorum p. XLEFfe sta saepe uitiosa similiter assiimuntur: tanquam ab alii si secta caussis. Martialis primo libro de rhetore.
temporali factus es meus rhetor: Calphurnium nonscripsit orsalutauit. Salutare enim quempiam nominatim: aemoriter, extemporalis eloquentiae effectum nullum est sed obliuiosii hominis memoriam ses .ue Martialis notauit Sic iaJahi res est extenuabatur ab inimici ,ec oviculae atq; cunctatoris facta dicebatitur, cum essent boni hirudentis maperatQu. De Elcη-
36쪽
mae artes sibi id vcndiciant quo late alienum essed . bet. Sic laetores inueniendi, ditponendi, ornancis, re
cordandi, pronunciandi artes sciat disiciplinae subiiciunt: cum sit inuentio dispositioo dialecticorum 5 memoria si quid artis habeat, dialectica dispositionis quaedam sit unabra. De Elencho adiu Ion p. XIILEX diunctis frequentior error nascitur: oi uidetur ab Aristotele nominatim propositus hinc enim oritur Elenchus, per accidens. Fit auicin quando similiter quidlibet putatur rei ct accidenti inesse . id est, subiecto ocadiuncto In hoc autem Elencho nullum habet Ramus aliud quam Aristotelis exemplum:quare illud ex praecedentibus petendum relinquo. . Hinc originem sumit Elenchus τό εοπρουου, consequentis, nominatim ab Aristotele propositus: pars enim qumdam est accidentis consequens. Huius exeptu etiam prius explicatum,ibi petendum moneo. Sed tamen non omne consequens est ex adiunctis potest enim genus esse: oc error par erit Ut, Si equushomo Ranimal est:
Nec fallacia haec tantum argumenti, sed A argumenta tionis est:deeaigitur rursus in analysi syllogismorum. De Elencho oppositorum. Cap. XIV.
'Ppositorum locus captiones acriores habet ac saepe N pro oppositis sumuntur,qui opposita non sunt Martialis lib.quinto
37쪽
ta, DE INSIDIO IIS IMA LAT. at
xisti Venerem colis istemidore Minervam: Et miraris opus disticuisse tuum Haec non sunt uere opposita: ct simul fieri, A tamen opus placere. Ad huius loci captionem attinent ex parte quadam plures interrogationes. Distinctio enim uidetur esse uera, attributa sunt contradicentia: at cum generaliter enucia tu utruns,non necessario uerti falsum Odiuidiat, nec pars altera itere respondetur:nec confuse responderi potest. De Henuo comparatorum Cap. XV. EX comparatis sunt etiam suae captiones Cicero pro Qxiliatio .Quia quod uirum bonum facere oportebat id loquebatur Naevius:credidit Quintius eum qui orationem bonorum imitaretur,facta quoq; imitaturum. Omparantur hic facta uerba.Naeui in qua comparatione
deceptus est Quintius. Sic Martialis disputat a salsis paribus libro .
si nodalpha dixi Codre mutatorum Te nuper aliqua ciem iocare chartae Sisorie bilem mouit hic tibi versim: Dices licebit beta me togatorum.
Paria uidentur alpha penulatorum &beta togatorum, quia sunt affines alphabeti literae: cum illa tame primu hac secundum aut nihil significemus.
Detaenuo coniugatorum notationis. p. XUL
Oniugata captiosa sunt,sed sere aliqua generali causa
D:ut ambiguitatis.Ouidius a de arte amandi. curea nunc vereseuntsecula plurimm auro mitiast 1 ro conciliam amor.
38쪽
Nota tio Elenchosfrequentes halist. Hinc Ciceronis Llud in accusatorem Balbi,in quo erat accusatoris interpretatio indigna resp6sione,qui ita dicebat comiter esse com muniter, quasi priscum aliquod aut inselitum uerbum,
interpretaret.Comes,benigni, faciles, silaues homines endicuntur,qui erranti comiter monstrant uiam,benigne,no grauate: Communiter quidem certe non conuenit.
De Menuo diaributionis. Cap. XVILE Lenchus in docendo magnus est,disi ributionem nutilam adhibere ubi sit opus. Quod Sophisma frequens
est in logici organi autore, artem logicam initio non distribuente ubi distribuenda esset. Hic primus est Elenchus non adhidita distributionis secundus est adbibitae, sed ineleganter: cum aut desit aliquid aut redundet. Prioris generis exemplum cst Aeneidos, ubi, ludorsi genera quatuor proponiatur,classis,cUrstis,sagittariorum, pugilum:quintum autem postea tametsi non propositum dei cribitur,certaminis equestris. Locus sic est.
Prima citae teucrisponam certamina nobis:
Miipedum myu valet, se qui viribus audax:
ut iaculo incedit melior euibus agittis Seu crudos dii pugnam committere cinctu Cuncti adsint,meritaeg. exsecten raemiapalmae. Or auete omnes, o cingite tempora ramis.
Hic ludos latum quatitor poeta proponit, praeter quos tamen quintum postea describit Atqui partitio haec equites certatores deceperit, qui sibi nullum certamen hac partitione propositum putent. Secundi generis exemplum, Cicero secudo de Finibiis notatii in Epicuro.Qtio modo autem philosophus loqui- tuis tria esse genera clipiditatum naturales o necessarias,
39쪽
nati Irales o non necessarias,nec naturales nec necessarias. Primum duusit ineleganter Duo enim genera quae erant fecit tria:hoc est,no diuidere sed frangere rem. Qui si dic ret,cupiditatum duo esta genera,naturales et inanes: natu ralium quoi duo, necessiarias o non necessarias confecta res stat.
At si haec generalia uitia distributionis specialia intinc
distributionis propria cum ex toto ad partem aut contra uitiose disputatur: ut apud Catullum: minii ormosa est mulω,mihi candida Longa Recta in haec egosi ingula confiteor Totum istudsormosa nego nam nulla venustas, Polla in tam magno corpore micasalis.
Hic uitiose ex imperfecta partium inductione totum
Huc reseruntur compositionis A diuisionis uitia: A ea quae simpliciter &non simpliciter proferuntur. Sed haede integro & membro fallaeiae: degenere. specie una est illa insignis fallacia', secundum existimationem, qua sal limur at genere ad species, aut contra dismerendo. Ut qui scit aliquot species propria scientia & actu,si putet uniuersum ct totum rei genus sibi notum es ,fallitur sed multo saepius o foedius fallitur,qui putat,cum uniuersialem scientiam habeat, ideo scientiam libi propriam Mactu adesta. Atqui longe aliud est,libros lectitassed in iis uniuersales ei generales regulas didicisSe . aliud in singularibus exem-Plis omni genere meditationis exercuisse. De Elencho definitionis p. XIII.
DEfinitionis Elenchus primus est,ut distributionis, si nulla sit,ubi esse debeat:quo genere Sophismatis infiitit in disciplinis loci obscuri sunt. Definitio falsa omni-
40쪽
no reprehenditur Cicero prima Philippica Illud magis uereor, ne ignorans uerum iter gloriae, gloriosum putes plus te unu posse,quam omnes: O metui a ciuibus quam diligi malis quod si putas totam ignoras uiam gloriae. Aristoteles hic duo praecipua uitia notauit, obscurum desuperuacuum,quae tamen communia sunt.
Deesocho testimonis p. XIX. E Testimoniis porro quam multa sint mendacia,quam
multiplices errores, quam quotidiana periuria, qui soratio longior exprimenda es: Pro tanto autem uitio non tradenda praecepta,sed uota facienda sunt:ut homines potius ratione 5cueritate, quam autoritate ectestimonio ad iudicandum moueantur falsici testimonii caussae ueri tostimonii caussis oppositae uideantur. Uerumtestimonium sapientia, probitate, beneuolentia testis perpenditur falsum igitur ignorantia,improbitate,malevolentia, Perpendatur:quoniam omnium Captionum secundum OppO-situm solutio