장음표시 사용
21쪽
purgatio minarativa. I 27 a Purgatione humores reliqxi: I33 Purgationis cruda pericula Hippθerati. I o Pugationis loco vena sectio. a 77 Purgationis pericula. I 63 PurPisonis tempus. I 84 Purgatro praegnantium. I 2Purgatio praestruationis gratia. 3 3 8 Purgatio pro tenuitate oe crassiste humorum. 168 Purgatio quales vires requirat. 6s Purratio requirit costionem perficiam. 188. Purgat ιο repetita in Quartana. I9IPurgatio reuellens. 3 74 Furgatio sine humorum vitio. F 7
Putredo a lae prohibita transpiratione,ctobstructione. 8o Futredo an togatur vena sectione. 89 tbioni vena secanda. I9
na semoms indicationem. η' ualitas humorum an purgandum c Dr. r so uabias occulta,er pestilens. 33 3 uotisatis nomen de qualitate. 4 uantitas particularu inexplacabilis. 3 6 Quando purgandum. I 84 uolitas remediorum S virium emis IIuralis. 7 Quantitas remediorum sincerta. Iso Mariana venasectio. 88 Quartana purgaιιο repetita. I 'I ui in Deiam horto,historia. II' otissiana vena fimo. 88
Reuulsio per cucurbitulas eruritur. I 3 4 Rondeletinι inter minorantes. I 28 Anguinis copia quomodo iniucat vena
tem. sSanguinis peccatum Debemem an vena δε-Ltionem ιndicet. 6T
Sanguinis pleritari. 4 Sanguiηis plenitudo aut motus onsum βο- ρι mittendisanguinis. is Sanguinis reseditio ex vitiosi succi erosione. st Sanguis medius ealidorum re frigidorum.
unis naturas miliam simus. s 3 Sanguis per hirudines qualis educatur. Ico Vms turgem. I 6 Sanguis venarum πεπsi sex. s 3 Scarificaris. Io Marsicinis brachiorum re crurum in pn
Scarificatis crurum sine cucurbitulis. ros Scarificatio malleolorum re cucurbitularum an fit idem. Searificatio malleolorum.viae Malleolorum Scarificatio: Scarificariovis crurum usus. II4 Scarificatioms in crurabus locus. IosScarificationis triplex UM. I 2 Scarificatio triplex. IosSclauus. Is S
22쪽
Scopus a magnitudine morbi praeipum. 2 Scord primus venasemon ι.ε.secum v ct
Scopus unde dictvi, Scriptores elegantes. 386 Serosum exerementum tenuissimum. 272 Signa coctionis duersa a suiucatorau. I 6s
Simpliciter ab uid prolatumsignificat prasti vim simum in genere. I 'IΣφυρα. Ioci Spiritus ofendens apud Hippocratem. 3 4
S3 tomata quando mitescunt. I 36Θndrome plethorica Em'ricorum. I Syndrome piraborica nori induar pectionem
sima. 3 6 Tenues humores an or turgemes. 169Tenues humores an principio 8urgana. I IT nues humores sunt erua. i 68 Tenuium humorum distinctio. I 2
Tertiana an conueniat venasectio. 83 Theodorus. 92
Thurinus. 73 Thurinus de bumoribuι eductis per vena sentionem. I Thurinus de vena flectione instaribuι. 7
fionis. 73Tris uestius intrem noranter. I 28 Tubercula turgentια ILI Turgentes humores cur 'rgenturi a s Turgentes humores qui. 14 Turgentes bamores praeparantur Galeno. Turgentes in futurum hamores. ITInget ιbm humoribuι an secari vena. I sorgentibus purgauio qualis ἀλα-. I FTurgentis mateνιa quis motus. ILI Turgere Osristoteli qηidsignificet. ait Turgere. ILO. apud Virgilium, aptane phrastum,apud Piatarchum. ιλιι Turrere dicuntur humarre misone motuε. 4ITurgere humaret an possint in fune iste mittente. i 78
nga deis sectione in febribu/. 74 Venasema ab Hippocratein Epid. prere ni a. so'nasectio a magnitudine morbi indieatur persee. 61Venasetitio an a magnitudine marti indω-
n semo eum virtutis imbecillitate. 3 3' β definitur per moria magnum. 63e 3 Disiti eo by GOrale
23쪽
Venasmo educit omnes humores. Fo. σι uersia Tharanum, ibid. Vena semo Empiricorum. I me sectio eradcativa. 49 me semo ct paetasio eodem tempore non
Venasemo in febribuι ardentissimis. 3 6 Vena se etio in grauissis cur timeatur. ToVe sectio in bumoribus frigidis est crudis. FoVena semo in morbis frigiduribus. somna sectio in obstra tione. 89 Vena sectio in phlegmone. 6om sectio in phrenitide. s F
Venasemo interdum sidus indicationibus satisfacit. Venae sectio ιn veneno. 3 8 Venae sectio loco purgationis. 1 7 7 in Vera semonepnsus aduertendus. 9 Venae sectioni qkasim analoga. III Vena ionis hoster. 3 sVena semonis loco purgatio. 369Vena siezitionis noxa, 3 6 Vena stritionis praestantia. IVena sectionis sivi precipui. 2OVena sectionis sicum M. ιτε
Vena popistis. ιbιά. Vena qua sicetur, multum refert. 96Venenatis musicanael vena,s cur. 39 Venetus tu de mision an suas s ebribus. γλVentricuti euacuandi rario. 18 Veratrι potio a te Frant. irvVeratri purgatio qualis. IVeratrum raphanis infixum. Trimassibi consentiens. I 8 Veritas unafalsitaι multiplex. 47 Veritati ossiciunt prauιρωπ'ore1. 1 Victor Trincauellius. 22. vide Trincave
militus incontinentia aduersatur purgaraoni. I s
Vimia incontinentia nostro tempore. I 26 rictus incontinentia requirat phlebotomiam. Viris incontinentia tempore Galans. Is Victus ratronis in scatio a viribus. IIVtctus rationιssiopus seunt viris. ibi . Vires an constent cum humoram cruditate.
res pro vena secanda qua. 8Uιres requisita in vena eritione cdi purga-
Varium con jus. 8 Virium delibras duplex. 3 4signa.ιbia. vena sentio. 34 Virium dignitas. TViriam gratia dantur alimenta. ISO Varium
24쪽
Vlcera cacoethe s. quo disserant
ira in pestilentivus I 6c simius saris. Urina nebulos crassa.
26쪽
Distulistjonis Primae Pars Prima. DE SCOPIS MITTENDI SANGUINEM
CENERALITER. l N T E R medica remedia nullum missione sanguinis ile nobilius, nullum praestantius , nullum tutius , praei lari omncs medici tellantur saepenumerδ, ipsaque experientia facile confirmant, quicumque eo familiariter uti consueuere .Ex quo fit, ut illud apud me semper fuerit maxima dignum admiratione, quamobrem iamdiu, potissimum vero infelici hoc tempore medica ars nobilissima cum aliis multis, tum maxime hoc turpi errore sit contaminata, ut adeo generosum, ac praesentaneum vitae hominis praesidium tot commentis obscuretur, tot difficultatibus inuoluatur, tot demum undique hostibus oppugnetur, & parum absit quin expugnetur, atque e salubrium auxiliorum numero explodatumquod antiquiores itidem nonnullos audacter,impudenterque tentasse legimus. Cuius quidem rei cum multae causae videantur posse afferri, ego illam caeteris probabiliorem semper existimavi, quod plerique vel fortunae iniuria,vel suapte potius incuria malos praeceptores nancis cantur quoiarum vicem, & infelicitatem licet nobis cum Galeno vehementer dolere. Quantum enim ad veritatem capessendam officiat malis via praeceptoribus , plane est apertius, quam ut debeat pluribus demonstrari. Nam dum quae illi lemel a prehendunt . pertinaciter retinere, atque in iis obstinate constituunt perstare, nullis vel maxime certis rationibus, nullius vel grauissinii viri auctoritate de
suscepta sententia deduci possunt. Qiramobrem cum praetenta saeculo complures meἀicinam docentes, disce
27쪽
tesque haud scio quo iniquo fato compulsi, optimos,praestantissimosque, auctores, in primis Hippocratem,& Galenum parui faciant,ferme negligant, & deferant, toti autem sic dedant nouissimis nescio quibus hominibus sine ulla bona acie,sine ingenio, sine literis, vel potius inanibus suis cogitationibus pascantur, ac delectentur quas sibi ipsi fingunt in dics ; iam mirum alicui non debet videri, si antiquissimum , nobilissimumque mittendi sanguitiis decretum fur de aliis in praesentia nihil dicamus ) sit adco conquassatuin, ut vix suam formam, de dignitatem retineat. Itaque mihi propositum est Deo iuuante hunc locum tractare cognitione dignissimum, usu praestantissimum, atque huiusmodi praesidium pro viribus munire, defendere, dc ab omni iniuria vindicare. Verum enim vero cum multa sint, quae de hoc remedio , scuti de omni va cuandi ratione, medici inquirere,& conlultare solent,de quibus aliquando Hip-ε. Did. s.ct. pocrates, i Vt conuenit,& Qualia, de Qua, dc Quando, de Quantum oportet la. 3 3. nos hoc tempore unum tantummodo caput statuimus disputaret scilicet, quaenam illa sint,quae medici venam secturi perpetuo,& in primis debeant animaduertere,& quibus veluti certis limitibus eiusmodi praesidium debeat definiti:
adeo ut illis praesentibus venam secare omnino doceat, illis absentibus eandem secare nunquam liceat; atque uno verbo, quinam sint veri, ac lcgitimi, principe iaque scopi,qui optimam, ac tutissimam doceant secandae venae rationem. Alia capita ad hanc rem pertinentia nobis non libuit pertractare,cum propter alias,tuin maxime propter eam causam quod illa videantur meritam prope auctoritatem
retinere, neque ita in controuersia,& contentione versari.
Sed antequam incipio causam agere, illud ad te deprecor,atque obsecro, Lector, ut aequi iudicis personam induas, animumque adhibeas ad cognoscendum,& iudicandum ita comparatum , ut ab omni obtrectatione, & altercatione sit alienus: qua quidem mentis peruersitate nihil est indagandae veritati magis aduersum. Non hic de quaestione agitur logica; ac friuola,sed de re omnium grauissima,& utilissima ex cuius probo, vel improbo usu certum cst salutem hominis vel interitum quam maxime pendere. Ego vero etsi non ignoro magnum Opus omnino, & arduum me conari, tamen non plane despcro 3c firmis rationi bus , & praeclaris testimoniis sortὸ me illud etiam conficere posse, potissimum apud cos , qui sedato animo rem totam intelligere , ac liberum de ea iudicium ferre voluerit.Sed desino praefari. N ullus pene est ex antiquioribus, aut recentioribus mcdicis, qui non de mi Dsone sanguinis verba faciat: veluntamen nemo ita accurate , & praeclarε huiusmodi argumentum pertractauit, sicuti Hippocrates, & Galenus 1, Qui prosecto,
quemadmodum in rota arte medica primas obtinere, ac merito lane obtinere uno omnium probatissimorum hominum consensu crediti sunt, adeo ut nulla unquam obliuio eorum illustre nomen obscurare potuerit, nec ulla aeter miraeorum laudibus finem aliquem sit allatura, ita hanc renatam utilem, ac necessariam usque eo excultςntet, & omni ex parte absolute sunt persequuti, ut iis praeeipud, qui eorum disciplinam libenter amplectuntur, nullus utique debeat, veIdifficultati,uci ambiguitati locus relictus esse. Igitur et si viri praeclarissimi varia saepe, multaque soις x animaduertere, quae demonstrant sanguinem mittendum esse, aut non mi cndum, tamen probe scientes tradendis salutaribus, optimitque pia cestis qu-m ξδucissimis esse agendum,in certa quadam, ac definita ca- PHR
28쪽
pita rem totam videntur contraxisse , quae Galenus scopos appellat; quasi metas quasdam , vel signa dicere velit, ducta similitudine s ut puto in I sagittariis: Nam sicuti hi scopum sibi ante oculos ponunt, in quem sagittas intendant; ita medici inituri consilium de mittendo sanguine, eiulinodi scopos debent in primis respicere,eo intueri,& omnem consaerationem dirigere, ut de re tanti momenti certam, ac tutam deliberationem facere possint, Neque enim verisimile est. aut rationi consentaneum, cum caetera praestata certis , propemodum, ac determinatis regulis sint circunscripta, minionem sanguinis, tantum remedium.
quod Galenus frequenter praestantissimum , admodumque insigne. & sultimum appellat, nullis adhibitis legibus, temere, &inconsiderate administrari. Illud autem primum te scire,& concedere mihi velim, quod posterius diffuso, Bd perspicuo patebit, hosce scopos esse duplices , alteros, quos Galenus primos apyellat , ac principes, propterea quod illi ad sanguinem mittendum perpetuo sunt
satis; alteros secundarios, & subditos, quoniam ex se non eam vim habent, ut id remedium indicent, sed solum quatenus ad priores referuntur. Porro scopos principes breui , at grauissima oratione Hippocrates complexus est , quam uni uociae huic tractationi praefigere mihi visum est opportunum, Vtpote qui ex una cum diuini Galeni commentariis, maximam possim elicere partem veritatis,& maxima dicendorum omnium iacere fundamenta. In moxbis sinquit acutis sanguinem detrahes, si vchemens morbus vide χtur, ε. do Pan florueritque aegrotanti aetas. & virium robur adfuerit. Hippocrates hac in parte Vμ' --a agebat de febre ardente, cuius duo genera constituerat: dc quia nihil hactenus ' dixerat de mittendo sanguine, hoc in praesentia generale tradit praeceptum, ''quod non modo utranque subrem ardentem, sed omnes morbos completiitur. Itaque quasi legi stator, qui iura mittendi sanguinis medico praescribere velit.
f in acutis sinquit) morbis sanguinem detrahes. ξ Ι Ioc pr. eceptum nimis commune est, ac late patense propteTea quae mox sequuntnr, illud restringunt, &certis quibusdam terminis circunscribunt, ac definiunt. Sunt autem haec tria, nec plura, nec pauciora. Primum; si morbus sit vehemens. Secundum, si aetas vigeat. Tertium,si vires sint validae. At vero cum ea, quae Hippocrates reliquit Vt m. Miah . ., quodam loco scribit Galenus) optimos desderent agricolas, qui illa tum semi- 1. nent commode, tum augeant,rum perficiant, num Galenus forte, ante quem sue
ipse de se testatur, & post quem ut nos credimus θ nemo est iuuentus, qui aeque illius mentem, & animum penetrauerit, haec ipsa immutauit, aut alia multa, quae multis hac in re videntur dcesse, suppleuit Age illius interpretationem
audiamus.' Hic sermo tille inquit Hippocrate est dignus, subitque mihi in admirationem , quod inter Aphorismos eum non scripserit, cum in paucis verbis vis ma- , , gna contineatur, quod Aphorismorum est proprium. En quibus laudibus sen- Atentiam efferat: quod maxime velim ab aliis animaduerti,qui contendunt illam esse adulterinam, & Hippocrate indignam, de quibus posterius sermonem habebimus. Deinde quandoquidem non omnia licet omnibus in locis accurate persequi, hortatur omnes. quicunque uniuersam de sanguinis inissione hi storiam voliterint intelligere, ut propria ipsius, aliorumque commentaria perlegant, in quibus ex proposito huiusmodi argumentum traliatur, cum hic totius rei summam duntaxat, atque in paucos relatam scopos sint audituri. i Sanguinem de-A 2
29쪽
trahes, si vehemens morbus videatur. ξ Hic primus est principalis scopus mittendi sanguinis, morbus vehemens, Graeca est : quam vocem sorte aptius vertas validum , alij magnum interprerantur , quamuis minus proprie , antiqua medicorum consuetudine , quod ad qualitatem Pertinet. quantitatis vocabulo nominantes. Sed nihil resert inquit Galenus) seu vehementem, seu magnum morbum dicere velis.
Porto si quis ad absolutam huius scopi intelligentiam scire cupiat, quales- nam sint morbi vehementes , vel magni apud Hippocratem, qui desiderant san- M.th. e. . guinis missionem. huic satisfacit Galenus, qui docet morbum elusinodi m c. gnum fieri tribus modis .vel propter amictae partis praestantiam,vel propter assectus magnitudinem, vel propterea qu5d ille fit cacoethes. Quae doctrina est manifestior.quὶm ut exemplis debeat demon strari.
Scio equidem nonnullos esse magni nominis medicos nouitatis eum primis cupidos, unique Galeno potissimum infensos, qui secuti aliis in rebus frequenter , ita in hac explicanda voce illum arguunt. tanquam varium , & incertum, quod variis in locis de morbi magnitudine no vno modo loqu1tur: maxime Veto aiunt sibi illum notu onsentire, cum doceat alias morbi magnitudiuem triplici ratione elle arminandam; aut ex laesae actionis piae stantia; aut ex propria affectus essentis;aut ex facultate , quae laesum corpus gubernat: quae superiori tria'. in h. Zar. plici sationi haud Videntur conuenire. Et si autem nobis in praetentia non est, i. propositum ab huiusiripdi calumniis Galenum defendere , verumtairum cum repugnantia sit apparens, ac plerosque vel nobiles medicos torqueat iamdiu , addo cum pertineat quam maxime ad rem praesentem , non grauabimur sententiam nostram in medium proferre. Quamobrem praeterminis aliis Iocis, in quibus Galenus communi quadam significatione dehnit morbum magnum , aut ex recessu a statu naturali,aut respectu virium,aut forte aliter, qui nullum fere negotium facellunt,ac facile possunt conciliari, statim venio ad principalem repugnantiam duorum locorum iam propositam, in qua nostri nouatores mirum in modum sibi placent. Ais, Dis . Iulius Alexandrinus vir doctissinius, cui medicat artis studiosi plurimum d Lb. d. Diff. bent, eum propter honestissimos illius labores, tum maxime quod strenue , commia r. r. stanterque Galani doctrinam , ac dignitatem tueri iampridem , & fustinere non
desistit, scribit hosce locos minime inter se pugnare. Etenim quam Galenus libro quarto amicta: partis praestantiam nominat , libro septimo facultatem appellat . quae laesum corpus gubernat : quam ibi affectus magnitudinem dixerat, hic laesae actionis praestantiam interpretatur : quam demum cacohthiam ibi vocat,hic affectus essentiam usurpat: adeo ut Galenus, quanquam vaIus Ve
bis , utrobique eandem rem doceat, neque a se ipse quicquam dimentiat. Ego vero censeo istiusmodi conciliationem perquam distortam esse,& a Galani me te abhorrentem. Nam quomodo inter se cohaerent amictae partis praestantia, ac facultas, quae laesum corpus gubernat nonne potest male essie affecta pars praestantissima, puta oculus, cuius tamen facultas non gubernat corpus laesum Praeterea morbus magnus propter praestantiam partis indicat sectionem venae : alter vero propter laesionem facultatis id remedium horret, ut posterius videbimus.
Nec profecto magis videtur conuenire magnitudo affectus cum laese actionis
30쪽
SANGUINEM C, ENER A. L s TE R.
pra 'stantia: luippe res ipsa monstrat, cotistatque inter omnes , hanc magnitudi. nem affectus non aliter definiri, quam ex propria illius essentia: ad quem modum dicimus intemperiem magnam, quae plurimum aucta est y ulcus magnum.
quod fututa indiget, vel tisatura : nemo autem non intelligit eiusnodi affectus magnitudinem longe cile diuersam a pra stantia actionis : quod vel ex cosatis constat, quoniam aetio praestans laedi potest a morbo suapte natura paruo, ut , puta visio a paruo ulccre in pupilla: qui quidem morbus ratione propria minimus esse potest, cum tamen magnus censeatur ratione praestantiae actionis laesae. Caco e thiam demum , t eu malitiam, & ellentiam affectus differre inter se est co fit manifestum, quoi l Galcnus distinguit morborum malignitatem , magnitudine eorumdem, quae sine dubio intclsigitur in propria ellentia. Ac si puto
h rc notiora esse,quam ut debeant pluribus demonstrari. Alii matus serio fatetur inter huiusmodi locos esse dissicilem repugnantiam, seque multum, ac diu laborasse,ut illam componeret; potissimum quatenus pertinet ad duo posteriora membra utrobique polita nimirum cacoethiam , dc laesionem facultatis , cum alia superiora non ita dissici tu videantur posse conuenire. aut ad summam id primum accipit; ulcera medicis dici cacoethe, quae omnibus probe factis non sanantur, nec fiunt mitiora: deinde & illud addit tanquam manifestum morbos fieri malignos ob vitium , siue corruptionem humorum illotque corrumpi vel in toto corpore vel in una duntaxat,vel pluribus partibus propterea quod virtus eos haud quaquam euincere, domare, Zc concoquere valet,& alsimilareacrtio interpretatur huiusmodi virtutem illam esse, quam Galenus vocat facultatem, quae laesum corpus gubernat, nimirum ficultatem alteratricem,siue immutatricem, quae quidem & omnibus partibus est communis, uni euique est propria.Ex iis tandem colligit idem sere esse, morbos fieri m gnos propicr cacoethiam , 3c propter vitium facultatis, quae laesum corpus gubernat i quod ille sibi persuadet facile demonstrare. Caeterum neque istaec conciliatio mihi potest probari, praeter quam quod nonnulla continet, quae a Galeni doctrina videntur aliena. Quod enim pertinet ad secundam positionem,
non ille satis videtur intelligere veram caulam , quamobrem ulcera sint cacoethe t quam tamen Poterat didicisse ex Galeno, qui statuens disserentiam r. Do C. ρα inter ulcera dyse philota, & excoethe . affirmat illa esse , quotiescunque propter Ge Q. fluxum humorum, vel multorum , vel acrium difficulter contrahunt cicatricem: haec autem, quando pars vlaerata malam quandam acquirit dispositionem, 6. unde flucntes humores, etiamsi laudabiles sint corrumpantur: quam disposu AIq..tionem vocat malum quendam habitum, & alibi interpretatur non aliud esse, quam vitiatum partis temperamcntum. Itaque non illud satis est adeonstituendavn essentiam maligni viceris, ut humores corrumiantur, neque ἁ virtute
possint gubernari s hoc enim disepulotis quoque ac disti culter sanabilibus omnibus vleeribus eommune est) sed id praeterea necessario requiritur, ut pars affecta iam talem dispositionem habeat, ut fluentes humores, tametsi bonos corrumpar. Nec plane video, qua rationc positi Altimarus maligna ulcera a dylepolutis distinguere. Nec minus a Galeni mente mihi ille recedere videtur, dum iacultatem gubernantem haesum corpus interpretatur unam facultatem alteratricem:quippe arbitror Galenum praecipue intelligere facultatem vitalem, quae in primis ac vere laeta corpora gubernat: id quod res, de qua agitur, clare