장음표시 사용
291쪽
HISTORIARUM LUDOVICI XIratas, cives aliqui servati duci Burgundionum ostenderunt, de multis et magnis pollicitationibus eisdem lactis per regem, quibus se ad eorum tuitionem atque defensionem arctissime adstringebat; quas tamen, modo quem praemisimus, Opere adimplevit. Pro quare non modo, quae diximus, probra ab ipsis civibus, sed ea ab infinitis serme regni sui accolis maledicta
reportaVit. Postquam autem Francorum rex ita abscesserat, Burgundionum dux, cautius praecavere curans quam in Dinanto tactum exstitisset, ne ecclesiae et monasteria caeteraque loca sacra et Deo dicata communi urbis innecterentur atque obvolverentur incendio, plurimas pedes civium circumcirca ecclesias et sacra loca dirui atque demoliri secit, relictis canonicorum domibus , Sacerdotum ac religiosorum, cum sedibus sacris, qua', si Simul omnes intra moenia aliqua coactae essent, non parVam efficerent civitatem. Caetera autem
urbis aedificia igni populanda reliquit. Pertulitque
hujuscemodi cladem ipsa civitas ob insignem civium suorum perfidiam; qui, nec promissis, nec litteris vel Sigillis, seu sacramentis, neque etiam obsidibus in eis receptis, dirutisque moenibus et armis suis ablatis, sub fide, in pace et tranquillitate, servari et retineri potuerant quin , Semper furia et rabie invecti, Omnibus finitimis exitium minarentur : justo Dei
judicio fdamnatiJ ad perserendam reciprocam confla
grationis et incendiorum vicem, quas conterminis et vicinis suis perante injustissime intulerant, cum jam eorum. curandae cohibendaeque insaniae nullum aliud medicamenti genus superesse videretur.
in quo profecto illustrium principum Burgundio-
292쪽
num, Philippi genitoris et Caroli, filii sui, clementia
atque humanitas perpulchra enituit. Qui, licet a populo urbis illius et caetera plebeia ex agris multitudine gravissimis suissent et contumeliis lacessiti, et injuriis atque damnis assecti multipliciter, severitatem tamen clementia temperantes, Cum promissionibus et litteris primum, deinde obsidibus acceptis, tertio moenibus
w deiectis ablatisque armis, suriosis illis et foedifragis tribus factis expeditionibus adversum eos) , tot mjurias eis parcendo condonarant, et, Si suStinere potuissent eos in sua integritate, pecuniaria tantummodo
quantitate mulctatos pacifice dimittebant. Quam utique pecuniam, si quid providentiae habuissent, poterant in paucissimis annis exsolvere, et Postmodum, liberi et quieti manentes, pacis atque libertatis lenitate gaudere. Sed tanto profecto bono suis demeritis se reddiderunt indignos; qui, omni timore Dei reiecto, ita sinitimos, a quibus nullatenus inquietabantur, igne
et serro populare, et Omnium injuriarum genere eos afficere primum aggreSSi sunt; et nec totiens eis par- cito atque indulto, nec poenis civiliter eisdem gradatim et ex ordine inflictis et impositis, a sua nequitia ullo pacto cohiberi potuerant : merito etiam profecto a divina gratia et protectione deserti, qui, gravissimiscensuris ab apostolica Sede percussi, et patria sua longo supposita interdicto, nec juri parere curabant, nec Censuras tantas, Veluti non christiani, sed pagani et gentiles prorsus forent, ullatenus formidabant.
Tale itaque suorum meritorum et operum pImmium merito exceperunt et in Veneruut, ut eorum poena et
supplicium cunctis populis si sanum aliquid sapiant)cedat in exemplum : ne justitiam qua una et sola co
293쪽
208 HISTORIARUM LUDOIIa XIleste petitur et quaeritur regnum, ecclesiasticasque D Suro ullo pacto temerare Praesumant, Contemnere aut violare.
Quomodo rex ex Leodio reversus in Franciam apprehendi et in eare rem mitti secit suum cardinalem Andegavensem et episcopum Virdu
Consummato autem urhis incendio et poena debita de foedifragis accepta, illustris Burgundionum dux, rolicto in terra illa Leodiensis patriae defensore domino de Himher uini, ad propria repedaxit.
FranCorum autem rex, cum rediens de praedictae urbis excidio, prope Parisiorum urbem transitum sa- Ceret, et a cunctis aestimaretur ut illam suam regiam insignissimam visitaret, alio iter deflexit : seu Verecundia et rubore sussus iis, quod tam infamem actum et tanta indignum majestate secisset apud Leodium, seu quod suorum ossiciariorum ejusdem urbis querelas et exprobrationes verebatur, pro eo quod, apud Peronam, Cum tantas contraxisset copiaS ut oppressurus Burgundi Otium ducem suosque lacile putaretur, nulla tamen Congressione facta, nullo praelio, nullo certamineliabito, in tam turpes et coronae suae tam praejudiciales pacis conditiones cum eodem duce, a se expetitae et cum magna instantia postulatae, descetidimet. Quod autem de his ipse uicum lue erubesceret satis
manifestum indicium fuit, quod edicto publico in ipsa regia urbe inhiberi secit, ne quis vel de sua Pr
294쪽
sectione ad Leo lium, vel de pace per eum Cum Praefato duce composita sermonem aliquem sacerct auderet, in hoc sub censura gravi Sed censuram hujusmodi
silentii quomodoli hei addixerit, linguas tamen hominum uoti ita devincire potuit, quin ah ei malo lictamne num ' reportaret, Potissime propter excidium urbis Leocliensis et illorum El, tironum, qui regibus Francorum devoto. Semper se et Obsequiosos profiteri solebant. Unde quanto plus, Ne de hOC sermoties consererent, . erant Prohibiti, tanto vehementius: atque frequentius inde in abdito loquebantur, et de pactorum cum Burgundionum duce turpitudine et infamia, et de illis praeclare apud Leodium a se gestis, ubi et signum crueis Sancti Andreae in suis Vestimontis publice portaverat, et tan luani stipendiarius ipsius aucis Bu initionum foret: cmur m os acclamaverat. Sese tamen, post hujuscemodi Sic Soloum iter a se facta, conti iniit in pace per aliquot menSes. In quibus ipse Burgundionum dux de compa talis, solemnes atquo auulenticas litteras, ut ea riuri Publicationem ei approbationem in curia partariae uti Parisiensis, ea-
me' cona putorum et alibi ubicum pre opportunum et ex lens visum ei fuit, contai atque expediri secit'. '
traire seiassent griuvemetit pugnia, ain si que plus h plain ledici ip,
contenciit. νε ciron. scand. , dilann. 1ss; 8. 2. Les acies utasses a Poronne, latent en registrosati Pariolitent
295쪽
2lo HISTORI LRUM LUDOVICI XI Paulatim autem rex, multorum querelis excitus ,
cognoScere quid egisset coepit, et de tam infamibus
gestis amplius erubescere nonnullam pie gerere poenitudinem. Unde pri inuin adventante mense Inaio , totam liiij iis modi a se patratorum et gestorum culpam in suum fidissi inuin cluetra, ut diximus, cardinalcm creavi paulo ante procuraverat) intorquere
coepit, quod ejus consilio praecipue gesta suissent. Sed
ne non salis honesta causa in eum saeviendi ea esse
putaretur, quod de talibus sic gerendis et faciendis
consilium' praestitisset, alia siti dam Crimina a sub missis delatoribus conflicta Sunt'. Propter quae, mandante rege, apprehensus, in carcerem detrusus suit;
. Extitis dans te nas. 2. De Pan 1, 69. 3. Les charges contre Balve Paraissent au contraire ac ablantes, si l On s 'en rapi i te aux mei tot res pii blios Par do in Planclier, . dans ses pretives a Pili stoire de Bouigogne, t. IV, p. 2o8 et 342. Cos pidem constat ni un vaste conuitiit ti ame entre la pii stari dos princes au commencerni ni de Pannire 4 169. Balve et revoque de Veiidun en Platent les a genis les plus actiss. Uin claroni lite ur
296쪽
δε quo enim, ne id poenae supplicii ve subiret incommo.
dum, nec regis, quae tam Singularis et tam fida ad eum fuerat, amicitia tu lavit, Dec Apollinis i ii suta toxit. 'Et ne solus et sine collega lalia otia sine comitatus solatio pertransiret, additus est sibi socius episcopus Virdunensis , ciuein rex ipse paululum ante a Consortio germani sui, maguis muneribus atque promissionibus illectum, ad se attraxerat. Eiusdem enim germani regis servilio se volutilarius addixerat, et cum eo semper fuerat ab eo tempore, quo prope Paridisios ducatum Normanniae possidendum receperat Cum vero cupidus et ambitiosus admodum foret, et moribus ac vita satis male famatus, lampiam liamὀ subesca obtecto, spe magnarum pensionum, Commendaria in ac cardinalatiis, Per regem et ipsius favoribus assecluendorum, Pellectus, dominum Statim optimum
prodidit, et ad regem accessit. Quem statim, qualem ipse meruerat hahere, Ollandit. Ab eo enim fuit ipse in Carcero reclusus cum dicio Baluc : in quo jam quadriennium cum medio sertiae anno, peregit, incertus si linquam inde sucrit exilurus. Tentavit autem rex et alium quemdam liomam de Graiae , civem Cado mensem, Probum Virum atque fidet om et constantem, qui phiriurii in ingenio et prudentia, ut homo laicus, callebat, ab ejusdem germani sui servilio abstrahere e I ad se trahoro : cpiod tamenna in imo officere Iiotuit. Al qui cum pro voto hoc ipsum sacere Dequivisset, non multo post idem Thomas cum duobus aut tribus de domo et familia sua veneno ex-
2. Thomas de Poraille. Ιl avest cie bullii de Gen.
297쪽
m HISTORIARUM I UDOVICI XIstinctus, ut vulgo serebatur, periit. Quod cujus opera patratum fuerit, divino duximus relinquendum judicio
Detruso autem in Carcerem praefato cardinale Bame, qui, nec generis nobilitate, nec littera lurie praestantia , nec probitate et commendabilis vitae meritis, honores, nil. quos evectus a magistro suo rege fuerat, conquisierat, sed dolis et pravis artibus obscenisque et infamibus lenociniorum ministeriis eos assecutus vulgo serebatur, ne sorte in sui contemptum atque injuriam id sactum exstitisse Burgundionum dux suspicaretur, misit rex ad eum suos Oratores, qui per anti-
prosphoram ' hujusmodi suspicionem cum de ipsius
apprehensione ipse dux minime aut modicum araxius esset nil erentur expurgare : asserentes in dolo non sui causa vel respectu faciam. eius at Preher Sionem, sed ob plurima crimina atrocia quibus contra majeStatem regiam invenlus esset deliquisse. Quae autem hujusmodi crimina forent, cum ipse dux ab eis sciscitaretur, quae laniae indignationis acerbitatem merereu-tur in hominem sibi Paulo ante iam singulari amicitia Conjunctum, Scire non potuit, nec revera hactenus satis Hicui credimus exploratum ti heri, licet praelato episcopo Virdunensi, qui tam diu, cluantam Supra retulimus, in custodia servatus est, sit in incarcera
Mulla tamen vulgo de eo crimina jactabantur erat enim paene omnibus regni incolis, propter superbiam
298쪽
suam plurimaque in moribus vitiosissima, valde exosus), sed ea tam absurda et ridicula viris gravibus esse serehantur, ut, non propter ea, Sed propter id Praecipue issiod auctor in consulendo et agendo suo-rat ut paci illi, quam in Pero Da laclam diximus, suum
rex accommodasset assensum, apprehensus et in carcerem conjeptus suisse crederetur. Quod quanto magis apud Burgundiae ducem Occultare et diluere rex conaretur, tanto profecto de ea re, et de voluntates dissolvendi praedictam pacem atque ah ea resiliendi, certiorem sibi Opinionem ingerebat. Nec etiam eum talis sesellit opinio, quemadmodum suo loco in sequentibus luculentius atque manifestius apparebit. Unde, tanquam vir ingenio et prudentia insigniter instructus, ipse dux ex illo non cessavit ad suturum bellum necessaria adparare, ne verbis pacificis in dolo, in torporem et somnolentiam resolutus, cum eum bello repente adoriretur inimicus, improVisum atque imparatum lacile superaret . . ' .
. It ne se imma pas a de simples Precautions, mais travailla a renouer, avec te secours de PAngleterre, la coalition des princesseaneais, que Balue avait eu la nialadi esse de laisser transpirer. Pour commenter, te isere dii mi devait emigrer aliprhs d'Ε- donard Iv. Lotiis XI parvini a ramener te jeune prince loraquedria it et ait nanti d)un sau&conduit imur executer sa svite. Cettepi e met i, doc uveri te role dii duc de Bourgogne : α Obtμntu ac favore it histrissi iiii principis ducis Burgundiae et Brabantiae,
sororii nostri, suscepimus in honum. securum et salvum condia tum nostrum, clarissimum principem Karolum de Francia, adversarii nostri Franciae fratrem germanum, in regnum nostrum Angliae, etc. - Rynaer. Foedera, t. XI, p. 645ὶ. O san Rconduit est ἡu 6 mai 1 469; et Balue avait et e arrete te 23 avrit procedent. La connivence dii due aveo te cardinal est prouuee par Ce Aetilrapprochement.
299쪽
De ree nciliatione Caroli eum Ludovico rege, germano suo, ex qria du-eatum Aquitaniae, renuntiando ducatui Normanniae, pro haereditaria portione acerpit.
Verum quia, prae Geteris omni inis, rex germanum suum maxime metuebat, scienS eum propter egregiam indolem suam mores lite henignos apud plurimos per totum rognum magnos liabere favores, magnum conatum impendit ad hoc ut cum ad se, pacis scindere reconciliatum, attraheret et auferret inimicis; existimans, si ad id perveniret, et sibi vires geminari, et adversariis majore ex parte diminui et decrescere. Associaverat autem idem regis germanus, et pariter Burgundite et Bri lanitiae duces, sibi foederati, ut Normanniam, qua Hellus fuerat, denuo pro haeroditaria portione recipe rot, aut Saltem Campaniam Cum certis adjaconlibus terris; Deo ab ea sententia et opinionetii moveri potuerat, quamdiu in humanis superstes fuerat suus ille sidus servitor I liomas de Lora ille, quem supra veneno exstinctum missρ retulimus. Eo vero de medio sublato, veluti remoto prohibente, invenit rex apud eumdem germanum idonea sibi instrumenta, quibus, ad assentiendum suis votis, facile suaderet. Ut ergo eum a prete satorum ducum terris ot dominiis longe sejungeret, Iier nonnullos, quos in ejusdem fratris sui domo aptos cognoscebat, donariis a se atque muneribus et pollicitationi hus variorum honorum corruplos, eumdem ad hoc induxit ut
acciperet Aquilaniae portionem, ducisque Aquitaniae
300쪽
LIBER SECUNDUS U23 5 Ita lust mense Septembri, anno Lxix, facta exstitit pax et reconciliatio' inter germanos, Lud Ovictim regem et Caroliam, postquam annos circiter quatitor insimultatibus apertisque inter se dissensionibus detri ViSsent, non Sine magna lolius regne calamitate inde oborta. Fuit autem magnis Sacramentis Super preliosissimas maximaeque venerationis reliquias Sanctorum
dicia pax ab utroque jurata. in ipsius quoque capitulis
generales abolitiones universorumque honorum resti-lutiones siendae omnibus quibus ablatum quidquam regia auctoritale fuisset, qui partes dicti sui germani
seculi earumve studiosi lautoresque fuerant, suerunt nominatim comprehensae . Sed hujusmodi non obstan-libus sacramentis, nihilo amplius inde rex observavit
quam si hi collibuit : quae res ipsi fratri suo vehemem ter displicebat. Si alim autem ut eadem pax inita, ut diximus, a solutaque suit, invicem fratres suorunt collocuti, in
amplexus mutuo ruentes in medio critisdam poniis
l. Les let tres patentes portant que dei ivrance de la Gilienneserati salte ait prince dhs le mois de mai, furent signees a Am-boise en avrii 1469; inals la palx ne sui iurce entre les deuxiseres que io 8 septembre, ainst que ic dii l 'aute ur. apros que Charies eui donne ses leti res de renonciation au ducho de Normandie. Lenglei Duli ESnoy, Commines, t. III, p. 93 et 107. 2. Uacte dii sernient ne lait mention que de la urate eroix, eonservee dans regiise de Satnt-Laud d'Angers sibi d. , p. 166 . C et ait une reliquo apportue jadis par Fotiiques, qui sui roi de Ierusalem, et fur laquelle Loia is XI sit jurer depuis quantito de personnes, a cause de la sol qii 'il avait qii'on mourait dans I 'annee
quand on avait violo un seruient prole sui' elle.
3. Cependant elles furent redigoes a pari. Eiles soni dat s de Bauge en Ariou, mai 1469. 4. L auteur revient avec plus de det ait fur ce Mint, qui tui est personnet, dans son Apologie, l. I, C. xx.