장음표시 사용
271쪽
386 HISTORIARUM DIDOv1ci XI excidit, vexavit et populavit, ut commeatus annonaeque penuria, non modo inde milites et regem, sed multos etiam ex accolis Patrico excedere et alio ad pabulum, pro illo anno, inveniendum abire compuleril , cum famem illic, illius expeditionis occasione
obortam, tolerare uola POSSCrat.
Quae cum sine fructu dissoluta et dissipata fuisset, aestate sequento' ammiratis, dictus Bastardus de Bor bonio, cum Satis par a manu profligatis de Norma Dia Britonibus qui se totius regionis populo, suis proditionibus et latrociniis, excisos reddiderant), civitates et oppida atque arces, quas tenuerant, sub regis ditionem facile redegit. ergente autem et appropinquante ad hiemem' illa statale, cum statuisset rex bello et armis si hi Britanniae terraS subigere atque germanum suum illic delitoscentem qui semper magnos sibi incussit metus atque formidin m) sub suam redigere et reducere potestatem, ad illas pervadendas terras atque occupandas,
cum magna parte Suarum Copiarum Cortos Suorum
militum duces dolegavit. Maxime enim ad hoc regis versabatur intentio, ut ducis Britanniae auxilia atque solatia, qui arctissimo atque tenacissimo foederis et amicitiae noxia Burgundion tam duci adglutinatus erat, sibi abstraheret, vel eum vi et armis opprimendo,undrent te roy et facti te arInee longuement sans rien laire; et enco salsant ii angerent et ilet ruisirent tOut te plat pays, bien a oti trante lietios dudici lieu du Mans et d'Alencon. n Chron. scand ., ad ann. 1467. . Aout 1468. 2. It aurait et e plus exact de metire ad autumnum, car 'estau mois de Septembre que te roi sit les preparatiis doni on va
272쪽
DBER SECUNDUS.38 vel ad secum ineundum amicitias compellendo, et eis penitus renuntiando , quas cum dicto Burgundionum duce copularat. Unum enim vel alterum si consecutus
foret, non dissicile nimium reputabat cluin, cum liis quas habebat copiis militaribus, adjutus etiam Britonibus, vel de eis securior sactus quod a tergo relicti sibi minime impedimento scirent, ducem Burgundionum opprimeret atque exstingueret : ad quod veli menti inardescebat iles idorio. Missis igitur magnis adversus Britanniam copiis, quasi ει dus habere vellet cum Burgundionum duce
rex simulatis, cum suarum otiam nonnulla Parte copiarum, ad oppidum Compendium' se contulit. Sod cum Paulo anto, civitatem illam superborum perfidorumque Eburonum, I eodi lim, caeteraque Patriae oppida,
dentio percussum sciretus abrumpentes et rebellantes, Burgundionum dux illustris perdomuisset, eorum in dinibus turribusque dejectis, ablatisque armis quae eisdem superbia atque rebellionis semper materiam ministrabant', putans propterea terras, quas a tergo
relinquebat, paucioribus subjacere Periculis, cum magnis copiis obviam regi venit. Ad quem, cum in Perona oppido esset, supra flumen Suni monae, rex, Pacem cum eo Velle conciliare simulans, multas legationes ini sit : nunc Andegaven seni episcopum, cognomento Baliae , quem eodem paene anno ex simplici clerico episcopum et cardina-
l. Miei Maudrest, oel ad secum incundum amicitias et eis Peniatus renuntiandum, quas, etc., e Peam .
273쪽
388 RIGORIARUM LUDOHCI XIlem per Summum Pontificem creari secerat , et velut fidissimum omnium mortalium hominum amicum tunc habebat. nunc Vero comitem Sancti-Pauli, quem ex partibus ducis Burgundionum ad se adtraxerat et constabularium ac supremum totius regni tribunum militum constituerat , nunc alios et alios. In quibus legationibus missis hinc inde atque remissis, plures dies nonnullique menses' sunt detriti, anno sexagesimo octaVO.
Cum vero r x per hujusmodi legationes suo desiderio non satisfieri conspiceret, rogari secit ducem Burgundionum ut veniendi ad se apud dictum oppidum Peronam, cum suo simplici statu, securitatem praestaret. Aiebat enim uti fama erat, fraudulenter et dolose) fratrem suum et ducem Britonum secum Pacem iniisse at pie habero, quam similiter magnopere secum habere asseclaret ; et hoc velut strat agemate usus, cum tamen de pace conciliata cum dictis germano suo et duce Britannite nihil penitus esset , Burgun
dionum ducem callide ad pacis foedera inflexit, qui
alias ad hoc verisimiliter animum non intendisset.
1. Il sui saere eveque irgvreux te 4 aosit 146. I, et cree cardinalon 1467. 2. Iae mi avait retire te comte de Satnt-Pol d'avec te comte de Charolais, non pas en te creant connetatile, pilisqii'il te devini paria git erre du Bion public et n'en continita pas molns son service dans la maison de Boiirgogne, niais en tui salsant epouseren 1466 sa heli foeur, Marte de Savole. 3. Liseκ hebdomades au heu de menses. Ces alices et venum
274쪽
LIBER SECUNDUS.1 8s Rogatus igitur Burgundionum dux a rege, et magnarum atque pluries iteratarum precum instantia requisitus, sibi ad se veniendi fidam securitatem dedit, licet diu minime sibi placere regis ad se accessum
Adveniente itaque rege apud Peronam cum dictis cardinali, suo tunc permaximo amico, comite Sancti- Pauli et nonnullis suis consiliariis, stipatoribus vero Perpaucis, Cum multi sermones invicem amicabiles de concilianda pace habiti fuissent, tandem Pax Per petua, et quae merito Stabilis et permansura esse putari
potuisset, conventa PSt, et maximis utri u lite Sacra
mentis firmata'. Λmbo enim, rex videlicet et Dii rgian dionum dux, super verum lignum dominicae crucis jurarunt pacem perite tuam inter se, terras et subditos SUOS Servare, et amicitiam atque concordiam firmam
atque Stabilem; et quod nullus unquam alteri bollum inferret, aut damnum procuraret, Vel terris ac
uoul ut aler ne desem parer son ost. . Ce recit est pars alternent
veridique; il concorde de tous iminis avec celui de Philippe de Commines, et furtout aveo te trai te d' cenis, passe entre te due de Bret agne et Louis XI 10 septembre 1468), doni ontinui voir le texto dans Mugiet D resnoy, Commines, t. III, P. s. l. Le 14 octobre 1468. 2. α Et sut tiree des cossem du roy la vraye croix que inint Chariemaigne portoit, qui s'appelle la croici de victoire, et jurerentia Dix. . Commines, liv. II, C. IX.
275쪽
HISTORIARUM LUDO ICI Msubditis suis, aut in serri pateretur a quoVis, Si POMet, ob quamcum lite causam, querelam, seu OCCaSionemqtiae oboriri poSSet. Comprehelidit autem hoc pacis initae stoedus quam- plura capitula', quibus perplura rex illici Burgundiae, se facturum et exhibiturum spondebat. Quae non modo dictis roborata Sacramentis quae uterque, ut dictum est, priostilit in manibus supradicti cardinalis Andegavensis), scd magnis etiam et exqui Sitis poenarum adjectionibus vallata suerunt'; ex quibus nonnullae prosecto regia majestati parum honorabiles a pluribus putabantur. Fuit itaque oo modo' firmatum foedus et conciliata pax inter dictos In incipes, apud Peronam, men SeoCtobri, anno Domini M. CCCC. Lxv III. Cuius quM tasuerit duratio, ilitanta stabilitas ut pie permanentia, paulo post in Sequentibus reseremus.
l. VOy. le tex te ite ce traitu et cellii des piocos qui syy rapportent dans le Commines de I englet Diil esnoy, t. III 2. Le roi introduisait comme gardiciis des stipulations les princes du sang qu it dogageait de tout serment et de touic obeis-sance en vers tui, s il violait te traito; il se soli in ita it en Outre ala repression de l' lise, doctarant nuis totis tos privileges qui le
276쪽
De iterato tumultu Leodiensitim et origine totius suae rebellionis, et eorumdem nimia contumacia .
Cum vero adhuc illic essent simul praefati principes, et in conviviis et festivitatibus, pro hujusmodi tam
Optatae cunctis mortalibus pacis conciliatione, laetos transigerent atque ducerent dies, contigit iterum illos stolidos Eburones seu Leoclienses, quadam velut rabie in sui ipsorum armatos exitium, novaS reS actitaSSe. Nam licet urbis suae Leodii moenia et turres, ut dixi mus, dejectae fuissent armaque universa ablata, ut 'vel hoc modo scum alias neque per Sacramenta, neque Per mulctarum appositionem, neque etiam
obsidibus datis, id ossici quivisset , ut ad quietem et
otium in pace agendum stringerentur, domus tamen suae, Cum praediis atque mobilibus bonis, eis salvae dimissae fuerant. Τantummodo sublata eis arma suerant. Quibus autem' moenibus ad suam Patria)que tutelam eis minime opus erat, si in pace et tranquillitate perdurare voluissent. Satis enim pro munimine, muriS, ullo atque armis esse eis poterat, si fidem et amicitiam cum Burgundionum principibus observarent ; quorum terris atque dominiiν amplissimis circumsepti erant et vallati; qui nulla eos quippe injuria lacessierant , sed eorum pacis et tranquillitatis tutores
277쪽
HISTORIMUM LUDOVICI XI fidelissimi absque aliquo eorum sumptu exstiterant Per annOS plurimOS, donec ipsi, velut furiis quibusdam agitati, et per regem Francorum ut jactabant et verissimum putabatur) concitati, quemadmodum Su-Pra retulimus, eruperunt Contra paci S scedera, olim cum dictis pacta et jurata principibus, eorum terraSigne et serro miserabiliter populantes et VastanteS. Cum enim verissimum sit quod Aurelius Augustinus eleganter scripsit, in epistola ad Marcellinum, quod u utiliter vincitur, cui licentia iniquitatis eripitur, ηtalem autem licentiam et ad quaeque mala lacinora ausum atque Protiitatem dictis persidis et saecli fragis Eburonibus Praestabant suorum munitiones oppidorum, et Civitatis suae arma et divitiae quibus satis ex longa jam pace praediti et sarciti erant , profecto Sati Sutiliter consulebat paci et traia quillitati suae viciuaruIu-que terrarum dictorum illustrium clementia et providentia principum, ea ab eis tollendo, atque minuendo
quae ei Silem materiam superbiae et, per hoc, Seditionum , turbarum, at pie igne, ferro , caedibus et rapinis Persequendorum vicinorum occasionem ministrabant. u Multa enim, v ut idem Augustinus in eadem epistola inquit, u cum invitis, benigna cluadam aSPerilate plectendis, agenda sunt, quorum utilitati potius
consulitur quam oluntati. BL t autem sui exitii et amentiae causas paulo altius repetamus, habebant tunc et,iscopum gener Sum Et illustrem, quoad carnis originem attinet, laudovicum,
ducis Borbonii filium, nepotem vero ex sorore illustris Philippi, Burgundionum ducis, et per hoc Consobrinum Caroli, illustris moderni ducis Burgundiae; qui ctiam ejusdem Ludovici sororem, et apostolica dispen-
278쪽
Satione, condugem acceperat priorem, uti ante diximus; episcopus autem IAEOdieii Sis, quiculii lue est, dO- minus est civitatis et patriae totius, tam spiritualis
quam temporalis. Sed illi cervicosi et superbi populi,
dominationem ferre Don volentes, sed dominum et pastorem suum sub sua I Otius ditione et potestate redigere atque deprimere malentes, contra ossiciarios ecclesiasticos diisdem sui plantisicis, Iter totam paene dioecesim, temerariam ac praesumptuosam nimis insum rectionem et tumultum plebeium atquc popularem secerunt et suscitarunt, alios caedendo atque occidendo, alios honis spoliatos gravissimis injuriis, contumeliis et damnis assiciendo. Et haec suit prima sui totius furoris origo et initium. Fatemur quidem quemadmodum, fama fide dignorum hominum reserente, audivimus) Potius quam
Senum et gravium atque doctorum virorum De lueutius acquiesceret consiliis, seu ex negligentia, Seu
alias, multa eum tolerasse de suis dictis ossiicialibus et servitoribus, qui plurimum erant a tramite justitiae et aequitatis fallenii; ita quod per eorum Varios abuSuS, I C Siones, Calumnias, dolos et rapinas, populi illius terrae, qui ad talia diu toleranda idonei non sunt,
valde graviter premebantur . Contra clunS erroressi per viam juris et justitiae remedia ProcuraSSerat, Consi illius multo egissent, quam via sacti et tumultuaria populi insurrectione ita eos caedibus, ra-
. Uauteur aurait dia aiouter que cet evinue leur avait eth pose lora iu'il n'etest pas encore pretre et qu'il nyetait pas d'age, te devenir de longiemps; et que mur les laire iotar de ce pas-wur et Set eur, on avest contraint , se demetire un homineat me et visere dans tout te pays.
279쪽
194 HISTORIMUM LUDOVICI XI pinis et variis injuriarum modis assecisse et deho
Cum autem, etiam talibus non contenti, omnem paene temporalem domini sui jurisdictionem, et in civitate, et in singulis patriae locis, et totum paene dominium usurpare sibi conarentur, hoc dissimulare minime valens ille generosus et magnanimus sui Pontificis animus, jura ecclesiae suae, tam spiritualia quam saecularia, injuriasque et sibi et suis irrogatas, via juris defendere et prosequi adortus est. Recurrens itaque ad apostolicam sedem, procuravit ab eadem legatum destinari , qui sibi et ecclesiae suae de juris et justitiae remedio provideret. Qui advenietis ad urbem
Τreverorum , instante episcopo, communitatem Suae
civitatis et patriae totius sibi rebellem citari et convenire coram se in jure secit, juxta datam sibi formam atque potestatem. Per syndicos itaque in jure legitime
comparentes et ipsius sedis apostolicae suique legati jurisdictioni se submittentes, atque eis Parere eortunque sententiis et decretis cum gravium stipulatione
poenarum repromittentes, causam contra Suum episcopum super capitulis circiter viginti quatuor super quibus eos impetens, de ipsis querebatuc tranquille et pacifice iuris ordine defendebant .
l. Inexact. Louis de Bourbon comi acns' parieter I interdit sursa ville simuler 1463ὶ; puis les Liegeois et ant alles se pliandre a me, te pape deputa te legat doni ii est question ici, tequel se nominait Pierre Ferrici. Adrianus de Veteri-Bosco, dans PAmplissima collectio, t. IV, col. 1258. 2. It vini d'abord 1 Aix-l Chapelle 3l mars 1 163ὶ mur satreles informations necessat res. Treves sui te lieu il se transporta ur Prononcer la Sentence. Ibidem, col. 1264. 3. Defendebat dans le ms.
280쪽
UBER SECUNDUS. 195Cuin autem apud eumdem legatum succubuissent, et sententiam adversam reportassent , eam ad majus
tribunal sperantes debere in melius reformari , sedem ipsani apostolicam proVocarunt et appellarunt.. Ad cujus tribunal sistentes, renovatis atque iteratis judicialibus cautionibus atque submissionibus primum apud Τreverim praestitis, suam appellationem diu per syndicos, sussicienter et valide sun latos, prosecuti sunt. In qua prosequenda cum plenarie auditi suis- nt, et dilatorias, tam probatorias quam alias, quas juris ordo expostulat, abunde et sussicienter habuis-Sent , tandem causa ad calculum serendae diminitivae
perducta, denuo etiam condemnatoriam, et decretorum prius per legatum apud Treverim flatorumJ confirmatoriam sententiam reportarunt : hoc sibi suoque pontifici honore exhibito, quod, non per delegatos, per semetipsum summus pontifex Paulus ' sententiam promulgavit atque ex scripto recitavit . Cum vero postmodum, ut rei parerent iudicatae, juridice saepius vicibusque multoti ias repetitis Commoniti exstitissent, tam protervos, contumaces atque superbos ipsius supremae et apostolicae sedis sese exhibuere contemptores, ut nullius censum ecclesiasti me metu, nullius poetiae, nullius comminationis sormidine, unquam parere voluerint; donec ad ultimum, omnibus christianis principibus et potentibus expositi, ne tandem atque ferro populati, ad tale exterminium