장음표시 사용
331쪽
246ΗISTORIARUM LUDOvΙin XIlion multum ah hostitim procul abesset exercitu, ab aliqui hus sitis intimioribus exstitit nuntiatum ut sibi ipsi caveret : nam si ad dimicandum aco deret, erat hosti tradendus a Donnullis suis ducibus, de quibus plurimum confidebat. I ali itaque admonitus nuntio et exterritus, cumoniti s serme a se deficere et sese ad hostes addicere videret, nec de quibus sibi cavendum foret certiores sci posset, per fugam sibi tempori consulere utilius duxit. Unde, paucis acceptis navibus et, uti instansferre fierique patiebatur periculum, instructis et armatis, circiter cum quadringentiS Viris e regrin absce sit et ad littora ΙΙollandiae trajecit, Prope Hagam-CO- mitis . In quo loco ox voluntate ducis Burgundionum,
sororii sui, constitit per tres menses aut quatuor .
Ciam autem Fran Drum rex eum sic ex essissΘ rognoatque Profugum, Henricum Vern in regem restitutum et sublimatum opera amici sui Waro h agnovisset, aestimari facile aut dici non potest, quantam inde animo histitiam acceperit, quantumve eum Prosperitas hujuscemodi extulerit, et quantum exinde inlum uerit. Jam enim Prosecto reputabat se' pro voto, quod tolis desideriis optaverat et plurimis exquisierat studiis atque laboribus, adinvenisse : opportunum scilicet tempus, quo se de duce Burgundiae ulcisCi, eumque era dere de terra atque exstinguere penitus posset. Unde
statim cum Edoardo, principe Walliae antedicto, qui
332쪽
MBER TERTIUS. 2ι Cum Marga reta, matre sua, apud se manserat ad auscultandum et explorandum quales successus in
Anglia dictus IVaroles inveniret, foedus illud insigne et egregium percussit, de quo jam locuti sumus, mensis videlicet novembris die vicesima octaVa : quod tamen auctore LVaroich, ut diximus, et cuditum otiabrefactum exstiterat, antequam ex littoribus Normanniae vela laceret, in Angliam trajecturus .
Quomodo Moardo pulso, statim rex oppidum Sancti Quintini et Ambianensem scivitatemi fraudulenter recepit.
Igitur hujuscemodi contracto et absoluto foedere, veluti jam quadam spei certitudine, rex ipse Francorum, voti Sui compos securusque factus, tentavit Paudibus atque dolis civitates et os,pida, quae Viciniora teiTis suis Burgundionum dux tenebat supra ripas Suni monae, sibi acquirere, et cives locorum, qui ut plurimum satis ad hoc amici noscebantur, ad faciendam desectionem sollicitari sacere et ad se transeuDdum. Ne lue enim castris et armorum pol eritia, neque diffidationiblis et denuntiationibus hostilitatis atque
inserendi belli palam lactis squod do jure gentium et
Daturali quodam modo exsistit , cixitates et oppida subigere attentabat'; sed proditionibus et occultis it
1. ditias, cu itu, euditio, soni frequenta dans la latinite dumoyen age, et mome ConSacres en terme de moni ayage. 2. Quelle que soli Passurance avec la Itielle lyauteur continued'anirnier, ceci nean m ins modiit e singuli δrement son premierdire. Voy. ci-dessus, P. 228. 3. La guerre muvait passer pοur declaree apres la reponse que
333쪽
s48 HISTORIARUM LUDOVIa XIlis dictorum locorum civium animos ad deditionem sollicitabat. Cui rei gerendae se ministrum atque instrumentum fecit comes Sancti-Pauli, connestabularius' dictus Franciae; qui, prope hujusmodi civitates et oppida praesidia militum habens , primo quidem civibus ex condicto voluntarie se dedentibus et sub regiam manum assectantibus venire, oppidum Sancti uini ini in Viromandia, supra Summonam flumen situm, re epitatque introivit , Cum nulla, ut diximus, post illam solemnem atque tam reverenter, apud Peronam, interregem Francorum et Burgundiae ducem, sacramento
solemniter firmatam perpetuam pacem, hostilitatis atque in rendi belli denuntiatio palam praecessisset. Quae si praecessisset, non est arbitrandum quod Burgundionum dux hujuscemodi oppidum et alia hostilium terrarum limitanea, absque militum praesidiis et custodia, reliquisset. Unde, licet hujuscemodi oppidum tali machinam 'nto sic ab eo defecisset, non statim tamen adhuc
reparation de tout te dona mage cause par WarWiek : α Entre nous autres Portugatois, avons une mustume devera nous, que quandeeuix que nous avons tenus h nos amis se sont amis a nos enneniis, nous les coinmandons a tous les cent mille diabies dlanser. is a Be-ponse, dit Chastelain, non pas bicii prise des gens mesmes duduc. . Pari. III, ch. 199 et 200 . D'ailleurs rassem hi e de Mura, par qui te roi se fit decharger du serinent de Poronne, et par suile de laquelle te due recut une assignation en parternent, doni ii in- carcera te porteur, etait une annonce asseE manifeste des hostilites. Commines, i. III, Ch. I. 1. Connestabitus dans le ms. 2. Dans ses chateaux de Ham et de Beaurevoir. 3. Le 10 decembre 1470.
334쪽
LIBER ΤΕWIUS. 219 regem Francorum bello est adortus. Verebatur enim criminationis atque infamiae talem tamque turpem notam incurrere, ut tam solemniter percussi et sacrati foederis apud Peronam, vel cum minima ac tenuissima apparentia, infractor ab aliquo dici posset'. Sed
in lioc non quievit Francorum rex, nec suus pracdictus connes tabularius. Verum etiam et nobilem Ainhiati ensem civitatem, repugnantibus nec assentientilius honestioribus civibus loci, vulgi praecipiti et inconsulta atque tumultuaria factione, similiter recepit, et a ducis Burgundionum ditione abstraxit Et primo quidem, cum acertis commissariis', regiis ipiibusdam equitum lummis sociatis, summati ex parte regis requisitique suissent ut sese dederent, consilio prudentium honesti Ortimque civitatis se honestissima responsione tutabantur, Poterantque semper eadem se defensione tueri, si iri eadem sententia sirmi solidique suissentae mansissent M. Responsum enim tunc consulte dede-
. Appremation tres-sausse des dispositions dii duc, qui rega dest te traite de Peronne comme rompu par Ia reception de War-Mich Chastelain, pari. III, ch. cxcix , naais qui croyait si biendominer Louis XI par la peur, qii'il ne se do a la peine ni de uniis ses troupes, ni de metire en et at de defense les villes dela Soname, quoique te duc de Boui hon tui eut donne solis niaini'avis des proleta que te roi formait contre ces villes. Commiues,
335쪽
230 IIISTORIARIJM LUDOVICI XIrunt, se regem tanquam dominum suum Superiorem et capitalem agnoscere , ducem vero Burgundiae
Proximum et immediatum se habere; cui cum fidelitatis lioni magiique, regiis jussilius et mandatis, praestitissent Sacramenta, non posse ab eo deficere ad regemque transire, eo secluso et reiecto; fidem quam sibi mandaverat observari, et ad eam Servandam S cramento adigi voluerat , so violare non POSSe; quam tamen observando et retinendo, regem nihilominus veluti supremum dominum semper recognoscereutel traherent. Si vero eos laude, et absque alterius sub alternatione seu mediatione domini, habere vellet, precabantur ut agere vellet cum Burgundionum duce, cui, ec, Praecipiente ot mala dante, suam fidem obstrinxerant, ut eos a fide et a sacramentis si hi lactis et praestiti, absolveret. ΙIOC laclo, cum hono animo et
absque coactione, libenter se regi dedituros, ejusquem es latis jussibus per omnia parituros : quod alias, cum honestate et absilue reatu periurii et perfidiae, minime facere POSSEDt. Cum hi ac responsione eos, clui se ad desectionem sollicitaveraui, satis prudentor et Consulte remiserant
ex Peditos; sed cum, non Obstantibus his, sollicitari plebem a parte regis minime cessaretur, stulta et iu- fida plebs iliue magnum aliquod consequi se aestima-hat, si sub regalis fastigii litulum devenisset, alia vice venientibus ad se equitum turmis et Domine regio intromitti postulatilibus, eos intus admisit, et a Bu
336쪽
gundionum deficiens duce, ad regis se tradidit volun
alii r dux Burgiindise Ahhatis. Villam munivit, castellum de Pique rex pugnatum incendit et Ambianos obsedit.
Haec autem res jam inchoandi belli palam et notorie causam attidit, noti relicto amplius ambigendi loco, quin per laaec foedus apud Peronam Percu Sum ruptum omnino violatumque foret. Cum autem haec ita gesta suissent verisimiliterque addubitare dux Burgundiae posset, ne longius latiusque, nisi obiex poneretur, coeptum atque exortum evagaretur incendium snam et animos civium de Abbatis-Villa nonnullisque aliis oppidis, quae ex foedere Pacis jam bina vice cum rege compoSilae aCCOPerat, fragiles et mutabundos agnoscebat, Pron OSque non minus Ambianensibus ad desectionem faciendam , se mox apud Rhbatis-Villam contulit. Quae primo quidem militum praesidia recli,ere detrectabat, et se illo Onere
nabatur absol Vere atquct excusare , cluemadmodram
Perante Ambianenses secerant; sed quod eorum fides Satis tuta non orat, picheia multitudine atiimum ad regem plurimum se habere judicata, adhibita conveni nil cautela, militum copiae pro duce BurgundiODum intromissae sunt, ibi pie pro pi Psidio et custOdia collocalae, arce firma et valida illio exstructa, qua de oppido securior redderetur. Fuit quoque ibi ipse Burgundionum dux per aliquot monses , permittens hiemis, tunc instantis, rigorem praeterire.
337쪽
252 HISTORIARUM LUDOVICI XIInterea autem non cessabat ad suturum hellum necessaria praeparare, exercitumque undecumque, de omnibus suis terris et dominiis suorumque foederat rum, colligere et congregare; munire etiam limitanea oppida et castella, tam contra Anglicos versus Calesium, quam contra Francorum impetus, tam versus Burgundiam quam alias terras suas. Quanquam enim
de illo illustri scedere, inito inter Francorum regem et prassatum principem Walliae, nillil tum adhuc certum haberet, dρ inimicitiis tamen illius comitis deua vita et adversum se acerbissimo odio, neque anc PS, neque ambiguus erat; et propterea, cum Pro tempore eum potiri in Anglia rebus, Henricumque, cui conciliatus erat, in regnum restituisse non igno raret, prudenter se contra Anglos communiendum duxit. Accessit autem interim ad eum ' Edoardus rex, s rorius Silus, ut sol alia ab eo auxiliaque acciperet ad recuperaridum regnum Suum Angliae, quo, modo quem praediximus profugus, spoliatus erat. Quae res cum duci Burgundiae pernecessaria atque utilissima foret, eadem et lihentor et congratulanter apud eum invenit. Satis enim verisimiliter aestimari potest quod, si res secundae, quemadmodum initio comiti de V amoles Henricoque regi et sui S pro eneraUt, PermanSU-
de la Maison de Boiirgogne, dans Lenglet Dusresnoy, Commiura, t. II, p. 197. I. Anachroni sine, puisque te roi d'Angleierre avait deharque hia Haye deux mois avant que la guerra eclatat. Ci-dessus, P. 246.
338쪽
MBER TEGIUS. 233rae fuissent, pondus amborum regnorum, Franciae scilicet et Angliae, Blirgundiae dux sustinere non potuisset; et propterea non minus sibi quam Edoardo, ut in regnum Angliae restitueretur, utile reputabat. De utroque igitur providentissime cogitavit, et de colligendo exercitum, quo Se adversus impetum regis Francorum tutaretur, et de serendo auxilia Edoardo, quibus adjutus, ad aggrediendum denuo regnum, quo penitus exutus atque depulsus suerat, Vires auSumque 'acciperet. Et collecto quidem in parte exercitu, castra ipse Burgundionum dux extra Atrebatum , in vastis illis Campestribus, non remote ab urbe metatus est, sigens ibi atque extendens papiliones et tentoria sua, ut ad constitutum diem reliquoS opperiretur, quOS Cum armis et equis ad obsequium Suum adesse mandaVerat. Qui cum venisset dies, expeditumque et Paratum Collegisset maximum exercitum, motiS castris, ad expugnandum castrum de Piquegni, supra flumen Summonae, accessit. Pertinebat enim vicedomino Am-hianensi', qui in eodem castro militum regiorum munitionem advocarat. Dantes igitur ad istud castrum
insultum Burgundiones', illud magnis viribus licet qui intus erant sortiter resiSterent, expugnarunt, et caesis vel captivatis omnibus qui intus erant, direptisque honis, illud flammis voracibus tradiderunt : quihus in savillas et cineres redactum fuit.
339쪽
254 HISTORIARUM I UDOVICI MDeinde vero mense februario aut circa initium ma tit', prope civitatem Ambianensem, ultra Summonam, VersuS Normanniam , castra locaVerunt, urbemqtie ex eo latere obsidione cinxerunt, unde potissime sperare poterant ei subsidia annonae et commeatu S, Succur-
suntque a militia regis debere provenire. In qua obsidione cum esset Burgundiae dux cum vMido et lintenti exerCitu, apparatum cum omni sedulitate lambat. Edoardus rex, in Anglia intelligens a suarum Partium spectatoribus, qui inde ad se frequentes ti an si elabant, ilia ad si illo etiam Cum Parva manu eveC-tus esset, plurium nobilium atque plebeiorum favores
inveniret', qui jam illius persuli H aroita fastum Q pio
superbiam mitii me ferre po tit Invenit autem ipse Edoardus in littoribus Flandriae et 'ulandiae plures naves Teutoui Corum, quos interlingos appellant'; propter quasdam enim injurmas, quas tam a Franci genis quam Anglicis praetendebant sibi fuisse. irrogatas, cum multis Davibus armis instructis piraticam, praecipue Contra Gallos et Anglos, faciebant, illudque mare Britantii cum quotidianis praedis atque rapinis graviter incessebant
340쪽
Qualiter Moarclus, rex Anglorum, reversus est in Angliam' et Henrieum regem, Londoniis captum, demio in Turre Londoniarum, uti prius,
Eos igitur Edoardus rex sibi concilians et promissionibus atque muneribus alliciens, ad transfretandum in regnum suum Angliae, quam colligere Potuerat, militum manum , Valde opportune si hi serviro secit. Porro classe, quam tam ex dictorum osterlingorum auxiliis, quam ex aliis quae in Flandria et Zelandia atque Ilollati dia invenire Potuerat, i arata et instructa, xliv. die menSi S martii, VerSus Septentrionalem plagam regni Sui descensum ad terras accepit In quibus Cum copias, quas Secum advexerat, deposuisset, junctis Secum eorum qui ad se se regno confluxerant ' copiis, ad urbem suam Eboracum