장음표시 사용
341쪽
2 6 HISTORIARUM LUDOVICI XI contendit, et ad earn, xviii. eiusdem mensis die,
ibi cum intellexisset illum magnum hoStem Suum, proditionum insignem magistrum, comitem de Ii a Nich, in cortis finibus regni cum ingentibus copiis campos lenem, ad eum inveniendum belloque
Peleiadum, cum Exercitu Suo Concito gradu Perrexit. Sed cum ille perfidus audiisset ipsum Ecloardum propin luautem, Pavore exterritus, infra civitat in Conventrensem munitam cum suis copiis sereClusit, minime ausus exspectare congressum . Ad quam cum exercitu Ed ardus advolans, xxix. die ejusdem mensis, eum dein magnum suum proditorem
summavit, ut, si de justitia querelae suae confideret, ad dimicandum et priae iandum prodiret. Quod cum ille recusaret, De praeliandi copiam ullatenus sacere vellet, deli heravit idem Edoardus ad villam de ma/υι ι, unde idem proditor nomen titulumque pri erebat, accedere , ut vel tali modo eum ad certaminis locum et ad confligendum id racum fortassis attrahere posset. Cum autem in ea villa esset, ad se venit frater suus dux Clarentiae, gener praedicti perfidi Waroich, cum pulchra comitiva armatorum. Cui cum idem Edoardus obvius extra villam de Is uroich exiisset, cum suis copiis et vexillis expansis quemadmodum otiam idem Clarentiae dux veniebat , inter ipsos pax et concordia
342쪽
UBER TERTIUS. lsrcum magna utrinque laetitia conciliatae sunt et sir
Audiens autem ipse Edoardus quod Oxoniae comes et dominus de Bellomonte cum aliis pluribus. ad serendum auxilia et jungendum se illi insigni proditori
Waroles, adventarent, misit contra eos partem copiarum suarum ad villam Leycli estriae A qua, iii. die mensis aprilis, dictus OxODiae comes et sui susi fugatique suerunt. Quo sic facto, ipse Edoardus, rex ite- rum, ad civitatem praedictam Con enlrensem accessit, adhuc tentaturus, si praedictum maximum inimicum suum Waroich in patentes campos, secum dimicaturus, educere POSSet. Ad quOS cum nec exire, nec pugnae aditum praebere vellet, Sed intra moenia vallumque potius consistere, expugnare quidem civitatem ipsam rex adortus suit et attentavit . Sed cives locique iticolas miseratus, quibus, licet insontibus, ea res extremam calamitatem inferre potuisset, deliberavit potius versus urbem regiam Londoniarum, ubi Henricum, hostem suum, pro rege se gerentem et in priscam restitutum libertatem, consi Stere audierat, Secum suo conserre comitatu.
Ad quam cum adventaSset, statim a civibus minime obsistentibus cum benevolentia est exceptus, xi. die mensis aprili S; et ejus arcem occupanS, quae Turris Londoniarum vulgo dicitur, ipsum etiam Hen-
343쪽
258 HISTORIARUM LUDOVICI XIricum, ejus inimicum, nuper in regnum ex longo carcere iterum erectum et sublimatum, in captivitatem reposuit. Cepit etiam et archiepiscopum Eboracensem plurimum eidem laventem o fragilis et o duca nimium humanorum fastigiorum celsitudo i u Ο
regnorum n ut tragicus eleganter cecinit , magnis sallax Fortuna honis, in praecipiti
Dubioque nimis Excelsa locas. Nunquam placidam sceptra quietem Certumve sui tenuere diem.
Cecinit etiam infelix Priamus, eversa Τroja :
Quicumque regno fidit et magna potens
Me vidcat et te, Troja. Non usque norit Documenta sors majora, quam fragili loco Starent superbi.
Et de ipsius calamitatibus atque infortuniis multaetragoediae, et g cae et latinae, editae sunt. Sed quid infelix iste Henricus est dicturus p Quibus verbis, quibus lacrymis et singultibus suam deploraturus sit
1. Georges Nevili, grand chancelier d'Angle terre et archevequed'Yota, si ore du comte de War ch, quo les historiens anglais reputent aviar ete de connivence avec Edouard IV du moment queeelui-ci entra ii Londres. l. citation de I'Agamein non de Seneque. 3. Ces vers Ont ele mis par Seneque non pas dans la bouehe de Priam, mais dans celle d'Hecube. Cest Ι'introduction de la tragedieinii tulee 'O S. 4. Erreur de momoire qui rend te vers saux. Les textra por
344쪽
infelicitatem p Felix profecto, si quietus et tranquillus
dimissus, nec a longa captivitate solutus, in sua arce Londoniarum reclusus mansisSet, malorum Compar tione , quae laanc eius momentaneam in regale fastigium repositionem e vestigio secuta suntl Felicior vero Si in monasterio, in quo per tempus aliquod sub monachi habitu delituerat , in Dei servitio, in quo Summa est libertas, omnibus temporalibus curis vacuus, in finem usque hujus mortalis Suae peregrinationis degere potuisseti Longe vero magis, si nec unquam ad regalis pondus celsitudinis atque mole lissimas curas sustinendas et Perserendas jugum subiisset, suisque impositas cervicibus persensisseti Infelicissimum quippe infortunii genus est suisse selicem. Olim duorum polentissimorum regnorum dictus rex, Franciae scilicet et Angliae, inunctusque etiam in Francorum regem in illa inclyta et regia Parisiorum urbe, quam tum cum magna ejusdem regni parte tenebat; sed tot tantasque postmodum calamitates lamentabilesque casus expertus eSt, quos asserre solet lubrica semper et instabilis temporalium imperiorum magia itudo, ut nullis prope superiorum infelicium, de quorum casibus tragoediae conscriptae sunt innumerae, in miseriarum multitudine et amplitudine inserior esse videatur : praebens tragico scribendi tam copiosam extensamque materiam, ut de ea, procul
dubio, innumeri paene actus fingi atque stringi possint.
De qua etsi jam multa a nobis, tam in regis hujus gestis quam optimi sui genitoris, historica narratione
345쪽
260 HISTORIARUM LUDOVIa XI conscripta sint, adhuc tamen non uulla, ad suae cumulum infelicitatis agnoscendum, annectenda sunt, quae superiores forsan praeteritasque ejus calamitates vincere et superare videantur.
Non enim haec ipsius denuo iterata captivitas litiis ei miseriarum fuit, sed maiorum potius quoddam
velut recidivum exordium. Νam cum intellexisset comes de IVaroich cum suis Edoardum versus Londonias prosectum, Sperans in ea urbe, tum Henrici, tum sui contemplatione savores maximos invenire, arcemque, quae firmissima illic exstitit, pro eorum partibus adhuc tenere, posseque iti ea urbe Edoardum improvidum atque imparatum vulgi favore intercipere seu debellare, de Conventrensi civitate copias eduxit, et versus illam maximam urbem regiam concito gressu trajecit. Sed Edoardum, suis solerter excubantem periculis, propositum hujusmodi suorumque hostium minime latuerunt molimina atque insidiae. Videns enim jam appropinquare hostes Cum exercitu valido, qui, ipsis mei testibus, triginta millia
armatorum numerum faciebat, impavidus atque imperterritus, eductis ad ipsam regiam copiis suis, in Camposque obviam eis prosectus, ad decem milliaria procul ab urbe castra locavit . Erat sabbatum sanctum in vigilia Paschae, dum Londonias exivit, et tota nocte Cum exercitu equitavit, xiii. die mensis Prurelicti, scilicet aprilis; et utique sabbatum praedictum et sanctum Paschae diem se litentemque festive in urbe et quiete libentius o Iebrasset, uti proposuerat, Si non adversariorum sibi
346쪽
LIBER ΤΚRTH S. 26snon ignorati doli et machinamenta eum aliter agere coegi SSent.
De praelio commisis Paschae die, in quo , cedente victoria Edoardo , comes de Ularνieli, cum multis suarum partium, exstinctus est .
Cum igitur illuxisset sacratissimus dies dominica resurrectionis, qui XIV. eiusdem mensis erat, mane hostes suos in quibus praecipui erant dux Oxoniae , comes de Π am ita, marchio Montis-acuti, frater suus , comes Oxoniae, dominus do Bellomotite , et plures alii proceres, milites atque nobiles partium tam Henrici quam Ima υita studiosissimi ac tenacissimi) bello adortus est. Cum quibus, Sese acriter et animose defendentibus, dimicans Strenue ac potenter, Deo ita volente, pulcherrima potitus est victoria. Nam illic caesi fuerunt ille magnus quod saepe diximus proditionum architectus, comes de Wari ita, cum dicto marchione, fratre suo, pluribusque militibus nobilibus et populis partium Suarum; caeteri vero susi fugatique, sugae PraeSidio evaserunt. Hic sinis, haec merces, hoc debitum praelato maximo proditori stipendium fuit; qui dolis atque proditi Dibus suis, civiles Primum dissensiones, per quas fuit Henricus regno pulsus et Edoardus in regem subvec-
l. Chapitre tire de la meine murce que te precedent quant auxsatis histori lites. 2. Corrigeκ Eo triae. II s'agit dii duc d'Exeter Henry Ηolland . 3. Iobn Nevili, marquis de Montaguo, irere de Uamich. 4. Le eomte d'Oxsord et te vicomte de Beaui noni, dei a men-ilotities dans te chapitre precedent, p. 2IT.
347쪽
262 HISTORIARUM LUDOriCI XIlus, in patriam suam, tranquillam et pacatam, invexit; secundo ab eodem Edoardo, quem, veluti de Henrico secerat, proditorie etiam regno satagebat d
turbare, Anglia pulsus, hujusmodi civiles discordias,
in Gallia jam sopitas et paene exstinctas, suis Venenosis artihus atque proditionibus iterum excitavit. Quibus jam excitatis et redivivas suis nefandis factionibus vires resumentibus, earumdem saces iterum in Angliam secum tulit ex Gallia; quibuscum incendia perniciosissima illic accendisset, prioraque, nisi divina
adfuisset propitiatio, agere moliretur. Eadem suis sc leribus modum imponens, ne ulterius in plurimorum perniciem atque exsilium dissunderentur, poenas de eo justissimas sumpsit, ipsumque exstinxit. Cui prosecto illud propheticum convenientissime coaptari potest :ὰ Vidi impium exaltatum et elevatum sicut cedros Libani : transivi, et ecce non erat; quaesivi et non est inventus locus ejus. n Quanquam autem talis pugnae illius et dicti II nroita exitus atque finis rebus Henrici, qui jam sui diximus) in captivitatem reclusus
denuo erat, insataStus non parum suerit: qui, si victor ipse LVaroich evasisset, sperare poterat posse illico se captivitate absolvi et eripi; luctuosus tamen hujusmodi infortunii eventus utcumque Solari poterat, quod de illo iniquissimo proditore se ultum videbat, qui suae totius calamitatis ot deiectionis auctor atque
incentor exstitisset. Sed non eatenus sua fortuna
conquievit aut aerumnis imposuit finem; nam paulo post, longe et gravior infelicissimique materia provenit luctu S. Diuiti eo by Cooste
348쪽
De altero praelio apud Te beri, in quo occubuit dominus Moardus, princeps Walliae, cum multis
Audivit siquidem Edoardus, xvi. eiusdem mensis die , ex GaIlia dominam Margaretam, Henrici conjugem, cum Edoardo, filio suo, dicto principe Walliae cum quo praeclarum illud, de quo supra meminimus, foedus Francorum rex copularat , descendisse et appulisse in Angliam, versus partes Occidentales', in quibus plurimorum procerum nobilium atque populorum lavores Praecipuos atque auxilia inveniebat; quodque trajecisset eadem regina ad civitatem Oxoniensem A et partes illas, ubi partium mariti sui et comitis de War. pira agnoscebat esse pertinacius defensorqs. Quibus rebus auditis et intellectis, ipse rex Edoardus, qui, post victoriam praedictam, Se Londonias contulerat, iterum xxII. die ejusdem mensis, octo videlicet di intaxat a priore praelio diebus exactis, exercitum suum ad campos adduxit. Videbat enim parum sibi esse quod sui persidissimi proditoris Waroita victor exstitisset, nisi etiam adversus hanc reginam ejusque filium, ad quos plurium animi serebantur, et longe majoris partis regni, tam in Henrici quam mamichinterempti favorem, quibus mirum in modum plures amiciebantur, bello decertaret, viresque ejus Suarumque fautores partium Opprimeret atque dejiceret.
. Chapitre tire de la inuine murce que te precedent. 2 Le 16 avrii 147 1.3. α Au paus de West, . dans la relation en Dan A. 4. Corrigea Metriensem. . A la cito de Excestre . . Ibid.
349쪽
264 HISTORIARUM LUDOVICI MMovens itaque a Londoniis cum copiis suis, ad locum, ubi reginam et Edoardum silium ejus cum suis esse existimabat, iter direxit.
Idem vero Edoardus cum matre sua e diverso Ve
sus regem Edoardum , freti maxima, quam e nobilibus et popularibus contraxerant, multitudine, etiam contendebant; veneruntque usque ad civitatem Batoniensem . Cui civitati appropinquavit Εdoardus rex usque ad decem et octo milliaria patriae , ibique castrametatus est, sperans, uti fama serebatur, hostes suos in crastinum secum dimicaturos, ibi eos opperiens et unctas suas a les ad praeliandi im compotiens. Sed cum id reginae ejusque silio innotuisset, quod Ecloardus rex ad praeliandum a Cinctus et praeparatus eos Constanter exspectabat, quanquam congrediendi pugnandique propositum accepissent , mutato tamen consilio , regis fama constantiaque atque animositat deterriti . versus partem septentrionalem cum suo exercitu diverterunt, et ad oppidum quoddam maritimum, appellatum Bristule , pervenerunt, dives quidem et opulentum atque munitum. In quo Cum auxilio et favoribus quorumdam recepti suissent, ab eisdem viris pecuniis et commeatu consortati plurimum suerunt et adjuti. Resumptis igitur talibus solatiis animis, iterum congrediendi cum Edoardo et hello decertandi
consilium acceperunt. Quod ut facerent, praesatum oppidum exiverunt, et ad locum novem milliaribus ab eo distantem se conserentes, i l. die mensis mali, locum illic pro castris et conflictu delegerunt.
350쪽
LIBER TERTIUS. . 265 Porro cum hoc ad Edoardi pervenisset notitiam,
suum movens etiam exercitum, concito gressu ve
sus suos inimicos contendit, et ad locum, non ultra duobus millibus ab eis remotum, sua castra locavit. Quo exterriti nuntio regina eiusque filius taloardus,
eastra moventes nec congressum regis ausi exspectare,
noctu inde digressi sunt, et tota equitantes nocte, continuantesque iter per diem sequentem, ad villam νιν urr pervenerunt, a loco priore sex triginta milliaribus patriae distantem. Sane cum id ad Edoardi regis aures perlatum suisset , talem eos insequendi et velut venandi diligentiam secit, quod die III. ejusdem menSis mali, prope eamdem villam de TeinisurX ad tria milliaria, cum suo exercitu applicuit, vergente jam ad noctem die, ibique pernoctavit. Crastino autem adveniente die, qui erat IV. dicti mensis, suis pulchre ordinalis aciebus et cunctis ad praeliandum praeparatis, usque prope dictam villam accessit. Juxta et prope quam suos inV niens hostes, in campo vallo communito praelium exspectantes, Commendans causam suam omnipotenti Deo, cum eis certamen atque conflictum habuit. lnquo de ipsis suis hostibus gloriosissimam victoriam, divina sic ordinante Providentia, feliciter reportavit. Occubuerunt autem in ipso praelio praestatus Edoardus, dictus princeps Walliae ; dolaannes, frater ducis Summerseti, dictus marchio de Dorsel; comes de
2. Le prince de Galles sui assamine inus les Dux d'gdouard IV, apros la balaille. Uancien annotateur de notre ms. 5962 rappelle
cela dans une note marginale r Cominaeus assi mat eum a duce clarentiae in conmum Moardi regis interfectum esse.