장음표시 사용
481쪽
HISTORIARUM LUDOvICI XI et Consummatione, redeundum nobis est ad ea quae in temporis intermedio gesta recolere potuimus.
De gestis per coinitem de Braeha contra dueem Burgundiae, et de reditu ducis Lothartagiae in terram suam.
Fuit igitur Burgundionum dux , post clades a Sui- tensibus susceptas et fugam, qua in Burgundiam aufugit , per aliquot hebdomadas circa Bisuntionem ;ubi paulatim animum reassumens, quos Poterat, ex his qui fuga elabi potuerant, colligebat reliquos, undecumque etiam novos, tam pedites quam equites,
Atqui res suae fractae et lacerae prosecto pessimo si harit loco. Nam cum primum in Sabaudiam suas Copias adversus Suitenses trajecisset, quidam Comes , Germanus natione, sed vasgallus ducis Lotharingiae, cognomento de Bische , gravia damna atque impedimenta sibi et his, qui ei tam in Lotharin aquam in terra Luxemhurgensi parebant, dietenus inserebat. Habebat quippe quaedam castra munitissima in sinitimis Lotharingiae et Alemanniae, quae dux Burgundiae in conquaestu Lotharitagiae, desiderio sestitiandi ad bellum Suitensium, intacta neC SuhaCta reliquerat. E quibus et alias, undecumque potuit, tam equitum quam peditum circiter mille aggregavit. insidias itaque oppidis et castellis Lotharingiae tendens , et terram cum Suo comitatu Perit tranS, quae et quanta poterat, Burgundionibus auserebat, in suam
s. Simon, comte de Buche et de Deu Ponis.
482쪽
suique domini, Lotharin se ducis, cui se militare
aiebat, redigens potestatem. Fuerat autem Lotharingiae dux satis diu in Francia, cum a Burgundionum duce suas terras aggredi sensisset. Sed ubi a rege Francorum nulla subventionisse consequi auxilia agnovit, ad Statenses et Germanosse contulit et adiunxit. Cum quadringentis enim ci citer equitibus, ex Campania in suam Lotharingi amet, per eam , in Germaniam et Suitensium terras migravit. Fuit autem conductus usque ad Sanctum-Nicolaum per unum capitaneorum regis', circiter Cum centum lanceis', qui se locum ipsum, non conducendi ducem ipsum , sed solum peregrinationis causa , se illo accessisse singebant, ne in pridi adicium treugarum currentium inter regem et ducem Burgundionum luidquam attentare dicerentur. Ex Sancto autem Nicolao suit idem dux associatus per Pra satum comitem de Bische, et Argentinam primum se contulit, et exinde Basileam, ad Suitenses usque perveniENS.Favebant autem sibi omnes Germani et . de ipsius I Ptabantur adventu, eo quod, quemadmodum et ipsi ad Burgundionum ducem, velut communem totius
Germaniae hostem, ipse etiam odia et inimicitias observaret ; unde et ipse cum eis in praelio illo circa castellum Morat adsuit, et strenue tam ducis quam militis ossicia gessit. Atqui, cum illic ipso cum Suilensibus et Germa-1. Sain Nicolas du Port, 1 trois lieues au dela de Nancy. 2. La Chronique de Lorraine attribue cet te commission a deo pilaines. les seigneuus de la Pi haebe et d'Abegney; niais ce sonides notus eorrompus. Dans D. Catinet, t. III, pr. , col. I xviri. 3. Quatre cenis lances, selon la chronique de Lorraine.
483쪽
398 HISTORIARUM LUDOVICI XII is esset, comes praedictus de Bischae abstulit Burgundionum duci castrum firmissimum de Validis-Montihus, dein Sisich supra Mosellam , et alia castra plurima in Lotharingia; quae, non tam vi armorum, quam voluntaria deditione, sese dabant et a duce Burgundionum salis ultronea deficiebant. Bene enim Cicero in suis ossiciis et verissime scripsit, quia re nulla tanta esse Solet imperii viS, quae, premente metu, possit esse diuturna. Malus enim est diuturnitatis custos metusi, contraque benevolentia fidelis vel ad perpetuitatem . n Amabant quippe Lotharingi suum ducem, et eum suis terris sic violenter pulsum atque ejectum dolebant. Qua de re, absque magno negotio, praelatus comes plurima castella in deditionem recipiebat. Ad quod etiam perficiendum cons rebat, quod nulla penitus militum praesidia in patria dux Burgundionum reliquerat; sed oppida et arces sub fide et custodia vel popularium , vel nobilium patriae, tanquam si hi fidelium, juratorum ac Sacramento devinctorum, dimiserat. Verum Cum, non nisi inviti et vi ac metu adacti, hujusmodi saCramenta secissent, satis parum momenti ac spei in fragili hujusmodi cautione esse repositum existimasse
debuerat. Incursiones praeterea frequentes, transmisso flu-u De Mosellae, idem comes et, quos apud Sirita in
I. Molinet lait commen cer los operations par la prise de Dieu-lewari et non de Sterch, et to us les temoi ages attribuent te r couvrement de Vaudomoni an batard de Vaudemoni. 2. Mute cette citation est horribi ement defigurre dans le ms. Elle se trotive dijk au l. IV, c. vi de l' Histoire de Cliartes VII
484쪽
LIBER QUINTUS. 399 munitionem locaverat, faciebant, in terram et agros Luxemhurgensium incendia frequenter mittentes, et hominum atque animalium caeterorumque honorum
praedas agentes quotidie; quihus subveniebat nullus eo quod in tota patria nulla militum praesidia vel
dimissa, vol collocata a duce exstitissent. Sed quanquam haec omnia satis angero deberent Burgundionum ducem , cui, cum superioribus cladibus, etiam ista non parvas jacturas et damna asserrent, tamen Statim e vestigio alia deterio' praedictis adjecta PSt. Dux enim , quem diximus, Lolliaritagiae , cum ex ruina et rebus adversis, quas invenerat Burgundionum dux contra Suitenses, satis pervium iter sibi factum videret ad recuperandum terras suas Lotharingiae, collectis copiis, quas tum ex Lottiaringia , tum a praefato comite de Bische, tum a Suitensi-hus et eis scoderatis aggregarat, in Lotharingiam
rediit. Ingressus Vero, Cum eam munitionibus et
praesidiis Burgundionum inveniret Vacuam, Paucis diebus totam serme in deditionem accepit, voletatibus utique et Deum proinde laudantibus ac bone licentibus patriae accolis, cpiod se naturali suo principi dedendi atque restituendi facultatem et opportunitatem eisdem attulisset. Solum inter caetera Naneeγum mansit, in quo nonnulla, sed pusilla satis, Burguu-dionum erant praesidia.
485쪽
Qualiter idem dux Nanceyum recuperavit; et de angustiis magnis in quibus implicitus erat atque detentus tune temporis Burpissionum dux, in sua exsistens Burgundia; et de inobedientia et murmure suorum gubditorum conua fie.
Ipsum igitur Lotharingite dux obsidione cingit, collecta ex agris et castellis Lotharingiae, cum suis militaribus viris, multitudine satis copiosa. Quod cum satis Oxiliter et annona et militum praesidio esset Praemunitum, non multum post, deditionem socii . Dux vero Burgundiae cum fratre suo, Antonio bas- tardo, has sibi ingruentes ruinas contemplari quidem et prospicere poterat; sed parvo admodum collectitio milite stipatus, qui verisimiliter in congressu ad sugam Potius, quam conSerendam manum Cum hoste, paratior erat futurus, nec remedia dare , nec obseSsis SubveDire valebat. Erat quippe ex superioribus cladi bus totus paene exanimatus et viribus exhaustus; et
quod non parum anxietati, formidini atque periculo erat undique ita terris hostilibus vallabatur, ut, nece Burgundia uspiam proficisci, nisi serro sibi viam
aperiret, nec ad eum quispiam ex aliis suis terris accedere POSSCt. Postquam enim infeliciter victus apud Morat, in suam Burgundiam aufugerat, statim rex videns ducissam S audiae, sororem Suam , ut Supra diximus , fuisse abductam, Domine nepotum suorum minorum annis, totius S audiae et Pedis-Montium accepit tuitionem et gubernationem, ita quod regis nomine ,
. Fin de septembre 3476. Diuitirco by Corale
486쪽
LIBER QUINTUS. - . 401 tanquam lutoris seu Curatoris minorum, Omnia per totam Sahaudiam admini strahantur. Et Sic ex ea parte erat duci Burgundiae exclusum effugium; similiter et ex tota Germania et Suit ensibus terris. Ex parte vero Franciae et terrarum regis, quae majore ex parte Burgundiam conteriminant, etiam pervium sibi iter esse non poterat. Ex latere autem Lolliaritagiae, quam, propter habendum transitum ex inferioribus terris mBurgundiam, ipse Burgundi Ouum dux habere magnopere assectabat, clausa sibi erat via, eo quod et patria , ut diximus, ab eo defecerat, et illic dux ipse
Lotharingiae copias armatorum magnas habebat. Et sic inter hujuscemodi angustias coarctatus dux Burgutidiae, quo se diverteret, vel quonam modo ex Flandria et Dicardia atque aliis terris suis insertoriabus vel pecunias, vel homines ad supplementum sui e rcitus habere posset, non inveniebat. Quae res adcumulum magnum miseriarum sibi proveniebant. Mittebat interdum nuntios et epistolas ad suos, quos in Flandria et adiacentibus provinciis, procuratores habebat et ministros. Sed eorum magna Pars ab hostibus vel in via Decabantur, Vel ab lucchantur captivi. Quod si eorum aliqui, quemadmodum possibile erat, inter tot audentes se periculis scommittere , furtim per abrupta itinerum seu quovis in genio manus hostiles evadere, et, ad quos destinabantur: pervetii re potuissent, esto quod, quibus dirigebantur mandata de insinuando eadem subditis suis, quatenus in eis erat, se dubito' absolverent,
nulli tamen provincialium, etiam eorum qui propter
487쪽
402 HISTORIARUM LUDOVICI XI oda et sacramenta hominii seu fidelitatis adstricii ad hoc esse videbantur , eidem parere curabant; sed, seu nobiles, seu plebeii vel oppidorum cives, mussitabant , et, quasi ad eos nihil allineret, torpentes et otiosi principis calamitatis spectatores , in suis oppidis et domitius permanebant. Quod cum ipse dux ita esse perspexisset, magnis
velut furore atque indignatione Su CenSus, et Verbis et epistolis gravissimas accolis ipsarum Suarum terrarum Poenas inferre minabatur; sed et cancellario suo, viro utiquo discreto et eloquenti', caeteris lueossicialibus et gubernatoribus lociarum gravi Mime subirascebatur, nec mitiorem Pamam ei Silem, quam suorum Capitum amissionem, si incolumis ex Burgundia remaneret , promittebat. Displicebat enim ei Vehementer quod , cum viderent nobiles et vassallos mandatis suis inobedientes ad ip iusque servitium V nire detrectantes, adjuctasque in mandatis capitales poenas in eos, qui eisdem mandatis non Parerent, incurrere , ipsas in contumaces et in Obedientes non realiter exsequerentur, et Potissime in quosdam, qui, excusationum causas allegaudo, aliis ad non
parendum mandatis auctoreS vel Suasores esse videbantur.
Sed imperare quidem et mandare sacile erat; velle autem poenas de non obedientibus exposcere, Prosecto arduum et ingenti periculo Plenum erat. Non enim dicti cancellarius et Osticiales copias militum habebant, quae ad tam seriam faciendam exsecutionem fuissent
2. Plutot remearet. 3. Coimigra incurrentes.
488쪽
MBER QUIN A. 403r uisitis Sed multitudo nimia erat universa scilicet seruae nobilitas illarum insertoriim regionum), quae in sententia non obediendi mandatis immobilis persist bat ; quae, et ubi aliquos capi et ad supplicia vel poenas
protrahi cognovisset, ad krmalem rc bellionem et desectionem totalem provincias verisimiliter concitasset. Ad hoc enim satis voluntarii provinciales passim ibi esse videbantur, graves dieienus de principe quin relas deponentes, quod eos, contra Patrias antiquas libertates et ea quae saepius eisdem PromisisSet, gravissimis collationibus et vectigalibus oneraret. Fecerat praelatus cancellarius caeterique de ipsius consilio, qui Flandriae et Brabantiae administrandis praeerant, congregari Status patriarum principis mandato, ab eis expositis sibi et retexi is necessitatibus, quibus princeps constrictus arctabatur : petentes ut de alicujus novae collationis sibi vollent auxilio subvenire. Quod cum provinciales negarent, e diverso magnum et grave pondus vectigalium et collectarum, quae diete Dus adhuc currerent et ad certum adhuc
annorum numerum diu arent, superioreque anno,
paene Supra Patriae et populi Vires, Concessae exstiterant, pro sua excusatioue allegabant. Porro cum dicti ossiciales arctissimis principis mandatis, saevissimas
continentibus comminationes, Premerentur atque terrerentur, et Propterea Provinciales ad implenda et exsequenda principis mandata Vellent Perurgere , convolarunt terrarum ipsarum Status ad appellationis remedium, et a praedictis mandatis, et linis etiam cancellario et officialibus, ad ipsummet suum principem
. Requisiti dans le ms. Ll udrait plutot requirendae.
489쪽
404 BISTORIARUM LUDOVICI XI et ejus melius et sanius informatum consilium appem-runt; ac Per hoc se tutantes, in effectu nihil ultra
Sed cum ad ducem hujuscemodi appellationis notitia pervenisset, ipse in amentiam paene verSuS, mirabiles sumpturum se propterea vindictas minabatur; ita ut scripsisse Bruxellensibus diceretur in tuorum Oppido hujuscemodi conventus Statuum patriae fuerat celebratus ), eosdem proditores ac rebelles appellando, quod eorum etiam moenia et portas dejiceret atque dirueret. Anno siquidem superiore, cum ad bellum Suitelasium profecturus esset, Statibus Flandriae et aliarum terrarum, quae poscebat ab eis auxilia prae-
Stare non POSSe Se excusantibus, palam dixerat et comminatus erat in antea non deprECaturum, sed
imperativum sese principem exhibiturum; qui nonne esse halaeret subditorum implorare assensus ad collationes et servilia si hi facienda, sed, pro nutu suo, quae et qualia vellet, imponeret atque exigeret; oppidanos et accolas illarum terrarum mutinatores appellans, et aliis Variis probris atque contumeliis insectatus'. Qua non ad conciliandum et ad benevolentiam nectendum provincialium animos, sed ad distra. hendum et alienandum plurimum emicaciae habuerunt. Quod tunc, Postquam cladem infelicis pugnae atque fugae infamiam apud morat suscepisset, manifestius
1. Erreur. Les nais de 1476 svrent tenus a Gand , du 26 avri Iau 27 mai. M. Gachard a sest connait re leurs travaiax d'apres la relation du pensionnaire de Gand, Gort Roelanis. Tresornat, t. III, p. 258. 2. Ce discoum sui tenu le 12 iuillet 1475, devant les Et ais a semiam h Bruges. L'aut eur y revient ci-apris, p. 423.
490쪽
MBER QUIN S. 405 apparuit. Nam, uti diximus, cum in Burgundia r ceptus, et hostibus undique circumvallatus in maxumasque angustias detrusus, subditorum auxilia tunc sibi praestari mandaret, Dunc etiam rogaret, Obaudi bat nemo; succurrere nullus sestinabat.
Iterum de eommuni murmure omnium Statuum terrarum suarum
Quin potius omnes, paene de omni Statu et ordine, passim contra principem murmurabant : nobiles,
quod ei ante Numiam et in pluribus expeditionibus, in maximis periculis, propriis etiam stipendiis militaSSent, quodque eos adverso tempore et hibernis mensibus, in algore et glaciebus, imbribus atque ni Vibus, Victus Decessarii inopiam diu in castris suis tolerare coegisset, nulla ratione humanitatis habita, ex quo plures fame et inedia extabuerant, vel variis morbis magno numero consumpti fuerant; quod etiam indiscrete atque improvide eos saepius magnis olfleCtasset periculis, ex quo multos gladius hostilis attri-Verat; caeteris autem, qui tale periculum effigere potuissent, neque honor, neque commoda ulla provenerant ; imo et quamplures, vel venditis patrimoniis vel pignoratis, suerant atque erant ad magnam paupertatem devoluti, qui perantea locupletes exstia
Querebantur et ecclesiastici graviter quod a militibus suis saepenumero bona, suis deputata usibus, et potissime decimae et grangiae direptae atque in praedam