장음표시 사용
111쪽
rii in sententia, qui volunt Iucem accidens. aeris . Idem dicito de anima res Pectu suorum accidentiunx. 4, Gubjectum Sustentationis , vel eductis nisost causa materialis alicujus complen1enti sui substantialis, vel etiam accidentalis. Ita materia, ex qua gignitur forma ignis respectit ejusdem sormae. V. Eductio. 5. Subjectum Purs recutionis, Vel informationis, est materia tu composito, cujus scirma non educatur EX ipsa materia. V. Eductis ; c. g. corpus in homine .
6. Subjectum attributionis illud est, cui rei
Proprietates attribuuntur. Ita persona eSt subjectum actionum et passionum. V. Ac io-neS Sunt SDVPOSitorum .
Subjici aliquibus Proedicatis est esse Subjectum habens illa praedicata . Hinc Subjicibile est id, quod potest esse subje- , ctum itan aliqua propositione, seu quin pomtest habere aliquod praedicatum; sic aqua subjicibilis est praedicatis vel calidae, veΙ frigidae
liud, sed non vicissi in . Sic bene insertur: hoc objectum est Deus; ergo est eus , at, non vicissim. Similite e existit homo; ergo est animal , at hon: existit animal ; ergo et
Subsistentia, seu Vrρ ostiasis , itemque SNP-
112쪽
positalitas, Terminus rei est ultimum en iis coinpleInenturn, quo sit ut ens illud rod- datur adaequatum Omnium suarum salictio- nuria, ac Proprietatum Principium. Ens per subsistentiam completum dicitur suppositum: quod si autem SI Positum ratione Praedituin sit , PEI Sona nuncupatur , ejusque - subsistentia Per Sonalitas. Peripatetici subsi- Stentiam, tam In divinis, quam in humanis in realitate quadam positiva constituebant. Recentiores vero philosophi subsistentiam
cujuslibet entis creati quidquid sit in di-
vinis) ajunt communiter consistere in negatione unionis cum ente alio nobiliori; sic quilibet angelus, homo , brutum, arbor Suam habent subsistentiam; sunt enim subjectum denominationis earum omnium actionum Vel Passionum, quae ab ipsis vel in ipsis fiunt ;at e. g. Corpus vel anima hominis donec unita Sunt, ramus arboris priusquam ab arbore avellatur subsistentia propria Carent, et nou SUPPOSitiam, sed pars sυρροsiti dici solent, donec dicta unio persistit; deno minationes enim non ipsis, sed toti composito tribuunt a P. r. Substantia est Pro ter se. Axioma ,' nem p e quaelibet substantia non est propter a- Ιiam personam, vel suppositum intrinsece abiciendum. Hoc intellige de substantia completa . a. Substantia cor leta est quae nullum de-
113쪽
ID ssiderat sui ordinis complo me ut iam ,'etsi uI- iurius possit; persici in ordine accidentali , ut homo, arbor. IncomPleta est substantia partialis, quae ordinatur ad aliquod
totum substantiale Constituendum, ut auima , Vel corpus hominis . 5. Substantia Pra dicamentalis eSi ea , quae Creata, et Completa est ; haee enim sola. Ponebatur a Peripateticis in primo praedi- Camento. V. hoc verbiam. Trascondentalis est substantia in genero Sumpta, Sive Completa vel incompleta, sive creata Vel in
I. oubStantiale compositum naturale est quod coalescit ex substantiis incompletis , et adinvicem ordinatis , ut se se mutuo in Suo ge uere Compleant, seu quod idem eSt, ex substantiis, quae ex in teutione naturae SuUt ordinatae ad quid unum constituendum i ta- Ie est V. g. homo ConStans ex anima, et corpore. Substantials con OSitum SMPEr-- Naturais illud est, quod constat substantiis, quae licet natura sua tioci oi di nentur ad quid unum constituendum, habent tarnenaptitudinem, utiad id a Deo eleventur. Sic Christus Dominus ox duabus naturis divina, et humana componitur, quae ad
unam Ρersonam constituendam supernatui'aliter uniuntur. Accidontale ost comρ Si- tum, quod exurgit vel ex substantia, et accide uti, ut paries albus; vel ex substaudi
114쪽
tiis in genere suo completis, ut acervus Iapidum . Accidentale comροSitum Suer- naturale illud ost, quod constat ex subjecto naturali, et accidenti supernaturali, ut homo justus ex humaua natura et gratia habituali . I. Substantiale comPositum dicitur etiam unum Per ge ; accidentale unum Per acci
I. In Substantiali com osito unio partium dicitur substantialis unio, vel modus substantialis; in accidentali dicitur accidentalis. Substantios accipitur proprietas aliqua rei
eum sumitur realiter, quatenus Cum re
ipsa identificatur ; adjectios vero sumitur eum usurpatur Princise quatenus est per sectio rei. Sic rationalitas hominis substantiMe sumpta ost homo, ipse, adjectiMe vero est persectio hominis. Φ Substare alicui est esse illi aetu objectum, vel aliquo modo subjacere. Sic dum cogi-- to lunam, luna substat meae cognitioni. a. Substratum iu aliqua re dicitur, quod in . ea est materialo; hoc enim substernitur sor-- mae, a qua determinatur. Hinc substratam. malitiae 4dem est ac materiata peccati. a. Substratum est etiam subjectum, et Prae , dicatum propositionis; haec enim veluti sub- . sternuntur copulae affirmanti vel neganti, a
115쪽
. jeciti, et praedicati. Hinc illa dicuntiir etiam materia propositionis , copula vero forma. Siam mulci iam regulae sunt regulae.logicae in summulas redactae a Peripateticis. Hinc Suiniatulista dicitur, qui regulas illas Prosite
Superioritas logica torrninoria in est maior leusio, vel latitudo illorum, de termini assii mari possunt. Ita v. g. eus dicit tur logice , superius , animali, quatenus . de
ΡIuribus affirmatur esse .ens , quam. Dimal. 3. SMPernaturale est quod superat vires aqti Vas, et exactivas naturae, nempe quod nec causae 'naturales. saeere Valent, nec a. exigere ut complementum sui, generis ;iut c. g. corpus Orgauitatum exigit animam, . ignis calorem, . quae idcirco naturalia Suut, Contra vero divina gratia , character . ra mentalis, mortui. re surrectio, qu- neque. viribus naturalibus habet possuDt, nequo a Ddria ra exigi supernaturalia sunt . I . S Urnaturale quoad substantiam :-, quΘd in on mi , casa inuus naturae: viteS . inuinis sup at; vel quod iis sua lentitato est quid' supernaturale, ut gratia. obara- - cter; Superna turrile quoad modum est quod tu aliquibus tantum rerum adjunctis vires naturae. Superat; vel quod superat natura i solum: qaioid modum, quo sin, ut translatio
corporis do Io eo in loquin distantem secta,' quae licet nMuraliter sieri possit, uina famev
116쪽
uel in in stanti, vel sine transitu per in
P onere pro aliquo idem est ac . illud si gnificare. V. Suppositio mositantias V. Subsibtentia. S positare pel Terminare est efficere ut su stantia su suppositum , vel persona. V. SV
nositio est ejusdem significatio, et usuxpatio actualis tu propositione. Dicitur materialis, si in termino consideretur ratio termini non res significata per . termin . ut in hac propositione: homo est vox . Si ero. Consideretur res, quae per terminum . signisicatur dicitur formalis, et quidem Sim- Plex, si res talis sit per abstractionem meum tis, M. e. g. homo est perbonalis vero, Si res sumatur. ut in He ipsa est, e g. . homo eSt vivens. Suρρositis termini. dici- tur distributivo, si terminus universalis in Propositione' sit, quies distributive . sumatur , . nempe qui omnia. individua sub he c'nte . in .etiam singillatim reSsciat, ut: Omne . a. nimal est vivens; haec vero diuitur cqmHs- - ta, si singulaL individua, seu, ut aiunt, Figula genesum respiciat, ut in exemplo adducto; singuli in generis . hu ni sunt viventes incompleta vero dicitur , si non singula individua, sed species dumtaxat a-ὶ cuius generis, seu, ut aiunt, genera Sin Sutorum respiciat , ut si dicitur: omne aui.
117쪽
mal fuit in arca Noe ; non enim singula Omnis generis animalium suerunt in ipsa , sed solum aliqua cuiuscuinque animalium generis. Si qua sit exceptio in propositione distributioa, haec dicitur accomoda, ut: omnis homo poccavit in Adam . Sti positio appellatur collectipa , si terminus universalis in propositione sit, qui collective Suina tur, nempe lui omnia individua sub se contenta simul sumat, ut: Omnes Apostoli orant duodecim. Suρρο sitio dicitur disjun- ctioa , seu determinata , quando in propositione est terminus particularis iudicans certum ac determinatum obicetum, ut: ali
quis Apostolus Iudas nempe prodidit Chri
stum . Dicitur tandem-disjuncta, Seu in detorminata, cum in Propositione est termiuus particularis indeterminate sumptus, ut: aliquis calamus necessarius est ad scri-
ρ Osuum. V. Actiones D et Subsistentia. ρ remum infimi attingit infimum su remi , ' Axioma quod ita explicatur . In duobus eu-
'tium seriebus, quarum una sit altera in1-- mediata superior . et unaquaeque Montineat entia, quae gradate ascendant, ens quod supremum est in serie inseriori proxiinum est C enti, quod insimum est in serie stiperi M'i . Ita dicimus e. g. supremum probabilitatis gradum attingero, Seu proximum, 'eertitudinis gradui. - -
118쪽
t. Srllogismus exstositorius ita diereis, quia
rem quasi oculis exponit, ille est, qui constat medio termino singulari ; V. g. Potrus, est homo, Petrus est animal; ergo aliquod animal. eSt homo . a. Syllogismus. Hujus figuram a loco, quom medius terminus Occupat, desumebant. Is onim vel in una praemissa subjectum est, in altera praedicatum, vel in latraque Praedicatum, veΙ in utraquct subjectum. Primo casu primam figuram constituit; altero se-cnndam , tertio tertiam .
Extremum majus illis erat, quod vel uniee, vel magis praedicatur seu est praedicatum in toto syllogismo. Hinc rigorose loquendo
Praemissas non ab earum loco, sed a cuiusque extremo majorem vel minorem Vocabant.
i Sie tu hoc syllogismo: Nullum animal est arbore omnis palma est arbor: Ergo nullum animal est palmar Extremum Pialma, quod unice praedicatur, videlicet in conclusione , est majus ; hinc Proemissa in ora est: Omnis ρialma est iarbor ; licet secundo loco. 'POuatur; caeterum iu disputatione, et communi usu nostrum loquendi modum tenebant. Si extremum, quod in una praemissa praedicatum est, est etiam praedicatum in conclusione , syllogismus directa concludit, secus indirecte. In propositionibus quantitatem. et qualitatem conbiderabant, quatenuθ aliae universales
119쪽
sunt, aliae particulares, utraeque vis asstr-Asserit A. negat E. Sed universaliter ambae; Asserit I. negat D. sed Particulariter ambae. , , omnes ritu syllogizandi significarunt,o habi- 3' etiaNi ratione sigurae , et conclusionis di-
mrbara, Celarent, Darii , Ferio. Baraliptori , Celantes, Dabius , Fapes o, FriSeho sum Ce M ...s in tym , Festino. Baroco, Darapti Fellion ςriri amis Datisi, Bocard0 , Eerison . Vox Barbara indicat syllogismum copstantem tribus: universalibus affirmativis; Gelarent' tribus universalibu , prima, et tertia nega- tivis, secunda assirinativa ; Darii tribus ania s vivis , Prima, . unimersali, reliquis dua-
particularibus. In vocibus daruiston,
et Erlaeso rum .ir Uiunx priores Voca Ies attenduntuα; etiam reliquae solius metri Causa sunt additae. Novom priores modi ad primam siguram. pertinent, quatuor. seque tes ad- secundam, sex reliqui ad .tertiam, Ex modis primae figurae quatuor. tantum pri res directe concludunt. Cum vero syllogisquis Sub eadem quantitate et qqalit
sitio an Possit quandoque . ex. diis
Ex harum vocalium diversa combinatione undeviginti voces essOrmarunt, , . quibuS. II dos
120쪽
rae esse et disersimode concludero pro his casibus diversae voces iisdem vocalibus eois do in ordine constantes eXCOgilatae Sunt, ut Celarent , Celantes , CeSGTE , quarum duae priores pro prima sigura sunt, tertia prosecunda ; at prima VOX conclusionem directam indicat, altera in directam, e. g. posi- . iis his praemissis: Nulla arbor est animal, omnis Palma cSt arbor, si inferas: ergo, nulla palma est animal, concludis directo in Celarent, si vero inseras: ergo nIIllum animal est Palma , indirecte concludis in Celantes. Si autemsedicas: Nullum cnimal est arbor, Sed omnis Palma est arbor; ergo nulla Palma eSt animal, syIlogismus erit secundae figurae in Cesaro, 3 quod si inseras: ergo nialium animal est Palma , syllogismus erit n Camestres; tunc enim major rigorose loquendo erit: omnis Palma est Orbor, ut con Stat ex SN perius dieiis . Similiter dicito de aliis vocibus , in quibus eaedem sint vocales eodem ordino. SFmbola. V. Elementa Vulgaria. Θncategorematicus. V. Categorematicus is
Tulitas rei est idem is talis quaedam deter minata qualitas ejusdem . Temperamentum ad pondus, 'seu uniforme est temperamentum corporis' cohu uti, e-