장음표시 사용
91쪽
--Da amatur propter Salii tem, magis amatu saliis. HOC tam uia veri sicatur solum, dum praedicatum , in quo sit comparatio inest ilrique extremo, ut in ea emplo medie nae, et salutis, quae ambo amari possunt; aliter dicendum esset, si praedicatum non esset Commune, ut v. g. ex eo, quod homo sit Creatus propter Deum, male inferretur Deiliar
. H. Pst iuxta-Veteres accidens Δbso- lutum , quod rei jam i in genere suo complE- tae advenit, eique tribuit aliquam denomi- nationem. Qualitates aliae 'suut comonem , ' ut Color, odor, Sapor, quae nempe corpus ainciunt. Aliae virituales, quae nimirum spirituum propriae sunt, eaeque veI naturales. Sunt, ut habitus scientiarum, virtutes puret morales vitia; aliae Evernaturales,. ut Chara ter: BaEramentalis, lumen εloriae, gratia sanctificans. Et habitus virtutum omnium. Supernaturalium. Quatuor autem sunt μα--' lita tum species Ad primam pertinet Habi- γ' tus, et Divositio. Habitus est qualitas difficile, motitiis a subjecto, seu quae dissi- ciIE aulartur, ut i virtus, vitium. V. etiam Habitus . Dis oririo , quae dicitur etiam in-Moatus habitus est, qualitas. Dedou mobilis
92쪽
- a stibiecto, ut sanitas, morbus. Ad secundam peltinet Potentia, et GPotenties. PD- tentia est qualitas subjectum hiabilitans. ad operandum, ut in homine visus acu tu S. Im- Potentia est qualitas subjectum impediens, aut retardans ad Operaudum, ut stultitia.
Ad tertiam speciem qualitatis pertinet PGS Sio , et Passibilis qualitas. Pas io, ut lue
sumitur, est qualitas. alterationem Causans , ct Cito tran Siens, ut pallor ex metu, et Tu
bor eX verecundia. Passibilis quialitas dicitur, quae alterationem causat, et diu permanet, ut Pallor ex aegritudine. Ad quartam Speciem pertinet Forma, et Figura. Forma hic Sumitur pro externa corporis specie ex disposicione partiuua resultante. Figura Sumitur pro ternii natione quantitatis, qua redditur corpiis rotundum, quadratum etC. Qualitas interdum late sumitur pro attri buto quocumque, qued enuncietur de re, cum quaeritur qualis res ipsa Sit 5. Qualitates comorum Prirnm sunt istae: CG
lor, Frigus, Humiditas, Siccitas; liae quip
pe juxta Veteres cum quatuor elementis, igneficilicet, torra, aqua, aere suerunt initio mundi producta, et iisdem clementis Sunt cora- naturaliter debitae ex propria indigentiR, et nullam aliam qualitatem per se Supponunt, Al iae vero qualitates, quae vel aliquam ex his primis supponunt, vel ex iisdem varie conitemperatis reSIAlia ut, ut colores, SOPO
93쪽
res, durities, gravitas dicuntur qualitates
secundω. autem, quae sunt in corpO- - re occulti, et non sentiuntur tactu, ab aliquibus inter veteres dicuntur quatiuates
Quando, seu duratio est id, per quod res deterni inatur ad tale tempus. V. Duratio . Quantiscare. Hoc verbum dicebatur de qua ia-titate materiae, quae simul reddebat quantam , idest Oxteusam, et impono irabilem, tam sormam , quam qualitates Compositi. a. Quantitas est id, per quod res Corporea . est capax dimensionis, et Potest auget Ioel minui. Eam esse aiebant accidens absolu- tum realiter a materia distinctum, ipsiquo advenietis, a materia tamen naturaliter inseparabito. Vr Accidens absolutum. Quantitas continua est, cujus partes Sunt unitae, ut quantitas tabulae; discreta est - Cujus Partes non sunt unitae, ut quantitas
Quantus quanta, quantum sine ullo termino addito indicant res, quae haberit attributuin quantitatis. Sic qualis, quo is . similiter sumpta indicant quae habent qua-- litatem .... Ita a jebant materia in primani ut Cesse quantam, nec esse qualem, idest ex Se Se 'nsque quautitate. Deque qualitate ulla praeditam esse .i V. Materia Prima . Quid itas' est λ ipsa rei ontitas considerata in
diuo abis desiliuionem explicantem quid
94쪽
illa sit. Entitas vero rei in Or- .dHae ad esse dicitur essentia; in ordine. ady operationeni dicitur Quidquid mos etiar ab cilio mo Metur. Adtioma. Nam I. nullum CD uaris movetur, utSi im- - Ρulsu alterius; a. nullus essectus produci-- tur, nisi ab alia , causa; S. nihil fit in universo Sine Concursu Causae primae.
Quidquid ρotest causa Prima cum Secunda, id potest sola causa Prima . AXi Oma, Cujus ratio in Omnipotentia Dei sun datur, aqua erctaturae Suam, quam habent vinx acceperunt. Non valet autem in iis, quae si a solo Deo producerentur involverent Contra
dictionem, sicque actio libera hominis Don. Ρotest a Solo Deo provenire modo homini libero, aliter esset libera, et non libera. Quidquid rocmitin ad modum rec*ientis re-M .ii Axioma. Μ recipientis, ut hic εincipitur, est eapacitas, ot dispositio subjecti, quod recepit. Manifestum est autem quod quidquid recipitur, recipitur sempereo modo, eaque proportione , quam fert Pruvia Capacitas, et dispo Litio. Sic , eadem Ilix' tribuit corporibus diversas coloris denominationes pro coiporum ipsorum diver- sa dispositione. . In quid , rindicari idem ost ac affirmare do aliquo . Subjecto praedicata essentialia; per. haec enim definitur quid est res. et ideo
- dicitur Proedicari in quid . Quod si . haec
95쪽
prae illeata siguisicemur terminis substantiis ' vis, luod veteres dicebant instar per se stantis ) v. g. aurum est metallum , Petrus est homo, tunc ea Proedicari dicuntur in eo quod quid, seu Pure in quid. Si autern talia praedicata significentur terminis adi eis etivis, et ut veteres ajebant Per modum adjacentis v. g. homo est sensibilis, rationalis, tune ea Proedicari dicuntur in qua te quid . Tandem si attributa non essentialia, sed more accidentalia assii mentur de aliquo subjecto terminis adjectivis , V. g. aurum est lucidum, Petrus est albus, tunc ea proedicari dicuntur Pure in quales .
A quo indicat princiolum, a quo aliquid Proveriit ; ad quem, vel ad quod indica
terminum, ad quem aliquid tendit; cui, indicat illud, cui, vel in cujus gratiam aliquid sit. Sic eleemosina est a caritate Ut ' a quo, tendit ad sublevationem pauperis ut ad quod, et est obsequium Deo prae
Quod est prius in intentions est Vosterius in executione. V. Ordins intentionis etc. O importari illud dieitur, quod est subjectum suscipiens praedicata, seu de Dominationes it Ii proprias . Ut quo vero illud importari dicitur, quod est ratio, propter quam subjectum suscipit taIes denominationes; V. g., in hac propositione: justus est silius Dei, homo qui justus es t 'importa-
96쪽
stitia autem importatur ut quo, quia justitia est ratio, et veluti forma habilitatis hominem ad hoc ut sit illius Dei. Radioaliter . V. Formialiter I. - . Radicare vel Radiciales Essct significat esss principium exigens aliud, soli veluti radix, a qua profluit aliud, quod dicitur Radicarum . In hωmino E. g. ationalitas radicar dicitur risibilitatem, risibilitas autem dicitur in rationalitate radicata. Sic etiam juxta veteres quaevis forma substantialis radicabat suas proprietates, ut forma igDis calorem. a Ratio formalis sunt attributa essentialia rei, Pro ut sunt in mento nostra, sive In definitione; Ratio vero Objectioia sunt eadem attributa prout sunt ita .re ipsa; v. g. hie con- Coptus: animal rationale est ratio formalis hominis, homo ipse est ratio obiectis a. Ratio formalis mi aliquando etiam denotat id, quod in re gerit munus formae; nempe id, quod est ratio, ut res talis sit; v. g. gnitio , dicitur ratio formalis , qua potentia redditur cognoscens, et objectum cognitum.
S. Ratio formalis. V. objectum formais.
Ratio proxima, et remota idem fere sonat ae causa Proxima, et remota. Dictum est fa-. ω, Πana nomine rationis non semper intelli situr causa stricte talis, sed etiam vel .cca-
97쪽
riandi. Reagen . V. PaSSum I. Rotilitates vocantur attributa illa, quae Sunt inter se identificata, ut attibula Dei, et suci illatos animae. HaIC enim sines illatim sum-
aliquid integrum , sed con Cipi unitar ut ali quid rei, od idco dicuntur realitates, Velotiam ahq ιitatES . Licialiter. V. Formaliter 5. I. In recto aliquid im ortiari signi sidat illud, quod est subjectum suscipiens Praedicata, a denominationes in aliquo concreto, vel quod in propositione aliqua assii matur cum tali subjecto identificatum. In obliquo autem illud importari dicitur, quod non est quidem tale subjectum , sed est aliquid perii-Dens ad illud, vel ad praedicatum; v. g. - in termino albus , significatnr in rectores, quae est alba , aIbedo vero in aliquo. Etenitu in Lac propositione aiahur idemisi catur res, quae est. alba Cum Pa riete , non vero albedo identisicatur cum Ρariete ; nam verum quidem est: ParieS OStres habens clbedinem; salsum est. autem 'aries est albedo. V. Ut quod . u. In Recto imVortari etiam dicitur, quod est
in casu recto. seu Nominativo, regens Ora
tionem . In Obliquo , quod . est in Genitivo , aut alio casu dependenti quidem υ a Nomi-
98쪽
nativo, sed tamquam extrinseco regenti principali orationem; v. g. liber Ρetri, filius consubstantialis Patri; in his liber, et filius' init ortantur in recto , Petrus , et Pater in
venire Partibias .compositi, quod directe Con Venit toti composito. Sic praedicatum δεο-mο dieitur dii cete de Petro, reductive de ejus CorPO . I. Reductioo etiam idem ac Analogice. V. h. v. Lediaρlicative sumitur terminus , sive Reduplicatio' sit quando termino apponitur: . t prout . quatenus, in quiaritiam , athmdve simile, vel geminando eumdem terminum, Vel alium addendo ut indicetur sensus, tu quo Primus terminus sumitur, vel ratio, cur praedicatum conveniat subjecto: v. g. auimal, ut animal ratiocinari non potest; Christus , in quantum homo passus est, Paulus qua- tonus Sacerdos est honore dignus . V. torialiter I. V. Identiae . V. . ecificatiMs. Resexe. V. Dicecto . Reyunderct per cli0Dem in aelum plerumque dicitur de causis moralibus, et quidem Prae Cipue de causa sinali, a qua actus evadit bonus, vol malus. Regressus demonstrativus . V. Circulus materiatis .
Rogula est Prior regulato. Axioma. Cujus
sensus Satis manifestus est. Prius cnim iu-
99쪽
telligenda est regula, quam id. quod juxin , regula ui feci endunt est. Sic pingendi regu Iar prius intelligendae sunt, quam pictura
ad regulas e Xa ta . Relatio est respectus, ordo unius ad alte-
rum. Eri S reicit um , cpiod iiHelligi non potest sine alio, ut dominus , similis , aequa- sis. Huic oppimitur ens tib Solutiam , quodi melligitur sine ullo alio , ut bona o . Relatis uin ens dicitur etiam: ens ad ialiud , ensa a uiuiuid; absolutum vero: EnS ad Ss.
a. Aeliatio acqu*aronticis eSt, quae eodem nata do donominat utrumque extrentum , Ut rela
tio similitudinis, Disq&ψariantiae est, qMae extrema diversimode dura ominat, ut relatio patris, et sibi, majoris, et minoris . 5, Beliatis , seu conceρtias tu est illud , in quo standatur relatio consideratum iu uno Vel altero extremo sine ordino ad aliud , sive prout illi solum inhaeret ; quod dici- , iur etiam relatio jundiamentalis . Relatio, . SiMU conco 'tus ad est illud ipsum, in quo sundatur relatio spectatum prout rosertur ad aliud , quod dicitur otiam relatio formalis; . V, g, albedo, prout praecise est in Petro . . vel in Paulo dicitur relatio in; albedo vero Potri spectata in ordine , seu Comparati0- ne ad albendinem Pauli dicitur relatio iaci.έ Relatio mutua ea est, quae datur inter extrema , quae se se in vice in respiciunt, ut Inter creatorem, et creoturam, Sicut enim creatura sine creatore esse nou potest, ita, ne
100쪽
que Creator ut talis sine, mei tura inion mu- .ma , qu Potius dicenda es Meti connexio , interi illa datur,eSt Comaexum cum altero, sed non
Aiax inter Deum, et creaturam; nam ii ' Deus esse sine meatura, non vicissim. '5. Relatio , ordo transcendentalis est, 'RAE : iden Liseatur cum eo, quod refertur, neu ab eo. separari potest, ut relatio actionisci ad essectum, cognitionis ad Objectum. Prin- dicamentalis est, quae non ita identificatur, sed . veluti accid linialis est illi, quod xesertur. ut similitudinis, majoritatis- se . 6. Relutionis ρr Edicamentalis triplex est genus; primum est earum relationum, quae suudantur in unitate, et numero, quod --π'ad Veteres idam sonabat ac convenientia, . disci ' jentis ut similitudinis , dissis et inaequalitatis; earum, quae sun dantur tu iactio- ne set yamone si e Phin ica, sive logica, ut. Producentis, et producti, cognoscentis, et cogniti; turtium earum, quae sundantur. ira it menSULU, mensurabiti, ut relatio ad scibiles persectioncm enim sei eu-tiae Oricto communiter metimur; imo se ge'st x cuiuscumque potentiae ad suum obiecturus ut patet hie nou agitur de mensura materiali, quae potius ad primum genus