장음표시 사용
101쪽
rosothir, ct aliquamio etiam dicitur: tionis fundamentum. Relationis terminus' est id, ad quod aliquid resertur. Latio fun- dandi, fundamentiam Proximum, fundamentum relatioω denominatio His, Saepe emtiam fundamentum relationis est id, per quod unum resertur ad aliud; v. g. si Petrus' dicatur similis Ρaulo in albedine, Petrus est sti ectum relationis , Paulus est terminus , albedo iitriusque ratio fundiandi, vel fundamentum Pt Oxitniarn Cic.
Secundum Rem id om ac a parte rei: Secundum rationem idem ac per intellectum. Eamdem vim habent Secundum ESSE, SE-cundiam dici. Remissio juxta vim ipsam' nominis adhibetur, scilicet significat diminutionem, seu decrementum V. g. caloris in corpore, vel idearum animi, quatenus una potest esse mi' nus hiara, minusve adaeqnata quam altera. Remissine de aliqua re agi est ita de ea age- re, ut susior eius deni tractatio in alium Io-
Remo vestis prohiberi s est illud, quod remo vel impediit1entum ad aliquid praestandum . Sic qui solvit vincula i, quibus Petrus tenebatur is dicitur concurrero ad deambulationem Petri tamquam removens ymhi
102쪽
etio. Correlativa est Adductio, quae est:veluti conductio, sive approximatio unius rei ad novum locum. Sic praesentiam Christi in Eucharistia alii explicant per Amrodiactionein, si vo per hoc, quod Corpus Chri sti denuo producatur ita hostia consecrata salii per Adductionem, sive per hoc. quod
adducatur ad novum locum, seu aequirat D Oviori locum in hOStia conscerata . F. cundum ESSE.Res ectioE. V. Absoliate. Res ectus.ab est relatio rei ad principium, a quo Provenit, ut Creaturae a Creatore; ReSρectus in est relatio ad subjectum, ita quo est, ut, qualitatis cujusvis ad surie- ctum, in quo est; Res scius ad est relatio ad torminum, ad quem res est ordinata , ut actionis ad essectum; Revectus ex est . relatio ad subjectum, ex quo res est . . educta, ut sigurae Statuae ad marmor, : ex
Secundum, siMe noυum esse rei est determinatio alicujus rei existentis ad existendum. HOVO titulo, seu ex virtute, et esulcacia Do- Vi principit; v. g. si A et B essent duae causae seque potentes singulae produCero tOtum essectum C, si causa A illum primo Producerct, effectus C haberet
103쪽
mum ESSe rei, Sive per transferretur de non esse ad esse. Si postea causa B suam. Vim productivam eXereret, jam esse tus .C per cani determinaretur ad existendin novo titulo , quae determinatio dicitur secundum ESSU. Secundum quid. V. 3bsolute. . Secundum rem . V. Rcm . Secus si secus dicitur brevitatis causa, CuUInimirum propositio aliqua admittitur ut v na UDO Sensu, et rejicitur in alio, vel aliis sensibus , vel saltem ab illa praescinditur, E , gr. corpus terrestre si sibi relinquatur numquana recedet a centro terrae; Secus si Secus , idest si non sibi relinquatur, sed agatur exterua vi, Poterit a telluris centro
Ina SCHSu formali affirmatur illud, quod ingreditur conceptum, et desinitionem subjecit , de quo assu matur ; v. g. iustitia Dei est Virtus, qua ipse punit peccata, et coro , nat merita. In Sensu vero Purct reali, si-vo in sensu identico, et materiali assii matur illud praedicatum, quod est quiden . . identificatum cum subjecto, sed non est du . conceptu ejus definitio, et neque est praedicatum veluti adjectivum eius conceptris ; LV. g. iustitia Dei est misericordia; in Sole eadem est vis illuminandi cum vi liquefaciendi coram. V. Rutio formalis et Forma, liter a. In Sensu denominativo assii mantur
104쪽
S IOIilla, quae non pertinent ad conceptum definitivum essentiae metaphysicae sublecti, sed sunt proprietates ejus Secundaride, vel ac- , cidentales, idque vel inelaphisice, vel physice, vel logice, V. g. homo est risibilis, Europaei sunt albi, Deus est cognitus. V.
SenSus co myositus alicujus propositionis dicitur , quando praedicatum competit subje-
Cto SumΡto , Seu manenti ut in propositione enunciatur . SenSum autem dioisum tunc habet propositio, quando praedicatum Cora venit subjecto Don manenti ut e nunciatui, sed aliter se habenti; v. g. album Potest esse nigrum; haec propositio in sensu com-- posito est salsa, nam senSus composituS est: album manens album potest esse Digrum. Est autem vera in SenSu dioiSo; tunc enim sensus est: album, Seu id, quod est album , non tamen manens album , potest
Signa naturin, pel rationis excogitata sunt a philosophis , ut ordinate disserere possint de pluribus rebus, quae eodem temporis, momento existere possunt. In quovis enim . momento individuo concipiunt duo Signa, quae non sunt quidem instantia temporis distincta , nec partos instantis, sed tantum denotant dependentiam unius rei ab alia . Ini . . Suno naturoe dicunt existere causam
ino actu primo proximo, et singula ejus
105쪽
prae requisita; in Siguo vero naturos Poste 4 riori actit In secundum Causae, et quae ex eo fluunt ut essectus . Si aute in in eodem instanti detur Series plurium Causarum, nota duo tantum, sed Plura Signa naturω erunt. Ita in eo dein iustanti angelus amat Deum, quem prius natura cognoscit, et a quo prius cognitione conservatur: illa autem, quae licet simul existant, nullam tamen habent ad se se relationem , in signis naturo' dignariatis ponunt; ut naufragium, et incendium in eodem instanti. Quod si plura, et diversa per eandem actionem ab eadem causa Proveniant, ea dicuntur .esso in eodem Signo naturω, et oscitis Simultanei appellantur, ut sol eadem a licine, eodemque instanti diversimode corpora colorat. Tandem quae eodem instanti proveniunt ab eadem causa, sed per distinctas actiones dicuntur esse in signis concomitantibus, ut Cum eodem instanti objectum aliquod vis detur , et sonus auditur . I. Suaate refertur ad intentionem, vel di-. rectionem agentis; exercite vero ad esse- otiis operis, sive exercitii; c. g. qui mathesi. studet, Signate intendit acquirere Veritales circa quantitatem; exercite vero, Sive iuiis ipso studendi exercitio, mentem ad recte ra-.tiocinandium capaciorem, et aptiorem es scit. I. Signais etiam indicat rem obtinendam per . verba, Exercito vero per Propria exempla,
106쪽
S IOS ut qui praedicat virtutem, Signate illam aliis
suadet, exersite vero qui Virtuose vivit. 5. Signate, et exercite quandoque idem sorinant ac directe, et reseme. V. Directe. Simile non tigit in Similo. Axioma. Ratio est, quia agens semper vult assimilare sibi patiens. Ergo si illud sit perfecte simile non agit, quia tunc cessat finis agendi. Sic caliduim ut quatuor non agit in subjectum, quod habeat etiam quatuor gradus caloris, sed bono in illud, quod habeat tres. Ιue hoc axiomate fundantur alia haec: omnis . iactio est juxta PTον Ortionem majoris inm- qualitatis. Solum tigit quod habet contrariuin, sive quod aliquo modo resistat actio nis agentis. Simpliciter . V. Ab Soluto . . . Simultas tem oris, et naturm P V. Prioritas 5. Singularitas.. V. Princiρium I. I. Decies saepe indicat imaginem, seu similitudinem objectum repraesentantem . I. . ecies expressa est cognitio ipsa, quae objectum apparere facit, Seu est perceptio, - R C repraesentatio Objecti. Decies im ressari est qualitas-ab objecto immissa, tamquam objecti Micaria oirtus quaedam, quae Poten tiae imprimitur, et eam complet, et adjuvat ad eliciendam cognitionem objecti, Sive Uscietu e ressam. Decies in ressa sic dicitur, quia imprimitur Potentiae ; e reSSa
107쪽
oro sic aicitur, Vel quia expressius repraesentat objectum , quam SP CcisS impressa , 'el quia exprimitur, Sive eliCitur: a'potentia. Nimirum objectum Potentiae e. g. Vi vie per totum intervallum inter ipsum, et potentiam omittit emanationes quasdam sui vi carias in aere sustentatas, quas Vocant SPE
cies imρωsSas, quarum quae Potentiae Proxima est, adjuvat illam a d. producendam , et in se recipiendam Ueciem illam, quae etiamini ressa dicitur, et cujus ope Potentia tandem Veciem e reSSam, id est,in casu - nostro visionem, elicit. Idom dic de qualibet aIta potentia. Notandum Vero enIanationes illas non substantiales esse, sodcidentales in sensu Peripateticorum .
I. Species imρressa dicitur etiam objecti so-men, quia Per eam, ut dicunt, ab objecto quasi patre Decundatur potentia quasi mater ut cognitionem pariat ; unde fluit axioma: ab objecto et Potentia Paritur notitia 4. Θecies tam ex ressa , quam ιmPrESSadicitur saepe intentionaliS, quia per eam potentia altendit, sive intendit in obje-r . Caeterum potentiae quoquU Sensuum externorum habent suas vectes tam Ex pressas quam lmyresSaS . O .s: Θ ies atoma physice sumpta est IIIa spe-' Cies in rerum natura, quae non constat aliis
speciebus , in ' quas dividi Possit x ut .unt. Prima elementa
108쪽
SpecisoatDe, vel deno nitrative sumitur concretum aliquod cum praediCatum , quod duillo dicitur, illi convenit ratione subjecti. jusdem concreti; reduρlicatipe, veIformalia ter sumitur cum praedicatu in illi convenit ratione sormae; v. g. in hoc.concrcto: philoso- .us , Subjcctum est homo, frina philoso
phia ; hinc si dicas philosophus dormit, phi
losophus sumitur Uocis satis e , nam dormit ut homo; si vero dicas: arcana naturae pervi- det, sumitur philosophus redi liciativo, nimirum ratione philosophiae. r. Deciscatis iam communiter significat illud attributum , per quod aliquid fit Objectum talis potentiae , sive objectum formale o Ita color dicitur meciscatiotim potentiae visi vae. Dicitur autem s ecfcatis iam , quia est eX trinsecunt indicium , ex quo discernimus species actuum , et Poteutiarum . a. . eciscatis iam rei aliquando dicitur illud attributum , vel illa atti bu La , quae rem a caeteris distinguunt, et in tali specie collo Caut . Sic rationalitas est hominis specificati vum . . , I
109쪽
a. Θhmra Objectiva est obiectum potentiae. Objectiam a Spiritualia Per attributionem juxta veteres
sunt accidentia, et modi, quae licet non sint spiritus, naturaliter tamen adhaerere debent spiritui, non Corpori, ut actus animae, gratia etc. Cor Orea, Sive comoralia Per attributionem sunt, quae licet Corpora DOn sint, naturaliter exigunt intrinseco, a CPerpetuo adhaerere corpori, ut modi, qualitates , quae materiae debent adhaerere.
Status termini estiacccptio termini pro tempore importato per copulam ; v. g. In his propositionibus: Adam extitit, Antichiistus EXistet, StatiaS termini importat ut Adam Sumatur. pro homine, qui suit existens, Antichristus pro homine, qui sit exi turus. Sta- tui termini opponitur Amρliatio, quae esti acceptio termini ultra id, quod importati copula; v. g. dum in Evangelio legitur: Cm-ci Nident, claudi ambulant, surdi audiunt, id vult in tolligi do hominibus existentibus
Subjecti certitudo . V. Certitudo . i. dubjectioe , et objectiMe idem ac quoad ,
. . Vel Penes Subjectum et Objectum O. g. . Conceptus quem habet angelus corporis diei Citur Corporeus objectipe, Subjective vero .. spiritualis, cum sit actus angeli, qui totus: FPiritus est; sic otiam idea Dei in nobis e. t SubjectiMe , sive ex modo repraesentandi
110쪽
Impi Uecta,' vero, scri' qud ad obiajectuin perseCLisSino . . v 'ε Subjectri e et torminatioe id om ae hihad. vel Penes subjectum, et termitium. Sic cre Subiective, sive ex parte Dei est quid infinitum: finitum vero teriminatiν , ex
S. Subiectios, est connotatioe idem ac quoad' vel pones subjectum, et con notata, Seu' in digitata . Si e virtus luenitentiae ciuiectiso' bona , connotatioc respicit malum, si re pec
x. Subjectum 'it m donominationis, sive Prω- dicationis est illud, quod aliquam dehOminationem accipit a forma impropria, id est ab aliquo, quod vel 'non sit vero diuinctiam a subiecto. vel non sit ei intrinscce unitum , citi debes esse vera forma perficiens subjeetum Si est Deus. et ab omnipotentia denominatur' omnipotens, et a cognitione. o nostra distitue cognitus Subjectiam 'adhoessionis est ' illiid ; cui entitas aliqua ni odalis V. IIIo sic adlue rei, ut haec nod sit subjecti complementues, si eo ab eo d6 pendeat tam luma a Causa materiali. Me Vermum Divinum est sub jectum
S. Subjectum in hausionis illud ost 'quod ost' causa. materialis . vel quasi Maiaterialis alicuis jus accidentis , et ab ipso accidente imi in- ce assicitur. Ita aer respectu luuis tu DO-