장음표시 사용
81쪽
tamen cie Potentia Dei ordinariae . . 5. Potentia Speciscatur ab actu. Axioma. Sollicet ab operationibus arguimus speci Cain potentiarurn. Persectionem, sto distinis c tionem sPotentia . V. Actia, ct Actus 2. I Potentialiter . V. Actualiter. Potestatios idem ac in Potentia. Correlativunt habet Actualiter. Sic quilibet es - ctus antequam etiam producatur, est Poto Statioc in sua causa; est voro actualiter . cum jam productus est. i. ProeciSio mentis dicitur ea operatio intellectus, per quam ipso ex praedicatis realiter distinctis unum sibi quodammodo de-Cerpit, ac repraesentat, Omissis aliis; V. g. dum concipimus Omnipotentia in Dei conceptu repraesentante illud attributum, non
vero alia, cum quibus illud.a parte rotidentificatur. Ρraecisio hae c a nonnullis aΡ- Pellatur objectioa . sivo ex parte objecti, 'quia juxta cos intellectus hac operatione itatiuum attingit praedicatum objecti, ut caetera re iliter identificata vors relinquat iu-
cognita et intacta. Ab aliis autem dicitur proccisio formalis, sive ex parte actuS, vel ex Paris modi; quia per eos cognitio. ''attingit reipsa totam roalitatem; objecti, sed adeo tenui repraesentationis claritate , Ut Vi . illius perinde appareat objectum, ac si uui .
cum illud praedicatum haberet. ProuciSB
82쪽
nis nomen a materiali seissione sumptumost. Princisioni mcntis Correlativa est: a. PrinciSis realis, quae convenit rei. Haec duplex est. Λltera ingsnnexioniS, sive inclisferentim, quae denotat rein aliquam Non esSe necessario ConneXam cum alio, atque hoc non includi in ejus conceptu , et desinitione; v. g. in hominis voluntate datur Pi caecisio realis inconnexionis cum amore scietitiae; scilicet I1ominis voluntas non est necessario determinata, ut scientiam amet, atque hominis voluntas bono concipitur si-De actu amoris scientiae. Altera ri Boisio realia est praecisio non inclusionis quae denotat rem aliquam in qe non includero
aliud, et ab eor esse distinctum, licet sine eo concipi non possit. Sic filius. qua ta lis concipi non potest sine patro, a quo ta
I. Princisio excrudentis ab excluso citur in Conceptu generico , in quo species sub eo contentae non includuntur. Sic ens. generatim Sumptum praescindit Proecisionei exsudentis ab ' excluso ab entibus particidaribus
Princisios ab aliquo , si sermo sit do actibus incutis, idsm est ac illud 'actu non 'considerando; si sermo sit de robus, idem estae illud in sui conceptu, vel desinitione nori includendo. V. Pro AO. '. Pria cognita , demonstrationis sunt triae Su-
83쪽
demonstrare volumus; PaSSio, 'lupe est attributam1 demonstrandiani: Princlyta, quaesu ut veritates, Per quas Praedicatum convincitur convenire subjec o. Sic in hac de-II DIStrat.ione: Omnis virtus pei sicit homi- nem: lium ilitas oliristiana est virtus; ergo
humilitas ct tristiana psti licit l1ominem. Humilitas christiana ost subjectum; persi sit, hominem, PaSSio, Oinnis pirtus Perscit hominem, et hu militas christiuna est Mir-tUS, Princlyta. Princognitiones demonstrationis sunt duo modi quibus praecognita Sulat Ρraecogia OSEEuda. V. Princognita Primus Diodus est . cum de objecto cognoscitur quod cSt, si Vctou cSt, Cognoscendo nempe reni esse. Vellai OImsitionein, qua utimur ad demonstrai dam aliam, esse veram. Secundus m Odria
sist Cum cognoscimus quid est. Cognitio outem quid est alia est cognitio in quid. NomiHis, quae importat concopium nominis: alia est cognitin in quid rei, quae importat ipsius rei do sitiitionem. Sic in allata demo tistratio De . . Princognita opus est prae. Coguos uore veram esse propositionem. Omnis Oictus Aerscit hominem, et christiana λει-
aeo quid . sit humilitas christiana, ct quid
Proediciabilia diculi tui . ista quinque Miributa
84쪽
univcrsalia, scilicet Ρluribus communia: Gentis. Decies, Disserentia, Proprium, , cidens. Qiiid sit GenuS, Decies, D orentia passim notum est. Proprium quod attinet. hoc nomine . intelligitur id, quod
etsi essentiam non constituat, i PSam tamen. Per Se , ac neceSSario consequitur. Proρrium
autem in quatuor modos quibus dari potest, distinguitur. Proρrium Primo modo est, quod coaavenit soli speciei, sed non o- mni individuo, ut esse medicum respectu speciei humanae; Sscundo modo ,. quod convenit omni individuo, sed non soli, ut esse bipedem, tertio modo, quod convenit omni, et soli iudividuo, sed non semper, ut ridere; quarto, modo, quod convenitonini, et soli individuo ct semper, ut es se risibilem. Nomine autem accidentis PriaE- distabilii non intelligitur accidens, utiOP- ponitur substantiae, sed accipitur pro eo, quod obntingenter advenit alicui, sive sit substantia, ut Vestis, sive . accidens, ut . albedo . Quinque ista dicuntur Proedicabilia, vel quia solum praedicari possunt de rebus per opus me utis, quae reflectendo super rerum Proprietatqs statuit istat; quin - . que atilibuta indesinita, et universalia; vel quia modum exhibent, quo unumquodque attributum de re enuntiliri potest; Onanct enim attributum quod de alio dicitur vel iit puus, vel ut Deoies,ives ut D eron.
85쪽
Ante - Proficiamonia . Sum univoca, inqui Moca, analoga . V. . Docum. Ita appetalantur a vetoribus, quia, doctrinω illornm, Iucem affori, ut intelligantur praedicamen-Prindicamenta . sivo Catestorion Aristotelis di-
clintur ista decem: Substantia Quantitas, Qualitas , Nolatio , Actis, Passio, mi, Situs , Quando, Hatere. V. verba sinis- gula. Icari dicuntur vel quia insunt rebus - a parie rei, et de ipsis assirmantur sine r flexione intellectus, secus ac Proedicabilia, vel quia. exhibent attributa ipsa, quae enuna Eantur secus au Proedicabilia, quae exhibent modum, quo enuntiantur. V. Proedi- -cabilias Proedicamenta sunt decem, quia decem sunt, et non plures quaestiones, quae
de quolibet individuo sieri possunt, nempe aret Quid est λ Q antum est Quale ostῖ Adquid rosertur Num quid agit Z Num quid 1Ipatitur 3 Quo in locoIest 3 Quo situ 3 Quo
tempore Z Quo indumento, vel Ornatu λPost ρνOedicamenta sunt ista quinque: Οιν positis , Prioritas, Simultas, Motus , Ha- here. V. verba singulia. autem. dicun-: itur, quia de his agit Aristoteles Postremis . eapitibus P indicamentaliter. sumitur aliquod, attribu . um, qua o sumitur ut unum ex illis de
86쪽
eem, quae/Praedicatrienta dicuntur. V. Proedicamenta . Correlativum est Trascende Irin taliter, quod indicat suini attributum prout
exsuperat seriem Pl aedicamentorum , Cti Omnibus omnino rebus ConVeuit, ut esse bo- Irum, , Verum, Unum . V. TranScendentiale.
Sic e. peccatum est Proedicamentaliter malum, et transcendentaliter bonum. PrLDdicari unum do alio idem est ac unum do alio assii mari. Ab hoc verbo Proedicari multa alia derivantur a veteribus adhibita . Prinrequisita ad osterandum illa sunt,4 quae requiruntur ex Parte causae, Sinem quilius. Causa tutelligi non potest proxime expedita ad operandum, ut existentia. Requisita ad OPerandum sunt ea, sine quibus essectus .eSse non Potest, u luae tamon intelligi non debent e H arte CausM; ut'scientia Dei visionis, qua . scilicet Dcus necessario videt Onaues res cxistentes, quo sit, ut nihil possit existere, si Deus Per hanc. scientiam illud laon videat .
Proescindere idem est ac sacere Praecisionem .
Pro suopositiι θ aliquid dici idem est ac prius illud supponoro in aliquo discursus ut qui asserat hominem posse mereri. et de inerosi Pro sup ositive dicit illum osse liberum. Printer Prν ter, ideiri lac circiter, Plus mi
Principiare idem ac osse Pi incipi IN
87쪽
r. Principiatin idem son9t ac causatum, otideo juxta aliquos dici potest soluin de iis .
a. Princi iatuni etiam significat quod cumque a principio provenit: hinc olitari Filius in divinis interdum dicitur Prinoi latus. f. Princi tum indioiduationis est id, per quod
res quaelibet est ea. qn pn est, potius quam alia, et ab alia quali Lot distinguitur. Omnis . enim res hac proprietate gaudet, ut Sit' una, singularis, iudi vidua, quae proprietas dicitur otiam; Iud dualitas 'Singularitas, Difa forentia numorica, HicceitaS, qua nempe sit . ut res sit haec, et non alia; exprimitur otiam nomine desumto a nomine ipsius rei, eujus est proprietas. Sic indista alitas Petri dieitur Petrieitas, Pauli Pauleitas, Da prino pio indipiduationis, in quonam praecise situm sit, multa litigant philosophi.
ci.'Princiρium quod est persona, vel suppositum, cui Ritribuitur Operatio. seu denΟ- minatio operantis. Princistium quo, est id, quod'agit lac pars, vel virtus suppositi, hoc cst illud, a quo immediate oritur actio. Ita iV g. persona Petri est Princistium quod vo- litionum Petri, voluntas vero Ρetri est Prin, cfium quo , A Priori ros demonstrari dicitur, cum ΡΟ- Sterius per prius, nempe essectus per Cau satu probatur, rei proprietas Per essetitiam
V. g. dum lunae ecl et sis per intorPositione ua
88쪽
terrae probatur; Vel antime immortalitas per ejus spiritualitatem. A posteriori volo dum prius Pur posterius Probatur, uiliarum cauia sa Per essectum, et rei natura Peri propriei tutem; ' V. g. duita spiritualitas animae exi . . ejus cogitatio uo deducitur, vel vita animalis ex ejus respirationa. DemonStriatio a priori dicitur etiam demonstratio Proyter φιid , praesertim dum agitur du causa prO- xima; a PoSteriori dicitur etiam demonstratio quia . A quasi priori demonstrari. res dicitur, cum probatio desumitur ex ipsius rei probandae natura, ut v. g. dum Dei existentia ex ipsius Dei natura insertur, uta entis persectissimi. At concomitanti vero, dum
. res Probatur ab aliquo cum ea connexo, quod tamen nun --- eius aut causa, aut es- sectus; iri si probaretur.corpus existere in - Ioc', quia existit tu tempure a. Prioritas a Vias .est omnis prioritas natu- . rae. X. Ufrbum. Nam eatenus causa. est natura prior quatenus i ess 4d, a quo
essectus accipit esse. Prioritas in quo inter- , dum accipitur,pro prioritate temporis; in-
terdum pro prioritate naturae, non Cujusque causae, sed illius, quae non est essentialiter Connexa Cum effectu, seu quae potesvpexi- , stere, quin essectum producat, ut causa Ii- bera. Prioritas tu, fecundo hoc modo Sumpta vocatur etiam Perfecim ProesisD-rris; talis enimi causa et et . co id;
89쪽
' P ,test sine effectu. V. Proecisto. Prioritas inconnexionis datur in illis cau-
cssectibus. Ut in voluntate respectu actuum liberorum .
5. Prioritas temyoris, sive esse prius tempore signis at praecedere aliud duratione, ut Alexander Caesarem. Prioritas naturin, seu CS se Prius natura indicat esse causam alterius, vel saltem praerequisitum, vel conditio se tenens ex parte causae. Sic sol hal et 'prioritatem Daturae respectu lucis. Priori-'- tati tem oris opponitur Simultas tem oris, quae datur in iis, quae eodem tempore, Si-r ve simul existunt. Prioritati naturin opponitur Simultas Atiaturin, quae datur in iis, quae per eamdem actionem producuntur,' ut lux, et calor.
A Privatione ad habitum ncmpe ad sor
mam amissam est regressus. ΑXioma . V. g. non eSt naturaliter regre vis a morte
v ad vitam, et ab omnimoda excitato' ad visum .' Hoc tamen intelligendum de natura---li regressu, i seu de naturali recuperation υς ejusdem numero sermae, aut etiam de re- cuperatione immediata sormae ejusdem spo-ciei, quando strina non potest applicari, nisi post varias transmutatioDes materiae, ut in exemplis sositis. Secus sallit axioma ; nam passiin accidit immediata transmutatio, e. g.
de carbonem ad ignem, a caloro ad frigus.
90쪽
Pro implicito, Mel e licito idem est,asplicue, vel e licite, Vel securi duin rationem impliciti. vel ex illiciti. Idem dicenduitido aliis adjectivis, quibus uuitur praepositio, Pro V. g. Pro materiali, Pro formali,
Proloquia, Profata, Parmatim, effiata, dignia
I. Proprium. V. Proedicabilia . I. Proρrium interdum Oppouitur communi, ut cum dicitur: hominis proprium est ratiocinium; scilicet ratiocinium ita est proprium hominis, ut non sit commune aliis animantibus. Interdum opponitur extra Neo , vel alieno, ut cum dicitur: hominis proprium cst cibum capere, loco moveri, SCi- . licet illae proprietates non sutit alienae, Sedeonnaturales homini, licet etiam aliis animantibus Communes.
Propter quod unumquodque tale, et illud magis. Axioma cujus sensus est. Quod in γε aliquo ente reperitur, magis reperitur in illo, a quo illud tale sumptum est; V. g. 4 si lignum est caliduni propter ignem, ipse ignis debet esse magis calidus. Et ratio est j quia proprietates essectus magis semper Cori. tinentur in causa, quae illas proprietates produxit. Axioma sic acceptum locum habet solum, ut patet, in iis, quae suscipiunt. magis, et minus. Explicari etiam poteste rotate ad causam sinalem; v. g. si nicdici-