Jo. Schilteri Institutiones juris canonici ad ecclesiae veteris et hodiernae statum accom[m]odatae

41쪽

sacerdotium de imperium , quod unum dia vinarum rerum administratio, alterum ti manarum gubernatio moderatioque sit. Non enim ut apudHebraeos quondam atque Romanos iidem & reges erant & pontifices, Eusebiin lib. 1. histor. Eccles cap.s. c. cleros, audistiisct. ita in Christiana Republ. idem E mo utramque personam sustinet, & utrur que munus exequitur: sed duae sunt sui ctiones diversae, quarum unaquaeque pluriamum operis habet ac dissicultatis. can. duo lsunt. 96. rist. Communis tamen est utriusque finis & scopus, nempe religionis Amandatorum divinorum in otio dc pace conservatio. Hinc Iustinianus noster de consensu & concordig rerum divinarum Mhumanarum, sacerdotii & imperii loquens, *mphoniae verbo utitur. Eius verba haec sunt: Novel. 42. --

rium magistratus,quam sacerdotium a DEo consti tutum est, ut docet Paulus ad Rom. cap. Iy. sunt enim magistratus & sacerdotium velut unius corporis, id est, Ecclesiae duo membra praecipua: quorum alterum alterius auxilio eget. Sed eo sacerdotium magistratu dignius habetur, quod hic cor pori & rebus externis, illud animae, ac spirititui potissimum sςrviat. d. caπ. duos It. Ita-

42쪽

que harum gubernationum altera spiritalis uulgo dicitur, quia spiritus & animae tantum est curatio, aliora temporalis, quia non aeterinnarum rerum ac spiritalium administratio est, ed externarum potius & corporalium, quae ad temporariam hanc vitam pertinent, &Pro tempore,mutationem recipiunt. Id satis ostendit Valentiniani Imperatoris oratio, de Ambrosii adEpiscopale munus promotiones apud Theodoratum kb. q. cap. 7. Nam cum Ambrosius, qui tum praetura fungebatur, omnium suffragiis lectus esset episcopus Mediolanensis Ecclesiae, exultans gaudio valentinianus, dixit se gratias agere DEO, quod is animorum curationem ei viro tradidisset, cui ipse antea corpora commiserat. e. Ralentinianus 63. dist. Tametsi autem Ecnesia, coetus, ac multitudo Christiano

uo omnium, fideliumque sit, tamen aliter Bonnunquam accipitur in jure pontificio: rumpe pro collegio & conventu sacerdotam, ac ministrorum doctrinae divinae, qui clerici appella ntur. not. incam relatum. de hsta. c. cum clerici. de verb.Ignificat. cinit. m prat vices suas. Hinc potestas ecclesi

sica, a civili seu politica distinguitur. Sed

videndum est, & ab ecclesiastica tanquam' sublimioredignioreque incipiendum.

CAP.

43쪽

SAcerdotum functio & ossietum latissime

pater. Nam praeter docendi munus, ac ministrandi sacramenta, ordinandi min stros Ecclesiae, & quaedam alia, quae non sunt instituti nostri, potestatem habent ait quas,veluti leges condendi de caeremoniis,2 aliis id genus, ut omnia decenter & ordine fiant. Item de rebus in religione obscuric-

ribus iudicium faciunt: ac si quae dubitatio

emerserit, eorum cognitio est, non magi- .stratuum civilium. l. omni innovatione. Od.

de sacros ecclesi. Causam enim fidei in ecclesia agendam quis abnuat 3 inquit Ana. brosius c. convenior.23. q.8. Praeterea juis- dictionem aliquam, & coercitionem habet tin ecclesia, quoniam absque diseiplina: aliqua munus suum tueri non possunt. Ea aitem disciplina duplex est, una populi, altera cleri. Nam populum sibi commissum,cci, ripiendi castigandique & a sacra commanione arcendi ius habent, ob grave scilicet delictum & contumaciam, quae noceat ri clesiae. c. novit. de iudic. Quae potestas ai-hil detrahit imperio magi stratus, quia nihilominus coercere, & legitimis suppliciis il

44쪽

DE SAc R. EccLEs. MINIS T. LIB.I. 3'linquentes afficere ei licet. Li. Odeseummareis. t. placet. C. de sacros eccl. Potest Sc sacerdotibus obsistere, si temere & ob alias causas, quam quae canonibus expressae sint, quempiam a communione summoverint. 'No.Irs. ut pactio post docebimus. Ad- haec delicta quaedam sunt, quae legibus nonis puniuntur, ut usura, concubinatus, periu- rium&c. correctioni tamen ecclesiae sunt obnoxia , & ideo crimina ecclesiastica ap- pellantur. . Haec de causis criminalibus. Causae vero ei viles laicorum in Ecclesia non

judicantur, ni si quaestio aliqua de fide, aut realia spiritali occurat. d. c. convenior. d. l. . omni innovatione. aut nisi consentiant litigatores. i. si qui ex consenseu C. de visi. qud. Non ignoro Theodosium Imperatorem Romanum legem promulgasse, qua cautum erat, ut lites omnes & controversiae forenses ad judicium ecclesiae remitterentur, si alteruter litigatorum id postularet. Quae lexa Carolo Magno postea renovata, confirmataque fuit. c. quacunque. H. q.I. c. novit.

de iud. sed mutatis episcoporum moribus, in desuetudinem abiit, ut credibile est, utraque constitutio. Nec vero dubium est, quin sacerdotibus reges omnes ac principes in hujusmodi rebus cedere, seque eis subjectos agnoscere debeant. c. quoniam. 18. dist. c. quis dubitet. c. duo sunt. 96. distinct. Qua obrem valentinianus Imperator, cum do

45쪽

episcopi cujusdam electione ageretur, ita locutus est facerdotibus: Talem inponi cali

constituitestis, citi cit nos, qui gubernamus -- perium, Oncere capita nostra submittamin: G I cujus monita, dum laisquam homineου delique min, necessiris veluti curantis medicamenta fuscipiamus. Et Constantinus ad episco-l fpos conventus Niceni : DEUS, inquit, vos constituit sacerdotes, ta ρο estatem vobis derit i ride nobis quos iudicandi. Hist. Eccl. lib. m. I ii Proinde Innoc. pontis Roma. Arcadium Imperatorem a sacra communione sumovit, quia consenserat, ut Ioannes Chrysostomus t i ai sua sede pelleretur. d. c. duoseunt. Et Ani

s Ei ebrosius Valentiniano Imperatori fortiter l . obstitit jubenti, ut templum sedemque suam i Arrianis cederet. Sed nihil est ea historia

memorabilius, quam TNeodoririn. lib.s d scribit de Theodosio Imperat . quem idem Ambrosius cum Mediolanensis Episcopus esset, non solum exclusit a comunione ingressu templi: sed etiam ad publicam poeni tentiam deposita purpura, omnique regio ornatu, adegit, quod apud Thessalonicam aliquot millia hominum indicta causa, ipsus

jussu trucidata essent: ut nestias major ne - Episcopi libertas, an Imperatoris obedientia animique demissio admirationem mereatur. c. cum apud. II. q. 3. Ac ur ejus rei perpe tuum superesset monumentum, pleniorquς esset satisfactio, suis monitis & rahortatio-

nibus

46쪽

DasAc R. EccLEs. MINis T. LIBA s 'io nibus perfecit quoque Ambrosius, ut legem

promulgaret Imperator, quae etiamnum ia, Codice Justiniani inter Constitutiones Im- peratoris extat, tit. de poenis. l. si vindicari., in haec verba: . Si vindicare in aliquos severius Ol. contra nostram conssuetudinem pro cause intuitu, iusserimu , nolumin statim eos aut hubire pae-1 - nam, aut exciperesententiam: sed per dici triai ginta siversam eorum,se r 2 fortuna si tensa

sis. Eadem humilitate ac dejectione usus est .Federicus primus, qάiAEnobarbus est appellatus, in Alxandrum III. pontis. Rom. sed vi ει armis, ne dicam tyrannide pontificis coactus, qui Imp eratorem pro templi foribus humi prostratum pedibus calcasse fertur, ac illud ex facris literis pronunciari jussisse, S p ra idem S basiliscum amisiabis, conculca

his uomem V draconem. Nec vero aliorum principum necessaria est comemoratio, quia S pontificibus Rom. excomunicati sunt Aanathpinate notati cum in manibus omnium

sint historiar, & quae adduximus exempla, ad id quod instituimus demonstrandum sussiciant. Quod ad disciplinam cler,

corum attinet, notandum est, ob quascunque causas laici castigantur ab Ecclesia, muruto magis eos puniendos esse. Sed magistratas nihilo secius in eos animadvertunt, post-

quam a suis antistitibus depositi, ac de gradu suo dejecti fuerint, nisi crimina sint ec

47쪽

non ea tantum , de quibus locuti sumus. concubinatum, perjurium &c. sed etiam venationem, bellum aut negotiorum secularium tractationem, aliave id genus, quaa clericis interdi cta sunt, ceteris non item. Nam de iis non cognoscunt Magistratus. d. Nov. . tans. De causis vero civilibus clericorum non sacerdotes olim,sed praesides& Magistratus cognoscebant. l. cum clericis. l. omnes. l. iubemin. Coae de EAR. GCler. Sed ne avocarentur ministerio suo, α ut promptius lites finirentur, Iustinianus civilium quarundam causarum cognitionem eis permisit: sed ita ut liberum esset victo, sententiae contradicere & ad civilem magistratum provocare. d. Novest. 8, . G223. ων. si quid. v. q. i. Verum constitutiones Romanorum pontificum huic juri non parum derogaverunt: quibus cautum est, non solum ut clerici ad magistratus triabunal inviti non trahantur, sed ut ne volentes quidem Iurisdictioni magistratus se subjicere possint, si ve civilis sit, sive criminalis causa, c. significasti. c. si diligerari. 4e for compet. Qua de re videnda sunt, quae Gratianus ex variis auctoribus collegit quaestione . prima, causae sive hypotheseos undecimae

48쪽

DE SACR. ECCLES. MINIS T. LIB. I. 43

CAP. III.

Φο Uod autem diximus de coercitionε, quam habent facerdotes tum i0 ci rum tum in populum, id paulo longiorem explicationem desiderat: quia nondum fatis demonstratum est, quo genere coercitionis possint uti, & v ria commemorantur poemarum genera in antiquis recentioribusque canonibus, quarum ut gravi stima, ita etiam usitatissima fuit olim exterminatio

sub aalis

nos excommunicationem vulgo appellamus :Eaque uti adversus quenquam non licebat, nisi ex gravi aliqua causa,propter quam canones id fieri iuberent, ut ait Justinianus Nov. 113. Nam is qui excommunicatus & an thema factus est, non solum a sacris summovetur, verum etiam ab hominum consortio,

quasi aqua & igni quodammodo interdictum ei sit. Estque hoc poenae genus illi non:dissimile, quo Druydes sacerdotes Gallorum olim usos fui me testatur Caesar lib. s. debesio Gal7. his verbis: Si quis aut privatus, aut publicin eorum decreto nonstetit, sacria sciis interdicunt. Hac poma apud eos eis gra- Ossima.

49쪽

giunt, ne qaid ex contagione incommodi acci- lpiant: ne λ iis petentibus ius redditur, ises ho- nos ullin communicatur. Solebant quoque Graeci ἔ ργερ Q ἀ eoῆς, ra est, foro & sacris arcere. Culus poenae ple- raque in Graecis auctoribus exempla repe- riuntur. Sed & Plin. lib. 6. cap. ra. testa- l ptur, Regem Arabum morte multari, nullo iu- I prerimente, aversutribus cunctis, ta commercia i ii etiam sermonis negantiburi Magnus est au- l item hujus excommunicationis usius propter 4

disiciplinam Ecclesiae de excommunicati l r

emendationem: est enim nervus Ecclesia- sticae disciplinae, ut vere Innocentius quar- . itus ait c. cum inter. de consiue . Nec ut pa- 4 lreat quis, ideo excommunicatur, sed ut pa- idore suffusus resipiscat tandem, & ad fra- gem bonam redeat. Quod cum acciderit, absolvitur, & ad sacram communionem a imittitur. can. inter haec. Fq.2. dc hae sint claves regni coelorum, potestasque ligandi&solvendi, quam Christus Apostolis suis eorumque succussoribus concessit. cap. audivimuε. cap. quodcuns. a . 'U. I. Quoclest accipiendum, si quissimpliciter excommunicazus fuerit. Si enim inter sacroshomi- ,& ut Graeci dicunt ἀνῶ, ιαξα habitus sit a

stoxitate Ecclesiae propter acrocissimum

50쪽

, DE SAOR. ECCLES. MINIS T. LIB. I. 4si, sorte scelus aliquod , omnis ei spes veniae, ut plurimum adimitur. cap. Enge crudam. s. quaest. c. c. p. nemo. u. quas . 3. cap. s quis; seuadente. i7, quaestio. 4. Sed quo gravior est poena, eo apud DEUM futurus est acceptior, si Ecclesiae judicium ariuo animo

ferat, hocque commodo severitas condemnationis compen setur & mitigatur. Verum animadvertendum est, non temere quen-

quam olim absolvi consuevisse absque castugatione aliqua propter exemplum, ut dixi'α ut exploratum esset, eum serio ad Ecclesiam redire. Itaque ut satisfaceret Ecclesiae quam laesierat, & simul poenitentiae suae ac mutatae voluntatis clarum documentum praeberet, plorans & sordidatus publice ab-

solutionem petere cogebatur. c. cum a ui

D. quaest. 3. sed haec satisfactio ex causa - aliqua honesta aliquando remittebatur, sicut ει pleraeque aliae poenae ecclesiastica aucto- 'ritate alicui inflictae. Eaque remissio, quae indulgemia vulgo appellatur, res est apud ,

nos hodie frequentissima. notat. in. c. quod autem. de paen. ta remis Praeter hanc ex com- . municationem, quae tam clericis quam laicis

varias ob ςausas irrogatur, aliae sunt poena ecclesiasticae, quibus clerici praecipue astici solent. Nam ministerio, ossicioque suo vel ad tempus. c. pro30ter. a. quaest.J. vel in perpetuum iis interdicitur, c. si quis via

Am. Fo. distinct. siquis amodo. Zi. distinct. Fitque