Jo. Schilteri Institutiones juris canonici ad ecclesiae veteris et hodiernae statum accom[m]odatae

61쪽

Sola enim sacerdotibus relinquitur Ecclesiae

rerumque ecclesiasticarum ac spiritalium curaratio. c. te quidem.II. quaest. i. Sed potestas

haec civilis utcunq; delibata primum a sacerdotibus, deinde sensim ac pedetentim adeo . imminuta est, ut ad extremum pene inordinem redacta sit, quod jam a nobis demonstratum est. Illud praecipu8 hic tractandum occurrit, an principes seu magistratus in e clesiam resque aut personas ecclesiasticas imperium aliquod & potestatem habeant, Scsciendum est verbis tamPetri quam Pauli supra recitatis, quia generalia sunt, etiam cleriacos&personas ecclesiasticas contineri. c. ruum u.'s. i. DeRomanis pontificibus si Praaliquid attigimus,quorum aliqui Imper rorem dominum suum nominare haud quaquam veriti sunt. c.sacerdoti π. H. gurguta fatonitans. Q. distinct. c. quotis . I. g st. I. Alii etiam ipsius judicium libenter, aut aequo certὸ animo subierunt. c. nosse incompetenter, a. γλ . 7. Sed hoc nimis sane odiosium hac tempestate argumentum omittamus. Notan dum est praeterea magistratum sive principem non modo corporis substantiaeq; nostraec stodem esse,quasi ad vim atque injuriam hibendam tantum constitutus sit: sed etiam religionis & cultus divini, quod ad externam' disciplinam attinet. Quamvis enim legibus civilibus ea praecipud contineantur, quae ad a cendam injuriam tuendamque Pac m perti-

. Hi

62쪽

rient ι tamen & de plerisque aliis rebus ad honestatem aliquam, & maxime ad religionem spectantibus leges fiunt. Quarum omnium custodem esse magistratum Aristoteles ait. Tria siquidem juris praecepta sunt, quorum primum est, honeste vivere : ejusque pra cepti multa Mempla sunt in jure civili, de .quibus alibi diximus. Nec medatet de r

bus sacris ac spiritalibus judicium esse ipsius

ecclesiae. Nam synodi episcoporum ac presbyterorum de rebus saςris rectius, quam prophani homines judicare possunt. dict. l . omni innovatione. Cod. de scrosanct. e cles d. cap. conveni r. Quod fatis animadvertit Alexander Romanus Imperator,

quamvis Christianae Religioni addictus non esset. Sic enim de eo scribit Lampridius et Pontificibin tantum detulit*quindecim viris ut L auguribu , ut quasdam causas sacrarum a se sinita iterari, Et aliter distingui pateremta Nec alienum esta proposito, quod de Leo tio Tripolitano episcopo a scriptoribus ecclesiasticis mempriae proditum est. Cum

enim Constantius Imperator in conventa episcoporum de ecclesiasticis multa verba faceret, A promulgaret constitutiones, omnibus aliis approbantibus, hic solus obstinate tacuit. Ac setiscitante Imperatore, cur ipse loquentibus ceteris solus taceret, re-

spondit se cogitabundum mirari apud se, quod . propriis negotiis tantu' ei superesset

63쪽

otii, aliena ut curaret. Quamvis autemde.iebus sacris judicium sit ecclesiae, ut di-xunus: tamen ubi semel constituta sunt ac iudicata, magi stratus ossicium est ecclesiae judicia & decreta tueri de conservare, si id necessarium esse persipexit. Itaque blasph mias, haeresses & omnem impietatem externam purii P& vindicat. c. quando. 2'. quot. q. c. de Ligurib v. c. quali. 23. quot. s. Sace dotes item in ossicio continet magistratus, disciplinam ecclesiasticam constituit ac reformat. c. iis. 16. quaest. 7. Quorsum enim tot coni strtutiones principum editae sint de

ossicio sacerdotum,& disciplina ecclesiastica, nasi eas executioni mandare possi fit 3 Qua- les permultae sunt Romanorum imperatorum lib. I. CVL tinia. ta lib. των νεαρω- Sed multo plures extant principum Gallie antiquorum, & Caroli Magni praesertim, brevi, ut spero,in lucem exiturae, ut de recentioribus taceam, quae nemini non hodie in

Gallia cognitae sunt. Ex quibus facile perspici potest, principem leges condere posse,

quibus episcopi ceterique omnes ecclesiae ministri ad canonum ecclesiasticorum, veterisque disciplinae observationem 'in regno ac ditione sua compellantur. Eoque jure atque auctoritate post hominum memoriam usi sere sunt reges nostri, non tantum

in Galliae suae episcopos, sed in ipsos etiani pontifices Romanos, si quid in finibusGalliae

64쪽

j, ptisRomam Pontificis appellationcs in ter po mm-

' pest. qui rescriptum D. Pii apud Vlpianuria e

Graeco in latinum male convertit. Et quotiesi praesens rerum status mutationem aliquam in spiritualibus rebus poscere credebatur, habito conventu episcoporum Ecclesiae. Gallicae, quod tempori visum erat convenire, constituebatur. Ac tantum abest, ut

Romani Pontificis ullum interveniret decretum, ut is etiam interdum in ordinem cogi soleret. c. de capitul. 1 o. inst. Exemplorum plepi sunt annales nostri&actam00umentaque curiae Parisiensis de Clodoveo,

Carolo Magno, Ludovico Pio , Philippo ' Augusto, Sancto Ludovico, Philippo Pul

i chro, Carolo quinto, Carolo sexro, Carolo septimo & aliis regibus perpetuae memoriae causia diligentissime perscri pia, & vulgo circumfertur libellin curia Parisensiti ad Ludo- vicum undecimum Francorum reum misse' sus. in duo miserabilis illa Ecclesiae Gnfusio,

65쪽

co FR. DuAREN. COMM. manae curia: 'nundinatione tum nascebatur, α simul Regum nostrorum ac magistratuum in asserenda liber tale Ecclesiae Gallicae adversus Pontifidem Romanum virtus, ecconstantia. Suffragatur nobis Isidorus apud Gratianum , cujus haec verba sunt Principos seculi nonnumquam intra ecclesiam ρ ustatu adepta culmina tenent, ut per eandem potestatem dissiplinam ecclesiasticam muniant.

α paulo post: Cognoscunt, inquit, j. DEo

reddituros esse rationem propter ecclesiam,quam a Christo tuendam fusicipiunt: nam με au reatur pax ta disciplina ecclesia per Delo priu- pei, sive solvatur, ille ab eis rationem exigit, aut eorum potestati sitam ecclesiam tradidit. c. Principω. 23. quaest.s. Principes enim sunt religionis & Ecclesiae defensores, ac ut Euatas loquitur,nutritii, w. 9. Id quod Iustinianus noster expendisse videtur, cum ait, se nihilo minorem Ecclesiae,quam vitae suae curam habere. Novel. 3. Eodem pertinet Ioadis RGgis exemplum memoria dignum, qnod imitari coguntur aliquando Reges Magistratusque nostri: nam cum suspectos haberet

sacerdotes, ne pecuniam cinterverterent,

quae offerebatur . populo ad tutelam templi, eam primum in arcam clausam inferri, deinde scriba suo praesente fabris ac caementariis erogari jussit. q. Ret. cap. 12.. Porro

o jam dictis satis colligi potest ,non omnino Himum a Mero esse, quod plerique afferunt,

66쪽

concilium sive conventum ecclesiia, principis ' iussu de imperio convocari posse. Nam etsi de pontificis Roma. auctoritate contendere bie nolim: tamen si officio in hac rς suo 'i non fungatur, nec ceteri forte ejus consi- liarii de collegae Cardinalta vulgo appellati: sed canones omnes, quod abominor, & di sciplinam ecclesiasticam contemnant, ac pro nihilo ducant: boni certe principis est ejus negotii curam suscipere, nisi malit ecclesiae desertor ac proditor Verius, quam tutor haberi. Quod non modo Constantinum. sed pleiosque etiam alios Imperatores Rom. fecisse veteres testantur historiae, coena. is. dist. c. AEdriantu. 63. dist.

CAP, VLuam potestatem hibeat princeps circamini eria ecclesii

laturi sumus. Sed interim animadve tendum est, quamvis sacra res Sc maxime spiritalis habeatur, nihilominus Regem nostrum in eam plurimum iuris atque auctori. tatis merito sibi vindicare . nam episcoporum de archimandritarum creatio fere ex ejus nuru Pendet, sublata cauonicorum arque

67쪽

monachorum electione. Quod aegre ad- l imodum fert hocile imiversa eccleuastico. Tum hominum natio, querunturque vulgo i ex aulicorum fece prophanos abjectistunos- lque homines sibi antistites dari solere, Ve- rum eos cogitare re expendere imprimis de-

. cet , cum eorum cupiditas dc corruptio tanta essςt, ut nulla veterum Canonum habita ra- '

tione indignissimos quosque promoVeren r, ut in re prorsus alioqui desiperata, hoc veluti lcauterium quoddam necessarium visium fuis- se. Deinde non ita de his rebus princeps decer- nit,ut incommodis,si quae sunt,vitiisque me- ldendi facultas Ecclesiae,aut eis qui se l . ejus esse & capita dictitam, omnino erepta lsit. In consecrationibus enim de solenni- bus ordinationibus liberum est eis, sine gra-

vi morum, aetatis, doctrinae examinatione

neminem in clerum recipere, & tales conse 'crare facerdotes, qui idonei sunt ad quam- cunque functionem Ecclesiae, quam princeps ipsis committere voluerit. Nam prin- ceps impositionem manuum, conssecratio nem, inquisitionem ecclesiasticis viris nun- quam ademit, sine qua nemo Ecclesiis praefi- citur. Huc accedit,quod cum princeps patronus sit ecclesiarum ac monasteriorum, non permittunt caiiones eum hoc jure fraudari : l.

quod nihil plane aliud est, quam praesenta- . tio quaedam seu nominatio : adeo ut pontissicibus oblatum n*minatumque, si ido-

. neus

68쪽

DasACR. EccLεβ. MINIS T. LIB.I. Q i, neus non videatur, rejicere & aliter ecclesiis d. consulere liceat. Accerto certius est, nulli, tu unquam tempore sive canonicos sive mo-ος Machos tantum poruisse, ut sine permissure-

es electiquem aliquam celebrare ipsis lic sue set. Eodemque iure imperatores ac reges vi alios plerosque usos fuisse constat etiam in n. electione Rom. pontificis. Qua de rent multa Gratianus collegit, ad quem lectores

use remitto. c. Adria υ, c. in Synodo. c. cumiis.' longe. can. Reatina. 6h distinctio. cau. hinc afu es.- etiam 16. quast. D Optarem sane a grinci-nt. pibus maiorem haberi delectum persona ο'is . rum. Astamen res ejusmodi est, utecclesia-hii Riciviri de se magi , quam de principe, quisti, vatroni rantum, non etiam ordinatoris of-

a. scio fungitur, conqueri debeant. Quod uini culpam coisserant in pontificem Roma. ut plerosque eorum crubro facere audio, in. quod probationem ac examinationem sibi, retinere & legibus omnibus ac canonibus in. uoscunque p.ssim solvere consueverit,ipse ne nihil interpono. Penes alios esto haede re iudicium. Illud unum vere ingenue- . que dico, nihil Reipub Ecclesiaeque Gallicae mihi videri utilius, quam auctoritate regis pastores praefici ecclesiis, si a pontifice R ii, mano obtinere possint episicopi, ut ordinatio. inquisitio, ac confirmatio secundum veteres

V ditiones libera ipsis relinquatur, modo ipsit meminisse velint. Quis enim est

69쪽

FR. D VAREN. COMM. adeo imperitus rerum, ut Romanae curiae artes non norit, & quantum ea hirudo Gallici exorbeat sanguinis quotidie, non satis intelligat Z Dicam, quod a viris peritissimis, ac diu in Republ. versatis non semel accepi, quanquam incredibile videtur, quotannis variorum diplomatum a pontifice obtentorum nomine ad heptingenta, aut eo amplius aureorum millia hinc Romam exportari solere, quae ita illic velut capta vinctaque detineantur & custodiantur, ut nullo unquam postliminio ad nos redeant. Quid multa In proverbium abiit iamdudum Romana permutatio, plumbi videlicet cum auro, non. minus quam illa Diomedis & Glauci apud I Iomerum: cujus & Ulpianus noster meminit. Lia de comi h. empl. N ec causari ponsunt episcopi huius regni liberam non fore ordinationem, si regii auctoritas necessario accedat: est enim ad fraenandum non pai corum cupiditatem summe utilis ac necessaria, qualis fuit olim populi consensus, sine quo non poterant ministri ecclesiae ab episcopis ordinari. Idque potest iis objici, quibus absurdum videtur, ii, quod regaliorum a nostratibus vulgo appellatur, regem nostrum in quasdam sui regni ecclesias habere. Quid enim aliud hic agit Rex, si pauca qua dam excipias, quam quoda civibus cujusque civitatis , plebe quondam fieri solebat ξ cujus consensu, ut dixi, pastores ecclesiarum

70쪽

DE SACR. ECCLES. MINIS T. LIB. I. cyordinabantur. Nam ipsum ordinationem de inquisitionem, quae cum beneficii colla-el. tione conjuncta antiquitus erat, nunquam sibi attribuit. P opulo autem propter tumul-- tus oc dissidia verisimile est hoc jus ademtum, ac in principem translatum esse. Nam scinditur incertum studia in contraria vulgus. Quo tamen iure nec semper, nec in in omnibus ecclesiiis princeps utitur. Sed de his omnibus insta copiosius disseremus, lib.

CAP. VII.

Hierarchia, variis

Ecclesiae.

Uae sit potestas ecclesiastica, & quemadmodum , politica differar, satis pro in stituto disseruimus. Nunc de iis videndum est, per quos ecclesiasticae res procurantur & administrantur. Quorum varii sunt gradus. Nam, ut Peuus Apostolus in epistolaClementis ait, Ecclesia magna cuipiam navi similis esse videtur, in qua praeter vectorta seu epibatas, gubernatore, proreta, uta, ta miniseris quibindam aliis opin M. Populus enim in ecclesia vectoribus, episcopus proretae, ς λ prς 2