장음표시 사용
611쪽
LIagR VIII. strct veriorὶ propter strepitum verborum. Λphorismus 67. ἰNeque propterea nimis concisa es,aTecta b ea vitas, M oratis gratia, ct tanquam magis imperatoria, probanda es ue prasertim his siculis, ne forte sit lex instar regulae Lesbiae. Mediocruas emgo aspectanda est,stverborum exquirenda generabim, bene terminata ; qua licet cases coInprehens non siedulo persequatur, itamen comprehensos satis perspicue excludat. Αphorismus 68. In legibus tamen atque edictis ordinariis es, politicis,in quibus,ut plurimum, nemo Iuris con sultum adhibet, sed seuo sensui considit, omnia su-sius explicari debent, ct ad captum vulgi, tanquam digito, monstrari. Aphorismus 69. Neque nobis prologi legum, qui inepti di habilisunt,m leges introducunt disputantes,non jubentes , utique placerent, sipriscos moresferre possemu . Sed prologi isti legum plerunque sui nunc fiunt tempora ὶ necessario adhibentur, non tam ad explicationem legis,quam instar suasionis,adperterendam legem in comitiis. es, rursuae ad satisfaciendum populo. Luantum fieripotestamen prologi evitentur, , lex incipiat is jus sione. Aphorismus 7 O. Intentio sententia legis, licet ex praefationibus S praeambulis lut loquunturi non male
quandoque eliciatur; ait men latitudo aut exte-ssio ejus ex iliis minime peti debet. Sape enim prae- ambulum arripit nonnulla ex maxime plau-
612쪽
uegi DE Aus M. SCIENT. Abibbm ct speciosis ad exemplum , cum lex tamen multo plura complectatur: Aut contra, i ex restringit se limitat complura, cujus limitationis rationεm in praeambulo inseri non fuerit mpQ. Luare dimensio fi latitudo legis ex cotipore legis petenda. Nam praeambulum,sepe avi
Aph sitius TI.υ vero genus perscribendi leges valde visitosium. Cum scilicet casus, ad quem lex coctimat, fuse exprimitur in praeambulo, unde praeambulum inseritur se incorporatur is legi: Κuod is
obscurum est, ct minus tutum: quia non eadem adhiberi consuevit diligentia in ponderandis fiexaminandis verbis praeambuli, qua adhibetur in corpore ipsius legis. Hanc partem de incertitudine legum, quae ex mala descriptione ipsarum ortum habet, la-sius tractabimus, quando de interpretatione le- .gum postea agemus. Atque de descriptione legum obscura haec dicta sinu Iam de modis enucleandi juris dicendum. De modis enucleandi juris, & tollendi ambigua. Aphorismus 72.
Modi enucleandi juris, ct tollendi dubia,
quinquesunt. Hoc enim fit, aut per perscriptiones judiciorum: aut per scriptores authenticos: aut per libros auxiliares: aut per praelectiones: ut per responsa sive consulta prudentum. Hacmnia, si bene instituantur, praesto erunt magna egum obscuritati subsidia. De
613쪽
La AgR VIII. 'De perscriptione judiciorum. Aphorismus P . Ante omnia, judicia reddita in curiis supremis is principalibus, atque caussis gravioribus, praesertim dubiis, quaque aliquid ιabent dissicultatis, aut novitatis, diligenter se eum fide excipmnto. Iudicia enim anchorae legum sunt, ut leges Reipub. Aphorismus 74. Modus hujusmodi judicia excipiendi, O, inscripta reserendi, talis esto. Casus praese, judicia ipsa exacte perscribito. Rationes judiciorum, quas adduxerunt judices, aluito: Casuum, ad
exemplum adductorum, auctoritatem, cum casibus principalibus, ne commisceto: De advocato
rum perorationibus, nisiquidpiam in iis fuerit admodum eximium, sileto. Aphorismus 7s. Personae, qua hujusmodiju licia excipiant, ex advocatis maxime doctis fiunto,ct honorarium liberale ex publico excipiunto. Judices ipsi ab huy modi perscriptionibus abstinento: ne forte opinionibus propriis addicti, ct authoritate proin priafreti, limites reserendarii transtendant. Aphorismus 76. Iudicia ilia, in ordine o, serie temporis, dia
gerito: non per methodum es, titulos. Sunt enim scripta e semodi,tanquam historiae, aut narrationes legum. Neque solum acta ipsa,sedcttempora ipsorum, judici prudenti lucem pra-
614쪽
DE A uo M. SCIENT. De scriptoribus authenticis. Aphorismus 77. Ex legibus ipsis, qua, jus commune consi- ruunt: deinde, ex constitutionibus e statutis: tertio loco ex judiciis perscriptis, corpus luris
tantummodo constituitor. Praeter ilia, alia authentica, aut nusta sunto, aut parce recipitinior.
Aphorismus 78. Nil tam interes certitudinis legum, me qua
nunc tractamu3ὶ quam ut scripta authentica intra fines moderatos coerceanrur ,'facessat multitudo enormis Auctorum oe Dochorum in Jure ;. unde laceratur sententia legum. Iudex tattonitus, processus immortales, atque advocatus ipse, cum tot libros perlegere fi vincere non
possit, compendia sectatur. Glossa fortasse aliqua
bona; ex scriptoribus classici S pauci, velporius scriptorum paucorum pauculae portiones, recipi possint pro authenticis. Reliquorum nihilominus maneat in nonnulim in Bibliothecis, ut eorum tractatus injiciant judices, aut advocati, cum opusfuerit: Sed in causis agendis, in
foro citare eos non permittitor, nec in auctorita tem transeunto.
De libris auxiliaribus. Aphoi sinus 79. At scientiam luris, & practicam , auxiliaribus Lbris ne nudanto, si polim insimunto. Ii sex in genere sunto , Institutiones: De ve Iborum significatione: De regulis juiis: Antiquitates legum: Summae: Agendi formulae. ApEO
615쪽
Aphorismus 8O. Praparandi sunt juvenes, o, novitii, ad mentiam is ardua juris, altius m commorius haurienda, ct imbibenda, Drmstitutiones. Institutiones istas ordine claro se perspicuo componiato. In istu ipsis universum jus privatum percurrito : non alia omittendo, in aliis plus satis immorando , sed ex singulis quadam breviter delibando , ut ad corpus legum perlegendum accessuro nil se ostendat prorsus novum, sed leva aliqua uotιone praceptum. Ius publicum in institutionibus ne attingito, verum illud ex fontibus iasis hauriatur. Aphori simus 3I.
Commentarium de vocabulis juris conficito. In explicatione ipsorum, ct sensu reddendo, ne curiose nimis aut laboriose versator. que enim hoc agitur, ut definitiones verborum quaerantur exacta, sed explicationes tantum, qua legendta juris libris viam aperiant faciliorem. Trachaluin autem sum, per literas alph beti ne digerito. Id indici alicui retinquitosed collocentur vivemba, qua circa eandem rem versantur; ut alterum alteri sit uvamento ad intelligendum. Aphorismus 82.
Ad certitudi noni legum facit I quid aliari
Tractatus bonus oe diligens de diversis Regulis Juris. Is dinuo est, qui maximis ingeniis, ct
prudentisvnis Iureconsultis, committantur. Neque enim placent, qua in hoc genere extant. Colligenda autem sunt regulae, non tantum no-
τε , ct vulgata, sed is alia magis subtiles se
616쪽
Dε Aus M. SCIANT. recondita, qua ex leounn ct rerum judicatarum harmonia extrahi possint; quales in rubricis optimis quandoque inveniuntur: suntque dictamina generalia rationis , qua per materius legis diversa. percurru dit, fistunt tanquam Saburra Juris.
Aphorismus 33. At singula Iuris, scita aut placita , non inte kgantur pro regulis, ut fieri selet satis imperite.
Hoc enim si reciperetur, aeuot leges, tot regulae. Lex enim nil aliud, quam regula imperans. Rerum eas pro regulis habeto, informa ipsi ju-i stitia harent: unde, ut plurimum, per jura civilia diversarum Rerumpubl. eadem regulae feret reperiuntur, ni orte propter relationem ad Iormas politiarum variθnt. Αphorismus 82. Post regulam, brevi o solido verborum complexu enuntiatam, aliciantur exempla isdecisiones casivum, maxime luculenta ad explici'- tionem si distinctiones, , exceptiones a M limitationem ; cognata ad ampliationem eyusdem regulae.
Aphorismus 8s. Recte jubetur ; ut non ex regulis jus sumatur ;sed ex jure, quod est, regula t. Neque enim ex verbis regulae petenda est probatio , aesesset textus legis. Regula enim legem at acus nautica polosin indicat, non statuit. , Aphorismus 86. Prater Corpus ipsium Juris, juvabit etiam Antiquitates Legum invisere, quibus licet evanuerit
617쪽
LIBER VIII. . S Irit Amoritas, manet tamen Reverentia. Pro Adtiquitatibus autem Legum habeantur Scri-Pta circa Leges ct Judicia si υe icta fuerint edi-x- ,sive non, qua ipsum Corpus Legum tempore pracesserunt. EarumsiquidemIactura facienda
non est. Itaque exus utriasma quaeque ex ci- p.ro multa enim invenientur inania is frivolat eaque in unum volumen redigato: De antiquae Fabulae, ut loquitur Trebonianus, cum Legibus iasii misceantur.
Aphorisnus 87. Prachicae vero plurimum interes, u/ Jus uni versum digeratur ordine in Locos Titulos ;ad quos si ito Orout dabitur occasic recurrere quis possis, veluti in promptuarium paratum ad prasentes usin. myusmodi Libri Summarum,
ordinant Jarsa, ct abbreviant fusa ct proli
xa in Lege. Cavendum autem est, ne Summae si reddant homines promptos .d Practicam, cessatores in scientia ipse . Earum enim ossicium es tale, ut ex iis recolatur jus, non perdiscaturis Summae autem omnino magna diligentia, fide.
se judicio sunt conficienda, ne furtum faciant legibus. Aphorismus 88.
Formulas agendi iuversas in unoquoque genere colligito. Nam'practicae hoc interest ;certe pandunt ilia oracula , occulta Legum. Sunt en m non pauca, qua latent in legibus: At
in formulis agendi, melius m fusim perspiciuntur ; instar pugni,'palmae.
618쪽
Aphorismus 89. Dubitationes particulares, qua de tempore in
tempus emergunt,dirimendi aliqua ratio iniri d bet. Durum enim eis, ut ii, qua ab errore cavere cupiant, ducem via non inveniant, verum ut acyus ipse perarizietur , neque sit aliquis ante rem peractam juris pranoscendi modus. Aphorismus 9O.' Responsa prudentum, qua petentibus dantum de juresve ab Advoeatis, sive a Doctoribus,
tanta valere auctoritate , ut ab eorumsententia
judici recedere non sit licitum, non placet. Jura a juratis judicibus sumunto. Aphorismus 9I. Tentari judicia per causas ct personas fictas, ut eo modo experiantur homines qualis futura sis legis norma, non placet. Dedecorat Majestatem Legum, pro pravaricatione quapιam censenda est. Iudicia autem aliquid habere ex scena, deforme est. Aphorismus 92.
Iudicium igitur solummodo tam judicia, quam responsi ct consulta sunto. Illa de litibus pendentibus; hae δε arduis juris quaestionibus,n thesi. Ea consulta, sive in privatis rebus, Inve in publicis, a judicibus ipsis neposcito, id enim si fiat, judex transeat in advocatum, seda Principe, aut Statu. Ab illis ad judices
demandentur. Judices vero, tali auctoritate freti, disceptationes advocatorum, vel ab hu,
quorum interes, adhibitorum, vel a judicibus
619쪽
L 1 AER VIII. Issi i , si optusit , assignatorum , c, argumenta
ex utraque parte, audiunto, c, re deliberata ius expediunto , , declaranto. Consulta hujusmodi inter judicia referuulo is edunto, o, paris auctoritatis sunto. De Praelectionibus. Aphorismus 9 . Praelectionibus de jure, atque exercitationes eorum , qui juris sudiis incumbunt , ct operam' dans, ita instituuntor es ordinanior, ut omnia tendant a quaestiones controversias de jure, sedandas potius, quam excitandas. Ludus enimi ut nunc siil fere, apud omnes instituitur, Sa peritur, ad altercationes, & quaestiones de jure multiplicandas, tanquam sentandi ingenii causa. Atque hoc vetus es malum. Etenim etiam apud antiquos gloria fuit , tanquam per sectas ct factiones, qua sιones compluresφJuIe, magis fovere, quam extinguere. Id nefat, pro
De Vacillatione Iudiciorum. Aphorismus 9 . Vacillant judicia, etet propter immaturam ct
praefestinam lententiam; vel propter aemulationem curiarum;vel propter malam ct imperitam perscriptionem judiciorum, mel propter viam praebitam ad rescissionem eorum nimis facilem& expeditam. Itaque providendum est, ut judicia emanent, matura deliberatione prius habita, atque ut curiae se invicem revereantur,
atque ut Judicia perscribantur fideliter & prudenter: utque via ad rescindenda judicia,
620쪽
sso D E A u o M. SC IENT.st archa, confragosa, ct tanquam muricibus strata. Aphorismus 'I. Si judicium reddimm fuerit de casu aliquo in aliqua curia Principali, ct similis casus intervenerit in alia curia, ne procedito ad judicium , antequam fiat consultatio in Collegio aliquo judicum majore. Iudicia enim redoeta
s forte rescindi necesse sit, saltem sepeliuntor
Aphorismus sis. Vt curiae de iurisdictione digladientur, se conflictentur, humanum quiddam ess ; eoque magis, quod per ineptam quandam sententiam quod boni & strenui sit judicis, ampliare jurisdictionem curiae in alatur plane ista intemperies , ct calcar addatur, ubi frano opus est. Vt
vero ex hac animorum contentione, curiae, judicia utrobique reddita qua nil ad jurisdictionem pertinentin libenter rescindant, intolerabile malum, ct is Regibus, aut Senatu, aut Politia, plane vindicandum. Pessimi enim exempli res est, ut Curiae, qua pacem Iubditis praestant, interse
Aphorisinus 97. Non facilis esto aut proelivis ad judicia rescindenua aditus per appellationes, aut impetitiones de errore, aut revisus, ct similia. Ra-ceptum apud nonnullos es, ut iis trahatur ad sorum superius, tanquam res integra: Judicio in-M dato seposito, se plane suspenso. Apud alios vero, ut judicium ipsum maneat influo vigore ,sed