장음표시 사용
601쪽
L1BER VIII. s rressatem, non tantum nova delicta puniendi,sed etiam poenas a legibus constitutas pro delictis veteribus augendi, si casus fuerint odiosi ,-enormes, modo non sim capitales. Enorme enim tanquam novum est.
Aphori sinus S. Habeant simibter curiae praetoriae potestatem, tam subveniendι contra rigorem legis , quam supplendi defectum legis. Si enim porrigi debet
remedium ei, quem lex praeteriit, multo magis ei, quem vulneravit. Aphorismus 36. Curiae ista consoriae'praetoriae omnino intra casus enormes & extraordinarios se continento , jurisdictiones ordinarias invadun-ro ; ne forte tendat res Supplantationem legis, magis quam ad supplementum. Aphorismus 37. Jurisdictiones ista in supremis tantum curiis
residento, nec ad inferiores communicentur. Parum enim abest a potestate leges condendi, pote-flas eas si plendi, aut extendendi,aut moderandi. Aphorismus 38. At curiae ilia uni viro ne committantur, sed ex pluribus constent. Nec Decreta exeant cum silenti Oilia judices sententiae sua rationes adducunt, idque palam, atque adstante corona : ut
quod ipsa potestate sit liberum, fama tamen Oexistimatione sit circumscriptum. Aphorisimus 9. - Rubricae sanguinis ne sunto; nec de capitalibus, in quibuscunque curiis,nisi ex lege nota
602쪽
17r. D E Au a M. S CIEN T. certa, pronunriatio. Indixit mortem Deus ipse
prius: postea inflixit. Nee vita eripienda nisiei, qui se in suam vitam peccare prius nosset.
Aphorismus ΑO. In Curiis Censoriis calculum tertium dato, ut Iudiribus non imponatur necessitas, aut absolvendi, aut condemnandi; sed etiam ut non
liquere pronu are possint. Etiam censbria non tantum poena, sed , nota esto : Scilicet, q1 non infigat supplicium, sed aut in admonitionem desinat,aut res ignominia levi ct tanquam
rubore castiget. Aphorismus ΑΙ. In Curiis Censoriis, omnium magnorum criminum, scelerum, actus inchoati, m medii , puniuntur, licet non sequatur effectus consummatus: Isique sit earum curiarum usus vel maximin: eum ct severitatis intersit, initia scelerum puniri is se clementia, perpetrationem eorum Duniendo actus mediosὶ intercipi. Aphorismus 42. - Cavendum in primis, ne in Curiis Praetoriis prabeatur auxilium in casibus, quos Lex non tam omisit, quam pro levibus contempsit, aut pro odiosis remedio indignos judicavit. Aphorismus 43. Maxime omusum interes certitudinis legum
de qua nunc agimuουὶ ne Curiae Praetoriae immmescam ct exundent in tantum, ut pratextu ritaris lesum mitigandi, etiam robur se nervosi incidavἔ, aut laxent ue omnia trahendo ad arbitrium.
603쪽
Decernendi contra Statutum expressum ,sub NID AEquitatis praetextu , curiis Praetoriis Ius neeso. Hoc enim se et, judex prorsus transiret in legis latorem, atq; omnia ex arbItrio penderent. Aphorismus 4F. Apud nonnullas receptu n es , ut Iurisdictio, qua decernit secundum aequum bonum , at que illa altera , qua proce*t secundum jus stri-Ehiam , iisdem curiis deputentur: apud alios autem , ut diversis , omnino placet curiarum separatio. N ue enim servabitur distinctio casuum,
se at commixtio jurisdictionum: Siaarbitrium
Aphori sinus 46. Non sine misia in usim venerat apud Romanos album praetoris, in quo prasicrist, ct pubi cavit , quomodo ipseIsu dicturitis esset. aeuo xemplo judices in curiis praetoriis, Regulassibicertas, quantum fieripotestin proponere, e quo publice aggere debent. Etenim optima est leX, qua minimum relinquit arbitriojudicis; optimus Iudex, qui minimum sibi. Verum de curiis istis fusius tractabimus, cum ad locum de judiciis veniemus; obiter tantum jam locuti de iis, quatenus expediant,& suppleant omissa a lege. De Retrospectione Legum. Aphorismus 47. Es , aliud genis supplementi casuum Ο- missorum,cum lex legem supervenit, atq; ut
casus omissos trahit. Id sit in legibus seve statu
604쪽
374 Da Aus M. SCIENT.tis, qua retrospiciunt, ut vulgo loquuntur. Cmjud generis leges raro, , magna cum c utione , sunt adhibenda: neque enim placet Janus in legibus.
qui verba, aut sententiam legis, captione fisTaude eludit , circumscribit, dignus es , quia lege sequente innodetur. Igitur in casibus,saudis , evasionis dolosae juctum est, ut leges retrospiciant, atque altera alteris in sub diis sint , ut qui dolos meditatur, , eversionem
legum praesentium, saltem a futuris metuat. Aphorismus 49. Zeges qua actorum initrumentorum ve-rav intentiones contra formularum aut solennitatum d ectus roborant c, confirmant, rectissia me praeterita complectuntur. Legis enim, qua retrospicit, vitium vel prae uum est, quod perturbet. At huyusimodi leges confirmatoriae ad pacem , stabilimentum eorum, qua transacta sunt,ssectant. Cavendum tamen est, ne conve tantur res judicatε. Aphorismus JO. Diligenter attendendum , ne ea leges tam tum ad praeterita respicere putentur, qua anteacta infirmant: sed, ea, qua futura prohibento remingunt, cum praeteritis necessario connexa. Heluti, si qua lex artificibus aliquibus intericat , ne mercimonia sua in posterum vendant : hac sonat in posterum , sed operatur in praeteritum: Neque enim illis alia ratione victum quarere jam integrum est.
605쪽
Aphorismus sI. Tex declaratoria omnis, ticet non habet verba de praeterito, ιρmen ad praetet ita, ipsa vi declarationis , omnino trahitur. Non enim tum
incipis Interpretatio cum declaratur, sed sic sur tanquam contemporanea ipsi legi. Itaque leges declaratorias ne ordinato, nisi in casibin , ubi leges cum Iustitia retro sipicere possint. Hic vero eam.partem absolvimus,quae tractat He incertitudine legum ubi invenitur lex nulla.
Iam dicendum est de altera illa parte, ubi scilicet lex extat aliqua, sed perplexa, & obscura.
De obscuritate legum. Aphorismus J2. Obscuritas legum, a quatuor rebin originem Hucit: velas accumulatione legum nimia, pra fertim admixtis obsoletis: vela descriptione ea- . Tum ambigua , aut minus pers*icua, inluci-- : velis modis enucleandi juris neglectis, aut non bene institutis: vel denique, is contradictio-De o, vacillatione judiciorum.
Aphorismus I . Dicit Propheta ; pluet super eos laqueos. Non sunt autem pejores laquei, quam laquei legum , prasertim poenalium ; Si numero immensa, ct temporis decursu inutiles, non lucernam pedibus prabaant , sed retia potius objiciant Aphorismus I . Duplex in usum venit statuti novi condendi . ratio. Altera, statuta priora circa idem su*ecti
606쪽
176 Da Αua M. SCIENT.ctum confirmat se, roborat ; dein nonnucta adit aut mutat. Altera abrogat , de Iet cunctqua ante ordinata sunt, is, de integro legem ni Vamo, uniformem substituit. Placet pineri ratio. Nam ex priore ratione, ordinationes deranium complicata , perplexa: ct quod instat visursane, sed corpus legum interim reditu vitiosum. In posteriore autem major certe est adhibenda diligentia, dum de lege ipsa Iiberitur ; Et anteacta scilicet evolvenda, spensitanda, antequam lex feratur: Sed optime procedit per hoc legum concordia in futurum. Aphorismus JJ.
Erat in more a Athenienses, ut contraria legum capita qua antinomim vocantὰ quotannis a sex viris examinarentur, i, qua reconci' liari non poterant, proponerentur populo , ut de illis certum aliquid statueretur. Ad quorum
exemplum ii, qui potestatem in singulis Politiis
legum condendarum habent, per trieranium, aut quinquennium, aut prout videbitur, antinomias retractanto. Ea autem a viris, ad hoc δε-
legatis , prim inspiciantur , ct praeparentur, sedemum Comitiis exhibeantur, ut quod placuerit,
per suffragia bibatur oe figatur. Aphos mus J6.
Neque vero contraria legum capita reconciliandi, se omnia lut loquunturin salvandi, per disinctiones subtiles, quassas, nimisseduis
aut βnxia cura esto. Ingenii enim lac tela est: Atque utcunque modestiam quamdam , reverenςiam praese ferat, inter noxia ramen cens
607쪽
Ling R VIII. 377da es ; utpote qua reddat corpus universum legiam varium , ct male constitum. Metiim es prorses , ut succumbant deteriora, ct meliorassent sola. Aphorismus IT. Obsoletae leges, qua abierunt in desuetudinem , non minus quam antinomiae ρroponantur , a delegatis ex ossicio tolienda. Cum enim statutum expressum regulariter desuetudine non abrogetur, fit ut ex contemptu legum obsoletarum s nonnulla auctoritatis Iactura etiam in reli quis: Et sequitur tormenti istud genud Mezentii, iat Leges vivae in complexu mortuarum perimantur. Atque omnino caisndum est a Gangraena in legibus. Aphorismus J8. Cuin se in legibus , itatutis obsoletis, nee
noviter promulgatis ; curiis praetoriis interim contra eas decernendi jus so. Licet enim non male dictum sit, neminem oportere legibus esse sapientiorem tamen inteligatur hoc de legibus,
cum evigilant , non cum dormitant. Contra recentiora vero statuta qua juri publico nocere deprehenduntur non utique praetoribus, sed regibus sanctioribus consiliis , ct supremis
potestatibus, auxilium ρ bendi Ius esto: earum executionem per edicta aut actassendendo, δε- nec redeant comitia, aut hujusnodi coetus, qui potesatem habeant eas abroga'di, ne salus populi interim periclitetur. Deno
608쪽
1 8 DE Aus M. SCIENT. De novis digestis legum. Aphorismus I9. Luod si leges alia super alias accumulatae,
in tam vasa excreverim volumina , aut tanta confusione laboraverint, ut eas de integro retraactare, , in corpQ sanum S habile redigere, ex
Vt ; id ante omnia agito, atque Opsos ejusmodi opus heroicum esto: Atque auctores talis ο-
peris, inter legi satores, ct instauratores, rite o
Aphorismus 6Ο. Hujusmodi legum expurgatio ,-digestum
novum, quinque rebus absolvitur. Primo omit. tantur obsoleta, quae Justinianus antiquas fabulas vocat. Deinde ex antinomiis recipiantur probatissimae, aboleantur contrariae. Tertio homotonomiae, sive leges, quae idem Enant, atque nitaliud hunt, quam iterationes ejusdem rei, CX pungantur; atque una quaepiam ex iis, qui maxime es perfecta, retineatur vice omnium.
Luarto, si qua legum nihil determinent, sidquaestiones tantum proponant,ea g relinquant inderisim, similiter facessant. Poctremo, qua Ves bosae inveniuntur, , nimis prolixae, contrahantur magis in arctum. Aphorismus 6 I. Omnino vero ex usu fuerit, in novo digesto legum, leges proj ure communi receptas , qua tanquam immemoriales fiunt in origine sua, atque ex altera parte statuta de tempore in te pus superaddita, seorsum digerere S eo on re : Cum in plurimis rebus, non eadem sti, m Dra
609쪽
L 1 AER VIII. Π' jure dicendo, juris communis oe statutorum interpretatio, se admini Iratio. Id quodscit Trebonianus in digesto codice. Aphorismus 62. Verum, in huJ modi legum regeneratione,
atque structura nova veterum legum atque librorum, legis verba prorsin se textum retineo, licet per centones o, portione, eXiguas eas excerpere necesse fuerit: Ea deinde ordine contextato. Et si enimfortasse commodius, atque etiam, si ad restam rationem rejicias, melim hoe transigi posset per textum novum, quam per hujusmodi consar atronem ; tamen in legibus , non tam stylus, , descriptio , quam auctoritas, ct hu- Iu patronus aritii Mnas,ssectanda est. Alia. videri possit hujusmodi opus scholasticum potius quiddam, methodus , quam corpus legum imperantium. Aphorismus 63. Consultumfuerit in novo digesto legum, v tera volumina non prorsus deleri, in oblivionem cedere, sed in Bibliothecis saltem manere ;licet usus eorum vulgaris se promiscum prohibeatur. Etenim in causis gravioribus, non abs re fuerit, legum prateritarum mutationes, Ss ries, constulere , in picere ; ac certe solenne est, antiquitatem praesentibus adspergere . Novum autem huyusmodi corpus legum ab iis, qui inpolitiis singulis habent potestatem legislatoriam, prorsus confirmandum est: ne forte pratextu veteres leges digerendι, leges novae imponantur
610쪽
sgo Da Aus M. SCIENT. Aphorismus 64. Optandum esset, ut huy modi legum instam ratio istis temporibus suscipiatur, qua antiquioribus, quorum acta se opera tractant, literis o rerum cognitione prastiterint. Luod secus in opere Justiniani Infelix res namque est, cum ex udicio m delectu aetatis minus prudentisse erudita antiquorum opera mutilantur, se recomponuntur. Veruntamen sepe necessarium est, quod non optimum. Atque de legum obscuritate, quae a nimia &confusa earum accumulatione ni, haec dicta sint. Iam de descriptione earum, ambigua &obscura, dicendum. De descriptione legum perplexa, c, obscura. Aphorismus 6J. Descriptio legum obscura oritur, aut ex loquacitate & verbositate earum s aut rursus ex brevitate nimia; aut ex prologo legis cum ipso corpore legis pugnante. Aphorismus 66. De obscuritate vero legum qua ex earum descriptione prava oritur, Jam dicendum es. Loquacitas , qua in perscribendo leges in u=m venit, ct prolixitas, non placet. Neque ὸnim, quod vult ct cupit, usio modo assequitur, sed contrarium potius. Cum enim caseussingulosparticul
res verbis appositis ct propriis ρεν sequi ct exprimere contendat, mayorem indesserans certitudinem, e contra quasiones multiplices parit de verbis ; ut difficilius procedat interpretatio se