장음표시 사용
21쪽
thΤ.dui temperatam habitant zonam secundi, Germana vero, qui subsithida edes s 1, , uiti si imitii cunt, es quae apud talos medicamenta sunt, apud hos alimenta Me. tabello te antio ocimi semen in hiulcas parietum rimas vento delatum edeepiM, h. itiisse, i em a mulierculis pensilibus in hortulis opaco loco rigatum, excultum qi, Austati ii illud gradum tertium attingere, hoc vix primum videbatur, sub eodem enim isto sid quid contingat ubi omnia varia iunt, alias vel tyronibus iudicanda relinquo , num ignoro quomodo suas partes tu i possint Vel ad abolendam hanc controue saeus timenda fuerant loca, situs, terrae, di cultus: ne ignara medicorum turba haec ut aedillo delapsa exacta sme obseruantes, falleretur . Sed quia mei instituti non est, &adi de confutanda pluribus verbis uti opus esset, quam prssens exigat speculatio,omitte Due, latius enim loquemur de iis, quum de simplicium viribus conscribemus , hi qua tib antiquis & recentioribus medicis de qualitatibus diista sunt , nostris principiis a
primae qualitate ne mereandis. Cap. V. E n V e , gook veterum doctrina expatiata est, alia vero experimenta,
quae non a manifestis qualitatibus euertiunt, antiquos latuere, & quae cognoscuntur nulla ratione, & methodo sunt inuenta, sed a diuinania' x di peritis hominibus, doemonibus, casu, somnio, vaticinio, ab anima- Vn τ 1ibus ti eiusmodi alio modo adinventa esse tradunt medicorum histo Diuimus enim multa in praefatione, quae ab animalibus edidic
lini: Ad rabidi eatiis morsum remedium Craculo repertum narrat Plinius cynotho da & alia, quae superuacuum duco recensere,&in his recentiores Omnes consenuer ut
sed nos ne videamur investibulo huius disquisitionis commorari, non prius cessabiamus, quam nitemur eo aspirare, si minus liceat, in intimos recessus, & penitissima naturae atrii loca penetrare, ubi perennes, uberrimiq ; sontes abstrusarum rerum emanantes diuina siducia,quae neminem ad bene agendum destituit, nostrae audaciae blandiatur. Ad o ς igitur accingamur, remq; breui sermone perstringamus. Sed vi perspicua magis & nitida nostra praecepitio reddatur, diuisionem nostro more proponemus. Her barum manifestae aliae, occultae aliae sunt qualitates: manifestas frigidi, humidi, calidi,&scei esse iani diximus Nos primum de his differemus, quibus coniecturis cognosci queant,&aliterquam usqua alibi,aut a quopia obseruatumst,scilicet ab earu alimeto, mox de occultis loquemur. Sed prius in mentem ea reuocare opus est, quae in humans nostrae physiognomoniae libris diximus, docuimus enim, quod ex alimentis, quibus imbuuntur pueri a nutricibus, emanabant mores: nam vitia & virtutes nutricum pueri cum lacte hauriunt, nec solum in hominibus ide ne hire, 1ed aliis animalibus . Venatores, qui generosam canum sobolem conseruare cupiunt; non patiuntur alienis uberibus ali, quoniam Iac, &spiritus maternus longe magis ingenii, & incrementa corporis auget V aticos canes ut celeriores fiant, Oppianus ceruorum, aut dorcadum uber ibus alendos censet. Troglodytae populi seri sunt, quod non a parentibus, sed ab animalibus alantur. In libris nostris de agricultura explanatae notitiae est surculos, qui in eruntur ex subiecto stipite cum alimento trunci qliaritates suscipere. Sic planta pluri-rimum interest quo alimento alatur. ut plus, minus calefaciar, humectet.Quae igitur in residibus udis nascuntur, ampla forma sunt, caules eculento, laeui, & tereti, folio nu meroso & rotundo, friustu insipido, in odoro, & escolori, gracilibus radicibus, & en iis .iribus: Haec eus inplici coniectatione frigida, &humecta pronuntianda. Quae vero in paludosis, anguloso caule, obsequioso, fractu contumaei, fronde laci mala neruosa, villosaq; , radiee magna, odoratula, viribus vegetioribus,qualitate frigida, di ii γ
22쪽
ca. ΤΛ maritimis crepidinibus, angustis solds, quam plutime deficiens fructu, radice, &semine, caule molli, floribus tussis: frigidas siccae naturae. In litoralibus, quae maris aestus allui fruticosa specie, caule humili, lanuginoso, albicantibus seli)s,teretibus,te neris, semine ruiso, odorata, sed calida, siccaq;. At pinguis soli alumna, spetie ani
pla, pingui, hilariq; , caule turgenti, laeui, foliato multum, folio rotundo, crasso, larui, fructu carnoso, molli,& pariam intus ligno , complesione calida, & humida. Contra: macri soli incola exili specie, macilentaq; s caule neruoso, hirsuto, tondeangusta, diia vi laciniata, neru sa; hispida, foribus Iuleis, calida & sicca, tenuisq; essentiae . Me diocris vero ex utrarumq; figura, & dote composita est. Si in arenis nascatur, plerum macra, lignoso caule, exili, hirsuto, solio pusillo, duro, radice lignosa dura, calida, s caq;. Quae in asperginosis limbis vetus Otum parietum vel complutis ruderibus lignoso caule, fronde parua oblonga crenata, odore immanifesto, & plerunq; sterilis, frigidae, & sccae qualitatis ex aqua & terra: nam sicut calida aridaq; aridis locis & sterilibus magis, es adhuc magis calefacit, & arefacit, sic t n aquis sata, obtunditur eius facultas Huc accedit neglectus, & cultus stirpium: nam sera planta rudi & tristiore specie nascitur, caule exili, macilento, lignos , angulose, neruosoq; , fronde dura,si rata, hirsuta, numerosa, angusta, crenataq; , scire pusillo, diluri coloris, odorisq; , fruetu aspero, intus ignos , odorato, rasice, praedura, breui, viribus praesignibus, natura frigida ,s cm: Mitis vero planta viuido peram Cerio, & Iasciuo aspectu,caule pingui,laeui,vdo foliato, fronde molli, crassa, rotunda,ltaui, fi re maiori, hilari, atrotarenti, vibrantioris halitus fructu copiose, dulci, vesco, indoro, radice varie divaricata, sed viribus imbe- csilotitiu humida , ct calidae nature, pingui iam descriptae tota facie non absimilis sitimi enim cibo sylvestris planta, &aquoso satiata, in humidiorem, calisioremq; abit qualitatem, eadem orbata culto, & esuis locis translata in pristinam cedit naturam, eali ara, ctam. Tandem ut eduliorum,di potuum copia humana mutatur comploio, seseli qualitate in plantis eadem euenire neutiquam dubitamus pronunciate. Eae ka secundo prodiimo libro cumulatissime dabuntur VOD EX NATALI SILO PLANTA RV M VIR A a. Assis mi VI. X terra odis subditis parallelis, ubi nastuntur phantae, seduli inspecto res ex extima facie poterunt interna scrutari secreta. Sed meminisse oportet, quid olim in nostris physiognomonicis dictum est , dine eo reuocetur lector, huc dutiimus repetenda E diuersis coeli climatibus maiores nostri diuersos hominum mores conijcieban t; nam secv nduclimata genus efficiebant S mores, unde sgnatae regioni propriam in dolem, & proprias animi propensiones statuebant, ut cui tale corpus inesset, & talem animam possidere necesse foret,& secundum climatum regi numq; varietatem, homi nummores variari, ut qui Meridies subiacent, crispis capillis solent,corpore breui,gracilioribus cruribus, animo leui,&mendaci. Arcto qui subiacent, corpore amplo, catapillo prolixo, colore albo , crassis cruribus, carne laxa ,& ventricos, sed animo effert, simplices, & stolidi. Sic medianis regionibus media signa&mores. Haec nos pressus nostram phvtognomonicam transferentes, per climata habitus, & Vires divisimus, ut tali regio ni, tales vires corresponderent. Fervidorum locorum indigena plantare
torrido, & macilento habitu erit, stipite gracili di contorto,& squalos acute obsito, - 1ijs crispis, fructu odorato, calida, Vridaq; facultate, tenuiorumq; partium. Quae sub Aquilo ne procero caudice surgit, en odi, recto, crasseq; solio promisso, laeui pauci, vel tetri odoris, ignauis viribus torpet, sed gelidae, & rigentis naturae . Accedit de situ di cendum, geri enim aetheris vices: nam planities,colles,& valles cadum committant,' quae
23쪽
4 erelorum ratione sunt, situs obtundit, &humida efficere potest; Maridi hosnM J J o hi motitium inquilina strigosa, & tristi facie, breui corporis forma, hosti, solio paruo disiecto, fructu sapido, vi praestantiori. Campestres
Thia hilati uultu. caule rotundo, laeui &jnitido, sol ijs rotum dis crebris Iseu tu ere fi suo; do. Here dincidit cura mediae regionis alumna: Conuallium umbrosa itim sobolas , pallenti A veluti morboso aspectu est, & tumida sorma, attollitur proee io, di Habro caule, tenero, & enodi,diti selio tum scetura, amplo, carnoso, m li. obibis fructu amplo, insipido, inolidoq; I, radice magna, fungola: sed irritae vires, humidae es frigidae qualitatis . Ex his composita erit, quae t n collibus nascitur.
X his primis qualitatibus aliae succedunt,utes maiores nostro diximus docuisse: Succurrit ex nostra Physiognomonia argumentuli quo unius Aristotelisdoctrina ex ducibus, Vel ali; passionibus aliarinferri possct criniectari vis pauperest, ergo blandus u Si cognoscimus hominem
uitam , iracundum , di immorigeratum , possumus continuo inferre hunc inuidiae nota non calere,&s in eius vultu invidiae notae titillae appareant . Hunc modum Dialectico ascripsit: nam tria illa, ut priora,& antecedentia, &ex his postea c clusio intertur. Vnde Phytopta quu Bijs coniecturis herbam calidam esse cognouerit, eandem odorare, & tenuium parti tunesta poterit Sillico in 1erte quod urinam mouere possit: nam calida concoctu 1acilia sunt, odor nullam gerit conpulentiam, & quae concoetu secisa, facillime etiam urinam ciere possunt, vesres calida
admodum uim obtinet calefaciendi . de urinam pro monendi a Quae calorem possident nostro quamsimillimum puri mouendo , ac immaturorum concoctiomem moliendo idonea sunt: nam vernaculum corpors humorem nec adaugent, nec minuunt, sed
fouent, asci titiumq; in spati)s receptum digerunt, di alia, quorum medicorum libri reserti su nt, ob id consultius omittemus. ῬE SI MI TITUDINE, A RERUM o C c V L T Aspruris ales agnos viserata. Cap. VIII. AM ad modum deuentum est hactenus cunctis intentatum , &quem mariae eintendim , quo quisq; quasi consiliorum natu hae particepues apparentibus in acie smilitudinibus arcanas dotes assequi possit. Erat enim in humana Physiognomonia per apparentem morem diiudicandi modus, ut quibus moribus. se quisquam exercendo praefiguraret; tales ei mores inesse pronuntiabant. Vt squispiam sapissime oculos sucium adduceret .salacem indicabant, quippe concumbentes oculos sursum attollunt , ct si quis eum natura vultum prasefert, quem irati solent, iracundus censebitur ,1rc hilari, incesto, seuero, austero, tristes,& ludibundos iudicabunt. Pulchros facie ani tuo & moribus pulchros; contra deformes & monstra in corpore, sic animo deformesct moniti a dicebant. Vultus similitudo itid est eordis. In uultu similitudo magnificetia, auaritiae, probitatis, improbitatis, vigilantiae &ignauiae, ansietatis ressu dij apparet. Ex smilitudine partium animalium internorum morum iudicium desumebamus, ut vidimus: & tandem humanae Physiognomoni, ees uultus & animalium partium similitudine tota pendebat scientiae prscognitio . Haud seeus etiistimansum est in hac Phytognomonica, quod plantae internos mores frondium; fruetuum, radicum sirpium,
actionum, morum, aliorumq; quoad possunt conspicua allusione, & consimilitudine
24쪽
demonstrant. Est quippe per similitudinem demonstrandi modus, quo saepissime summus rerum opifex diuinas & occultas res solet patefacere, ut supremam idaearum similitudinem referrent. Nec praestantiori, aut concinniori poterat modo. Nam si plantam loqui fingamus, & secreta sar naturae commoda, quibus praestat, promere vellet, quocunq; sermone, quibusvis modis loquutura, non ab omnibus perciperetur, quum & sermones, & scribendi characteres singulis gentibus proprij sint, & peculiares: unde aut, ni nationi, aut infinitis loqui linguis Oportuisset: sic arguta naturae solertia suis rerusimilitudinibus d breuiter, &perspicue satis simul omnibus facit. Est enim similitudo
picius sermo, vel pictura loquens, quae quouis sermone, quibusvis notis valentior est: nam muti quibus pro sermone gestus sunt,& animalia sermone carentia, motibus coriporis suos indicant affectus. Quosdam populos narrat Plinius sine lingua, quibus pro sermone nutus est, motusq; membrorum. Similitudo & si semper eiusdem habitus, tantum habet momenti, ut ipsam dicendi vim superet, nullaq; res magis animo infigitur, quam artificiosa pietura. Vulgo pictura idiotarum sermo dicitur . His accesendae videntur smilitudines, & proprie rerum facies, quibus Aegyptio sapientes suos animi conceptus exprimebant , ut omnibus essent conspicui,quas hieroglyphagrammata nuncuparunt: Sic rudi vulgo,montium accolis, opilionibus,mulierculis mapalia habitantibus, ct ijs, qui in desertis mundi plagis nascuntur, longe a medicis, eorumq; consilijs, quomodo sibi mederi pollini, proprijs picturis morbum designantibus alloquitur natura, ne praesidio destituti a morbis trucidentur. Quare minus quin si verum refragandum est. Hac Vis militudinis in astrologia, somniorum interpretationibus, agricultura es aliis scientiis uti poterimus, breuiq; temporis momento ea nosse non dissicile, quae maiores nostri longis temporum interuallis sola experientia duc sine causis adinvenere. IVod GENET NLIA CORVM SCIENTIA EX ASTRORVM si cuti ne des, VIIII. Er-EM Maia etenim nobis immensus rerum conditor non absimili si
δῆ militudine quid astra portendere post cit, colore,motu, figura & magnitudine, si cui libeat altius astra prosequi, & genitales causas e s
blimi inquirere,&si nos minus haec probemus, neq; instituti po
ris argumentum sit. Foeda &prodigi se videntur mundo luminum orbitates in principibus astris Sole&Luna,ideo eorundem defectus mundo i da, prodigiosaq; portendunt, bella pestes, interitus, tru cidationes, & ati nonas . Nec minus horribilis cometarum apparitio , praesertim si rubi ginosis,&cruentis crinibus horrebunt. Sic paretia trabes ignitae,& tubae, es horum duratione, eventuum duratio, de ea colorum similitudine morbi, & euentus pra sagitin tur: nam si susco colore, vel pallore intecta sunt, Saturnum te admonebunt, si sangui Deo, velioneo, Martem: Unde aestuosas febres, ignitiones, & sanguinis profusiones. Sic ex consiourationum similitudine,&incessus reliqua similiter perdiscuntur. Saturni syAux rigens plumbeo pallore liuescit, oculos offendens, in quorum natalibus prorualet, facile liuidos, natura frigidos, humoribus plenos, pituitosos ,&eiusmodi morbis ob nouios reddit. 1artis igneum, sanguineum,& atro pallore foedum, horrificu minas, ut oculos lancinet, homines rubentes facit, es atros, lepram, feros lichenes , scabiem, &eiu inodi atra bilarios morbos pollicetur, vulnera ex igne, sanguineas excretio nes, es Euxus. stuosas sebres, pellem, mortem, & dira minatur. Nostra naturae contrari j sunt, ambo infortunae dicti. At Iouis lumen ex candido in atrum coruscans maxima li larita te oculis eticipitur. Sic Venus eiusdem syderis aemula, peramoeno & roseo fulgore aspectum commendat, quia fere concolores, ideo pers miles esiectus spo ndent. Venust os &facie venerabiles reddit: vitam, opes, gloriam,&splendore m, non nisi salutaria bona,
25쪽
& salubres in si usus condonant, nostrae naturae amici, & ob id fortunae dicti. Sed eolo re, qui in his diuerse spectantur multiplici & venusta mistura in uno solo Mercurio spectanda venit, nam relucent in eo Saturni luridum, Martis igneum, Iouis candidum,Veneris savum, nec non utriusq; nitor, hilaritasq; , ob id non peculiaris naturae, sed cum quibuς fuerit configuratus, vel itidem se insinuabit, fit eorundem virtutum particeps, S uices esplet. Sol vero di Luna magnitudine,&luminis splendoris praerogatiua,neutiduam triuialis potestatis, sed principatum sibi vendicant, caeteris imperitant: quibus connivent, honos augent, malos mitigant, quibus vero aduersantur, bonos inficiunt, malos pessimos reddunt:& tande maximus ille syderum interpres Ptolemaeus per ipsam quidem constellationis quas faciem & formam puturorum species deprehendi posset, tulit. Vitae splendor, principatus & Opes ex luminum satellitio deprehenditur, stipa itis nanq; significator beneficis eiusdem conditionis syderibus illusitem & gloria comspicuom statum decernit, contra si satellitio destitutus ,&luminaria cursia vacua, obsculam vitam, & abiectam deferunt.Obscurae ct nebulosae stellar in Solis configuratione ut Pleiades, vel quae in Cancro , Sagittarij telo, & Scorpionis aculeo, oculorum orbit tes, vel hebetem aciem portendunt. sol stellarum lucidissimus, qui caeteris lumen si nerat oculis , lucidissimis corporis partibus imperat. In fortunae in altis coeli culmini bus alta pericula de nunciant, ut praecipitationes Luna in sexionibus circulorum, ut in tropicis, setiuosos reddit S gibbos. in nodis vero, ut in aequinoctialibus claudos &podastricos. In estremis partibus signorum infortunae extremis artibus minantur, pedibusta manibus. Vitae ortus ab oriente, mors ab occidente Sole, vitae status e coeli medio. Arabes inquiunt. Sudera in altioribus coeli ab idibus collocata,proceros homi es creant, in infimis oppol is breues,& pumilos, sic in med ijs recesibus quadratae corporaturae. Sic multor latitudinis latos, pinguesq: faciunt,sne latitudine macilentos. Saturnus tardi motus in suo circulo pigros iacit, di pertinaces in opinionibus Luna velocissimi motus mobiles, 'leves mente. Sydereus Galatitae candor lacteum colorem natis praestat. Heraclides Ponticus tradit, quod caniculae exortus priscis summopereobi eruabatur, vi ex eius colore de anni statu coniecturam caperent: nam si Obscurior, Et veluti caliginosa oriebatur , grauem di pestilentem fore annum , si clara & pellucida, salubrem, ac prosperum. Qui nascuntur in ipso terremotus momento, semper pauet, in tonitru semper languidi, ardente cometa, exardenti complexione amentes, inter
luni j tempore debiles, aut, ut Aristoteles scribit, atra bile laborantes, & seticenta alia, quorum Astrologorum libri referti sunt runde horum similitudine ex se quisq; poterit scientiam praefigurare. so MNI o R M M INTERPRETATIONIS ARS Ex
Amitioiane desumpta. cap. a. Ic etiam coniectores ex somniorum similitudinibus praesagiuntur. An, ma enim e corporis functionibus soluta per somnum,& sibi ipsi restit ta, quasi in recessu quodam tota sibi sua est. In se ipsa reflexa per diuinitatis suae principia, coelestemq; cognationem, quaelibet, quae Ventura sunt, videt,& corpori suo domicilio quod tunc pene mortuum est
cui praest, quibusdam coloribus, figuris, quantitatibus, &similitudinibus statum corporis explicat, & per visiones repr sentat, ut sibi ipsi caueat, non tam semper, sed supeium permissu . Ioseph Hebraeus regio piti cernae praeditiit post tres dies ad pristinum officium restitutum,ex vitis similitudine, quam ipsesbaaniauerat,tres palmites fundentis, &ex uuis maturis expressum vinum pharaoni propinatum. Et puto ri, quod post totidem dies patibulo suspenderetur, quum iria canistra somnia siet super caput habere plena pane, di quod aues ex alto comedebant, quum aues sus Penio
26쪽
carnes edere soleant. Et Pharaoni pris uidit septem annos futuros uberes pecoris & triatici, totidemq; annonet de famis, quod in somnis vidisset septem boves pingues pascentes in palustribus , es septem alios macilentos etiam in ripa deuorantes praepingues. Et septem spicas e culmo pullulantes plenas, totidemq; inanes, & uredine tactas illas putachras depascentes. Et quod ipsemet somniasse tuum manipulum consurgere&stare,&fratrum manipulos circumstantes adorare manipulum ipsius,&solem,& Lunam,& undecim stellas adorare eum, interpretatus est fore, ut undecim fratres, patrem & matre incuruarentur,& veneraretur eum. Rursus ex subcineritio pane, que somniauerat miles Median volui in castra Median, &peruenire ad tabernaculu, subuertere illud,& ter rar coequare, interpretatus est Cedeonis gladium castra funditus perdere,& Median capere Statua, quam somniauerat Nabuchdonosor, erat capite aureo, brachiis,& pectore argenteis,ventre&semoribus aerbis, tib ijs ferrei ς pede, cuius pars una fictilis, alterasrea,ti lapis de monte abscissus percussit,&abscisti statua, Seuariuit stat ,&Japis mos actus est,& repleuit terram Daniel es Deo interpretatus est caput aureum esse Nabuchdonosor magnum, & pedem argenteum sore regnia, partem gream, quod terrae uniuersae imperabit partem serream, quo omnia haec conterentur Digitorum pars ferrea,terreaq; diuisio regni erit. Pars contrita, paci solida, ferrum fictili mistum luto, quae commiscentur humano semine non adhaerent, sciat serrum non commiscetur testie. Sic a bor in medio terrae, cuius altitudo nimia, ut coelum repleret, forma pulchra, & fructifera, sub ea bestiae, in eius ramis volucres, Sanctus de coelo clamat. Succide arborem, destrue fructus,& disperge bestias, & uolucres, sinite radices, & herbis extrinsecis allige-getur vinculo ςreo, & ferreo, & tingatur rore coeli, commutetur cor humanum, ut fiat ferinum, & per septem tempora duratio eius. Idem ex Deo interpretatus est arborem esse Nabuchdonosor, cuius potestas Omni terre dominabatur, sed Angelus nunciat, filioq;, quod eijcieris ab hominibus per septem annos,& eris fera,& comedes scenum,ut hos, Aconspergeris rore, donec cognosces dominum tuum. Sed postqua cognouerix regnum a Deo, remanebit tibi , hoc est germen radicum eius. Sed ad Giscorum historias digrediamur. Aquila infortunium portendit, quia rapax, &sanguinolenta. Pene Iope aquilam somniabat, anseres, quas domi alebat, necantem, ex Homero odisseae undecimo, unde interpretarur Vlyssem procos sua bona destruentes necaturum. sphilippus Macedoniae Rex post nuptias visus est coniugi suae per somnium asstiisse Leonem, Aristander Telmeseus coniector grauida mulierem affirmauit, haud eoim solere vacuis rebus sigilla a gi, & Leonis natura parituram insantem. Alexander somniauit secum
matreconcumbere, interpretatum est uniuersae terret regno eum potiturum,concubere enim prosternere est, matre terram interpretatur, quod terra mater uniuersalis sit. He
cuba praegnans vidit in somnis se facem parere, qua regnum combureretur, peperit Paridem, cuius causa Troia combusta est, & in cinerem redacta. Quae apud Artemidorum Daldianum leguntur, omnia ex rei similitudine desumpta lue tristitiam, & animae perturbatione designant. Sunt enim syI confusionis plena seruis plagas de nunciat, quod e sylvis virgar caedantur, quibus ipsi cardantur. Plantare arbores optimum praesagium uxorem ducentibus, nam liberos procreabui. Mulier ager est, plantantur in ea li heri, ut stipites in aruo Hippocrates arbores germinantes, fructibus onustas,corpus sese bene habere portendere disit, si steriles,humani seminis corruptione.Si folia deciderint humidis, ac frigidis humoribus Jadi. Si permitiant sine fluetu , calidis & siccis Ar
hores,quar tarde veniunt, tardius mala propulsare;& morbis salutares. In oleis es cremeta ei cere, prosperii, quod eiusmodi excremetis delectentur olear. Sie oleo persundi gaudiu. Mala dulcia & matura bona, presertim utioratis,& amatibus,mala enim ob dulcedine Veneri amica sunt acida verti lites & cotentione . Mora & punica vulnera significat ob colore,&sangum is similitudine Pyrum prosper u notat, diu asseruetur. Ficus albet bonae sunt, nigre inopportuno tempore calumnias, di detractiones . Nuces,&quaecuq;
27쪽
instin untur, strepitu indi turbationes ostendunt. Laurus mulieribus hona ropter viriditatem, & speciostatem, sed i s,qui aliquid sperant, mala propter eius amaruleni.
tiam. Pinus ad nautas resertur propter ligna, quibus constant naues,& pieem; & iesi num Arboream coronam aliter, quam supra caput gestare, silistrum accidere notat, nuti corons propria sedes caput sit. Zoilus silios olea coronatos circa talos vidit in cere minibus, illos, priusquam in certamen venissent, vita functos, cum talia terra non procul abstat. spmniauit Xerxes se habere caput deuinctum oleaginea corona, cuius ramis uniuersa Graecia obumbraretur ,eo omine,quod Athenae oleae iii uentrix fuisset,
in Cneciam prosectus est, &s multi id aduersarentur. Palma seruis libertatem donat, quum liberorumst gestare coronas.. Spinm& rubi adsecuritatem valentiquum sepes inde fiant. Plura apud Platonem leges, & Ciceronem libro de Diuinatione, & natur Deorum,di Valerium Maximum .Et Aristides,vi Iamblicus de arcanis Aegyptioruis tradunt aegrotantes somno ex similitudinibus curationes capere consueuisse, & Strabo ire Eoidaurici Aesculapij templo pernoctantes dicit aduerso consuluisse valetudini. In Haru spicina eadem obseruatur similitudo,cuius aliqua etiam ex antiquor u scriptis colutigemus exempla, non ut eis idem pi quemus, sed ut ostendamus in eiusmodi,&in cunois smilitudinem obseruaram. In augurali isciplina equus semper imperium, & bel. Jum igniscat. Apud C. Iu sum equus humauis prope pedibus natus est,ungulis scilicet in digitotum modum subscisis S ei terr imperium portendi Hauruspices respondere, quem Criar magna, aluit cura. Bellum etiam ostendit, claro Virgilii testimonio.
Belgo is Λntur equi, bellum hac armenta minantur.
Infelicem conssicivmin Numantinis in Mancinum illatum praedixerunt pulli, quiescarann acceperunt, sed ex cauea euolarunt. Iuppiter maximo stagore tonans nocte, signific uia Vhssem apud Homerum in tu rias procorum viturum. Et cum utrinq; acies Gra cor uva, de Troianorum p . procinctu praes ij starent sanguine pluit, significans Graecorumaximam strages n. sacrificantibus Graecis apud Homerum, ex ara prorepsit serpens mproXimum planum, in quo odio erant passeris pulli, Calchas bellum aduellus Troianos in nonum annum produccndum retulit.
J EC minus diuine,quam satis perspiaue summus ille musi antistes Agriculturam ostendit, ut qualem cultu in unaquaeq; planta sibi adoptari et latur, talem indolio pia leterret. Flagitant enim lingulae plantae peculiarem culium non solum iub diuersis solo, ei est prava, & mundi stu, sed si b eo Gem coelo, breui intercedente interanillo tota varia &diu erilia u facti, ut nil in uniuersum de cis perpetuo praecipi polit t. Vnde priscorum scdulitatem in condundis earum preces iis semper vanam, es ridiculam existimauim iis . At quia Aericultura diurno, ' diuturno hominum Vietui a leo necessaria est, ut sine ea mortalium sors consistere non pollet, ualutis industria factum ust, ut unaquςqIid tuti, sita stirino, lini litudine,& vivendi modo, idoneum cultum, ' tempus demon-liret, ita vi limplici inspectione , sic oblei vati ne coniici possit. Nos paucis & pespicuisiein spetiennis. Essylvestrium plantarum inspectione,quae sponte naturae nascuntur, obicruare licet Raclis unica, limplici stylo prorepetis,prosundum solum deposcit,ut cupi citus, pinus, pyrus, & cibulus, nam quuntum corpore eminent, tantii radice de1 centiunt. O irae vero tircui colat circa, & per lumina ccipitum vaga, pauco conten ta est, ut olea, i, i unus, punica malus. Qiue gracilioribus librillis innititur , ut in vallos, stamina,
vel tenuissititia filametitu abeat, ibi uiam & tcnuem terram exposcit, quo facilius eam 1 u
28쪽
Ianu' io solent, primis aestiuis imbribus plantantur, quavisti is motus,poterimus sevitis,&malus: oportet ni sub terra aliquantali perlateant, ut solo Vnia tu, quae intermedio tempore germinant,iput grunt tutatMedio autumni diveris plantari. Frumenta cea, quae ieiuno aspectu macilento sunt, pingui in uati cagsti dunt, ire euncto laetan in ea ieiuna plus cibi optanti .sicca os pq ra iurgum dipisque: Hen ita clatria aut,sicco &ma o nil utilitaris h liuii. 6ic.ieiuni di Filenti homine;, pinguicabo delectuntur, ut colore, es viribus proficiant: & io actoribus hero quin reapse illam a uerrunca, iam se demonstrat herbam, quae im 'portuna comes segeti est ι caducisalmites s qui ubi terram segeti Di, radicantur bito, rum nascuntur, replaturi omnia, nisi coerceantur ,.ut rites, se propagari νβlefas steria ere u iEa inseri lagitant ἡ,quae abonus °eneres fiuctu s ouendu ti t.. a uasi nuo eoalesciat, quibus eadem corticas naturai quaeq; pariter sitiren tia eiusdem hois,geominationem, surculcirumq; societatem habent: nam quoties hu His repugnantisic ea. & mollibus corticum duri dissicillime concipiunt . Quae densiori libitassim in arbores, quia ex terra copiosum humorem sugunt,emphyllismon desiderant, ut ficus; olea, cerasus: aliter cum surcvius intra corticem, designu adigitur , porticis ascia distapitur. Qsar tenui cortice iunguntur, seris exuccret, pauciori humqretcontentae,ita' a relicto cortice humor in interiorem medullam se recep erit,ut vitis, sitrea, essestinosinsi. quaerunt,&in nutristio parentis sinu aduenam surculum alunt. Quibus labat humo, te nimio cortex, aciubest pinguis succus cohuenit enophtalmismo no gemmoni j χει alia sublatam includunt, es in mollibus corticum ieelicis blande ricipiunt & vivae compage coeunt. Quibus, detruncata brachia non renaseu niuridenegata est insiti umnquam agricolis conspecta est cupressias, picea Elpinuri,qua alianos par simML. Mi iam laemaeollachrymantes . res a ran in oculationisiadet iusti uisaicti senili
aspernantur: in picea & pinus nunquam instus rermes comprehendit. Putationem itiis arbores e nerunt: quam vim sis eundior e muniri tu , n vitis,e t tu enim eius iu&uries putatione,ciniam modo que laseivatainorum petiui uita Diuescu n si ut oleae .Qugationsione vero lidumur nil adime dum suademus. Quς aquosos& magnos bre ui temporis interuallo fruistus producunt, paludolis, S opacis gaudent, ut pepo, cucu, sucu abiita. inaedictagno tui tentes volem singiusculo auin φe, yt caemea, cia
tria,&- la humiuiruvel quae irrigari possint γε minusculos, vino ius, codi. milia i montes &serilia 'ca Mores hilarisa spectus,& venulla legusigyi tq*tabricari gau dent, tristis &lurida ,sa a lo ira sectantur, ut buxu bic resti I, D nps, &dimilia. Qitae' quia operi huic dicato uspiosen tractauimus ,i omittemus', suificiat. aliqua delibasse, ut ostenderemus similitudine,&: sulsormam aisternas dotes demonstrare. AOMINI, AP AE EX PLANTI ό, EIUS EVE 33 ARTIar s
ii E D quia lux smilitudo vaga multipleu, & in magno est ambitri ne se
plexa, aut magnopere coniiu. recensione legentium ani sputu the , mus, tabellam partitionis selitam subdimus, ut & memori' iacti eompendio consulatur, & rem paucis, & perspicuis in concinnόorem seriemit digerastus. Occultae igitur plantarum proprietates similitudine demonia . i strantur, primo animantium, mox inanimaturum b Dicemus primo gnitiniantium, vidclicet huminis, quadrupedum, volucrum, piscium, & i uti viii. nomi-c ni suis
29쪽
i 2 1I: id elidam uinhaliacacabu, & maiora, quet tertio libro continentur.
U eedem, que similitudine non hominum, sed animalium membro-M evitem lepr sentant, ut eorum virtutum compot S intelligantur. Η 'accuratius curam impendere decet, hinc ex abstrusiore naturς penultri irum proprietates diuitiae promuntur. Diximus in priori Phy- conuitiator ut canis, sic cunctorum animantium in xb0 p xk RI h. v I hi tana Ieb, alopecia ut vulpes, I uri a Vr Ceruu ,r bi ς V ς m seisimus malium membrorum in herbis ostentauit u gurδ a xPς di rionica merum,
c6nsiderauimus animalium genus, cu in Universum ea insit eam h,
post alia animalium genera, quae non univcr.e, sed peculia ἰxς Rψς r uitiiuc
30쪽
tiantur, ut equia I, latarus, aper, ursus, mox signum considerandum,quod leonino sene. xi nunquam desti &alios particulariter, ut quae sortia snt, habeant, imbecilla vero eo careant. Id erit extrema magna habere, quod inest uniuerso leonum generi, & lao, taurus, & vrsus fortis, etia extrema magna habent,&quibus signum id deest,sint saccida, illud erit Perum s litudinis signum, praetertim cum illis artubus exerceatur sortitudo.
Ex his G1guimus Omne extrema magna habens erit serte. Ad canonicam nostram re deundo, vestiganda est planta, quae aduersus virulentos serpentium ictus prestet. Primo considerandum est in plantarum familia, cui precipua dos sit serpentum morsibus mederi, & quum ad presens non succurrat dignius, sit ruborum species. Mox alia Vesti ganda sunt genera. quae non uniuersaliter, sed particulariter ea virtute muniantur, ut pyrus, di olea , modi nota contemplanda in rubo, quam omne genus possideat, & quet alijs initi, quibus illa virtus, & illa erit uncas,&hamatas spinas habere viperarum, alia rure q: serpen tum dentes e&primendo, quibus mordendo venenum infigunt Ru-hus maxuDIesenticosa est, pyrus & olea spinis carent, qus gnauiter tra venenum operantur, at oleaster, & pyraster spinosiores,&valentiores in operando sunt &spinose herbae contra venena sunt, ut tribulus, paliurus,rhamnus, spina alba,chamaeleo albus, tollax aspera, eri gium, S carduus henedicta, quae non λltim, ad serpentum ictus, sed rabidi eanis, scorpionis, phalangij,& aliorum At ne in signorum electu decipiamur, si inst uni animaliu generi duplex affectio, geminumq; signti, cui affectioni quale indiciu conuecliat, doceamus ,& tunc in leone edi emplum attulimus, qui duplici ais erit pro dirus , krtitudine scilicet, &liberalitate,& duplex signum praeferebat, extrema magna, di latam front m, utrum elata frons magnificentie an fortitudinis peculi ris nota erit e hac utenduin regula illic monuimus. Oportet animalia considerare tau sum, equum, es hi sum, aliau; robusta, quae si magna habere extrema nouimus,& munifica non sint, neq; elatam frontem habeant,elata frons liberalitatis potius, quam robo. ris praecipuum argumentum intelligitur. Aspicienda sunt quoq; alia animalia, quae munifica sint, di elata fronte perambulent. Hac eadem methodo in hac nostra Phytogn monica utetmir. Ceruum febribus ,&veneno mederi nouimus , ne vestigantium ingenia distorqueatur, vel anceps animus remoretur, utrum phyllitis, que ceruinam linguam effigie repraesentat, sit contra aculeatos venenosorum intus , an contra febrium circuitus contemplabimur alias cetui partes, & videbimus inter alias partes cornua in eo multum ramosa; &spectabili raritate .isenda, considerabimus an alia quoq; sit herba, quae ceruorum cornua imitetur ,& eos sanet, quos serpens momorderit, & febres an uaserint , cum praecipue cerui cornua contra venena millimentur. Ad manus venerit cuminum folia habere dissecta, ramosa, capillacea, acuta, ex aduerso alterno situ exorientia ordinata rie in insit ijs ramosa, & dotes contra venena possidere non cotemnendas: ex hoc cuminum .eneni antidotum, &phyllitim ad febrium ambitus pra ua ere, quum uideamus non solum cuminum, sed ferulacea omnia eodem foliorum habitu cornua ceruorum imitari, uti niculus, ferula, pencedanuis galbanum, euphqrhium, nec ab hac forma abhorret melanthium sylvestre,& eosdem xsus praestare. ει his igitur quoniam scorpionem suis radicibus imitantur thelypho non, cyno asenon, uaconiti species deo eoru morsibus medentur Serpentes radicibus suis quercus,historta. & uulgaris scin nera, ct earum venenis opem ferunt. Mulcas, & papiliones flores nos orchilum, & Iegumluum ad i eunditatem valent.Sic polypodium ad polypum, di psyllion ad pulices. Maculosas serpentum pelles ostendunt aron,dracunculus, aris
toti Sanguinum allium. Squamas pinus, picea ,& eringium &pra stant ad earum v netium Es ferinis artubus demonstrat viperarum caput echion, anti rhinon vituli cynocephalon canis. Caprarum cornua tragoceros,bouis buceros,galli cristas alectorosophos Murium aures myo ta, leporum vitam nos Suillos Oculos hyophtalmos, ct ea Mum D nopis . Luporum miris, de draconis dracunculus'. Bouis linguam buglassum, carnis