Galeni Ars medicinalis, commentariis Francisci Vallesii... illustrata

71쪽

COMMENT IN ART.

praediti sunt Nimitu ex ipso studio nascitur facilitas quedam incumbendi ips disciplinet, eaq, facilitas parit docilitate,que: est in iis ingenium quod dariamu Ingeniosi multi studio literatum facti sunt melancholici, vstis scilicet in cerebro sanguineri bile, pre, nimia

αlonga mentis intentione. Addit Galenus facilitatem discendi intellige memoriter id quod ad memoriam pertinet,significare substantiam figurarum facile susceptiuam,talem vero constat esse humidam non eatenus velam sit humidissima,cla quea Memoria. svo

cat memoriam per antonomasam retentio

nem diutinam sisecieruidicusgnifieare substantiam stabilem,& firmam,talis est sicca, Mmoderate dura. Atqui quoniam siccum cerebrum, plamque est crassum, terreum, plerisque eorum, quibus firma memoria est,ingenium*st hebes, & quibus id acutum, memo

esse,substantia cerebri tenuis,&sicca. Quare

hi sola faellit 'discendi memoriter carebur, habebunt tame cum acutis ingenii tenacem menaqriam . dii absunt magis aetenaci mem si mi , in iis quo

72쪽

nue simul,& humidum est,possunt tame hi

quoque memoriam habere non infirmam, coniungentque ara virtutes omnes sensuum internorum,non ob materiae dispositionem sed ob fortem imaginationem. Nimirum ex

fortibus imaginationibus fortes impressiones fiunt, neque admodum delebiles, atque ut sigillum incera diudurat, vel quoniam cera est tenax,vel quonia is, qui fecit, pressius infixit,ita memoriae firmitudo fit, vel obsecitatem cerebri,uel ob vehementiam imaginationis. Itaque ingenium & memoria has cerebri dispositiones indicare possunt ita de vitia contraria significant affectiones contrarias: ut difficultas discendi memoriter, signuest cerebri difficile figurarum susceptiui id

vero erit magna ex parte siccum, nonnuqua vero humidissimum.Obliuio, impotentia

retinendi formas,signum est fluxili cerebri substatiae dest,humidae & mollis. Cum hucusquemodi substantiae, humiditatis ac se citatis cerebri inditia dixerit,addit caloris,&frigoris in ditia. Mobilitas in opinionibus significat calorem,stabilitas frigus. , Nam qui sententiam cito mutat,certe ob celerem sensum internorum motum id facit calor enim est qui mouet.Quare frigus cerebriam, motalitarem in opinionibus tacit Mardum motum

73쪽

COMMENT IN ART.

motum sensuum H a chenua se coetu sis ordi, nem ipsorum signorum, modo incipi persequi genera temperamentorum C rerum nopercucurrit omnia signa, sed duo non attigit quod est in actionibus naturalibus, In iis, quae occarrunt exterius,aliorum etiam quasdam particulas omisit, velut capillorum modum. Horurn enarrationem coniungit cum

secundo ordine Atque in ipsa doctrina, quae traditur per singula temperamen rari omittet Guardam tignorum genera ut statim videbis quasi earn hac prima doctrina satis fuerint explicata. Quaedam, quae hic non attigit illic persequitur, quasi illic melius explicentur. Caeteridistinctioris methodi gratia melius sit hie omnium signorum exempla generatim saltem dicere,& illic singulorum temperamentorum, ex omni genere signorunoras petere, Hoc ergo est, quod me oportet dictis addere . Naturales actiones considerari neque possunt neque debent omnes, sed illae ex quibu4 reli quae agnoscatitur, quae in cospectum euenire possint, velut prose sto gnoscimus quomodo cerebrium, trahat , aut

retineat, aut commutet alimenta, ex excre

meritis ropriis, quorumemunctoria sunt

oculi, aures, nares, de palatum. lii excre'

meatis considerari debet quantitas in-

74쪽

litas, multa enim excrementa humidum,pauca sice um cruda tenuita frigidum usta&acria, calidum cerebrum significant. In ij quae exterius occurrant, haec est communis consideratio, quibui facile laedit ut in illorum intemperiem inclinat, calidum enima calidis, frigidum a frigidis, humidum ab humidis,siccu a siccis facile patitur Sed hoc loco haec addidisse est satis.

Si igitur bene temperarum sit cerebrum, secutam quatuor qualitates , omnia quae uic

ρe palatum et aures, e nares ex ιrgam seri haechabebis mediocriter Minime μ'

detur ab omnibus,quae extra occurrvnr, qua

calfaciunt,refrigerant siccant, λι- ctantaris caseis capitis in amita,

75쪽

COMMENT IN ART. quae analo rasit temperiei eorum, quae sunt circa cerebrum.

Dicens,omnia quae dicta sunt habebit mediocriter, intelligit omnia illa genera signorum, quae hic omittit . Sed melius fuerit ea percurrere,atque quid inquo uis eoru

generum habebi homo temperatus cerebro breuiter admonereGaput temperatis est magi um , dictum prilis est noti eatenus,ut iaPariat turpitudinem . Figura capitis his est optima capilli quales modo dicit: sensus omnes sunt iis boni, li totum corporis habitus simqt sit temperatissimus,tactusest Optimus. Motus vehementia est magna satis, sed non summa.Quod ad sensus internos attinet,ra tio est his optima imaginatio memoria practica ta subseruientes rationi ut neouehebes ingenium patiant neque vero nimia celeritate ratisinem interturbent. Nam ita fulix

sensus optime comparati ad prudentiam si enim aidiores sint hi sensus, hebes ingeniux, ut magna pertinacia in opinionibus , ut in frigidis euenit, si rapidiores,ingenios qui dem sim homines sed leues,et qui facile mutent sententiam quorum utrunque ab est logo a prudentia. Quod ad naturales actione

mediocrita-

76쪽

tem, exeuntium per palatum, nares,aure dc oculos rad externa omnia bene habet tale cerebrum mimirum ab omnibus, quae calfaciutrefrigerant ,humectant,aut siccant, minime

patitur,eo modo quo iam explicatu est. Sed venio ad reliqua,quae de capillis dicu tur Capillos ex fuliginosis excrementis fieri dictisi

antea est: ea vero exsuccis,qui in corpore ab udant ortum habent merito ergo color capilioru significat speciam succorum,& intusior capillorum color ex maiori calore remissor ex minori censebitur seri, Flauus vero tanto intensior est rufo, quanto rufus pallido, &tanto niger flauoan cadidis nominibus nigros esse in frigies pallidos, , candican tes, multis aliis locis dixit Galenus, experi mento agnoscitum.Igitur tem peratis erui mediocres colores. Atqui quoniam ipsa mode

ratissima natura mutationes secundum aetates recipit,necelle est ipse color capilloru, mutationes recipiat,ita tamen 'x in 'iage, ua coloris differentia sit moderarissima, v lut flauus color in iuuentute,non nus m

deratus est,quam subflauus in Rerim,di iubrufus in infantis. Atqui color nauus in ad oboscentia non minoris caloris sit nota,quam niger in iuuentu te. Ne qminoiisseis

77쪽

dus. Igitur, quas Galenus hic receiat sunt moderat iis imis differentiae colorum, cille decurius moeseratissimus . Eum decursu mihi adiuuentutem usque secutus est. Nam accedente iam ad cons stentiam hornine, fient nigri,& copios capilli ei qui fit temperato cerebro. Nam Mipse Galaeciundo de temperamentis ita dixit, grum frequens capit . litium honi temperamenti in cerebro nota est quod infine iuuentutis intelligendum venit,alioquin repugnet huic loco. Dices videri hac ratione,adolescentiam pueri calidiorem,siquidem capillis inrentiorem calore tri it Careerum considera calorem fuerile messe cum multo humore conluctum,iuuenilem cum si ita tqueintellues ilium minime pari, o mones fir quam madeo calorem adolescentium, quandoquide ad secitarei ruu-0 sae-dir,vrere magis paratu messe, qua res puerile.

etsi minor illesia in

na p

nea, Ac,mone oloris intention m compa

us,sed quoniam de m

78쪽

rebri agit Indicant enim non quivis capilli quae uis membra, sed qui sunt cin cam re cerebri , qui in pectore cor, qui in inguinibus,et cruribus,testes,qui sub alis,hepar,qui in mero, ad hepar, ad pulmonem pariter nertinent. Dicit etiam eme temperatis cerebro capillos mediocres,inter crispos, simplices. Nimirum crispitudo capillorum nasciis tu rex duplici causa,sgura,aut tortuosa, uere et pororum laesi carrone,quae a calore utente fit Calidi ergo icci habent crispos

temperari ergo mediocres Neque facile Graecalvi,sed in hoc quoque retinent mediocri tatem Citius fiunt calvi,quam frigidi au- midi, tardius tame ,quam calidi scei. Quoniam eat ulmumaris duritiem cutis, quae s.cit concretionempororum,di ob penuriam ali menti siccitas utrunqueraci densitatem inquam curis,o penuriam excrementorum

79쪽

quam commutado corporis naturam. Quid enim interest, qua regione quis habitet, si optima corporis temperiei taeditus sit 3 Sed fortasse in regionibus valde intemperatis, o in Scythia,aut Ethiopia non possit generari homo temperariis mediocriter. Nascentur tamentula quoque quidam quietsi simpliciter non uiar,tamen ad alios hominus suae regio rushntremuerati, atque illis non est necessui adiimqu Hoasunt signa, sed temperaris,qui in regione sunt temperata, quadoquid ' sunt sinis iter atque omnino tales.

elas diiserentia quoniam cute temperatino

babentia ita au uanquam,qu e te capillis di regiones solum, dicit, sed ob

80쪽

MEDICIN GALENI. et

fit ut non tantum homo ab homine capillorucolori differat, sed in eo de homine pars a parte. Nimirum est duplex causa, qua capilli tales

fiunt,aut tales, materiae modus qui modum

succorum, qui in cocpore abudant sequitur, temperies partis vicinae cuti ex qua capilli nascuntur, ut capitis capilli ob cerebri teperie tales succos fiunt tales. Si igitur succi roti' corporis mediocritatem habebut analogam tepetiei cerebri , mediocres omnino colores capilorum fient, co spirantibus scilicet ambabus causis, si ver,discrepent cauta, non potest non detrahi aliquid colorum mediocritati Quare constat non statim, cuis tales colores non sint,cerebrum esse intemperatu edadhibenda in considerationem esse aliassigna.

Si)er,sit calidius temperato tantum ecundum aliam oppositionem bene temperatum siquidem alii sit calidius . vehementia omnia

quae dicita Funrsent signa exiguo aure excessu seisiit, debibaxommunisq; hicsermo didi us mihisit de omnibuspartibus Amoru qua dice

da sunt in omnibus temperamentis. DE calido tantum cerebro dicereineipit,

praefatus tamen signa quq quacunq; rem- periem indicant,tanto videri maiora,aut mi- nora,