장음표시 사용
31쪽
AD ERAsMI EPISTOLAM PRIMA M. sed robore proprio coges,ae admirabili quada virtute totum homine trasses m Miuus em sermo diuinus,animatus,aculeatus,penetrabilior est omni gladio ancipiti pertinges usi ad ima spiritus,ec pr cordia subiensicui si quid se
peraddideris aut depseris illustradi gratia,omne fide auctoritatess adimes nec spledore adiicies,sed tenebras obduces,decoret omne detrahes idi dicunt te paraphrasibus tuis declarassetquibus etsi prς stiteris,quod vix ullus forte alvus hoc seculo prss msset tali sumpta materia tame si coferatur oratio tua cu dii ctione sacram literam etsi aures magis tua demulerat,euital sit si diligetistis mei uescit tame mim in mota,nec prae se fert illa maiestate, nec illa ambrosia suppeditatiqua pascuntur animi,eu evagelista ipsum .aut Paulli audiunt lo Lquenter ius sermone e igitur mens supra sese:ssagrat animus texultat spiritus mirabili quada alac ita teiquos te loquete,dc Pauli vices agete laguescere alui, nee illa diuinitate perfundi Ergo eu multi putet, quibus ec ego assent;or,rem in meliore parte interpretates,maiori te pietate id forte attetasse q iudicio, dutibi eredunt profiteti te ad allici edos eos,quibus aures delicatiores sunt,ad leoetione saerarum literarum,obhorretes horrida illa ec inculta oratione eum labore suscepissemo desunt qui suspiceturae forte animo cocepisse,eueturum aliquado,ut homines fastidita lectione illius subrustieae orationis,oblectati aute tore Z secundia tua illa reiicerent tua vero reciperentiquς loco illius sueta
deret in publicis lectionibus sed has suspicioes pro suo quisl arbitrio sese e/re potest,cum res nulla sit ta Gmoda,qus no possit malignis interpretationis bus coturbati. Illud tame inter omnes couenit,n5 licuis e tibi eo genere dia di vii In ea materia,ne agere prsceptore eloquellae spiritus saneti videretis, as seuerates nemine Hebraeoru,Gr omis,aut Latinoru,qd constet ab Ipsa nata religione ,hoe in saeris literis,le uno excepto fuisse ausumrsed illis inlaetis, se tetias suas enarrationibus aut cometariis protulisse.Sed dices fortasserenarratores,id qui cometaria ediderunt aliis verbis ae plutibus usos fuisse qipse aut thor seripturaelitide N secisse terquaobre si ipsi no repreheduntur,sed lauda tur potius,inlatia tua industria accusatii sed resposio in proptu est,interesse vel plurimum,intacta verba pro captu suo qui interpreteturiquod laesunt enarratores,an authotis sumpta persona,verba spiritus saeti pro libidine sua,quod paraphrastis accidit, moderetur. Cum igitur tu assumpseris in paraphrasibus tuis persona magelistae,persona Pauli,aut caeterorum apostolorum,qui aliqua se serunt quinimmo persona Christi cocionatis, que interdum p ter omne
decora inducis,lane Hortesium aut Cicerone copositis verbis laborata ora
tione causam agenteiec quod detestabilius est pluma dicente quae in lactiz. literis no habentur, mans sapietis verbis aec nodatis spreto Sapietis pr cepto in Prouerbiis omnis sermo dei unitus elypeus est sperantibus in sei addas quicq verbis illius,do arguaris .inuem arist mendax. Quid aliud agis. profitetis,te comodiori oratiZe,quae ipsi protulerunt,u ipsos explicuisse quod e quibusda prologis siue praefationibus testati videtis. Quod si ita est, rogo
te, cur no putas spiritum dei no comodius fuisse locutum quia noluit, an quia non potuit: Negabis,credo, non potuisset noluit igitur. quia sic decere iudica
uiti ec quisqui in homuncio aduersus diuini spiritus decr*um, qui omnia illa
32쪽
RESPONSIO. inde verbo ut aiunt ad verbum, re contendet 'Nam loge alia raclo essenarratoris,qui sensus indagare conatur sententias exprimere authotis integradietionetres nee tam peticulosa ec plena commoditatibus. Et si enim perpera quid intellexeris, si a vero sensu aucto is aberrauetis, paruam laetiaram facies e stant verba ipsiusdituorum iterata lectione,quorum contemplatione ec tu ipse errata tua cognoscere valebis,ec alius quispiam te admonere poterit.At in P, raphrasi si a vero sensu semel defexeris, nil est quod Iecstorem tuam fidem secutum deducere valeat ad semitaminulla regula ad quam iterum alii iterum spectans,sententiam iudicium*reuocare ponit commentatores constat oc par phrastas tu Graecos u Latinos,quoru notitiam habemus, nonuq dormitasse.
in seriptis Aristotelis clus traetarui, pli disi hoc si nonnuri tibi coluisset,
quod facile potuit euenire,qui tantumodo attingeret de saetis literis, quanta paraphrasibus tuis continetur, ii lapsi in errorem occasione tuae paraphrasis, quo pacto resipisceretrimbuti eius sentetiis,quas tu sequutus misses erroret qui tibi quasi adiurati credui nec vi in c5mentariis,dictione auctoris proente intueretur. Ut aute facilius est a vero sensu saeram literam aberrare si in Aris tele ta perniciosius aberrasseitato dissicilius sensiis veros scriptum cap re,quato laboriosius diuina mysteria taprehendere,il res naturales co lari. Sed percipiatur sane utrini idem sensus,ut theologi loquutur literatisHuonapacto capietur tot mysteria,tot sacramenta ex ipsa die ne alis litetis pende tia Scimus enim ab Hebr is ea reuerensia sacras literas attingi solitas, tanta vim in eis esse putati,ut non solum in diei tabus eatus ordinesed in syllabis etia, sist apicibus mystetia esse cofirmaretisti talia ut volaminu characteres numeraret,cu a librariis illa accipiebat quom si vel mitum superesse, defice reve,aut ulla traspositione comperissent,prorsus volumen resiciebat. Quosa elum est ut nemo Clitistianoru Patrum ausus sit tali genere d2tionis,quo uni uersa immutatur 5c peruertutur,diuinas scripturas explicare:sed eas in sua ma testate intactas relinquetes quida in ipsis explanandis laborarunt. Licet enimis Eoe scribendi genere plurimi assis possint ad earu lectionem,satius tame esset
Q arcere,ucia tanto periculo ε indignitate ita prouocaret indigni enim sunt se cra cognoscere,qui ad ea sola orationis suauitate allecti accedui.Sed te hoc genus auetasse primit,plutimi existimat,is quid in eo posses experireris: deinde cohortationibus amicoru nouitate rei gaudetiu.ec adulatoria suasionibuS pro sequutu esse negoctu laboriosissimur&,si res pateretur,laudadu.Sed prolecto in is no erat hec materia talibus exercitationibus idonea:N labor tuus logo ina. probaretur,si iusta cometatia loco paraphrasium in literas sacras edidisses. Sed hactenus de priore causa, quae suspicione multis iniecit te ab institutis theranis no logissime abhorrere.Dixi enim duas esse alter ρος exscriptis tuis: altera.ρος ex sileti,de qua ia dica,proficisceretur.C5stat em s spe a mulo tis iudiciu per colamara fieri no solu ex dictis laetisve. veru etia ex omissis at mentiorvi si quis aliqua in causa taceat,in qua ipsi tacendu no esset. Quot nais hominum vocibus accusati te putas Erasme,q, Luthermo furori te initio non obieceris non surrexeris ad inauditam arrogantiam reprimedam cu tu id ρος caeteris longe commodius praestare posses,non solum obeloquentiam, ing
33쪽
nitum facilitatem in scribendo, ta pluribus lingins eruditionem, tiam ec tam multiplicem doctrinam,quibus mire praeditus es,qui omnium tum Graecorutum Latinorum bibliothecam euoluisti.nihil intaetrum reliquistii Sed ob gra. tiam ob auctoritatem eximiam,qua vales apud Germanos apud quos hoc malum nascebatur,ec indies magis ac magis serpebat a quibus tibi in re literatia tanta fides habebatur,quanta praeterea nemini.Quare cum iam coniuentibus oculis praeterieris', ac virulentissimum colubrum proseindere venena, inficere uniuersam Germaniam permiseris,quem antidoto tuo in fuga vertisses,dc an . triam subire coegisses,in lato discrimine dissimulaueris nune plane quid de eo sentires exphcado Licet enim seditione improbauetis,causam tamen no refel/ ἰvstiised te spectatorem prςbuisti.qui oppugnator esse debebas ta homines cucorda non videant externis e rebus metem existiment, quid de te possent suspicari, se videtis. in si tibi initio tragoedi prologus idcirco cut ipse fateris non ruit iniucudus,l cum multis aliis putares Lutherum bonum virum estis, cottigendis deprauatissimis hominum motibus diuinitus emissium,di te idcirco eontinuistiisi primu te tua fefellit opinio,ut plerosis alios,eu agnouisti quores progrederetur quantum inualesceret flamma, cur non ad extinguenta inocendium accurristi cur intolerabili furori no restitisti sed adhuc medius de spe. elator perstitissisAt videbam,inquis fabulam esse mire plausibilem non vulgo ini,sed etiam piincipibus episcopis,ac nonussis cardinalibusrquamobremm gnae fuisset temetitatis,publico orbis fauori ptiuatu hominem oppedere prae, sertim cum mundus esset plenus academiis.Hoc te non excusat Erasme, quin officium deserueris, Immo quanto maiori plausu virus hauriebatur, quanto a pluribus ec elatiotibus,tanto ut magis noxio dc contagioso diligetius oppon tuno antidoto suit occurrendum,at citius obsistendum:hac enim ratione maiores nostri sanetissimi viri tum Graeci um Latini non debuissent impiissimo dogmati Arriano occinere,cum illud tanto fauore receptum esset , non istua numerosissimis populis,a ferocissimis grebus,a maximis nationi sata etiaa potentissimis Regibus,ab Augustis di Caesaribus i quod tamen ossicium di. Cligentissime di constantissime Grsci se inde ait Itali ta Galli: no sine magno
suo incommodo quod tu non ignoras,raestiterunt. Tu vero ut inuidiam sugeres nominis temerarii in tanta rerum perturbatione conticuisti:ufinam pia ne conticuisses Erasme,parce iusto meo des taut enim fallor,aut nunq ta a, te plagam excepissemus.Sed tu modo te in culicem deptimis, modo erigis in elephantem.Homuncio es,si sit Luthero occurrendum:quasi res sit cum Me cute clauam tenente sutura:Athlantem agis,cum censuram viuuersi orbis tibi arrogas Nec te purgat quod se ibis de acadsmiis,cum officium Ipsae no prae terierint. Publicis enim deeretis Lutherum damnarunt i ec hoc idem plutimietia priuato officio, studio pietatis doetissmis editis libellis, quibus plane est
confossus Lutherus, effecerunt.Licet exulcerati animi cum medicamentum re
. illa cspuant,non facile curentur:pertinacia etiam victa non cedit loco:extrudas illa' oportet miro ingenio,aut virtutis robore in loco ipso conficias. Tu autem ad hanc bestiam oppugnandam nullas adhue admouisti maclanas ines ascendisti adueris,negopposuisti murum pro cimo Israel, ut stares in praelio contra
34쪽
RESPONSIO oppugnat rem. Ergo ne permovit res indignitas magnitudo negoesi causa fidei catholica: non academias solum ac pios professores disciplinarum ec re, ligionis antistites sed omnes bonos uantiaodo doctana aliquid prstare mosint,acis ipsos inuictissimos Rxges impulit ad seribedum in Lutheti blasphemias Erasmum adhuc no videtur tetigisse.O Regem celsissimum, ge pr stantem, vere dignum regio munerer quem nulla lingua satis queat laudarer cuius singularis pietatis memoria nunq ex hominum mentibus exolebit e co im nomen apud posteros sine fine celebrabitur, gloria apud omnes nationes si ituris seculis semper augescet non q, potetitissimus Anglig Rex fuerit, quod t pleris p contigit,quorum vix extat ulla memoria, sed ob exemplum ratissimaei pietatis,l in gloriam summi Regis, per quem terreni Principes regnant, MReges decernut iustitiam aulatus fuerit calliolica ecclesiami non armis solum potentia,sed lingua:sapientia haeresiarcham Lutherum debacchantem exa, istissima disputatione edito libello represserit,quanto deus immortalla decore maiestatis regiae, quanta grauitate quanta eloquentia, copia, doctrina, sapim tia,spiritu monumentum ipsum testatur,quod re perpetuum declarabit, meri.
to esse inter heroas referendum Hetaeum VIII spledidissimums reportasse, de hoste triumphum:tanto caeterorum Anglis Regum triumphis praeseredinquanto gloriosius est: de hoste religionis de Iesu Christi inimieo si de hoste pii
uato,de ingeniis, vi mentis ec sapientiaci robore proprii corporis militum de armatis corporibus t summaretquanto praeclarius pro pietate re cςlesti re gno,a pro terreno propagado depugnasse. in si te alia non ingebat Erasme. debuisti saltem tanti Regis clarissimo exemplo ad scribendu permoveri.Non
enim satis fuit Erasmo,libellis suis profiteri,nihil Ebi esse rei cum Luttam nee eum priuatim frigidioribus verbis,dc remissiori si titu eommonere,caueret, res in seditionem exiret nec Frobentum cohercere ne quid excuderet Luther num,quod scribis te fecisse.Sed Frobenio praestare debuisti,quod aduersus tomulentiam Martini excuderetimaiora,apertiora, solidiora ab Erasmo expedi bantur non debuisti tantum tibi nominis comparare,si aegre laturus eras,h mines a te expectare digna Erasino.
An tibi parum virium este putas ad impugnandum Lutheri dogmata quis Lbus nihil execrabilius,mhil infirmius,nihil insanius excogitati potest. De qui-
bus quoniam tu ipsorum mentione me iamptidem scelera istius indignata tem tuis literis in hunc sermonem prouocare videris,quid sentia explicare non
'rauabormam illa resellere, haud magni negoeii esse videtur. Quid enim In
eius monimentis inest,nisi furor,inconstantia pugnantia dicta, conincia, male dicta, cisabulae, inania dicteriasophismata,nugationes, neptiae canina quada
facundia prolatae quid solidae doctrinae quid quod philosophum aut theol, .gum sapiat: qui dare vitio solet, si quis grauissimorum philosophorum testis moniis c quos Sophistas appellat dogmata theologica confirmauerite pro νpterea P ex philosophis prosessoribus nemo ei suffragetur, sed omnes potius
aduersentur. grauitas enim leuitati, sapientia inscitiae semper aduersa esticum interim no erubescat poetarum ludis, mimorum fabulis,gramatistarum ad inis, rhetorum scommatibus ecsententiolis sua d creta comprobare: huius e
35쪽
AD ERAsMI EPISTOLAM PRIMA M. modi enim nugis referta sunt ipsius scripta: sed quibus tam inepte utitur , ut appareat ipsum in harena sua non versarirx illa nunc potius a sodalibus mul Naari,il ex promptuatio suo depromere Studet tamen disertus ac cloquens vi deti,ut se literatoribus asseclis suis comendet licet quo magis contendit. eo id minus assequatur ex tamen videti vult facetus,ut iocis M salibus alliciat imperitum vulgus. Itaq; se in diuersissimas personas inconstantisssime subinde tras sermativi/east in eodem iam seuerum in mores deprauatos concionatore, iadicaculum scurram: ec virums cu summa superbia re arrogantia i nihil est in
quo Christianum hominem representet,quem conuenit mansuetum esse, modestum ad omnes,doeile non litigator non vaniloquia, non contentiosum, ut
Paulus docet.O caecas nimium quorunda mentes,qui Lutheru laudant,Luthorum excipis Iutherum admirantur in quo nihil graue nihil firmu,nihil do, ct m,nihil sanu omnia venenata nugatoria calumniosa cuneta, letalia omnia pietatem dc religione iugulantiad euocauit enim a pris eoru haereticorum bis itis plurimas eorum pestes, iampride explosas cu ipsis p auctoribus consepul, pasQuibus in unu coaceruatis quasi tumulti edidit impietatis: In cuius tamen vertice ex propriis seditiis constatu vitulum si aluit, cui cumArtio conuenit pariter ec cu Donato ut rursus baptizentur Catholicitqui a veritate deficietes ad insana eius dogmata transtugiunt, Quoru multos scimus esse rebaptizatos, Cum a Bardesane. P fato ascribat actiones humanas: Cu Aerianis, ii, non sit orandum pro moitu H, ieiunia sint tollenda episcopis redigendi in ordiuem sacerdotu ut omnino illis habeantur pares: Cu Iouisanistis quod sacras virgis nes nuptiarum specie constuprati suadeat.In hoc tamen Ioviniano poco i ii, te nunq ipse autem pride uxorem duxit eum V teleuistisiqiad aucto itatem
summo Pontifici non solii deroget,ut illi,sed prorsus illa tollat omnia ite ne
cessitate euenire contendat:eccilesias fortunis expoliet: Cum Hussitanis .ci, sub utral specie comunicetur,ec in aliis: Cum Berengariis, q, asserat sacramentia
Eucharistiae non esse sacrificiu nec eo offerri veru corpus Christi, substantialpanis in ipso maneremec trans Sormati in corpus Christi: Ab Eunomio sumpsit illudisola fide homines iustificari,modo illa recta sit, qualis, quam ipse praedi. catinec ulla opera requir iust q, de suo addit, omnia quantumcunt bona vii deantur ex se, esse peccatur Ab Eluidio oc Marianitis Dei param virgine, perpes reuo purissima proli scelus demum lacte corrupta, ec coplurium filiorumaa ire accepit. A Montano Cataphryga dc Simone Mago didicit profiteri se ha/here Paracletu,ab eo sedoctum, cxipturas sacras interpretari,& omnia pera gere. Atl equidem nescio an ut olim Heraclianus quidam in Africa demum se esse dicebat sta es c sibi interdictum non esse putet,quo minus profiteatur se alterum esse Christui in quo non ia verbu sed spititus sanctus carne assumpse. xit humanam pari Simonis Magi furore,qin se iactabat die Pentecostes in lin guis igneis super Apostolos descendisse:Quod profecto non video cur non suis sequacibus persuasurus,quibus ta turpia porteta, nulla ratione vera per suasit sed tantumodo quia ipse asseruit se aspirari diuino spi itu.caetera dogmata 8c maxime e cranda tum ex aliis, plurima aute ex impia UVitcleuistarum
schola,tum quida ex proprio ingenio sceleres excogitasse videtur Nes enim ia
36쪽
Hnde eotistat a quibus haereticis sila collegeia,quorum est sacramentoriam
euersio ei orum detestati sanctoria sublata venerati votorum abolitio, sacerdotii in uniuersum derogatio,blasphemiarum in saeratissima eueharistiς sacrifitium,inaudita promulgatio missarum p criminatio.Sed veniet tepus P vi spero9quia admirabuntur homines Germani,quonapaeto potuerit tua cali go plurimorum mentibus offundi, ut quiri Lutheranis sacrilegiis acquiescoret.Superueniet enim superueniet diuinatu quae caliginem omnem discutiet, tenebras propellet, ec lumen pristinum metibus obtenebratis restituet aeriti
post diluuiu blar vi enim ait dominus per Ezechiele,corruet paries que linie runt luto abis paleis .Illum enim destrua,ec adaequabo eum terro,ic reuelabitur fundamentia eius,ec cadet ec consumetur in medio eius quonia linitum est absis temperatura: Tunci resipiscentes Germanos multos pudebit in amen tibus se ec impiis placitis adhaesisse, qui poenitenti animo dicent domino, ut Hieremias ait:Cognouimus impietates nostras, ec iniquitates domine: ec Pgrauiter deliquimus, ibi at propter gloriam nominis tui ne des nos in opprobriu:sed peccata nostra quae sedueti perpetrauimus deleas,nee ignorantiarum Dostiarum velis esse memor. Sed dicat aliqvis: therus quid profitetur, quid aliud praedicat, nisi ut Iesus Suistus colatur cvt par est ic eius praecepta seruentur euangeliea doet am,vt in saetis habetur literis ab hominibus e esse vult,traditiones ec decreta humana illis aduersantia tolli. Quid enim to nat ther mili Paulum,euangelia, Ch illum Scimus hoc palsi in Lutheria laetare.Est enim eommune ipsi cum omnibus haereticis ec nefariis hominibus, qui specie religionis nituntur prς caeteris rebus comparare sibi nomen, sed cius populis haeresibus pseredis saepissime Christi nome usurpare, estare saeras istexas,earum testimomoeniti mpia dogmata confirmatelex euangelio Christi cui Hieronymus ait euangelia diaboli facientibus. Confistit enim euag liu non in verbosed in sensitaetenim propinates absinthia,melle procula circo,i liniat,ne aliter admota primoribus labris reiiciatur:Nemo enim pum venenia ebibendum propinat,sed cu suaui aliquo poto,aut obsonio comiscet.Nagi iti/dem dc ineatatorcs veneficis rebus ac superstitiosis verbis saera quaeda verba coniungere solent:Quinimmo ec ipse spurcissimus Mahumet, inexo tamen haud scio an improbior in Alcorano suo.ut eomodius christianos seduceret. Iesum Chrillum miru in modia comendat ec extollit, set ipso longe maiorem fatetur:Quae cum ita sint,hallucinabimur p*stigiis circulatoris huius, vel si Paulleclesu Christi nome blasphemo ore saepius usurpet,si euagellu frequen tius citet.in quo ipso queadmodum a maioria consuetudine discederet excogitauit.Na quia eς teri omnes latini euagesia dixere,ipse Graece euagelion dicere gaudet ridieula sane re puerili affectatione. Quod si eodem verbo in quoes laude petit,ut Grs e scire videatur,cur cum ratio sermonis poscit no dicit euagellu .ut saltem G e flectere nomina se didicisse comonstret 6 igitur introspiciemus .recte ne talia an perpera afferat equibus princ us,quibus dogma fundametis innitaturiviae doctrina omnis necessario pendet: uae si solida Naperta fuerint,rectet ex illis caetera deducta. Detito doctrina probabitur sin autem lassa inbecilla,tallacia, doctrina nequail fuerit excipienda.
37쪽
AD BRAsMI EPISTOLAM PRIMAMM Nitutur aute omia vesana illius dogmata,duobus maxime pes psis .Quoirum alterum absurdum est ec falsum:& quod nuri ipse cum omnibus suis cooiuratis coprobare valebit:Alterum autem ridendu simul ει execradum.Primul iusmodi est, Nihil esse excipiendii iti religione christiana a fidelibus uti soli. dum necessariums aut opportunum ad salutem,nisi sit diuinitus institutuiNi, hil autem huiusmodi esse censenta,quin euagesi aut sacris literis laetit expressum Hoc enim Lutherus ecclesiae authoritate Pontificis Maximi potestate, sa/cerdotii cuncta dignitate oppugnat.Hoc sacramenta peruertit sacros titus,cerimonias eiuniorum obseruationem,sestora diem celebritate caelibatum, nonicas leges, suetudines optimas,instituta sanctoru tollit votoria religione.sacram virginu pudicitia,sanctoria veneratione abiicit.Hoc monachoru elaustrape tingit purgatoriu amolitur Ptine u ec Magistratuu potestate prosternit. sanctissimu missaria saerifieiu abolet.Hoc denis omnia diuina ec humana cossidit eu isti fundameto illud annectat Nihil horu diuina lege esse institutu, nesex sacris literis sumptu:quod quide altero principio quod ia expona ofirmati temeritate videlicet incognita arrogatia inaudita superbia no fereta Ait enim seipsum solii tenere veru sensum scripturam ec euangelicae destrinae, ec qui ipsi consentiui eiusde spiritus participes:omnes aute quotquot silerut priscos pa/tres .doctores sanctissimos Pontifices Maximos sacros conuentus uniuersales, omnes orthodoxos christianos,ecclesia catholica. C.abhinc ec mille annos
aberrasse, vel malitia veritate occultasse, se unu afflatu diuino spiritu missum ad omnia restitueda,ad vera norma reuocada.Quid plura quςtitis Germani Hoe ne sat est ex ipsius ore testimoniu,ad deproededu quale pori eiu Marti nus alat in pectore Hoc aute dicit ad mendaciu seu praetexendia, ne fateri co/gatur sacram literaru testimonio,Κ eam comune sensum ec sanctoru interprotationes admitteret, plurima eorum quae euertit diuini tus suisse instituta.
N Videamus igitur ptim fit ametu q firmu sitati validuSed ante omnia
velle mihi respoderet,sed humane, ceo furore quo solet protinus ad couicia descendere,nunquid hoc axioma ex euagelio aut ex sacris litetis accepetit. Ni
hil esse diuinitus institutu,quin expressum sit in scriptura sacra. Quod cum afflfirmare non possit, sed illud solum quod Paulus testatur non esse excipienda, quae aduersus contenta in illis, vel ab ipsis fidei sundatoribus praedirata esse
videantur etiam si Angelus de caelo illa diceret.nee unde sumpserit afferre va leat,confiteatur oportet suum illud esse inuentum, ec suo ingenio excogitatu. Et sie iam dogma Martini, quinimmo radix ec fundamentum omnium eius placitorum quod nec est ex se euides,nec ratione,nec testimonio sacrarum lite
rarum comprobatur:Cum nusu scriptura illud habeat,testimoniis ipffus labola statur:aut ipse fatebitur inuitus aliquid esse accipiendum a Christianis,quod non sit litetis diuinis explicatum, cum hoc ipse accipi velit, nisi sorte quae est eius impudentia ) iactet hoc sibi oraculo diuino esse reuelatum di De qua re di cani in mentione secundi fundamenti, nunc satis habeo ipsum dixisse aliquid esse tenendum ut solidum a CKristianis, quod in sacris literis non sit ex pressumi Quod tamen perspicuum erat, ut confessione illius non egeret,
Quis enim dubitat, modo sacras literas accuratius legetit, institutaque μ
38쪽
telligionas Christiane, progressumis ipsius ab inlantia perpedetit:no omia ρος fecit diritis seruator ec red tot noster Iesus eoscripta tam in euagellis gradiloquos Ioaties in calce euagelii sui testatus,Sut inquit ic alia multa,quq feest Iaesus,que si scriberetur,mudus non caperet libros.Quod ec verbis ipsius domini eonfirmaturan eode Ioanne,dicetis,Haec locutus sum vobis apud vos
manes.Paracletus aute que mittet pater in nomine meo.Ille docebit vos oritia.
Et rursus, Adhuc habeo vobis multa dicere sed no potestis portare modo: Caaute venerit ille spiritus vetitat s docebit vos omne veritate.Qd expresse his verbis declarat ipsum dominu no omne vetitate explicui se sed multa reseruasse ape seda de Institueda virtute spiritus sancti Sed illud c5st at non omnia, quae laetut acta aut instituta ab Apostolis fuisse descripta, ec in saetis literis memoriae madata.Quod testatur Paulus ad Itiessalonic. scribens. his verbist Tenete traditiones quas didicistis,sive per sermone siue per epistola nostra,&GExpressius enim declarare no potuisset,no omnia fuisse se ista,eu separet sex/mone tradita ab his quae scripta in epistolis erat. Accedit illud quod in actis habetur, Paulus ecScitas cia pertrasiret ciuitates,tradebat eis custodire dogmata quae erat decreta ab Apostolis ec senioribus qui erat Hierosolymis.Actoria Pr terra ser tor Lucas,quaeda notauit communia,& ptima quasi ineunabulanascetis ecclesiae perseeutus: Ptimii Principis Apostoloria gesta, Deinde Pauli progressium diligetius enarrauit,nec hunc totum,nisi quousi Roma vincitus est perduellas aeteroru Apostoloru gesta patu aut nilui attigit, ut n5 sit eu bitabile plutima fuisse tradita voce viva apostoloria, ec spiritus sancti calamo in cordibus fideliu seripta. Non enim prςcepit dominus Iesus diseipulis suis ut euangelium scriberent,sed ut in uniuerso muta illud praedicarent, quod ore fiebat non scripto. Ipse enim nihil se istum reliquit: ec cu ex Apostolis vix duo seripserint evangelium,ec ii quidem multis annis post Christi gloriosum itiophum,omnes verbo euangelium promulgarunt.Si enim im se istis lex diuisna c5staret, e aliquid esset solidum ad fidem pertines .nisi scriptura cotinere turitatendu esset lege & fide caruisse,ic ab a religione fuim omnes sanctos patres tu veteris,lum noui testamenti,qui anteil lex Mosis,aut evagelium seribe retur,vixerui.Itacpsanetissima Noe,Melchisedech, Abraha,Patriarchas omes, caeterosq; primaeuos patres qui tamen unum Iudeurite coluerunt, usi ad
Mosen primu legis scriptorem expertes fidei ed legis fuisse patiter ec christianos omnes,qui antee euangelium scriberetur fuere,caruisse lege ec fide dicem in Mum esset,si lex ec fides latiptura tm eontineatur.Non igitur christiani ad scriptura in obstringuntur, sed ad diuinam legem seruandam: quae ptimo oret nus tradita e deinde cum placuit diuino consilio,pars quaedam eius scriptis ad nostram doctrinam ec eo latio in cut ait Paulus madata ad protervia
male sentientium redarguenda,ad haerestat cous centas, ut cum alii tu Hie . ronymus,M Augustinus testantur:Qui tradunt Ioannem euagelistarum pestacipe,postrema omnium magestu scripsis Ie tribus annis anteil naturae taceti
x xum quini ac sexaginta illud praedicasset,post domini ascentane se ipsis/se autem illud rogatu episcoporum Asiae aduersus Cheriistum, aliosis haereti cos: ec maxime contra dogma Ebionitarum tunc insurgens. Hac igitur du
39쪽
AD I As MI EPISTOLAM PRIMAM causa edhae sunt scripturae.& ut essent infirmis N imbecillioribus solatiu pluriuml rerum notitia certior,memoria firmior,testimonium euidentius ad do,cendum,corripienta,erudiendumi grauius.Scriptura enim ad haec praestada
commodissima esst,testimonio Pauli, cum sit quasi scopus, ta regula, ad quam caetera non scriptased per manus tradita,dirigi possint.Qua tamen non opus erant rimis illis patribus, a magis,q imaginibus,qui euagelium vivum iis pressum in corde tenebant.Qusdam igitur sunt scripta,plutima voce traditat Slauti enim diuinus spiritus, non simul omnia aperuit,ita nec eode modo omia expressit.Quod etiam fateri cogitur ipse Lutherus nisi articulos fidei etia rei sectat.Nam Clitisti descensus ad inferos,in euangelio non describitur nec in apo et stolicis scripturis uspia satis plane exprimitu inter fidei tamen artieulos symo bolo Apostolorum contentos annumeratur. Uel igitur hoc receptum est, ut oretenus traditum ab Apostolis,velut aspiritu sancto ecclesiam gubernante, deinde explicatum. Pari modo sunt di plerais alia vi sanetiam spiritum a patreec filio procedere,quod multi Graecorum proferre ob m non audebant, eo in sacris litetis no satis esset explicitum.Sunt igitur plerat firma.dc solida e clesiae decreta quς vel saeris literis non continentur vel in eis non satis habet tur expressa, De quibus perpetuo ambigeretur, ec veritas esset in occulto, nisi essent e lesiae authotitate definita. Ad quς ambigua tollenda,cum alis multae tum in primis Nicena Synodus coaeta fuit Nunil enim defuere,qui studio re
ria nouaru insana dogmata sua sacrarum literam testimoniis cofirmare esteretur.Quorum testimonioru inani copia locupletissimus accessit Arrius ad dicinitatem Christi praetextu pietatis impugnandam.Qui in eadem Nicena Synodo damnatus est, definito communi consensu homusion esse Christia cu patre. O Sed nee illud vere diei potest cunctas leges in sacris litetis expressas eandem vim obtinere,ut ipsarum nulla ab ecclesia possit immutari aut ipsam serendi leges,l quasda condiuas abrogad facultate vacare:Cum sacraria literaru testimonio constet.quaedam immutata fuisse. nonnulla abrogata,ec pariter ad uadenuo statuta.Quς tame omnia uti diuinitus instituta recipiuntur: quis telis imonio scripturaru non obfirmentur.Na celebritate sabbati, diuina lege insti
tuta fuisse constat coluisset sabbata Apostolos, postq Christus t iuphans adestos est assumptus ut Apostolom acta testantur.Hoc tamen antiquatu est ectrallata solenitas in diem dominicu. Quo in loco dicat Lutherus qui diuinis literis latum insistit qua aut horitate hoc immutatu sit,cu sacrae literς hoc non prςcipiat,quod si cocedat legis Mosaicae instituta,euagelica lege fuisse abroga in ta 5c proinde sabbatum fuisse sublatu tame coprobet,illud ex sacris literis no- ui testamenti oportet,omnia legis antiquς instituta fuisse abiecta, cum nedum Christus ea seruauetit sed Apostoli ipso vita functo post triumphu crucis, poste ia glotificatus reuixerat ac caelos conscenderat. Apostoli et si non omnia tamen plurima ex lege seruauertit,& maxime ipsam sabbati festiuitate. Quin immo Paulum compulerunt post regressum ipsius in Hierusalem, posteae getibus praedieauerat Christum,purificati secundum legem,& ingredi tinium, ut legis obseruatorem. Sed ut de hoc non sit controuersia, dominicae solenni
tatis institutum quomodo tueri valeat, quasi diuinitus sancitu, si scripturis ini
40쪽
urs PONSIO.Ys modo sit inruiessu eum in Es nulla mentio instituti: huius habeatur et g reserae ea die dominu reui Te, at quid hoc ad antiquandum sabbatum,quo memoria peracte creationis uniuersi, de cessationis ab opere creatoris agebatur,aud ad
pertinet ad opus seruile ea die inhibedum Fateri igitur cogitur,aut ore hoc ab Apostolis institutu, poster la traditum fuisse,aut ab ecclesia decretu,qQ in sacris litetis no Herit expressum Preterea quomodo Apostoli in primo conciso quo a cibos in lege vetitos prohibueriit, ut express1s verbis in actis habetur, visum est spititui sancto ec nobis,ut abstineatis a suffocato,fornicationu i ginne,ec immolato idolis.Si Mosaica omnia fuerat abrogata dicat Lutherus, . quona legis e gelicae scripto testimonio lege hac instituerunt quod cu nulla afferre possit,fateatur necesse est,ore a Christo hac eis potestate, aut spiritus sancti afflatu fuisse tradita,qus tame lex quam ad esum sanguinis 5c suffocas, ac etia quantum ad immolatu idolis successu teporis est abrogata. Aut igitum
haec tune primu sancita siue immutata danet ac reprehendat oportet:aut confiteatur authoritate diuina decreta fuisse absq; tame testimonio euagelii.Si aute mana authotitate dicat esse decreta, cur ipse qui tin diuina recipere cesset,ec Omnia ad priscia more reuocare haec cuneta no peruertit Cur no iubet tolli dominici diei celebritate haereticosi suos sabbata colere,fc circucidi praesertim cum Paulus circuciderit Timotheum,ut aetatestatur ueadmodu pnecipit sub utras specie Eucha istis saera metum assumi,& esteros ritus tollit,quos di Dinitus institutos non esse cotedii Cur paritet no iubet a saturis illud assumi&noa ieiunis i dominus ecenatis illud praebuerit,&ea more seruauerit primaeva ecclesia,teste Paulo ad Corinthios .Couenietibus vobis in unu rec. Cur patitur vi ab impartiete sacerdote illud assiumatur,cu in euagelio no legatur. express1s salte verbis, nec ipse sanetoria patrum interpretationes siue enarratio
nes recipiat Dominum illud distribuentem .parte ulla sibi sumpsisse Quod si existimat authoritate diuina illa sancita esse, nullo tame testimonio sacrarum literarum,negare no potest aliquid diuinu in Christiana lege esse sancitum quod no sit ex sacris literis assumptu: ecclesia spiritu diuino amata, facultate ha bere interpretandi ambigua,explicadi implicita,leges promulgadi, ex pro
mulgatis quaeda abrogandi:Cuius ecclesiς quata sit authoritas ta facultas,at testatur illud domini dicetis, Dic ecclesiae si aute ea non audierit. sit tibii qethnicus re publicanus ece. aς decreta ecclesie vi diuinitus instituta,sunt re cipienda,lcob ea rem non sunt tollenda,quae uniuersi populi Christiani cosen ς sacroru cocilioru decretis, netoru patria sentetiis vi diuinae sanetiones receptae fuerunt,licet in sacris literis aperte non fuerint expressa. Sed ne praetereaec illud eum ad primaeuς ecclesis instituta potissimu aute quae in sacris literis habentur expressa, omnia esse reAgeda contedat cur no iubet suos asseclas nil proprium posssidere,sed in comune vivere, cum in Actis Apostolorusepius rein petaturaliis fuisse omia c5munia quς distribuebatur uti unacuit opus erat.At forte vetitus est offensione animi diuitum qui in caeter L illa sectatur quos arsebitratus est tale placito neutia ei se subscripturosi sed indignu est ecclesiasten . tae caelo demissum quod se esse iactat ad omnia corrigetida, vultum potentis
pxςferre vetitati e pauperibus.Sed de his hactenus .Ex dictis quidem satis de