장음표시 사용
21쪽
db non vi ebdem pertraxerunt. Verdm ille non magni Comicos pendebat,sed vehemeter contem nebat: ipse vir modestus, iustus, probus & sapiens, homines mordaces, iniuriossis, & sani nihil d icentes Quae res male ipses habuit, & odi j aduersus Socratem prima semina in Aristo phane excitauit. Quare sibi facilius ab Anyto & Melito Socratis hostibus persuaderi passus est Aristophanes, ut
drama aduersus ipsiim meditaretur. Cum enim Anytus& Melitus Socrati essent infensisiimi,nec tamen ipsium in crimen vocare auderent, partim metu A theniensium, ne in se aliquod malum redundaret, si falsb detulissent hominem , non modb nullius calamitatis in Republ. auto- rem, sed etiam ciuitatis ornamentum, partim propter amicos & asseclas Socratis, qui sitium praeceptorem nunquam deserturi videbantur. Ideo Aristophanem suboranant, eique persuadent, ut in Comoedia Socratem ab hs malis laxet, quae plerique de eo ficta norant: Esse loquacem,&loquendo efficere,ut malae causae bonae videantur: introducere nouos & inusitatios Deos , cum neque nosset interim,neq; reuereretur Deos: atque haec ipsa in eos quoque transfundere, quos in Philosiophia institueret. Hoc argumento arrepto, Nebulas conscripsit Aristophanes,&per histriones in festo Bacchanaliorum, maxima Graecorum multitudine eo confluente,exhibuit. Rei in sentia&inusitato in Scenis sipectaculo Socratis,primum omnes Athenienses cum nihil minus expectallent,obstupuerui. Deinde,quoniam natura inuidiosi essunt,&ad detrectandum optimis qvibus'; procliues, iucundum eis visis sunt spectaculum istae Nebulae. Nam actorem, teste AZlia.no, plausu tanto prosequebantur, quanto nunquam antea, eoque clamore victoriam ei decreuerunt, mandaruntque, ut Ari-
22쪽
ut Aristophanis nomen,non alterius,supremum scribere tutiRefert idem Silanus Socratem,cum praesciuisset,se in Comoedia taxatum iri,in theatrum ingressum esse,& opportuno loco consedisse. Cum autem circumferretur in scena, &crebrono minaretur, peregrinis, quisnam esset ille Socrates,interrogantibus,ipsum addubitationem exanimis peregrinorum tollendam surrexisse,&per totum
drama, congredientibus histrioni tuis, stantem spectacie, magnoq; animo & istam Comoediam,& Athenienses contemsile. Simili odio adductus Aristophanes, Euripidem in alijs omnibus Comoediis traduxit,praecipueautem in Ranis, Acharnensibus, ThesnaophoriaZusis, ut conceptam de illo opinionem ex animis hominum euelleret: quando optimus ille &sapientissimus habebatur Tragicus.Itaq; Ranas cofinxit,in quo dramateBacchum introducit, solicite quaerentem in terris poetam Tragicum, &, quod nullum reperiret,ad inferos descedentem, ut Euripidem e campis Elysiis reducat. Sed cum 2Esthylus& Sophocles, grauitate Tragica superiores Euripide haberi vellent, oritur in ea fabula certa inen: in quoab IE-schylo vincitur Euripides. Hac ratione in magnumcontemtum perductus fuit Euripides, & reliquis Tragicis longe posthabitus. Vt autem maius in diu in concitaret odium,etiam Thesmophoria2tisas conscripsit: in qua fabula Euripides a sceminis, sacra Cereris celebrantibus a cusatur,quod iniusto odio mulieres persequatur, easin insiliis Tragcedijs passim traducat. Quibus de causis graues θ' lina uirpoenas mulieres. Reliquae Comoediae reliquo belli Peloponnesiaci tempore, quo floruit Aristophanes,
compositae fuerunt.Nam pacem anno decimo tertio belli
scripsit, cum post mortem Cleonis & Brasidae, qui apud
23쪽
Amphipolin in acie perierant,pax & foedus quinquagin
ta annorum inter Athenienses &Lacedaemonios estet fatactum, quod tamen septem annos non durauit, quemadmodum refert Thucydides lib. . Ossi. Acharnenses post mortem Periclis cladem Siculam scripsit, cuius in eo dramate stuliam pertinaciam, & insecuta mala proponit, Vt hoc eXemplo malos & plebem terreat, ne stultis ducibbus, qualis fuerat Lamachus, belli uimmam&Reipubli-
Caesalutem committant. Quantam Vero noXam Reipublicae dederit Lamachus,amilio exercitu in Sicilia,docuit exitus, stultorum omnium mastister. Poti cladem Siculam Aues prodierunt, in qua fabula hortatur Athenienses, ut Decelaeam, qua ille ficto nomine νεφελοκοκκυγια vocat, contra Lacedaemonios muniant, priusquam ab illis occupetur. Curialutari consilio si paruissent Athenienses in maximum malu na non incidissent. Vespae post alteram cladem Siculam scriptae videntur, quam Athenien- ibus Chares quem ille tecto nomine canis,Labetem Vocat ductu sivo inauspicato attulit. Periculosissimis autem temporibus, cum tota Graecia in armis esset, Lysistratam composivit,in qua mulieres de Rep.& pace deliberant: facta coniuratione, quod sitiis maritis concubitum denegare, Min arcem munitissimam se tantisper recipere Velint, dum illi pacis negocium suscipiant. Plutum & similis Comoedias hs demum temporibus commentus est, qui bus ex interdicto magistratus Attici, neminem in Comin-dia nominatim carpere licuit. Ac Plutum quidem per filium suum Ararotem , quem mulcitudini ipsemet praesecerat. Referunt magnam esse laudem consectuum, quod calumniatores subuertisseu abbi eos nominans
24쪽
νίωα- τους παππους απι γλν: quae febres noctu parentum interstrinXerunt gulas,&auos iugularunt.Inprimis vero ob hoc laudatus atq; amatus est a ciuibus, quod
fabulis suis Rempubl. Atheniensium liberam, Rem ullius domini tyrannidi siubiectam esse, sed ne ipsum quidem populum ;n statu Reipublicae populari, & per se libero, sibimetipsi imperitare voluit. Qua de causa oleae sacraera mo coronatus est, qui non minoris praemii loco habebatur,quam corona aurea. Ac proinde in Ranis de inglorijs
quibusdam hoc protulit : τ ὰ ον χορον A ονσυμα μινειν. Chorum factum esse iustum,ut qui multa recteconsillat ciuitati. Scripsit praeter has Comae dias, quae extant,alias triginta sex, quarum nomina legu-tur apud Athenaeum, in Dipnoseph. Sunt autem hae: Ἀγη ος, Senectae expers, Solosicones duo, Amphiaraus, quam Atilianus etiam lib.ia. de Animalibus citat, Ana gyrus , Babylonij, Rustici, Senectus, Gerylades, Daedalus, Conuiuae, Danaides, Danai dolia, Dionysiis,Niobe, Heroes,Centauri,Cocalus,Lemnia, Nebulae siecundae,Thecmophoriamsae alterae, Naues onerariae, Ciconiae, Pelasgi, Pythagorae,Scenae apprehendentes,sartagine coquentes, Telmistbases,Colostrum,Philonides,Phaenissae, & Horae. Peculiaris ab eo inuentus est versus, qui Aristophanius appellatur, etiam a Cicerone memoratus in Bruto. Sui das Tetrametrum &O metrum ab eo inuentum sicritabit. Eloquentia Attica in illo singularis fuit, ut ex hs,quae stipemunt,Comoedias colligitur.Itaque Platonem memorant Dionysio Regi Syracusano,statu Reipubl. Athenien sis & linguam ex optimo autore perdiscere cupienti, ii unc
25쪽
autorem misisse, hortatumq; esse, ut fabulas huius Poeta diligenter tractaret, si quidem Reipublicae Atheniensi,
statum perfecte vellet cognoscere. De Ioarine Chrysosto- lmo dilertisiimo Theologo,sunt,qui scribant,eum suae fa- cundiae&vehementiae in taxandis vi ths, praesertim mu. lierum, partem optimam ex quotidiana lectione Aristophanis hausisse, & cum dormitum iret , libros huius au- toris puluillo lubdere solitum ut oti m Homeri poema Alexander ille Magnus. Certe adhuc vivus Aristopha-
nes tam illustre nomen suis Comoediis est adeptus, ut fama illius etiam ad Persas peruenerit: & Rex ipsie Persarum, facta Poetae huius mentione, de eo percontatus sit, . t quibusham cum hominibus iste Comicus viveret: sicut ipse testatur in Acharnensibus. Urbano & perfaceto eum fuisse ingenio, fabulae ostendunt, in quibus omnia, pro
more veteris Comoediae salsa,festiua,mordacia,maledica: Vt quocunque verbo pronunciato, illico capiatur occaso
ad aliquid subsannandum. Est enim Aristophanes cum risii mordax, nihil sine faceths impingens: cui ex Latinis
Horatium similem facit Scaliger lib. 3. de poet. cap.97. Ego vero Plautum ei non inepte aequiparandum iudico, cuius ille locos quamplurimos imitatus est: ut suo ostendetur loco. Etsi autem A lianus nugatorem & ridiculum Vocatiquiq; omnitid talis haberi studuerit: & Plutarchus tumidum dicendi genus & Scenet accommodatum & illiberale , ab eo ustirpatum fuisse scribit: tamen quia alter Socratis amore,alter Μenandri admiratione victus iudicat sicuti postea commonstrabitur) ego neutrius iudicio ira standum censeo, ut ab eo recedere nefas sit. Quanti PlatoAristophanem fecerit, vel ex ipso liquet Plutarcho, qui Aristophanis sermonem de amore, a Platone, Veluti
26쪽
Comoediam in Symposio insertum esse ait. Et Cicero primo libro de Legibus Aristophanem facetissimum veteris Comoediae poetam nominat: &eundem plurimum laudat,quod noui Dij apud eum e ciuitate euciantur, & publicus Sacerdos imprudentiam consilio expiatam, metu liberet, audaciam in admittendis religionibus ficedis damnet, atque impiam iudicet Idem Cicero lib. 12.ad Attici Epistola 4. Aristophanem vult, per librarios, sibi reponi pro Eupolide.Extat in eundem Aristophanem Epigramma hoc Graecum: Bιγοι 'AD φυρωθειρο νος, ο αν ἀχαρνεἀ Κιοσος 'ει χλοερ -- εσέμα κομιlta. υνι F οσον Διονυον εχi πλις, οῖα an γοωθοι li euaqq. ω ακ ὴ -χ' ' V ὶς:
Fabula Aristophams,diuinum uin, Attica quarum in virides venio multa comas hedera. Quantis inest libro sacchus, qua personat illic Fabula,acerba licer,plena tamen Charitum. O ct mente sagax,s moribuι optime Graium, Seu digna irrides Comice,flue notaS.
Athenaeus lib. Io. Dipnos .cap. 2. Dramata ab Aristophane ebrio fuisse conscripta affirmat. Καὶ 'Aλκῆ Finquit,οφλο -οM AD N pανης ο κυμ φλποιος,μεθίοντες ε ον υ ποι μαΤα. Hoc quam verum sit, autor huius famae videat. Mihi non fit verisimile ab ebrio potatuisse haec praestari, quae pauci sobrij, etiam ad Cleanthis lucernam lucubrantes,praestare potuissent. Constat eum
27쪽
fuisse csuum, quando suam ipsemet calvitiem in pace non dissimulauit.Quo tempore mortuus sit,nondum re peri. Certum est adhuc superstitem fuisse,post eiectos tria;inta tyrannos a Thrasybulo,cuius viri i pie in Pluto &a. ibi etiam meminit. Sed duos ab eo relictos esse filios, re ferunt , Philippum & Ararotem, quibus Suidas tertium addit, Philaretum,alii etiam Nicostratum. Et haec habui. quae de vita Aristophanis commentari volui . Nunc Plutarchi iudicium de Aristophane subj-ciam, & quanti ab illo fiat, ex ipsi, auctore descri-
28쪽
qua Pluta rchus Aristophanem cum
Menandro confert. NIVARS E , ut dicam,multd praesert Menandrum, singulat in autem haec adscit: Genus dicendi tumidum & scenae accomismodatum , atque illiberale, Aristophanem ultirpasse, innandrum neutiquam. Indoctus enim aliquis, & plebeius illius oratione capitur, doctus offenditur. Loquor de Antithetis, simi li ter cadenti
bus,&paronymijs, quibus Μenander raro-cum ratione utitur, atque accurate , alter crebrb &intempestiue, ac
frigide. Laudatur enim,'nquit, quod F quaestores, submersilino quod essent bim- quaestores, scd λαριι ,sryges&Iamiae.
Et: Hic aut malitiam aut 'cophantiam irat. Et: Venire'iuit, ct intestiniso Memriis. Et: praerisu ad ridendum perueniam.
Et: Quid tibi faciam misera amphora exostraci sata'
Lt: agrestia vobis o mulieres,infert mala, Quia ipse agrestibus erat enutritus oleribis. Et: Si criniuori meam cristam exederun tiri: Fer Gorgonitergum huc umbonis mihi circussum. DI. Mihi placenta caseitergum orbcm cedo. Multaq; id genus alia. Habet nimirum in apparatu verborum aliquid I ragicum,nec non Comicum, pro teruum, pedestre,obseuritatem communitatem fastum, elationem, loquaci- , Iatem
29쪽
tatem,nugas, quae nauseam cieant. Cumque dictio eius tantum habeat dissimilitudinis & inaequalitatis,ne decorum quidem singulis generibus, & suum accommodauit locum. Verbi gratia: Regi fastum,Oratori vim dicendi, mulieri simplicitatem, pedestrem sermonem plebeio siue ocioso, negociolis seperbum, & insolentem. Sed veluti
serie,persenis vocabula,ut occurrebat Unumquodque attribuit, ut dignoscere non possis filiusne loquatur,an pater,rust icus,an deus,inus,an heros. At Menandri ita dolata est , itaque liner se conspirat contemperata diistio, ut cum per tam varios omnis generis motus animorum ducatur, ac omnigenis accomodetur persenis: unica tamen Videatur, aequabilitatemq; praeseruet suam in vulgatis usitatisque vocabulis. Quod si alicubi res praestigiarum aliquid itrepitusue requirat, tibicines iblertes imitatur, qui omnib. tibiae apertis foraminibus .i nox vocem artificiose in suam restituunt sedem. Tametsi autem multi fuerunt praeclari opifices, nullus tamen calceum, laruam, aut Ve siem fecit,quae simul viro,mulier adolescenti,seni ac vernae coueniret. At Menander tali eit sermone usus,qui congrueret cuiuis naturae, statui,setati, cum quidem & iuue
iis se ad eam rem contulisset, & in ipso vigore docendi &scribendi fabulas decesserit: quando maxime seribentes incrementa facere ad Elocutionis virtutem Ai istotelest statur. Si quis vero primas Menandri fabulas cum medijs& Vltimis comparet, iudicare poterit, quanta fuistot additurus si diutius vixisset. His addendum & hoc: Comicorum poetarum alios in scribendo, populo & multitudini
se accommodare, alios paucis, non facile ex omnibus mi: eniri,qui viriq; generi sese applicuerit. Sed Ari stophanes
Neq; plebi placere, neq; ferri a prudeuribus potuit. Nam
30쪽
potias eius similis est meretricis,quae aetate iam ultra vigorem progressa, matronam imitans,nem sertur a vulgohominum ob insoletiam: & graues homines impudicitiam
eius malitiamque abominantur. Contra Menander cum
venustate quadam ubiq; sie gratum aptumq; exhibuit, in
theatris,couoquhs,conuiuiis,suamque potitia ita composilit, ut esset communissimus omnium, quae Graecia tulit, bonorum com mentarius:qui legeretur,disceretur,& ce tatim ageretur: ostendiri, aded,quanta res esset dexteritas
dicendi,ubiq; vi persuadendi ineuitabili incedens,omni umq; auditum & intelligentiam Graecae linguae sibi subiugans. Cuius enim rei gratia vir recte institutus venire dignaretur, quam propter Μenandrum ' Quando implentur theatra viris eruditionem amantibus, quam ctrin mica ostenditur perisnat cui in conuiuijs iustius mensa cedit, locumque Bacchus dat ' Iam sicut pictores oculis defessis, ad floridos & virides se avertunt colores, ita Philoisphis laboriosis requies grauium atque continentium meditationum, est Menander, tanquam pratopulcre florenti,& opaco,atq; aurae pleno eXcipiens animum. Item, cum hoc tempus actores Comoediarum multos bonosq; urbs serat, Menandri Comoediae pluri mos habent,sacros- Aue sales, tanquam eo natos mari, quod Venerem protulit. Aristophanis autem sales amari & asperi, acrem &mordentem , adeoque exulcerandem vim habent, ut nesciam ubi sit illa ab ipso decantata dexteritas, in verbis ne an persenis. Quin etiam, quae imitatus est,corrupit, calli ditatem facit non ciuilem, sed malitiosam: rusticitatem non cautam,sed fatuam: iocos,non qui rideantur,sed derideantur: amores non hilares,sed impudicos.Nulli enim moderato videtur is homo suum pocina scripsisse sed tur, pia dc