Hieronymi Cardani ... De rerum varietate, libri XVII

발행: 1581년

분량: 1095페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

551쪽

68 DE RERUM VARIETATE, pilus quos lineam habet abranchiis ad caudam, curvam, ais insta eam lineas multas transuersas punctis. difflin. Eias,supra uero dorsis uarii , supercilia aurea . naves comitarisolet. idum etiam pisces nomen pro aetate mutare fiunt: ut apud Venetos paruus iurio,porcelleta: sic cordyla, cum parua esst,dicitur: quae adulta iam, pelamys: poli annum,

Thrnnus. thynnus. Habet thynnus in dorso aculeos tenui membrana iunctos, quos pro arbitris condit Er exerit. Ferunt carnes illius salitas saemorrhoidas inducere: ut congrorum, eler

Capriscus. phantia m. Expiscibus durissimo coriosunt capristi, a quide Rondelletius, acuti simo gladio se illud non potui spe

perforare ait: habet tamen quamas: dentibus est firmis ut non parua cura huius animalis natura habui be uideatur.

At ἐν baee de piscibus dicta fimi, eorum. partisus O faculitatibus ae moribus. Nunc reliquum est, ut de illorum asce, Pistium uo qui iam ab initio coeptus est , sermo absoluatur . M 'nices &soni. quincuplex discrisnen: I repitus cum aliquid uelociter mo, Metur,aut concutitur corpus eu corpore, aut impellitur aer per angustum spatium: ars si recite considerar, reliqui modi ad hianc ultimu reducuntur. Hoc itas modo pisces omnes prepitum extra aquam adunt, seu concussi,seu concutisntes celeriter branchias, ut tineae quae stridorem quenda acutum emittunt: ais hoc modo etiam pedimes,aejepiae. Vel si sonus quidem aedatur, quoniam animal respirat, non icamen uoluntarie.Vbi enim pulmo, ibi sonus, non tamen uox, quoniam lingua carer, c quod maius est)faucibus,nec aer cἴtinetur: haec enim necessaria funt ad uocem, unde cἴ lo, qui uolt us spiritum continere cogim&r. Sonzs igitur,apiscibus qui pulmones habent carent uilitern faucibus,nec linguam dis inciam habent n5 uox aditur.Voa uero adis

tura

552쪽

I. I B E R V I I. 46'tu cum illa a fuerint quae dixi duo ingua aut non libe.ra,er esse non dearticulata,uel ut balenari delphinorsi. Dearticulataviero, qualis vitulo marino a quadrupedibus pleris p ais auibus, etia si haec animalia amphibia fuerint, non tamen loqui possisnt: hoc enim praecipuum est anima lium,quae praeter haec omnia, linguam habent latam admodi , uelut homo, psittacus,c 7 pica. ina de causa fabulosum exisseimo,pisces esse in Peru mari,halecibus non masiores, qui graniant, o dormientesseertant: nim sub aqua id contingere non potest. Multa alia,tum maxime de ames pbibirisubiungere liceret, qua consultb praeterimus, qNodalibi pars eorum maxima enarrata sit. Vertum unius scimi Scincus. bistoriam narrasse sufficiat Hoc animal quadrupes cshla. certaes smile cauda breuiore, quamm:s exiguit contecta: quo signo ab omnibus lacertorum generibus distinguiscire apud Petrum Franciscum pharmacopolam, ipsam uidi. Carnem eius uenerem adeo extimulare credit tir, ut nihil se possitnssui. Pisces maris dulci nutriuntur:indicio euidenti, qubdin Pisces insatia cocti: non fatiuntur, tit qui in ta bur suminibMs mari dulci

habitant. Vnde etiam in Belgica,piscatores jubar aratro aqua nutibula condunt,tit ex aesta maris impinguentur. Diuiatur.

PRIETATIS. CAP. XXXVIII

NARRATIS autem pisci; disserationem inclinare.In mu deletae qua magnaesunt,ita ciruGa s in unciunt

553쪽

Basonis uires

4ro DE RERUM VARIETATE, ei uinciunt homine, ut nonnunquas forent: Aore enim illis tepido delectari, ueris te est .m tomtru, a fundo ad superficiem eius ascendunt, hic ut tum maxime capian tur. Sed nulli animali inter ea quae in aquis aut humiliori, bus locis degunt, plures uires, aut admiratione magis di, g nae, quam rubetae natura, certamen in uilissimis etia cum

nobilissimis proponente. Referunt enim, ipsam hyeme inaterfaxa degere nec cibo ullo uesci: quod facilius credi potest, ex bis quaesupra retulimus: nam inuentam insolido lapide , saepe diximus: tim uero illa praeterea de ueneno, de urinae quam spargere solet nox de lapillo in capite contento: bac enim superius partim, partim alibi dicti fidit: noua

ergo referre solum propositu est, quale illud quod disti ba

i renibus superpo ita, urinam cit uehementer, atque adeo ut nonnunquam ascilici/oc medicamento liberentur. Rea

fert Aristoteles, quo anno rubetae abundauerint, pestem agrificari num as bimido corrupto uapore progignunatur. Dentium dolori prodest plerunque, fidentes cora ossibus tangantur di antipathia enim est. Siccatae in umbra iecur,ad albugines oculorum elegantissimum auxilium est. Ipsa uero tota tuberibus carneis superligata uocant autenatas Mediolanenses) ea abolet o liquefacit. Scinanticit cocta a pro emplastro inposta,adeo prodest,ut quendam hoc auxilio, cui iam tanquam morienti, de more candela accensa fuerant, liberauerim. Crediderim aflum quo fu, Dessa interierit, posse conferre. Refersit multi mustella ab ea uisam sic torpescere et exanimari, ut a rubeta occidatur ex edatur quod tamen uix credi potesti esse, nἴ haec omni sed quarundam sit solum proprietas. Pedes omnes magnae rubetae ab ea uiuente abscisi, Ain luna vacua ad coniun,

et ionem properat, collos firmas patientis suspencti adeo

confer t

554쪽

L r B R R. VII. 7 conferunt, ut persaepe etiam a morbo patientem liberent. Cinis quoque eius falconi cum carne exhibitus, tineas quae 'plumas erodunt tollit. Et forsan etiamsi super auem ipsam

solsim spargatur. Idem collo mulierisfaxim men tum paettientis suspensus, fertur eum cohibere . in inimo referunt collo pulli cinerem suspensum, efficere,ut ne iugulatus sanguinem mittat. Cαιρα-- v. x; rsigi uiri lii. ait:Hiar ἔοι seir ii latitis a Misbe te Ara ὀέν --.isi σὴν iam Piscis quidam est Oceani, quem Albertus adeo diligen Piseis eum ter describit, ut illuuidisse non dubites. Allec, lingua loci alis do rediputria dicitur . erba ill ius sunt: inatuor hic pyseis alas bus. habet,quarum duae ante iuxta branchius et duae post iuxta

caudam, qua membranis constant: crasse autem ubi corapori iunguntur,tenues insxtremitatibus branchiarumsos ramina utrimp quatuor: duo quide propinqua capiti, a rea Iiqua duo alia ut sint omnia octo: caput autem, acutis, totius corporis ura,raia no absimilis. Veri ἰm cauda,rariae non assimilat aer, sed uelut caeteroru piscium, π aliquanto longior in dorso ureb iuxta illa, pinna maior quam pro corporis ratione. Habet i crura, sed cartilaginea er a siuncturis pedes φ, atque in eis cauitates, ut firmius haereat. Balenarum Numerari etiam inter piscium miracula potesh cetaeeipei adeps in o lucidi adipis copia: eu ex uno oculo undecim lagenas,quas culis copiis

totidem uiri uix ferre potuissent, effluxisse, Albertus assim sas.

mei. Ex illorum etiam corio, lora ag pondera eleuanda ae Lora e co-ptissima fieri refert Hoe quide crassisimu er durissimum, rio balena vi etiam uitulcra , illud quoniam oculorum caritas eo hici rum.

555쪽

472 DE RERUM VARIETATE,

more abundat, qui ut dictu est melius est inter adipem oleu ideo, lucidissimus: media enim natura piscium inter pisces inter quadrupeda plantas . Vnde etia unimal illud oceani hemiqua drup e- 1ph ery forma, cui in medio quasi duo oculi, substantia ue. da S p Ian- lut candidi otii: quod tame folum motu uno,dum dilutaturias, inedij. ac cos ringitur,mouericositat. Ita pleras natura media inate piant arct asstecti et vatilibus, sed talia plantis proximiora ut cetacea quadrepedibusaeliqui pisces ferme

ex a luxub utro ettremo, ut etiam aphrisistunt. Naupli Inter maiora alimn mara miraeuu, reet sebimus quod Trio S. Iaustio fertur hoc enis animalfe ae simile, sola natuarae societate nautili connam ingreditur, tranquillo ma.

ri demissis pu mulis rMnigem agit: sed flante uento porri git eas rin, expandu s uela, ais ita uebit sociura, ac ima

tua opera uehitur. Caneello Simili ratione constat cancellos turbinatorum conchis natura. se inferere,atque ita uiuere animal hoc informe, quod tur, binatorum more concha tegitur in acutim tendente: extra prominet cancer: animal hoc non alijs foriatur , sed solum alienas inhabitat domos: animal hoc caput habet crusta, eorum more: cornua duo tenuia, longa, Jaua habet,chea

lass: fed βι ram dextra maiorem, quod in turbisnatis ut dixi habitans, opus habeat magis binfra. Vt enim pedes manibus in hominibus sunt maiores, ita Aela qua graditur. Ostensum enim est supra, tefacea in dextra paratem moueri: quare ut siniserae chelae innitatur, necessuriumor habet praeter chelas utrinque pedes duos maiores, quos exerit: duos praeterea alis p paruos ex hirsutos, quos coadit: caudam quoque mollem ac longam, quam tectae inferit: ut constet forma non absimilem esse astaco, potius quam canecro : licet nomen a cancro sum erit. opinor, quod solum priorem

556쪽

L I B E R. VI - 73 priorem corporiς partem ostenda latitet rate cauda r quaci in mollis it,int in eis o leui, Cy Gii inisi posset, qua, te si turbinatis, indiguu: nobili quos, quod illi pedes iam sint: in caudae eat remo duas pinnas tenues, molles, ac bre,ves, est in lateribus stas, habet sub cauda: oua sunt racematim dispo ita, eae quibus generari ueris te est: in cutissae extremo, meatum excrementi fatis mamfestim. Haec Ronadelletius, qui ilium longe diligentius obseruauit, quam qui forsan Aristoteli retiderunt e ubi igitur creuerit, ut testa non si capax, aliam quaerit maiorem alis uacuam, quam ingreditur.

At aliud gentis longe est quod pinnophylax dicitur, Pinnophy-

quasi pinnae amator: hic enim non iam ut prior, uacuas te: la X.

par iubabitur, sed cum ipsa pinna: non solum autem in pinnis , sed ostreorum quibusdam generibus, i in corticibus,

ac testarum cauernulis,er inter lapides, Crin spongijssunt enim exigui ualde,necfabae magnitudinem excedunt, praeaterea molles: ideo tegmine a calore indiguerunt: ob idscum pinnir π osoreis cohabitant: nec noxam inferunt, aut suscipiunt: in dorso rubri sunt reliquo corpore candidi plurimum ergo a cancellis differunt cum cancelli asiacis, nancancris, miles mi , cums sint minorea, ut dixi hi coahabitent, cancelli autem inhabitent. Inter natara etiam miracula, connumerari potessici a Cieada madae marinae quam squillam, μάντιν quidam uocant) fore rina .ma. Ea est longa ars crustaceasiracii: s,Cp iuxta cauda D, rior, in qua etiam aculei sunt: perspicua, alba, duo priora brachia longa o ferme ut in astucis, sed absque chelis fer, rata interiore parte: quoru denticuli breues in imo, et iuxta corpus praelongi, er aculeis miles insuperiore: parte coranua duo bifida o lon ora , alia duo iuxta oculos breuio Og 3 ra acus

557쪽

67 . RERVLI VARIETATE,

ra: capitis figura caneello ferm similis, sui oculis qua

alae, alterutrinque longae atque hirta: utrinque seae pedes: ald, quorum primi tres clauati eum uncis, reliqui parui ertenues,in appendices etia tenuiores desinunt Corpus ipsi decem tabellis inaequalibus constat, quarum priores bretimores er angustiores sunt, his qua ad caudam vergunt rqua ratio etiam in aculeis ab eis prodeuntibus seruatura cauda os tres habet pinnas, o duas maculas, oculis bimi Llimas insuperiore parte, er aculeos ut dixi plures, caro suauis dulcis.s cras iaceorum genere etiam efἶ μάντις, tenui ο maacilento corpore, ac j iei umo se conficeret longiuscula esst, pedess anteriores innectos tenet, ex lo hominum qui Deo supplicant : hanc diu mana pueri uocare solent , ob id quod interrogata de uia,bracsium extendit,uis ei m multis modii dirigi crus illud mi e ligi possi prout resse hebet interspretantur: spiritu enim pueri concussa,cogitur crus exteradere, atqtie ira naturalis res apud pueror multipliciter pro miraculo interpretari consueuit parim uerb distat sapienafra uirorum a puerili, multo minus fenum a muliercularis, Cur natura eum metu superstitione psaliena spultitia de improbitate tot modis simplices agriantur. Lust autem natura maxim in his uni, in uilibas millibus tam m ficis formis,tum ob materiae copia tum animantib. ob illorum imbecillitatem, tum etiam ob multiplices opea tulerit. rationes in tam exiguo corpore collocandas. Μcea. Queram etiam ob causam in Granci porro , seu mora fit, seu pagurus,conseat maximum esse cancroru tudeo ut Belilomus in Anglia uidisse fere ferat, qui decem libras pepenuderit. In huius igitur ore tot membranas, tot appendices, tot arcana natura collocauit, ut etiam in minimis diligemtiam admirari ac solertiam illius cogamur. 4ιὀdb nota

558쪽

LIBER VII. 77 nobis esitat eius opera, admirari rursus de neremus. Vellati a in paguro, seu maa, ut Bellonius exis imat, Pagurus. prudentiae specimen insigne apparet: nam exuturus cm Sacibisse replet, immodice, se exercet, o cum eam exuerit, sentiens se armis spoliatu, quibus crse tueatur cy inuaden, tes repellat, latitat. EI enim huic non adeo grandi crusta,ceo dorsim aculei tuberculis frequens, unde etiam protheca speculis adhiberisolet. R delletius recitat, uidisse

lapideum: quoniam cum duriore fit cortice,antequam exeadatur, quae ratio communis est, transit in lapissem.

mycis quoque niuitis modis admirabilis est: nam solas Phreix. nr alga nidificat inter pisces,colore candido, sed in uerὲ uario ἰposteriore parte tenuis, ideo psoleam,anteriore tincam refert. Pinnis quoque quasi eis Aurubescit. E saxatilibus est, o in capite lapides habet. Vesicam fellis longam, Cr in

uentriculo quindecim appendices: unam ex mento cum eam

pendentem: nec tamen sola in alga nidificat εἰ nam hipapocampi, gobh,plures etiam pisces in alga, uelut loco molliore, firmior ac tutiore, oua ponunt. Sed omnes fera me quocunque loco ponant, ea cusso Aiunt Cur uerb non pisces eurnidificent pisces, perspicuum est: quia membris careant, non nidifici quoniam inconstans esset nidus, tum magis obnoxius cent. iniuriae aliorum: quam ob causam, quoniam multa ora peritura erant,plura dedit: ob id ergo minora, ut Dperius declaratum est. Phycis ergo cita ponat oua, atque custos diat,nidificare,sed non uere ac proprie,dicitur. Mirabilius quod de alberina referunt: quae cum uerus si pisci in tera Atherina .ra tamen oua ponit: parit autem autumno: pisciculus sub3is similis: coctus, perspicuus est, nisi linea quadam

quae a capite ad cauda tendit, inter oculor calata uidetur:

ob id in terra parit , quod arenae se affricet: inde cum in littore

559쪽

76 DE RERUM VARIETATE,

littore id faciat, quoniam piscis est luto is, decrescentiabus aquis in arena peperisse creditur: nam cum non exeat aquas, extra non pote si parere: at in confin: bus, quod pareua hi admodum tueri ea commoditis potest. Thrisia. Sunt praeterea fui cuis mores: nam thri ba qua alosam uocant,ad sestudinis concentum aut concharum saltat, norinos magis inambi dat quesin interdiu: ascendunt uere ema Alauda pi- ri in flumina. Alatida De bfeupholis nat Iram L On mores, seis habet peculiare nanqxe circwm se gignit macum, in quo Gallerita. . etiam cubat: totam actitosa cute est. Gallerita in capite Scarias cur crisiam habet mollem est coeruleam. Scarus, solus rumieso 'us rani- ndi: is nobilissimi geli intersaxatiles, fa*o non multumnet. 4b melis fel macula in cauda caret: huic uni dentes planis1 mi cum omnibus alijs piscibus, paruis praecipue, semiserarati. Vnde causa mani ola cur solus rura in et cibar enim alaga uescatur solvos dentes habeat planos, nimirum si etiam

solus riminet: nam quae r taminant animalia, ut boues a caprae, carent dente bur Iscperioribus ante. omnes autem alis planos o lutos habent: cm n ruminant, iacent: o dum Daris pascuntur, etiam no Imminant, quoniam non durum est

alimentum, sed ciam sub tessito sunt: at φ ideo solis septe bν, bernis mensibushrane. Ex feris uerbsolus ceruus, quod bomini fit familiaris, mus Ponticus quod autem dum ruminan iaceant: id hi, quoniam tunc qtιiescunt. G- uentriculus eo primatur: duo ipitur ec his tribus, scarus,clis praecipuartim habeat,ruminat Ri minat igitumoli, qui limiles sunt,

tit agrus c fargus: Iepar ni tres lobos diuisora habet, non follita ipse Med illius excrementa fia uia sunt: i deos ne

deos hunc cibu pernaturosia diant Versatrer in scopulis, noctiu dormit. PF ellis, coriandro, tar mercuriali delecita,

Hirundo. twn intesina uiolam olet: epar habet in tret Iobos diuisum.

560쪽

L I B E R V I I. II Caput ei latius, ob quod ruminare potest, ut reliqui. Inter uero praeclara maris miracula, hirundo piscis censeri de bet, quae maxime aues uolatu aemulatur: quadrato est capiat ejes,duro, pers,uelut testudo: cuius pars posterior in duos aculeos aes cauda spectantes de sinit: branchiaru quosque opercula ossea, ipsa in duos aculeos definentia, qui pinnam qtiae ad branchias est, fere attingui. Vtrins in oris scissurae extremi duo globuli unionibus si miles. Oculi maugni,rotundi, ructi, ut noctuaru : oris mi emae partes rubrae,cν cinnabar m etiam splendore referentes: noestu carbones

accensos existi es. Sub capite o ante pinnas , appendices habet pendentes, ceu ex pilis confecias corpus torus quamamis olbeis, peris p contegitur, quaru hinguli ordunes hingulas lineas es iciunt, unde corpus anguli ius redditur. QMaadratae uerb Cr iuxta caput o caudam, in medio rotundius: uentre candido,dobbrubescente, o quandos prorsus rubro. Pinnas habet quatuor, duas utrins longas Latars in lateribus, hirandinis alis smiles: duas uero in dorso breuiores angustiis res, Omnes mactitit ac stellulis, uelut papilio, num alae sunt, depidias. Cauda, cuiadae auis hirtindinis similis, in imica pinnam definest: lingua ut pene omnes pisces anain exam: collum grda brevia sunt cor angulatu,selis vericam in Nate, uentriculu cum multis appendicibus, ortu ruabra. Volundo βrisset, ob angusta branchiaru foramina: unde etiam extra aquam diuticis uittit. Sed edi propter a Iascausas stridere uidetur, uelut mota pinnarur quae cita si riores bim mota stridet In uniuersum enim ob has causa pauci piscet frent qui non frideant inde etiam tincae cum e Tinearum

uitiari s educumr: nec mirum,nam conciatiuntur, CT acrem duo mira

pro aqua trahit at motus autem omnis, is re quae diuidi potest,sona enicit. Illa ane mirim, bis qui causam non exapender tr

SEARCH

MENU NAVIGATION