장음표시 사용
921쪽
filis constat 1is simplicibus aut duplicatis. Si uno simplia
ci φ,6 unius pili. δει uno Cy duplicato, duorum: A duobus altero simplici,altero duplicato,trium: si Euobus duplica,tici Fatuor.Superstant autem fila sibi inuicem e regione ut pannas erassior euadat. Tertius ergo seu supremus ordo rectorum,supposita nauicula scinditur ea parte, quae traf,
Cortu eer- uersa fila ob nauiculam hismissam interiacet. Fouet uela. Minum cali tuni ut pelles calorem: er corium cervinum, tamst buba,
dius alij s lo tenetius, praestantius tamen ad arcendum frigus, naturae proprietate.
ARTEM PERTINENT.C A P. L X I I I I.
V 1 s modus esset anti in tempore scribensitam ex parte dix3mus,membranas fuisse Commodi tempore notas , illud Martialis declarat: HOs equos arciat breuit membrana tabellis. Idem de Papyro: Sit mihi charta papyrus. Delieatior Et tamen Commodus in philyra scri sese dicente Hescribe dima rodiano Quales de phil ratenuissimi, ais in utrans pariteria Phily- tem replisabiles iunt. Consentanermi es Juxuriosum Impera. ratorem ineleganti se a chartascribere tam pulibru me, Lib.I . cap. xxloria, uoluisse . Fiebant autem philara duplici ex pilan, ar Chartae te, papyro scilicet quae in Nilo 'mine nascebatur, euiis quomo do hi forium absolatum apud Plinium uidere licet. Alia vero fiant. ex tiliae cortice medio delicatior, quam acu extendebant. Nunc
922쪽
is taleorim lineorum tu is conficitur. Nostra aetate'iabimus m pergamenis Cy charta, quae ex timuis frustis lino confecit is longos usu attritis conficitur hoc modo: Madeascunt haec aqua quae perpetuo ex euripis derivatur,t dium, tigneispillillis quae aquae cursu mouentur: inde areis tab*lis ex filis tenvisenis confectis, postqua iam a ut putrinxistima candidissima euasermi, excipiuntur: reponunatur. inter lintea frusta lanea, quaesitra folemus appella.
re sunt autem ex crassiore lana Post ubi concreuerint, madescunt aqua, in qua coriorum retrimenta fuerimi dissoluata. 4ibd si addatur alismen quod uocant rochae, set foliadior dis splendidior ac longe melio Siccatur autem postmodum extense in Sole. Cum enim adscribendum necessis ria int quatuor:qvo,in quo,ex quo,modust fine ars. De arte bic sermo habendus non est, quo scribimus, calamus aut penna,in quo ut dixi) ebarta, ex quo atramentum scriptorium appellatur. Pennae calami gladiolo aptantur,de his igitur omnibus agendum videtur. Sidad ehartam redeo: fi crassa quae permniena non cedit,candidior astate,hyei me non adeo perfuit,quod melius combibat gummi. Quae optima est, pergamenae si lis, crassa est, aqualis undiaque, lucida, ac lenis admodum, nec atramentum perfluere finit. Potiri uute solet corneolo lapide magno aut onyche: nam densetur ex hoc προ tantior erradit. Obseruaui in antiquis codicibus,chartam fuisse politam. Olim inceragraphio, in charta calamo scribere solliti erant. Calamuseelerius scribit penna pulchriores notas efficit. Pennarum
V m antiquo tempore aut ignorarunt, aut ne lexerunt. Nunc uero hequentior usus,comperta utilitate. Non enim
iam graphice scribere calamo licet. Cum uerbsolidior esset HH s charta
923쪽
8sq. RERUM VARIETATE, charta ex papyro,calamus satisfaciebat celeritati,pmd ob inaequalitate erat mirius utilis. Sed βι diffluat atramentiἱ achryme arboru,ob pinguedine chinere solet. Arabica, sed quae ex iunipero quod haccior sit, iniuria est pridiantissima, sandaracha uocat lapides nἴ possunt, quia no combiburit,
nee adeo resoluunt. Vernix enim ut communi utar nomine,
calefacit siccat, a stringit, replet, partes laceratas.Plus taumen potest ut dixi) alume cum in aqua dissolutusuerit: at n3 satisfacit,licet in polline redigatur. Integra igitur charta alumine praeparato, lepus adfiit: derasam aut repent fandarachae puluere. Posse haesunt lapides leviores candi, di s,sed charta prius iccetur igne, ne quid cἴbiberit in imo prioris attramenti εἰ inde aspergatur puluere trauissimo, tenui pennae acie scribendum est,cum derasa est prior lite,
ra. Vbi siccata fuerit nec diffluat, super eade scribendum
rursus Fit enim ut atramentum retineat, ubi prius icca Literae dera tum fuerit. Queiatuor igitur praeceptis in Saurantur literaim quomo' loco deraso pr tun,at tenuiter illaesas nota deradanasio IePRICn tum ut igne siccetur locus ut tenui acrescribatur pennae stules, calami tui prius puluere siccissimo, calidissimo ac tenus, si mo,astringente φ, tum etiam candidistimo, aspergatur.
Vnde sulpbar. a b siccissimum ' atque calidissimum,
non tamen est candidissimum . Pix quoque humescit faciale r oportet autem ficcum esse, non solum potenti uel poetestate, sed etiam actu. His ergo modis quant vis conaspersa atque ins Sae litura, iotauratur nouis diectionibus cUcriptis. Derufam aute chartam si polias, rars meliore, persaepe deteriorem reddes. PSi tamen sandaracha defudi, pice utebar. Vnde quidam ex utraque lota ae madefacta, purgatas, ac subtiliter trita, massam conficiebant, qua bartam fricarent . Ac enim facile apparatur. Deleetan
924쪽
tur enim aliqui charta Aernice inspersa , sicut ego polita,
ctque antiquiores. Porro in quanwr casibus uernix, seu
fandaracha, seu imriperi lachryma in quatuor casibus
conlienit: Aut quando literas elegantes conficere propol
fium est: unde scribendi doctores cum graphice scribere
Eolant, chartam inspergunt fundaracha: nam literarunt discrimina uel minima, elegantissime recipit.Vel cum per: Sandarach et fuit eburta: uel tam est incaualis, uel nimis dura . Aliis inspersio in casibus superfluum esὶ Atrumentum ubi de it, ut in pea in quatuor
regrinatione, puluerem ex calchantoc galla, o lach e casibus eo nnia Arabica tecum feres, nam magno compendio haec ea uenit. rant. In byeme uerb se gelascit atramentum, fiat ex ardendite aqua aut illa superaddatur . Constat enim ardentem et, si atramen- quam non congelari, rectis'it enim etiam uis uini potentis, tu congeleris. Nam gelu fit terreo immixto, concretis autem aqueo: tur. cum uero ardens aqua si pura sit, nec terrerum quicquam habeat, nec aqxeum, constat illam non posse congelari, nec concrescere . Aeruero βι congelatur, non purus est, Demonstra ut alius diciwm est. Pennarum discrimina multa sunt, mae tio osten-xmaeo morsim, orassissima strut bionum,pauonum etiam des aquam nostrorum i Indicorum, ob raritatem a mediocritatem: ardente noseiopi te anserum,maximes; lueserim Eliguntur tun congelari. dae, tenues, durae, perspicitae,mediocris ambitu lux, exala dextra. Ex ala dextra ut exterius incurvetur: rotiandae mediis seruant dreritiem, quonium partes magis inuice di, stant. Perspicuae pleruns pinguedine carent: ob id non Pennarum respuunt atramentum: longae diuinis satisfaciunt , ut te: qualitater. nues melius: nam literar m etiam tenuiores uirgulas per ficere ex delmeare posseunt: ambitus mediocris efficit, ut commodvis apprehendat Ar, quonia non excedit maonitu,
925쪽
3 6 DE RERvM VARIETATE, neraliter conueniunt. Verum quod superest,ese ut docea. mus i apud desiit quomodo instaurandae mi. Igitur fisu, einere calido abs igne femel aut bis deducatur, multis καῆς ΠΠη qΠψ na1bccurritur incommodis: nam statim fricata exuit pinam 40 ς ψ guedinem, flexu incurvatur in quam parte uolueris fit MgδR -x- enisi mollior) incuruatur autem in dextram ut dixi at pformatur in rotti dura: inde refrigerata ais humido aqueo consi plossiccatur,clis durescit. Praestantiores aut ebant quae ex animali iam senescente habentur, ais sponte iseci, derunt sub veris initio mum sic manet, O cinctioressubstan, tia sunt,nec hiantur. Aptari consueuerunt in hanc forma,
uetur,fenses rursus termjnetur. Tota uero catinitas ambitwm pennae compleat. Sic ut longitu, do circuitui, alius .equetur. Fiunt ex argento
aere penna ejusmos, sed chartam rodere soliti Et ubi acies non respondeat difficili e resitu, untur. Debent autem scindi per longu omne nec multum, tenuissimas scissura, o acies exterius attenuari, a paululum claudi resic ut interior
pars seu sinistra paulo minor siu reliqua gladioli
uero dorso eradi debet,ne fla rapiat.Sunt qui retiam praea ponant incumae. Sed nos ut diximus utrans probamus: improbamus incuruam ad misiram. Atram piiti Aestate feruuntur in aqua, se tamen ut sola acies mas Proptuarii, dest Atramentum nouum esse debet: ideo facile reficitur.
optimique In libram o semis aqua pluvialis unciae tres gallae crispadustriptio. in fructa pistillo confractae infundantur in sale per duos dies, inde addantur calchanti splendentis ac bene colorati tenuissime puluerietati unciae duae, o ligno ficus opti misceamgra
926쪽
LIBER XIII. 817 misceantur,relinquantur s in sole aliis duobus diebus, de, trum addantur lachrymae Arabicae splendida corticii maestorum punicorum singulorum uncia una, se conices inteegri seu frusta in lyci debent, lachryma autem in puluerem redacta: coquantur post unam diem , cut so triferueant momento ς' lento igne, inde colentur feruetur usse pii beo. Si dilutius euadat o dissuat ni s lachomae aliquid, ρ corpulentius lixivij addatur. Sed ut ad pennarum histo, riam reuertar, memento ut exeras praelongam illam spo giolam qua penna continere solet. atuor testibus gladij, hi peritus fit magister, aptatur: primo abscmditur tota transuer mout uides insecunda figura: secundo ictu completur forma eius, tertio scinditur cuspide gladioli: quarto reducitur cuistis pennae, adimuntur 1 quammae scobess dor, so gladioli. Sed hoc non uno icitu sed pluribus,
sensim feri debet. Varia est forma notarum, teinuis, lat*,rotunda obes polita, inaequalis, proas da,acuta, aspera, superficiaria, ut ita dicam, Et aes mnumerae disserentiae, quae omnes triplici modo scribendi persciuntur ,'moderatione
pennae diuersa,viniore, latiore, tenuiore, crassis
rhlalisis diuisa aut subtilius, aliis eiusmodi di,
scriminibus: uelut polita acie aut aspera. Scribimus acie tota transuersu latissimas notas : contra tenuissimas recta acie, fota praue crassiti medio modo pulchriores ac temperatae magnitudinis. Ita solamus asteriscos oe lineares ra, dios ais appendices recta acie pennae describere. Pprro in Attamenti atramento quatuor Uidentur necessaria, furio, corpulenes quatuor c. ia, nigredo, ta splendor.Splendor habetur a corticib. ma, ditiones.
927쪽
818 DE RERUM VARIETATE, 2 reclo a calchanto. Sed galla facit ut nigredinem melim recipiat chant quod etiam corpulestius fit. Et nisi esset corpulenitam, minimae linei cst umbrae non possent defcriabi: to nisi lemum, non hareret chartae. Seruatur plumbeo uast,aut eo. Plumbum nigredinem magis fouet, uitronus detrimento fordes elui posburit: contegi femper debet
ob puluerem, a quo mirum in modum uitiatur. Succedunt anserinis pennis aureae,mde largenteae, aereres : sed ubi uel minimissi utitiatae fuerint, non facile ut dixi aptantur. Praurca non 'eciuntur ulla ex parte, quo fit ut neque fatisfaciant ad amussim. Pitis
res nanque pennicillis utuntnr, quaesum a atem mollem habent . Vbi enim manus leuis sit, melior est penna auis qua metallica. Lbus autem gramor mams est, his metallica magis proderit. Calamorism autem optimismi rotundi, parui, exiguo admodwm fora amme, a duri. Aptantur non ut pennae, sed a lateribus abscinduntur, ea forma qua vises: cit media pars superior non contraebatur sed promineat. Nodus in medio decorem aufert, incommodi tamen nihil alberi. QIi creditti tu Satem nihil a ferre incommodii, beatus es eaoniam mortalitatissuae oblitus es i. terum adeo itillars xjus euiluit, tur scriptores, ne dignentur quidem nune erus habere rus onem . Omnibus scriptoriis calamispen, ni φ commune est, ut qrianis duriores sint, o maic res eo habeant cauitatem longiorem, οβ ptiram, magis. maanifesta l. Cula mi πάι cuspirptimice politur. Eligunt ur
928쪽
L I B Ε R XIII. si' Gladioli ex puro cha be fieri debent. Ego nouaculam bonan oleo ubi lique, faecia fuerit, in duos gladiolos diuidere:
sic enim optimi evadunt. Forma debent esse curva, paululum tenues, ex medio: criter lati, non caui, quadrato dorso ut
quasi luteribus dorsi incidan non longi, sed breues potius, manubio per clauicutilos iuncii, manubriwm quadratu, gladiolosalte triplo longius, crassum o firmu, tuli a latere cu sua ferme magnitudineno fotu forma descrip imus. Atteruntur gladioli, aciess corrisitur, si uel charta scindatur,uel eradedo literas,aut si quid durius dissecetur . Ob hoc igitur illos inusim pennaru ta calamorsiferuabimus.
Solet bisapone, i aqua dsi formantur, durescere. At de bis aliasscrinimus. In uniuersum igitur sufficiet equitanati unicum , sed bonum habere gladio, tum scriptorium, sandaracham, pennas
duas, o calchanti . Vbi atramentum
defit, fundaracha o calchantum fusis scient: nam galla o cortex mali punici utilia fiunt, sed eis carere possumus,fanudaracha pro gummi erit . At uino ubi tempus non adsit, tuemur potius quam aqua: est aceto pro Iixissio. Si globum
e cere uelis ex pice fandaracba que ut diximus par utriusque pondus fit, o bene tritarrisse cum aqua,er involκe charta duplici iam madaefacta,
929쪽
'so DE RERUM VARIETATE, sed formato si coni istam: Db cimeribus culini e foco: ab iit aute ignis,ubruito donec cotat. de rin erat a mus S ad och D deducta,charia in usit erit Sunt qui sodaracham sic es adulte in , fingant iunt autem adulterinam uera esse praestantiorem Cortices suorum meris re tunica detructa, in clibano se cato cum dimidio thuris masculi in pollinem redigito vutere . Vbi opus sit hanc aut aliam a charta auferre posse. quam scripseris, iam ceatis optime literis medullam leni, ter imprimitoseaeret enim sandaracha a aufertur. Memento etiam ut parce utaris atramento, ubi litera loco se repa, randa, quo erasa fuerit, quamuissandaracba illism insperiseri secaveriIs. Volus au- Atramentum in uase poni debet, latam habente ab imo ferendi san sedem,ne facile euertatur, Serica fila imponi debent, nam duactiam. cottim aliquid remittit quod pennae adhaereat, Dongia nἴ tam facile puryalur,tamesi cotto melior si Palionum peninae breues nimissunt,struthiorum nimis crasse semper, prigues plerunt. Aereae caeteras metallicae cote reparantli ut aciesgladiorum. Optimae cotes in hoc casu sunt, quae ex oriente ac Syria uehuntur, tenuibus quasi granulis con stantes,senes,uirides, durae, quae oleo non aqua teperanatur. Aqua tame es cit,ut gladioli celerius aciem recipiant Expoliuntur cote chalybea,amittunt φ aciem quanadam tenuem, caducam , promti r aptandis pennis mutilem.
Sunt qui tabella picea exacuant gladiolos: ego cum stari, Cotes opti de, buxeas p tabula Optimus 'miris esse qui iam fuit in usu.mae. quod mollior sit o tenuior, ma is faciat nitere ferrum. Videntur forsan haec plura quam expediat in re tam exisgua: sed incredibile dictu quantum commodi a ferant i yrumenta parata pulchre, his qui assidue operam scribemis impendunt. Iam rem hoc minuit laborem ex taedium,
930쪽
LIBER XIII. 86ε pus efficit operi; ac pulchrioris. Memineris autem uas uem uersa eris: s ac spongiani freplenter abluere: facile
enimsord ιbusi .plentur, unde atramentim expedite non
fuit ex delitae literae fiunt, plentur, lituris, quod turpissimum est. Eadem ratio e i pennarum : atramentum siccasum impedit ne quod liquitani ebi libere fluat. Nimis etiacoactum, repente totum decidit,maxime si sit copiosum,lituramφ Deitti expedit igitur priusquamscribas, quod exuaberat excutere. Toties eria quoties scripserimus, fricare
pennas decet,extergere . Exterius atramentum maiori ex
parie si aut spiritu excutiatur: nam intus A abundauerit,cofertim rectari, a literas delet. Snriris tenuissimus sit quo gladi, acuuntur, ad it c aqua,nam δε non tenuissimus sit,
lior, quanto magis usu diuturno fuerit attritus erine enim prius desinit esse quam expolire o exacuere. Alia enim est Quinque ratio docendi, qua sunt necessaria in unaquas re, alia ua que doceri sim, alia non redie utaris quid sequatur incommodi, alia debent iurassum cur uel timet,uel obsit . inta differentia in omni b. artibus. quorum Wiss docetur, utilisscitu est. Siccari autem sol Literae scri-lent quaescriptasunt, uel perse. qui optimus es modus,ms pie quom δε per octim liceat,vel igne, uel piguere,vel scobe me allis do sice en- ea, uel charta. Ignis chartam Gyit, inaequaliter afficit: tur, quinq; charta uerb qua utino caret, nam ea sola usui huic apta ino di. est, atramentum 2 fuere facit, multum titerarum putachritudini detrahit: melior tamen est, ubi ex aduersa parte scribendum fit, ut contra pulueres ferme inutiles, clim ex adversa parte scribendum est, aliter C pedite siccant char. tam. Siccant autem a ligni scobs, quae ferra excidit, ex arena, silex coctus qui in auream scobem transi. Haec me alior arena, Cr arena optimum exlla tenvisi mihmgm s ;