장음표시 사용
71쪽
Editio eum anno in duo volumina separari & compingi potest eommode, non autem illa sine anno. 'Adest in eadem Bibliotheest Tomus unus vocabularii huius continens Grammaticam & voeabularium usque ad finem litterae G. Reliqua desunt. In linea secunda subscriptionis libri legimus Ioco abbreviaturae nsis fame, numero sepe, non ut alii scepe. Cl. Meermann in conspectu originum Typographicarum an. 176 l in lucem.editarum annum editi Catholicon I 46o. mendosum suspicatur & notat pag 28. M Ob- ervatio haee, etsi in antiquitatibus Moguntiae typographicis locum sibi proprium
vindicet, hic tamen forte non ingrata Lectoribus erit . . . . Dubium ergo circaan. I O. movet, quod eo tempore una tantum Moguntiae exstiterit ossicina Typographica scilicet, Ioannis Fausti & Petri Sclicesseri. Quominus ver5 hune Iibrum ex eorum Prelo exiisse putem, triplex vetat ratio: I. Quia tota subscriptionis formuIadisseri h reliquis quibus illi usi a. Quia nomen impressoris epigrammati non additum , uti constanter in librIs uterque iacit, scutis quoque sepissime adjectis. 3. Quia typus Catholici omnino dissimilis illi est, qui vel in Durandi Rationali an I 39. vesin reliquis horum operibus adparet, agnoscentibus Schwaraio primar. docum. pari. II. p I3. S Fournierio Dissertat. II. p a 36. Conjecit quidem ne anni nota sollicitaretur, Schwarzius I. c. opus hoc an . I .6o. Moguntiae ex praelo Gutenbergico prodiisse, quod tamen falsa nititur hypothes. Gutenbergius enim post separationem cum Fausto an . I 455 , osticinam non Moguntiae, verum Argentorati erexit, ipsoque anno I 46Ohie impressit, quemadmodum A ex Relatione Paussi Asellassenburgii & antiquo Adiu
Pirm. Gassari testimonio cap. VIII. probabimus. Cum ergo an . Iψ6o. Moguntiae praeter Fausti Schoesserique os scinam nulla alia extiterit, ct tamen illis catholicon tribui haud possit, dudum suspicatus sum spergit Meermannus) in anno impressionis mendum latere, uti in pluribus cdit Ionibus antiquissimis accidisse satis superque no tum est. Certiora tandem de huius libH impressore ante annum & quod excurrit edoctus sum , quando Legationis ad serenissimum Magnete Britanniae Regem ab ordianibus nostris mihi impositae causa in Anglia degentem Blenhemiae propd Oxoniam hospitio suo humanissine me excepst celsiss princeps Georgius Speneer Due de MarI- bourough. In Bibliotheca enim, quae illic asservatur eximia a Sunderlandiae Comite me sesqui seculum collecta, ostendit mihi V. Cl. Iacobus Bryantius antiquitatum, Typo-
72쪽
Typographicarum curiosissimus, qui in hae arce cepisis commoratur, rarissimum &incognitum hucusque cimelium , ipsissimo Catholici typo editum , sistens vocabularium secundum ordinem Alphabeti, cuique nobis videbatur, magni operis epitomen) sorma quarta excusem, 35. lineas in quavis Pagina continens & in fine sequenti a Calliolieo non absimili subscriptione conspicuum: . . - . .
Presens hoe opustulum non stili aut penne suffragio, sed nova artiseiosa. que inveneione quadam ad eusebiam Dei industrie per Nicolaum Buchtermulare
in Eltvil est eonsummatum sub anno Domini MCCCCLXIX. ipso die Bonisaeli, qui fuit quinta die mensis Junii. Hi ne tibi sancte deest, Pater) nato eum flamine sacro
Laus & honor Domino trino tribuatur & uno, Qui laudare piam pemper non Iinque Mariam. Intulit ex hisce non iniuria Bryantius: BechtermuntZium verum catholiet aequeae illius epitomes impressorem fuisse, qui uti alii typographi Seculi XV. duas habuerit ossetnas ct in eodem quidem Archiepiscopatu stas, unam Elt viliae, alteran Moguntiae. Hunc ver5 cum anno I 6o. Moguntiae impressisse nullo modo sit probabile , imo praecessisse epitome magno operi videtur, coniecimus ambo, in GihoIico pro MCCCCLX, legendum MCCCCLXX. quemadmodum ἰn Decora puellamum Venetiis Nieol. Jensonis caracteribus deserἰpto pro MCCCCLXI. rescribendum MCCCCLXXI. inter eruditos iam convenit vid. Memoires de l'Aeademte des inscriptions ' bellegleti res Tom. XIV. pari. I. pag 232. 9 Catalog. Biblioth. Smithianae venet. i 53. pag. ιI6. Idem ille Bucliterinuntatus obscurus hucusque homo, deinde vocabularium Latino - Teutooicum , quod a verbίs praetationis inlisalibus: ex qico ea aetate vocabatur,
publieavit Eltviliae an. ιδ 7. Indice Jo Heui natano in opusculis p. 4s a. Falluntur porro, ut & hoc addam, qui editionem Catholi et Jo. de Ianua fingunt
initio epochae Mogunt Inae tabulis ligneis impres Iain , quas profecto tam vasto operi inserviisse nec verum nec vero simile est. Novi quidem Petrum Sehoesserum id olim Trii hemio de Catholico retulisse, noli addito tamen scriptoris nomine. At hoc nomen cuivis fersi Lexico, quod communi in usu esset, adplicabatur, uti Donati appellatio Grammaticae Itaque intelligere hic licebit perbreve quoddam vocabularium, usui scholarum accommodatum, quod sicuti Donatus, utiliter tabellis incidi potuit, eum li.eu
opuscula di parvae molis & pallim expetita essent. Imo si relatio Fausti Acbasi libui
73쪽
gii ap. Koeler P. φ o. alientd Iegatur, patebit, hujus suisse generis, qui fixis typis
Moguntiae olliri describebantur, libros omnes Rejectis itaque Ianuensis Lexici editionibus, tum tabellarii, tum alia an. I 46 .prinei in hujus libri editionem existimo, quae Augustae Vindeli eorum typis Guntheni Zainer de Reuttingen an . rq 69. in lal. maj. prodiit a Petro Scriverio olim indieata in Laureerans voor Laurens Coster p. 64. a Schwaraio descripta in Indice novo libror. sub incunab. typogr. impres . p. 82. seq. cujus exemplum in Bibliotheca U. Rever. de Wilhem V. D. M. in alia in publiea Altorfina & Archiepiseopali Salisburgensi latere didiei ex veterum librorum indieulis, quos beneficio Ill. Baronis Senckenbergii egregiὸ de litteris, optime de ine meriti accepi; nisi tamen huie jam praecesserit alia loci, typographi, annique indicio destituta, quae in Bibl1othecis tum Lugduno - Batava ex legato Prosp Marchantii, tum S. Genove vae & Jesultarum Lutetiae asservatur, quamque Argentorati h Jo. Mentelio excusam satis probabile reddidit Fournierius Dissert.
Idem Meermannus in origin. Typogr. parte altera p. qg. ait not. G. In conspectu originum mearum p. 28. ostendere annisus sum, subseriptionem hujus Catholici men. dosam esse, ct substituendum videri r 7o. Reverd penitius considerata, muto sententiam. Nam opportune me monuit Ill. Duve Cancellariae Electoralis Hanoveranae Se- eretarius, inque omni litterarum genere versatissimus, conjemiram nostram refelli annotatione quadam MS. quae Canolici hujus exemplo apud Altenburgenses in monasterio B. Virginis conspicuo, praefixa est his verbis : Liber presens per venerabilem Virum Dominum otionem Grisi tune temporis Prepositum in utilitatem monasterii B. Marte V. in Aldenburgh conseatrumque ibidem existentium emptus est de bonis monasterii stilieet XLI. antiquis sexagenis anno Domini M. CCCC. LXV. circa sestum ejusdem. Ea vero annotatio h Jo. Chr. Fr. Wilisth jam edita in Ind. Biblioth. Alienb. an. I72I. p. 25, nisi quod vitiose Gei' pro Grise, moxque Episcopum loco Pra ositum exhibuerit) omnem fidem re cretur, tum quod manu ejus temporis scripta sit, tum quod ex Annalibus ejusdem monasterii constet, hune otionem Griss sive Gries revera Praepositum an. I s8. ae seq. illic fuisse & an. I 60. vel sorte prius defunctum, quando successor ejus occurrit Conradus Einsit; quemadmodum in litteris suis ad consultissimum Duvium scripsit I. g. Relehel Gymnasii Altenburgensis Prosessor. Cum igitur ex annotatione hac liqueat, jam an . I 46 s. exstitisse illam cithesici editionem, non soblicitandam nune arbitror in subscriptione nni notam. sub
74쪽
Subseriptio superilis memorata, quam refert Catholicon nova excitat dubia I. sor mula subscriptionis tota quanta diversa est a subscriptione Psalterii de an. i4s r. &I 59. nee non ejusdem anni Rationalis Divinorum officiorum Durandi. a. Niero excusa est atramento, mox nominatae autem editiones Psalterii &c. rubro. 3. Ibi no. mina impretarum addita, hie omissa. q. Disserunt litterae Catἁositi a litteris Durandi Rationalis &e. Catholicon ex ossicina Gutenbergica prodiisse conjiciunt ex eo, quod Beuhtermunia ius Altavillae Typographus iisdem impresserit litteris an. I 469. Cum verohaee maximam partem pertineant ad artis Typographicae nIechanismum, ea maturius examinanda relinquimus artis huius peritis, qui sunt determinaturi litterarum identi talem, aut diversitatem, an lii tu ae ligneae fuerint adhibitae vel metallicae an seu Ipiae vel stulpto- suis, quid indigilet patronarum formarumque concordia, proportio &modulus 3 vid. infra m. tq69.
Dresens Clementis Pane quinti constitutionum Codex una cum apparatu Dn. Iun. Ani. suis rubricationibus susticienter distinctus artificiosa adiit. ventione imprimendi & characteriZandi absque ulla calami exaratione siceiugiatus S ad eusebiam Dei. industrie est consormatus per Joannem Fust civem Mnguntiniim & Petrum Scholiser de Gernsheim clericum
dioeces. ejusdem. Anno Domini MCCCC sexagesimo XXV. die mensis Iunii. E Bibliothecae Keingartensis exemplari an. 3 6o. descripsit Martinus Gerberi nunc S. R. l. Princeps S Abbas Congreg. S. Hlasii in silva
nigra dignissimus vid. Iter Alemannicum Τypis San-Blasianis an. 1765. divulgatum p. 239. Hanc Subscriptionem Κ6hlerus in GuttenbergS Ehrenrettung p. 97. sic profert: Presens Clementis Pape quinti Constitutionum Codex una cum ap. paratu D n. IO. An. suis rubricationibus suffcienter distinctus artificiosa νadinventione imprimendi & characterizandi absque ulla calami exaratione .
75쪽
sie essigiatus per Johannem Fust Civem Moguntinum & Petrum Sehoigherde Gernstheym Clericum dieces. ejusdem. Anno Dn. MCCCC Sexagesimo XX die mens. Junii. Haec Subicriptio ejusdem anni est, quem refert illa Catholici, divem sissimi vero stili & quidem ejusdem cum psalteriis & Durandi Rationali.
Ex quo fortasse argumentum efformare liceat pro duplici Ossicina Typographica Moguntiae hoc anno multum assidua.
T iber circumfertur, sub rubro: Decor puellarum anno isthoc Venetiis
a Nicolao Ien ne impressus; sed quam oppidd falsum hoc sit & ne
nova exeitentur dubia super inventione artis Τvpographicae Urbi Mo-guntinae solide atis vindicata, prius assertum Paucis nunc examinandum est.
76쪽
Item van Menig is die reris hunst komen atre eyrst reo coellen. dairnaeteto Strat burch, ind darnae reo Uenedig Joannes de Spira in sul,scriptione Epistolarum Giteronis ad familiares I 69. primum sese impressorem Venetum tradidit; unde apparet, epigraphen libri, dicti Decor puellarum & an. 1461. Nicolao Jenson adscripti, vitio laborare & legendum: i4 1. Id quod & Middielonus agnovit, &confirmarunt de Hoge Tom. XIV. des Memoires de l'Academie des Inscript. pari. I. p. 23a. & Catalogus Hibliothecae Smithianae P. II6. vid. Meermann orig. Typogr. parte altera P. 258. 23a. 24 I.
Praesens hoc opusculum artificiosa adinventione imprimendi seu caracteriZandi absque calami exaracione in civitate Maguntina sie essigiatum.& ad euschiam Dei industria per Johannem Fust civem & Petrum SchoiTher de Gernsiliem clericum diocestis ejusdem est consummatum Anno Dni M. CCCC. LXII. In vigilia Assumpcionis Virginis Marie. in exemplari bibliothecae civitatis Francosordiensis legitur: Invigilia Assumptionis gloriose Virginis Maris. Adposita sunt Scuta, ut exhibentur paulo infra: Adsunt & ejusdem anni Bibliorum. exemplaria cum hae subscriptione: Presens hoc opusculum finitum ac completum. & ad eusebiam Dei industrie in civitalie Maguntina per Iohannem Fin civem & Petrum Schoifi her de Gernisheym clericum diocessis ejusdem est consummatum. Anno incarnacionis Dominice. M. CCCC. LXII. in vigilia Assumpcio. nis gloriose Virginis Marie. Cum Scutis.
In exemplari Bibliothecae Collegii quondam desultarum Moguntini legitur: In vigilia insumpeionis Virginis Maris.
77쪽
Sic quoque in exemplari PP. Franciscanorum Moguntiae. sed'in linea tertia finalis, habetur: Moguntin. in illa Collegii Magunt. Reperiuntur etiam exemplaria, in quibus legitur: Diotem, in aliis Dioess. iterum alia, in quibus: virginis, in aliis virgines. Differentiarum causas enodare etiam peritissimis chalcographis dissi. eile videtur. Cons. Mich. Maittaire Annales Τypograph. Τ. I. p. 27a. Jacobi te Long Bibliotheca S. p. 37s. Hamburgische Bericliten An. I74 I. p. 391 sq. J. C. Goetaen Merckinurdigk. der ΚGnigi. Dresd. Biblioth. T. l. p. 5. R. Exemplar Bibliothecae Francosordiensis ad ultimum apicem usque examinatum sistimus. Biblia in duos divisia Τomos in uno compacta sunt volumine. In primo Tomo numerantur solia 242, in altero 239, in summa: 48 I. Liber Genesis incipit librorum prologis hic & per decursum non computatis sol. q. Pag. I. . Exodus
78쪽
79쪽
HabaeUe Sophonias Aggaeus Zacharias Malachias I. Machabaeor II. Machabaeor Matthaeus Marcus Lucas Johannes Ep. Pauli ad Rom. I. ad Corinth. 'II. ad Corinth. ad Galatas ad Ephes ad Philippens ad Colossem - Ι. ad Thessialonicens II. ad Thessalonicens I. ad Timotheum D. ad Timoth. hd Titum ad Philemonem ad Hebraeos Acta Apostol. Ep. Can. Iacobi I. Petri II. Petri
80쪽
Quaelibet pagina in duas divisa columnas numerat lineas 48. si idem recurrat typus. Apud uste numerantur lineae q7. .ihri I. pag. ult. columna a. cum rubrica & finali explicit psalterium Annb M Scuta CCCCLXII. habet lineas 43. Lihri a. pag. ult. columna 2. cum finali habet lineas 27. Lineae initiales Tomi utriusque rubrae sunt. Tomus I. sic incipit: Incipit Epistola sancti Jheronimi ad Paulinum presbiterum: de omnibus dicine historie Iibris, Caput primum. Tomus II. Incipit: Epistola sancti Ieronimi presbiteri ad Chromasium V eliodorum episeopos de libris Salomonis. Abbreviaturas omissinus. Litterae initiales diversos colores reserunt & subin auro exornantur. Notat Augustinus Calmet in Dictionario Biblico Tom. I. p. I 6. Quod Parisiis supersint novem hujus editionis de an. I 62. eXemplaria in solio membranadeo & D. Achilles de Harley Praeses Senatus Parisien. sis unum servet chartaceum. Qud haec devenerint exemplaria & utrum inter se conveniant aut in quo differant Z inquirendum curioso relinquimus Bibliophilo. κ ε .