장음표시 사용
61쪽
Praesens hoe opus factum est per Iohann. Guttenbergium apud Argentinam Anno Millesimo CCCCLVII l. fol. rotat Sch6pminus in Vindiciis Typographicis pag. 4o, quod hic liber
Τypographicis cimeliis accensendus esset, genuina si foret epigraphe, calci ejus rubro calore adjecta superius recitata. Addit Doctissimus iste Prosessor: Palmerius Scriptor Britannus Generat history of Printing &c. London I733. 4- pag. 299.) librum hunc Bibliothecae Pembrockianae adscribit, quam Sch6ps stinus ipsemet Londini an 1728. perlustravit quinquennio antequam opus suum edidisset Palmerius. Principibus ejusdem
nem pd, de qua testatur Petrus Lambeeius Commentariorum Bibliothecae Caesareae Vindobonensis lib. II. c. 8. pag. 989. Reperi , ait, inter ea unum impressum Codicem in membrana, in cujus fine legitur: Praesens Psalmorum Codux NB. non Spalmorum ) Se. ut supra. Hic Codex suit olim Mathiae Corvini Hungariae Regis, nunc asservatur in Bibliothee1 Uindobonensi. Alterum in Bibliotheca Freybergensi Scholastica, sed non integrum'. vid. Joh. Mulieri Chronicon Freybergense parr. I. pag. I 2 v. tandem Tertium exem-- plar memorat de Bure Bibliopola Parisiensis inter Ebros de seu M. de Boze, unde transiit in Bibliothecam de M le President de Cotte. Hic notandum, quod exemplar h D. Groa de Boze in Gallia possessam cum illo Psalterii de an. 14sq. prius ea Eeelesia S. Victoris extra muros Mogunt. posterius ex Abbatia Ettenne imMunster in tractu Brisgoviensi comparatum fuerit Quartum est Duveanum, Hannoverae, ante monasterii Ursulinarum Hildeshemii. Meermann l. e. p. Is 3. Solertissimo D. Brei thopss Lipsiensi Bibliopol e notum est exemplar Quintum. vid. Desselben abhandiung uber die Erfindungsgesehielite der buch drueherkunstpag. 46 Id portasse nostrum exemplar est, quod per aliquot secula inseruiit Choro Majoris AEdis Metropolitanae Moguntinae, nune ut liber Typographiae elegantissimae. Princeps asservatur in ejusdem Bibliotheca Sine stutis.
Memorata utrum exemplaria cum nostro concordent aut in quo disserant,
facile quivis experiri poterit, si supra satas annotationes rite adhibeat, queis addimus lapidem Lydium, Finale scilicet Psalterii ad ultimum apicum. usque aeri' incisum. '
62쪽
libris ipso Maiitatrio comite constantissimo non semel inspectis, sed Dialogi a Gutenbergio, ut Palmerius vult, impressi, non comparuerunt. Librum tamen istum, si unquam adfuisset, Pembrockiae Comes atque Mettairius antiquitatum Typographicarum peritissimi litterato Argenti. nensi prae omnibus ostensuri fuissent. Itaque liber hic vel tum pro spurio jam habitus fuit atque neglectus; vel si post hoc tempus Bibliothecae Pembrockianae accessit, non minus est spurius; cui impostor & imperitus quidem, rubrum adjecit. Gutenbergius jam an. 145o. societatem Mo-guntiae cum Fausto inierat, Argentina relicta, ad quam temporibus insecutis eum rediisse non constat. Neque Gutenbergiante hujus assertae ia- scriptionis stylus finalibus illis formulis, quae tum adhiberi coeperunt, respondet. Adde, quod nullus adhuc in litterario orbe visius sit liber, qui ex Gutenbergii typographia prodiisse se prodat ejusdem nomine insignitus. Inter an. I 57, quo Psalterium & an. I459. quo alterum impressum est Psalterium a Johanne Fust & Petro Schoimer, nullus anni nota signatus codex Moguntiae lucem asipexita, nullus porro Argentinae, ante an. I TI, qui typographum, annum impressionis & Iocum typis expressos designet. Neque praeter Patmerium aliquis codicem hunc Gutenhergianum recenset.
Circa hunc librum, qui nullum habet separatum titulum, sed exem' plo vetustarum editionum statim ab ipso argumento incipit, Meermannus, qui eundem examinavit, sequentia notat Orig. Typogr. p. a. pag. I . seq.Τhomas Pembrohiae Comes fronti hujus operis sermone Anglico adscripsit: Hune mihi librum comparavi, quod impressus si ante usum typs-rum e matricibus fusorum; nam ex diversitate ductuum earundem litterarum patet, impressionem factam typis ligneis mobilibus. Quod vectad subjectam epigraphen rubro colore attinet, significavi venditori, fr-dem me suspicari, quandoquidem aliquot ante mensibus simile exemsar absque tali subscriptione mihi oblatum fuit ab alio non nemine, verum
qui plus pretii a me poposcit, quam in id impendere animus tum erat. I a Charta
63쪽
Charta capite bubulo insignita est, quali Faustus utebatur; atque hic liher
creditur vetustior Omnibus, quos illa typographus a Pita arini nota excudit, adeoque etiam praecesiit anno I 58, rubro colore hic addito.
In exemplo historiae typographicae per Sam. Palmer, quod possidet
Cl. Tutet societatis antiquariorum membrum, Cl. Ames pristinus illius possessor, addidit notam MS , in qua affirmat, subscriptionem memoratam: Presens hoc opus tae. typo additam ab ipso Palmerio, lucri inde consequendi causa, prout is didicerat ab aliquo executorum testamenti Palmeriani; atque hanc assertionem Cl. Ames saepe Tutelo narravit, qui etiam ipse exemplar libri Palmeriani cum notis suis 3 Ss. eidem vendidit. Tuieti vero heneficio hanc circumstantiam cognovi ait lueerman loc. cit. Hic praeterire nequeo recensionem novissimam operum S. Gregorii M. editionis Venetae XVII. Volum. . m. Auctore Hibliothecae Ecclec Friburgens. Vol. V. pag. I 8 s. ubi habetur: Antiquissima est editio Dialogorum, quae sine nuta loci & anni vulgata est. Non desunt qui velint, prodivisse illam initio inventae apud Germanos artis Tu pographicae ex se. creta ossicina Io. Fustii circa a. I 456. Mog. in fol. Huic proxime accedit editio alia eorundem Dialogorum, quam procudit Gutten bergius a. 1458. in fine notata hoc modo: Praesens hoc opus &c. ut supra. Oe-
mente IX legi oportet: Clement Tom. IX. Hausta est haec notitia ex Jo. Jacobi Haueri bibliotheca librorum rariorum universali Tom. II. pag. 53. Norimb. 177i. 8. qui in confirmationem sui asserti citat Davidem ClementΤom. IX. Bihliotheque curieu se historique & critique. G ittingue I 76O. . Sed fatetur Clement, se nunquam vidisse praecitatas editiones, imo cum Sehispiuino censet: falso Dialugis adstriptum esse annum I 458. Hauerus ergo nullo jure pro re sua citare potuit Clement. Hinc inconvulsa manent quae supra ex Schtipfflino & Meermanno retulimus. Ad hunc annum Johannes Philippus de Lignamine in Chronico summorum Pontificum, Imperatorumque sive continuatione Chronici Rico-- haldi
64쪽
baldi Ferrariensis edito Romae an. I 474. notat: m Iacobus cognomento Cutenbergo ', patria Argentinus ' & quidam alter, cui nomen Fusius, imprimendarum literarum in membranis cum metallicis formis periti, trecentas cartas quisque eorum per diem facere innotescunt apud Maguntiam Germaniae civitatem. Johannes quoque Mentelinus nuncupatus apud Argentinam ejusdem provinciae civitatem ac in eodem artificio Peritus totidem cartas per diem imprimere agnoscitur.
Dresens psalmorum Codex: venustate capitalium decoratus. rubricationibusque lassicienter distinctus adinvencione artificiosa imprimendi ac caracteriZandi, absque ulla calami exaracione sic effigiatus. & ad Iaudem
Dei ac honorem Sancti Vacobi est consummatus, per Iohannem Fust civem Maguntinum. & Petrum Schoimer de Gernsheym Clericum Anno Uni Millesimo CCCC. LIX. XXIX. die. mensis Augusti.
de Lignamine in Gutenbergii pra nomine erravit sicut & In eiusdem patria; cum ex supradictis abunde constet, quod Ioannes Gutenbergpatria Moguntinus fuerit. . Ex hoc testimonio inferre licet, quod post ruptam a. 4 5. Fausti & Guten-
bergii societatem uterque propriam Mogunt De Ossicinam habuerit. Petrus Schoisher vocatur Oericus id est, qui litteris imbutus erat, vir litteratusae doctu ; ut est in Nov. 6. Justiniani c. 4. & Nov. Ia 3. c. la. qui enim litteras nescit, Clericus esse non potest. Ordericus Vitalis l. 3. Clericus cognominatus est, quia peritia litterarum, aliarumque artium apprime imbutus est. Ioannes de Gariandi1 in aequivocis: Fur aurum, virgo flores, mare nautaque, libros Clericus aequivoce singula
Praeclare notat Schopsssinus. vindie Tyogr. e. 3. g. 4. n. quod Clericus non modi, opponebatur laico, sed ' peculiari significatu Actuarium, seribam amanuensem denotabat. Galli hodiedum scribas suos appellant Iercs. SchwartZius, proprio significatui vocis inhaerens, sacerdotalis ordinis hominem Petrum no- . strum
65쪽
Extat ad S. Iacobum . in pergameno. Item tria extitere eXemplaria in Choro Carthusiae extra muros Mogunt. , quae moddin Bibliotheca Universitatis asservantur. Examinavi tria Carthusiae exempla sibi invicem in textu simillima.
In Exemplari quolibet numerantur folia CXXXVI. Ziiurae pro Chori commoditate paginis additae junioris aevi sunt. Longitudo solii, si a typo mensurare incipias & in typo desinas, habet pollices tredecim, latitudo autem Octo mensum Moguntinae. Litterae initiales rubrae sunt cum decorationibus caeruleis aut caeruleae cum rubris decorationibus alternativd. Τertium exemplar litteras ejusmodi decoratas usque ad folium i q. inclusive, a solio eto. usque ad finem rubras initiales sine decorationibus exhibet. Fol. I. a. lin. I. Beatus fla seda ad primam. littera H. rubra cum caeruleis decorationibus & illi similis est, quam de Heinecke ex psalterio de an. I 57. inseruit denen Nach-ricliten von Kllnstlern und Runst Sachen TOm. 2. P. 28. 'Eod. sol. & pag. Iin. 16. Quare fremuerui getes Fol. 3
strum fuisse existimavit, duosque adeo eonstituit Petros Schoesseros, illum, quem Faustus in epigrammatis Gericum vocat, distinguens ab altero, quem puerum appellat. Ast, male distinguit. Faustus ad an. I 46s usque eum inrisum dicit; dein yuarum, quod illo tempore statum mutavit, ex scriba factus Typographiae operarius, ut Fausto. qui filiam ei suam destinaverat, in ossicina sue. eederet. vid. Schwara in documentis suis de orig. Typograph. pari. II. p. II. Johannes Schoesserus in notitia Compendio Trithemiano subjuncta Petrum Schoe ferum Fausti ministram ct filium adoptivum vocat, cui filiam dederit in matrimonium. Trithemius in Annal. Hirsavg. ad an I IO. eundem Schoesserum famuIum, postea Ge=wrum Fausti fuisse scribit Conseri nota sequens ad meandi Rationale rasinorum Olimiorum sub voce inritus. Usus igitur litterarum capitalium quacunque arte impressarum est Vetustior, quain Jacobus Mentelius in paraenesi pag. 64. & hoe duee Maitterius & alii statuerunt. Has adhibitas vidimus in Psalterio an . I 457. seq. Unde errant, qui litterarum, quas florentes vocant, inventionem Erhudo Ratdolt Augustano Typographo Veneto attribuunt.
66쪽
post lineam 8 hujus paginae sequitur:
servite Domio in timore &c. h. lin. 22. Domie Dns nostera. lin. 9. Domie quis habitabit lin a I. Cons va me Domie D & C horum psalmorum rubrum habent colorem absque caeruleis decorationibus. lin. a. Cum Sancto Sanctus Phares haec vox rubrum habet colorem. b. lin. I. Celi enarrat gl'ia Dei vid. insta pag. ISO.
b. lin. II. iudica Dne nocentes a. lin. a I. Iudica me Deus h. lin. Io. Deus auib9 nris a. lin. Ia. Deus In nomine tuo b. lin. a. Exaud1 in oraconea. lin. I9. Deus Iudiciu tuua. lin. 7. Quam hons Israhela. lin. 3. Eterne rerum conditor h. lin. I. inclina Dnea. lin. 3. Domine exaudia. lin. I. Paratu cor meu lin. aa. Deus laude mea a. lin. IT. Legem Pone h. lin. 7. Et veniat Suy melin. ax. Memor esto a. lin. IS. Mirabilia testimo h. Iin. Djuitu b Cooste
67쪽
h. lin. 4. Iustus eslin. IS. Clamam in toto corde NH. in toto corde MEo calamo adscriptum est. Fol. 94. a. lin. I . Confitemini domio FOl. IOI. a. lin. 2. Laudate dnm
h. lin. I. Lauda Jherusalem Fol. IIo. a. lin. II. Pater nosterlin. IS. Credo in Deum b. lin. 7. Quicunque vult salvus esse. FOl. II9. a. lin. I. iam lucis orto sidere lin. I 4. Nunc lae nobis Spiritus h. lin. 7. Rethor potens veraX Deus
Pag. Izo. lin. I. Reru Deus tenaX vlgor lin. Io. Deus creator Ommu
a pagina ista quaevis suam cistram obtinuit usque
ad finem operis. Pag. I 29. lin. Io. Te lucis auctor personet ., lin. go. Aurora lucis rutilat Pag. 135. lin. s. Vterna Christi munera lin. 15. Sanctoru meritis Pag. I I. lin. I 6. Quod chorus vatuPag. l46. lin. 7. Jesu Criste auctor vitelin. I 4. VOtiva cunctis orbita Pag. Iv. lin. 4. Criste Sanctorulin. I 6. Criste Redemptor omiuPag. Is I. lin. a. Jesu Salvator Seculi lin. Ia. Martine Cosestor Dei Nota. Pag. I 5o. lin. I 6. in voce Criste litera initialis Crubra & caerulea est. Animadvertet autem sedulo examinans, quod rubrum inter & caeruleum colorem relictum
68쪽
st spatium, eo quod is, qui per Armam adpo
suit colorem caeruleum, non satu attentus fue-
rit & a vera aberraverit linea idem observare licuit fol. Io. b. lin. I. in littera C. Rite hinc concludimus, qudd multae initiales litterae p*r excisas lamellas variis coloribus sint efformatae.
DURANDI RATIONALE DIUlNORUM OFFICIORUM.
Presens Racionalis codex divinorum ossiciorum venustate capitalium decoratus, Rubricationibusque distinctus, artificiosa adjnventione imprimendi ac caracterigandi absque calami exaratione sic emgiatus & adeusebiam Dei industrie est consummatus, per Iohannem Fust civem Moguntinum & Petrum Gernsheym clericum ' diocesis ejusdem Anno Domini MCCCCLIX, sexta die Octobris. Codex hic in pergameno & charta mixtim impressus est. Extat in Bibliotheca Metroplitana. fol.
Cleriei vulgo Seholares aptist auctorem de disciplina scholarium cap. 4 quomodo olim appellati Seholasti ei in Aeademia Parisiensi, unde etiamnum mansit nomen Parisiis, Prati Oericorum i quod ptaedium fuit, seu ager eidem Academiae Proprius. .M. Robertus de Sorbona in Serm. de Conscientia: De Di freque tat magis Asiolas re diligentius Magi um audit, dabet melior eterieus reputari. Sincesse rus, latine scribentibus saepd dictus Opilio, scriba librarius decennio abhine elapso' Parisiis est commoratus ut Sehopiuinus comprobavit l. c. n. VII. ex codice MS. Bibliothecae Universit. Argentor. , in quo asservatur notitia libri manu Petri de Gernshem nitide descripti Lutetiae Parisiorum a. I 40. - HIC. EST. FINIS.
OMNIUM. LIBRORUM TAM. VETERIS QUAM NOVE LOICE. COMPLETI PER ME PETRUM. DE GERNSHEIM. ALIAS DE MAGUNCIA ANNO. Mo CCCCO XLIXO IN GLORIOSISSIMA. UNIUERSITATE. PARISIENSI. In Finali subscriptione Durandi omissa sunt vocabula Sciat in G, quod incuriae operariorum putem adscribendum. ' Cl. Schwargius duos fingit Selicefferos, quorum unum clericus, alter laicus
69쪽
Sic finitur. Altissimi praesidio, cujus nutu infantium lingite fiunt disertae, quique numero saepe parvulis revelat, quod sapientibus celat, hic liber egregius, Catholicon, Dominicae Incarnationis annis M. CCCC. LX. alma in urbe Maguntina nacionis inclytae Germanicae, quam Dei cle. mentia tam alto ingenii lumine donoque gratuito ceteriS terrarum nacimnibus preserre illustrareque dignatus est, non calami styli aut penne suffragio, sed m ra patronarum formarumque concordia proportione &modulo impressias atque consectus est. Hinc tibi sancte Pater nato cum flamine sacro Laus & honor Domino trino tribuatur & uno Ecclesiae laude libro hoc Catholice plaude, Qui laudare plam semper non linque Mariam.
Deo gratias. . sed male. Ita Meermannus quoque duos eodem tempore Ioannes Genssei-Ωhios suis inseruit originibus. ut suum systema imaginarium, sed nulla ratione sussultum , deducere potuerit. Hujus texiet etymologici latinae linguae Seculo XIII a Joanne de Balbis hine forsan initium hujus subscriptionis lin. i S a. Lingua infantium sunt diserta, desiimptum est nobili Genuens, undε etiam Januensis vel de Janua cognominatur, congesti. vid. Maittaire Annal. Typogr. Tom. I pag. a 7 I. seq. edit. nov. conferatur annus MCCCCXLII quo prodiit altera hujus libri editio. Bayle sub voce: Bastas. Extat editio prima in Bibliotheca montis S. Jacobi, exemplar alterum , quod eoenobitae isti possidebant, transiit ad Bibliothecam, quae Mannhemii est, Bavaro Palatinum, Tertium Gallis pro libris aliis concessum est. In Bibliotheca Metropolitana Moguntina tria primae editionis asservantur exem- Iaria S manuscripta. Exemplar prunum uno compactum est volumine, vocabulario praemissa GrammaticL
70쪽
Uoeabularium ineipit ab A. AIma S desinit euin vocabulo: metimus, dein sequi. ur : Immensas Omnipotenta Deo m. cum jam memorata subscriptione: AIιissimi me io m. Ultima hujus paginae antepenultimae verba sunt: Deo gratias. In subsequente pagina penultima : Sequitur tabula rubricarum hujus Desuminis N primo de Oriographia I. de Lit. tera H. G Dιplitongis III. Fe m. ultima hujus paginae sunt: Da Synoedoeia cXXVII. Pagina ultima numerat solummodθ in primi columna lineas 8. duae ultimae lineae se habent: Quinta pars hujus operis tractat vi ethimologia re tin saterarum a habeti ordinem tenens CXXXVII. Tot divisiones habet Grammati ea, quam dein subsequitur vocabularium. Sexaginta & sex lineae in qualibet pagini numerantur, ubi integrae sunt eiusdem typi columnae.
In Grammatica voeabulario squod Catholicon vocatur praemissa, numerantur folia sexaginta & quatuor. Folio Ias. Vocabularii pag. a. finitur littera H. pag. b. huius solii plane nihil continet. Ultimum praedictae paginae a est : sequitur. Dein sequuntur ab I. folia I 8 sed ultimum solium habet tantum lineas impressas octo. Numerantur in hoc libro
Initium libri est: Reipit summa qua voeatur Catholicon, edita a mira P an de Pan .
Litterae initiales ex lazuro & rubrica sunt. Notandum quod litterae illius editionis, eui annus non est additus, sint majoreseditionis supra descriptae. Editio cum anno numerat lineas sexaginta & sex; illa sine anno in quavis eoiumne sexaginta & quinque. In qualibet editione litterae initiales ex laeturo & rubriea, sed in editione sine anno longe majores sunt. Editio sine anno divisam refert Grammatteam sie: De Ortographia, de Littera, de Diphtongis &e. sed omittit numeros I. IL III &c. Utraque editio 1 se invicem quandoque disseri in uno ster6ve verbo, subin inline1 integr1. In editione sine anno deest solium 37a. seq. Tabula rubrisarum 1ujus voluminis, quae
reperitur in editione cum anno.
Duo in Metropolitana Bibliotheea adsunt exemplaria sine tinno chartacea. Illud, exemplar cum anno pergamenum est.