Legis Romanae Wisigothorum : fragmenta ex codice palimpsesto sanctae legionensis ecclesiae

132쪽

C DICIS THEODOSIANI LIBER VIII

Avi nostri pro patribus firma lege sanxerunt ut si quid patres in liberos munificentiae titulo contulissent, si eos impios in iudicio declarassent omne id esse revocandum, ne pietatis praemium apud SCeleStos et flagitiosos animos pρrmaneret. Data XII Kalendas Octobres imenio et Catulino Consul ibias. Interprotatio. Donatio in emancipatum filium a patre iacta Si laeSum Se pater esse probaverit revocatur uic de Di e re uisendum de revocandis donationi us . a) IIDEM AUGUSTI AD ORF1TUM Pp AEPECTUM Glis. Si unquam libertis patronus filios non habens bona omnia vel partem facultatum fuerit donatione largitus, et postea susceperit liberos, totum quidquid largitus fuerit, revortatur in eiusdem donatoris arbitrio ac ditione mansurum. Data V Kalendas Aprilis Arbetione et Lolliano Consulibus. In torprotatio. Si quis, filios non habens, bona sua veI partem honorum libertis donaverit, Qt is qui donaverat silioS postea habuerit, donationes in libertis factae ad intestrum

3) I1DEM AUGUSTI AD ORFITUM PRAEFECTUM '. Si quis forsitan filiorum maternam munificentiani consecutus, in matrem impius detegitur, non iam dimidiam portionem, ut ante fuerat iussum, resi donatae, Sed omnem SubStantium Proprietatis amittat; matres vero quae in se undas convenerint nUPti3S, repOSCUre VetRmUS a filiis quaes earum perceperint largitate; quin etiam identidem ponamonemus alia omnia iuxta prioris legis tenorem debere sprvari Data IX Kalsendas Iunias Sirmio, Datiano et Cereale Consul thus. Intor prolatio. Si quis lilius donatione matris aliquid fuerit consecutus, et eam postmoduin lacisserit, prohatis in iudicio laesioni S CRUS is, donationem mater, si volu rit, in integrum resvocabit. Quod si mater, laaec, quae silio donaVit, ad SeCUndaS nuptias transierit, contra donationem pesr qualiacumque C Casionem veniendi nullam habeat potestatem, Sequitur textus pare. ror θ

134쪽

CODICIS THEODOSIANI LIBER VIII

sErvatis de reliquo legibus quae sub titulo des secundis nuptii A continentur. IMPERATORES TI IEODOSICA ET VALENT1N1ΛNUS AUGUsTI AD SENATUM. Post alia. Donationem Circa filium filiamVe, nepotem neptemve, pronepte emancipationis tempore CelC-

quibus eam PerSonam in quam Collata donatio est, contra ipsam venire Pietatem, et eX cAUSi Squae legibuS Continentur, fuisse constabit ingratam. Quas tamen causas in cognitione di Acuti oportebit et nostro admitti iudicio, quum hoc inter partes competenti visum fuerit Cognitori.

Dominis nostris Theodosio ' et Valentiniano S Augustis Consulibus.

tionis i mpore aliquid donaverit, id, nisi probatis causis in iudicio, manifestis ossenSarum CRUSi S, reUCCRre non poterit. ΤΙΤ. VII. DE INGRATIS LIBERIS. 1 IMpΕΩΛTOREA VALENTINIANUS VALENS ET GRATIANES AA AD PRAETEXTATUM PRAEFECTUM Filios Contumaces qui patres vel acerbitate convicii vel cuiuscumque AtrociS iniuriae dolore pulsassent, legos, emancipatione reSCiSSa, damno libertatis immori radi mulctare voluerunt. Data V Kalendas Septesmbres Ambianis, Lupicino et Jovino Consulibus. InterDPotatio. Filii emancipati, si iniuriam patri mavena, quae Probari PosSit, intulerint, et convicti suerint hoc fecisse, rescissa ex antipatione in familiam revocentur.

ΤΙΤ. VIII DE HIS QUAE ADMINISTRANTtRUA VEL PUBLICUM OFFIClUM GERENTIBUS DISTRACTA SUNT 9. si IMPEDATOR CONSTANTINUS AEGL STLS AD VERONICIANUM VICARIEM ASIAE POST ALIA. Damus provincialibus sacultatem ut, qtsicumoue sibi a numerariis qui diversis ruetoribus obgentiuntur conquesti suerint aliquas VenditioneS QAtortaS, irritas inanesque essiciant, et male vendita aci venditoris dominium revertantur, amission' etiam pretii illicitis ac d testand emptoribus puniendis. Data XIV Kalendas Iunias Optato ei

TIT. IX. DE MATERNIS BONIS O ET MATERNI GENERIS ET CRETIONE

SUBLATA. IJ I119gu et op CONATANTINUS AUGUSTUS CONSULIBUS FRAGORIBUS TRIBUNIS PLEBIS SENATUI SALUTEM D1 in1 Sequitur textus sis. IO3

136쪽

CODICIS THEODOSIANI LIBER VIII

Placuit, salva reUei Cntia Pietatis sacris nominibus debita, ut potestas quidem et ius fruendi rebus liberorum suorum in Sacris constitutorum in maternis dumtaxat facultatibus penes patreue mancat destitu ridorum autem liberorum ei A licentia des rogetur. φ 1. Cessest itaque in maternis dumtaxat successionibus commentum cretioniS; et reS quae eae matris AUC CSSione fuerint a l filios devolutae, ita nitit in parentum poteState atque dominio ut fruendi pontificium habeant, alienandi eis liceni in derogetur. NAna maternum pAtrim niuin quod siliiS in PoteState constitutis oh venerit, quuna patre mortuo Sui iuri S fuerint, Praecipuuna habere EOS et Sine cuiusquam consortio placuit.

O a. Quod si pater suum filium patrem familias videres desiderans , eum emanci PAVerit,

repra'Aentare ei maternarii debebit substantiam, ita ut filius accepto numere libertatis reique suae dorminus effectus us 3 videatur ingratus, tertiam partem custoditae sibi rei muneri S CAUSAE parenti Osserat, aestimatione si res dividi coepErint, bonorum virorum arbitrio Permittenda, quam tertiam Alicti a re quoquct Pater, Si hoc maluerit, habebit liberam Potestatem. δ 3. Ante Cmancipationem autem Parentes, penes quos in maternarum rerum utendi fruendique PotestaS CSt, o amem debent tuendae rei diligentiam adhibesi et quod iure filiis iube tur Α, in examine poscere et Sumptus ex fructibus impigre facere, et litem inses rentibus rCSi Stereat e ita omni A agere, tanquam solidum per Ctumque dominium et personam gerant legifimam S; ita ut si quando rem alienare voluerit emptor vel is cui res dona Iar, obser Uet DC quam Partem earuna rerum, quas Alienari prohibitum Est, sci ns ac ipiat vel ignorans. DOCere enim Pater debot proprii iuris eam rem esse qunm donat aut distrahit: et emptoris, si velit. SponSΟ- rem aut sideiussorem licebit acciperci; quia nullam poterit praescriptionem opponere filiis quandoque rΘm Suam vindicantibus.

Data XV I alendas Augustas Aquileia. Rccitata in Senam si apud Vettium Rufinum praesectum vi hi Nonis Septembribus Constantino Augusto V et Licinio Caesarci Consulibus. In te PsDEtatio. L gis istius reliqua par GJ:iitur textus me. IO59

M Hae uel: debetur. Palimp. .: personam gerat legitimam librarii incuria, quia hac verba extant in omnibus Codicibus et sensu legis complent.' Palin p.: Uret frium Rusiuit in prius esum Urbi tu Seuntum.

138쪽

CODICIS THEODOSIANI LIBER VIII IUS in alias legibus continetur. Hoc tantum de reliquis legibus plus habet, ut patres qui filiorum

res gubernare iuSSi Sunt, eorum nGgotia summo studio et integritate agere procurent; ut nihil per negligentiam eorum filiiS Pereat; sed fructus rerum maiesrnarum sine aliqua nctgligentia rodigi vel vendi facian l. ut eN tempore compotenti, sicut lex novella dicit, portiones Suas filii sine aliqua diminutione percipiant. Res filiorum patrihus alienare non liceat, hoC eSt, neevdindere nec donare. Ouod si fortasse praesumpserit emptor vel qui donator acceSSerit, grandi se sollicitudine et cura custodiant ne filiorum res a patre venditas δ aut donat acciPiant ScientCS aut Ctiana neScientes; sed compellant patrem qui venditor vel donator fuerit, et lili rum reS in Sua retineat potestate ut probest suum esse quod tradidit. Etiam ut SuSpicionem Suam POSSit abStergere, fidei iussorem a patre venditore pereipiat, obligatione rerum Suarum damnum emptori non faciat, quia defuncto patre licet liliis res suas a quibuscumque PerS nis sive venditae sive donatae a patrὰ η fuerint in suum dominium reVo Arct. 2 IDEM AUGUSTUS JULIo S ERO Quum ad pati sem aliquid ex maternR SUCCESSione, interPosita Cretione, perven erit, et ad liheros maternarum successione defluXerint, ita paS haberi placet in parentuni potestat , ut dominium tantum possessioni usurpent; alienandi Vero licentiam sacriltatemque non habeant, ut cum aetates legitimae libesrorum ad C mancipationem parontes invitaverint, et patres familias videMe a liberos suos voluerint, tertiam 9δrtem mater norum honoriam eis filii tanquam muneris Causa os sorant; quam si AUScipiendam patres putaverint, faciendo divisionis arhi trium permitti oport bit iustitiae honorum virorum; Per QUOS facta divisione tertiam partem oblatam parentes ita accis ierat ut alienandae quoque eius partiSha Cant facultatem, si modo ullus ὲ potu rit inveniri cui placeat hanc amplecti licentiam; quum

omnimodo Sequitur textus pag. Io79

140쪽

CODIC1S THEODOSIANI LIBER VIII

filios conducat anniti Ut pio Sedulitatis asses tu mereantur a spere eam quam patribus dederint portionem. Data VII IduS Septembros Mediolans, accepta Nonis Octobribus Constantino λ t Licinio Caesare Consulibus. In torpretatio. Materna bona filiorum defuncta uxore pater ita poSSideat ut Usum fruC- tum de his habeat; Sed quantum aut quam diu habeat lex Novella constituit, distrahendi tamen aut sonandi ex his nullam pater habeat potestatem. Sane si filium mortua matre emancipav rit, de bonis maternis, id est, de Emancipati filii portione, ipse filius inranstris causa de maternis bonis tertiam Osferat portionem; quae tamen in ipsius proprietates mansura est, ita ut

potuerit ut rem filiorum impia cupiditate suscipiat aut aliis derelinquat, studere tamen filios decet, ut, id quod Parentibus causa emancipationis obtulerint, servitio et pietate recipiant. IMPERATORES GRATIANUS VALENTINIANUS ET TIIEODOSILA AUGUSTI AD EX UPERIUM 3 PRAEFECTUM pRAETORIO. Ouemadmodum matrernas facultates venditione vel donatione transcriberct

aiat avia nepotibus pronepotibusve donaverint, sive ab intestato reliquerint, patrihus alienare non liceat. Delatae vero ab extraneis sive ex transversa linea facultates, Draeter quam ab hi Snecessitudinibus quas locati sumus patrihus conferant quidquid filiis positis in eorum potestate detulerint. Data l1 alpiadas Augustas ac epta III 5 Kalendas Septembres Arisonio et Olybrio βConsulit S. Iriters rotatio. Pater uxores mortua, filiorum bona ita possideat, Di CX hi S ei nec Vendere aliquid liceat, nec donares, nec quolibet alio ordine alienare. Similiter Qt quaecumque avi vel proavi materni nepotibus, pronesoribus 7, neptibus pronepti husve donaverint vel fortasse reliquerint in alias p Ergonas transferre patri quolibet ordina non licebit. Sequitur ux Arpag. IU9