Legis Romanae Wisigothorum : fragmenta ex codice palimpsesto sanctae legionensis ecclesiae

422쪽

PAULI SENTENΤ1ARUM LIBER II

qui1m solutio HSurarum Sorti m aequaverit, si quid amplius ereditori fuerit datum, de capite dehiti subtrahitur. Si verD et centesima et caput impletum est, quod amplius creditor acce pit, reddere cogetur dehitori Sent. R. TraiCcticia Pecunia, propter periculum creditoris, quamdiu navigat navis, infinitas uSuras reciPeTU Potest. Interpretatio. TraiectiCia pecunia dicitur, quae in navi, ut ad transmarina deseratur, deponitur, quia mariS Periculo committitur, in quantas convenerit usuras, hanc pecuniam dare creditor PotCSt. Sent. g. USUrae, quae centeSimam EXCedunt per errorem soliatae rePeti POSSunt. Itia sententia interpretatione non indiget. Sent. s. Si quis pignorA debitores citra auctoritatem iudicis abduxerit, violentiae crimen admittit Ista sententia interpretationes non indiget. Sens. o. l utor in usurAS non convenitur, Si pecuniam pupillarem ideo non collocavit, quod idonea nomina non habebat, quibus Collocaretur. Cuius rei contestatio apud praesidem pro vincii re deponenda est. Ista sententia interpretatione non indiget

ΤΙΤ. XV. DE MANDATIS.

Sent. I. Ob subitam Valitudinem, ob necessariam peregrinationem, ob inimicitiam et in nes rei actiones integra adhuc causa mandati negotio renuntiari potest. Intorpretatio. Propter subitam infirmitatem, et necessitatem peregrinationis, vel propter inimicitias maioris personae ne Τ cuiuscumque videatur actio vacillare, integra adhuc causa, is qui Susceperit, SuSceptum negotium renuere Pot2St. Seut. a. Si naeis nummis mandato tuo aliqMid tibi comparavero, dii Si rem postea accipere nolis. mandati actio mihi adversus te competit. Non enini tantum quod impensum est, sed Rusuras eius ConSequi PoSSUm. Ista sententia intesrpretatione non indiget.

Sent. I. Certo prCtio Dem 3 iussus distrahere, si minoris vendiderit mandati iudicio pretii Summa poterit redintegrari 6 venditionem enim dissolvi non placuit. Interprstatio. Si quis cuilibet mandet, ut rem suam decem Solidis Vendat, et ille eam octo vendiderit, pretium, quod ei mari latum CSt, quidquid minuS ab emtore percepit, mandatori confitere compellitur. Venditio tamen rescindi non potest.

TIT. XVI. PRO SOCIO

Sent. I. Sicut lucrum, ita et damnum inter SociOS communicatur nisi quod culpa socii vestfraude eversum Sit. Ista sententia interpretatione non indiget.

TIT. XVII. EX EMTO ET VENDITO.

Sens I. Venditor, si Cius rei, quam Vendiderit, dominus ΠΟn Sit, Pretio accepto, auctori- tritiS manebit obnoxius, aliter enim non Potest obligari. Intersvolatio. Si quis rem alienam vendiderit irur laxius pag. 306

424쪽

PAULI SENTENTIARUM LIBER II

-t pretium acceperit, ad rCdhibitionem duplae pocuniae manebit obnoxius. Seul. 2. Si reS SimPliciter traditae evincantur, tanto venditor emtori condZmnanduS eSt, quanto, sibi Sti Pul Rtione Pro euictione cavisset. In torpretatio. Si quiCumque rem simpliciter, id est, sine poenae interpoSitione, emtori tradid erit, et de eadem re emtor fuerit superatus, in tantum ei venditor manebit obnoxius, velut si evictionis Poenam, id CSt, duplum, se redditurum pretium in v nclitione promiserit.

Sent. R. ReS emta ancipatione et traditiones persecta: si evin patur, auctoritati A venditor duplo ea tenus Oblig Atur. Issa sententia interpretatione non indiget.

Sent. I. Di Stracto scindo, Si quis de modo mentiatur, in duplum eius, qllod mentituS eSt, o meio a iudicis aestimatione iacta con 'Cnitur Ista sententia interpretatione non indiget. Mul. 2. Nedhibitio vii iosi mancipii intra sex menses fieri potest propter latenS Vitium. Ista sententia interpretatione non indigΘt. Smit. S. Si ut Ser 'um quis Pluribus vendiderit ψ de artificio eius vel peculio mentiatur F, actionC eX emto ConVentuS, quanto minori S valuisset, emtori pro estare compellitur, niSi Para tu Sit eum rodi besse. Int expretatio. Si Venditor, quum mancipium distraheret, de artificis eius vel de Peculio pro caritate pretii mentituS est, emtori, quantum sinct peCulio Vol artificio Valere potuerat,tRntum reddCrg compellatur: aut certe mancipium venditum recipere, reddito pretio ac qui CSQRt. Seri . EX die emtionis, si pars pretii nUmorata sit, et fructus ei S h, et opstrae sesso rum 7. et foetu S POCOrum. Qt ancillarum paPtus Ad emtorem pertinent. Diu sententia interpretatione non indiget Soul. I. Eundum a enuin mihi vendidisti, postea idem ex causa lut rativa meus flactus est, compρ et mihi adversus te ad 4 pretium recuperandum, Actio QN Cmto.

Iris QPPPEtntio. Si quis agrum alienum cuicumque Vendiderit, et PQAtea hic ipse ager ab alio domino, cuius erat, emtori donatus sit, venclitor emtori ira 9 re imbitione pretii, quod

accepit, manebit ObnoXiu S. Sent. 6. Post rem traditam nisi emtor pretium statim exsolvat, his raras eiuSd'm praestat CcORen 'US QSt Issa sententia interpretatione non in il g t. Seus. Z. Mutus emere et Venctere potest furi US autem neque vendere neque Eme et

Asa sententia interpretatione non indiget. Seu . S. Servus bona fide comparatus si ex vetem vitio fugerit, non tantum pretium domi HUS, Sed Ct Ca, quae per fugam in abstulit, reddCre cogetur. Ista sententia interpretatione non indiget.

Vertia despcllis se ii de spatio Hacnel ex eii lioine sua edisputi Ait E fCOtnnS Eorun praesent am an Inuit S codd. atque apud Eouchardum et Sicharuum. Cui acius qui totum titul uia praeterierat in Sta prioio editionct I 55 in POSterioribus eum testituit, Mod sino numero et sicut partem tituli EA emto et vendito. Iungtionem duorum titu-J Una secit, quia ille qui mi laricam 1 s modo hahet, non dQ nlio agit, niSi de quaeStioin bus quae ex Emti Et venditi Contractu oriuntur. Adde etiam; quod ipsa ruhrica ambigua et obsc ara est, si aliquid non adiungitur, et Rmplificatio id est de sputis. sive cle mensurχ et limitation o rerum Venditarum, uelacium rutio ac non Corragit, quia titulus de multis aliis rebus contractui de emto et vendito Altinentibus pertraCtat. Propterea rectiuS credin Cui acium egisse. omittens rubrioan . quam qui Catia subtraxit. Probatioreni itaque lucticanaus toxium

' Locum istum Palimpsesti scriptor corrupit. interiaciens et a te ADN Per incuratam, poSi verha mentitus est obcto Vm ex rubrica dZ modo. id est spatio. quae hoc loco omni SeuSu Carent. Eoruna locus esse potuit Post verba mei fit ιs est. cuia hic valersti Hici mentiri de modo, id est de spatio, ut videtur in Sichardo et aliis codd. , qui hus

426쪽

PAULI SENTENΤIARUM LIBER II 393 Sent. q. Ouum probatio pta OriS fugae deses erit, serυi responsioni credendum est: in Seonina interrOLAU, non Pro domino aut in dominum videtur. Ista sententia inters relatione non indiget Sisu. D. In eo contra tu, qui ex hona fide descendit, instrumciniorum Obligatio sine causad onura ', Si quoquo modo Voluntas de fide contractus possit ostendi. Interpretntio. In contractibus emti et venditi, qui hona fide ineuntur, venditionis in-s frumenta SupCrflue tequiruntur, Si quocumque modo res vendita, dato et accepto pretio, qualibet probatione POSSit agnosci Mur. II. FunduS CiUS QSSe Videtur, cuiuS nomine comparatuN eSt, non a quo Pe nia numerata est Si tamen funduS comparatori sit traclitus Inbserpralatio. Si ager alterius nomines dit alterius pecunia eomparatus fuerit, eius eSSecognoscitur, Cuius nomine Comparatus est si tamen ipsi pomparatori agrum traditum fuisse constiterit, illi Vero Pecuniam, quam dederant, a possessore recipient: sicut de multis aliis speciebus habetur expositum Sinf. II. Electo reo Principat , sicloiussor vel lieres eius liberatur; non enim in mandatoribus obSerVAtur. In te Dprolatio. Si qui S contempto sidetuSSore debitorem suum tenere maluerit, fideius sor vel heres eius a fideiussionis Vinculo liberatur. Si vero procurator litis victus fuerit, mandator eius ad solutionem tenetur.

ΤΙΤ. XIX. DE LOCATO ET CONDUCTO

Aul. I. Homo liber, qui StatUm Suum in Pot late habet, et peiorare eum et meliorem facere potest: atquct ideo operas SURS diurnas nocturnasque locat Ista sententia interpretatione non indiget. S f. s. puncti deterioris iacti η, et cultura non eXercitati, et aedificiorum non resectorum culpa arbitrio iudicis domino a zonductore Sarciri potest. Ista sententia interpretatione non indiget.

Sent. I. Sponsalia tam inter pubereS, qCum inter impuberes contrahi possunt. Isra sententia interpretatione non indiget. Seus. 2. Eorum . qui in potostate patris sunt, Sine Voluntate eius matrimonia iure non contrΠhuntur: sed contracta non solvuntur: contemPlatione enim Publicae utilitatis privatorum Comrnoda praeseruntUΓ. Intorsu statio. Viventibus patrihus inter filios familiaS Sine Voluntate patraim matrim nia nCn legitime copulantur Segratur toxius 'ag. 395

427쪽

ca morai acri

428쪽

PAULI SENTENΤIARUM LIBER II 395 sed si coniuncti fuerint, non Solvuntur: quia ad pulit istam utilitatem antiquitas pertinere de

erevit, ut prOCreando m libCrUrum causa coniunctio facta non debeat separari. Sens. s. Inter Se OS et liberΟS matrimonium donirahi non potest; contubernium Potest. Ista sententin interpretatione non indiget. Sens. ψ. Neque iuri OSUS, DCque furiosa matrimonium contrahere possunt: sed contractum matrimoniUm furore non tollitur. Intorpretatio. Si qui matrimonium sani eontraxerint. et uni ex duobuS amentia aut furor accesserit, Ob hanc infirmitatem coniugia talium solvi non possunt. Sent. s. Vir ahSenS UXOrem ducere potest: semina absens nubere non Pot CSt.

Intorpretatio. Si vir in peregrinis aliqua fuerit occupatione detentuS, RhSente CO Con stituto die possunt nuptiae celebrari, ut ab amicis vel a parentibus eius puella suscepta ad do'mum mariti dUCatUr; nRm Sicut viro absente hoc ordine possunt nuptiae celebrari, ita semina

absent' non POSSUnt.

Sent. o. Libertum, qui Ad nuptias patronae vel uxoris filiaeque patroni assectaverit, pro dignitate persono C, metalli pOCna Vel operis publici coerceri placuit. In te TDPetatio. Liberi vis, si Ad coniunctionem patronae vel patroni filiae adspirare tentaverit, in metallum dotrudatur

TIT. XXI. DE CONCUBINIS.

Sent. I. Eo tempore, quo quis VXorem habet, Concubinam habere non potest. COneuhina igitur ab uxore solo dilecto SCPArntur Interpretatio. Oui uxorem habet, eo tempore concubinam habet C prohibetur, ne ab uxore cum dilectio separet concubinae.

Sent. I Dos aut antecedit aut sequitur matrimonium: et ideo Vel ante nuptias vel post nuptias dari potest: Sed ante nuptias data earum e XSPeCtat adventum. Interpretatio. Dos dicitur, quae a parte Sponsarum Viris datur. quae tamen potest et ante nuptias aut post nuptias dari. Seni. I Lego Julia de adulteriis cavetur, ne dotale Praedium maritus invita uxore alienet Ista Aententia interpretatione non indiget.

TIT XXIII. DE PACTIS INTER VIRUM ET UXOREM.

Sent. I. Fructus fundi dotalis conStante matrimonio PercePti lucro mariti cedunt, etiam Pro rara anni eius, quo factum est diVOrtium. Interpretatio. Fructus agri dotaliS manente coniugὶO ad maritum pertinent. Sed et illiuS anni, quo matrimonium t Sequitαν t tus φας 39,

430쪽

PAULI SENTENTIARUM LIBER II 397 di Vortio separatur, Bd maritum Pertinere Certissimum est. SML a. OmnibuS ' CtiS Sil Pulatio subrici debet, ut ex stipulatu actio nasci Possit.

ae1Τ. XXIV. DE DONATIONIBUS INTER VIRUM ET UXOREM.

S/κL I. Morti S cauSa donatio est, quae impendentes metu mortis sit, ut est valetudini S, p regrinΞtioniS, navigationis υel belli Ista sententia interpretatione non indiget. GuL 2. ManumiSSionis gratia inter virum Ct uxorem donatio λ favorct libertatis receptae t , vel certe quod nemo eX hae fiat locupletior Ideoque servum inanumittendi causa invicem sibi donare non prohibentur. Intorpretatio. In coniugio haec sola donatio hac lege permittitur, ut mancipia Sibi invicem, quae mAniam itisnt. Si ' non quae habeant, donare possint Sendi I. Inter Virum et u rem nec per interpositam personam donatio fieri potest. Ista sententia interpretatione non indiget. Sendi . . Inter virum et uxorem contemplatione donationis imaginaria venditio contrahi

interpretatione non indiget S l. T. Superstite eo, qui matrimonii tempore donaverat, Ante decedente, cui fuerat do natum, id quod donatum est, pones donatorpin remancti Intor DPEtatio. Si manente coniugio Vir uxori vel uXor marito aliquid donaverit, si is, cui donatum est, prior mortuus fuerit, apud donatorem Ca, quae donata fuerant, remanebunt. Seul. 6 Ouocumque tempore contemplatione mortis inter Virum et uxorem donatio facta

Interpretatio. Si intor maritum et uxorem matrimonii tempore mortis causa suerit facta donatio, morte unius convales it Nam in donationibus, quae mortis causa fi lint, haec Verboruni solennitas custoditur illum agrum aut illam dorrnam te malo habere quam me: te

quam heredes mCOS.

TIT. XXV. DE LIBERIS AGNOSCENDIS .

Sen . I. Si serva conceperit et postea manumissa pepererit, liberum parit: id enim favor libertatis expOSCit. ISta Sententia intri pretatione non indiget. Sent. P. Si libera conceperit et ancilla iacta pepererit, liberum parit: id enim favor liber

fatis ExpoScit. Interpretatione non indigCt. Sent. I. Si ancilla conceseerit et medio tempore m3numiSSa Sit, rursus facta ancilla pepe rerit, liherum parit: media enim i mpora libertati prodeSSe, non enim nOCere a Possunt. Interpretatione non iridisset- . . Seu . Ex ea muliere natus, quae ex CAUSA fidcti CommὶSSI manumitti dCbuit, si mora libertati facta nascatur, ing nUuS ΠῖSCitur . ,

Interpretatio. Si Ea mulier, quae per fideicommissum V---. -2