Legis Romanae Wisigothorum : fragmenta ex codice palimpsesto sanctae legionensis ecclesiae

412쪽

ΡΑULI SENΤENTIARUM LIBER IIam obtulerit sacramentiam, et ille et iurisiurandi necessitatem ultro concesserit, non poteSt POStUR ab eo debitum PoStulare. Sens. ue Heredi CiUS, cum quo contractum est, iusiurandum deserri non potest, quoniam contraCtum ignornw Potest. InterprEtatio. Heres eiuS, cui De unia credita dicitur, ad sacramentum vocari non P 1est: quia quae exerit aUCtor SUUS, ad integrum scire non potuit. Seus. o. Set et ' qui debitum quoCumque modo consessus docetur, ex Ea re actio creditori non datur, Sed ad Solutionem compellitur. Ista sententia interpretatione non indiget.

TIT. II. DE PECUNIA CONSTITUTA.

Seut. 3. Si id, quod mihi Lucius Titius debet, solutiarum te constituas, teneris actione pecuniae ConStitUta'

solutionem Atatutac promiSSionis est retinendus.

TIT. ΙΙΙ. DE CONTRACTIBUS

Xens I. Stipulatio est Verborum Conceptio, ad quam quis congrue interrogatuS respondet: velut, spondeS NI Ondeo: dabis8-dabo promittiS --Promitto; si ei suae erit8 fidei meae eris d. Et tam pure quam sub conditione concipi potest. Intεrpralatio. Stipulatio est inter praeSentes haCe Verba, quibus se inVic'm P Artes obligare possunt: ubi neceSse eSt, ut interrogatione peti ritis pulsatiis ad interrogata reSpon

obligaverit, ad solutionem etiam Sine Scriptura poterit retineri.

TIT. IV. DE COMMODATO ET DEPOSITO, PIGNORE, FIDUCIA, E.

Sent. I. Qui qui ct in rem commodatam ob morbum vel uliam rationens impensiana est, a domino recipi poteSt. Ista sententia interpretationes non indiget. Sens. a. Si laeto incendio, ruina, naufragio aut quo alio simili casu res Commodata amissa sit, non tenebitur eo nomine is, cui commodata eSt: Nisi sorte, quum posset rem commodatam Salvam i cerct, sunm PraCtClit. Ista sententia interpretatione non indiget. Sent. q. Servus vel equus si a latronibus Vel in bello in aliam causam Commodati occisi Sunt actio commodati datur: custodia enim et diligentia rei Commodatae Praestanda est 6. Inter prolatio. Si servum vel equum Vel quaecumque alia aliqui S ab altero ad usum tantum serviendi commodata susceperit, et COS ad pugnam, Ubi Vitae Periculum incurrant, duxerit, ad redhibitionem commodatae rei merito a domino retinetur. 7 Sent. q. Si rem aestimatam tibi des iero, Gquitur reatus 'ag. 381

414쪽

Inlsrpretatio. Si laeto Pretio rem vendendam aliquis cuicumque tradiderit, et dum ab eo vendenda Prosertur, quacumqUC Occasione perierit, ei perit, qui eam dederat distrahendam. Cetersem si rem acceptam non rogante domino, sed promittente eo, qui accepit, dum Venu dare vellet, perdiderit, Sibi rei perditae ingerit detrimentum.

TIT. V. DE PIGNORIBUS

X f. t. Creditor Si simpliciter sibi pignus depositum distrali seres vestit, ter ante denuntiare debitori suo debet, ut pignus triat, ne a se distrahatur. Intsus PQ tutio. Creditor, Si sine conditione pignus sit,i depositum tenens, ter debitor m suum con nicti, Ut Soluto debito pignora sua rescipiat Ouod a si debitor noluerit Post tres admonitioneS Soluto debito Pignora sua recipere, creditor distrahendi pignoris habebit liberam faeultatem.

tenestur, nisi hoc inter contrat entes convenerit. In tesus PQt Atio. Si qui S gregem equarum, VACCarum vel ovium accepta mutua pecuni Apignori creditori dederit, DCtus earum rerum ad debitorem, non ad creditorem P Ertinet. Ita est et si ancillam dederit, et partum ediderit, ad debitorem pertinet, non ad creditorem. Sent. I Compensatio debiti ex pari specie et causa dispari admittitur: velut si pecuniam tibi debeam, et tri mihi pecuniam debeas aut frumcinium aut petera huiusmodi, licet ex diverso contractii, Compens arct Vel deducere debeS. Si totum petas, Plus petendo Causa Cadit

Iota Dpretatio. Si quis debeat alicui solidos X, et illi, qui debet, de quacumque ratione

dos a debitore petat; si probaverit ille debitor, sibi ab eo quinques solidos deberi, quare illum in solidum pro totis decem solidis convenit, Causam perdet, qui noluit debitum compensare. Similis ratio est et de frumcinio pol i de aliis spe iebus.

Sent. I. Filiusfamilias, si voluntate patris navesin exerceat, patrem in solidum habeat 9 ohea, quae salva re CpCrit, Obligat. Ista sententia interpretatione non indiget.

TIT. VII. AD LEGEM RHODIAM.

Mut. I. Levantae navis gratia quum se iactus mercium factuS est, omnium intributione Sarciatur, quod pro omnibus datum est. I Sta Sententia interpretatione non indiget. Sciu. a. Naves vest arbore vi tempestatis AmiSSA, VectorCS ad contributi Onθm non tes nentur, ni Si ipsis arborem salutis Sequitur Oxtiis lag. 3839

416쪽

PAULI SENTENTIARUM LIBER II 383

causa, eruentibUS DRUis Salva sit. Ista sententia interPretatione non indiget 3. Mus s. Iactu nois lCVata Si perierit, extractis aliorum per urinatores mercibus, eiUS quo'que rationem habere PlaCUit, qui merces salva nave iactavit lata sententia interPres Atione non indiget. Sent. - . LEVandαZ ΠRViS grAtia merces in s apham transiectas atque ideo amissas intributione, earum, quae in navi Sal Vae erunt, refici convenit. Nave autem perdita, ConServatae Cum mercibus StraPhae ratio non habetur. Ista sententia interpretatione non indiget.

Sens. s. Collatio intributionis ob iactum salva nave fieri debet. Is a sententia intorpretatione non indiget Mnt. o. Sicut commoda sentimus ex actu praepositi institoris, ita et incommoda Sentire debemus. Et ideo in eum a qui servum sive filium filiamves familias sive ancillam praeposuit negotiis vel mercibus eXercendis, eorum nomine in solidum Converiitur. δεία sententia interpretatione non indiget.

Sens. T. Si quis pecuniae Denerandae agroque colendo, condendis Vendendisque frugibus prireposituS CSt, CX eo nomine, quod cum illo Cocitra tum est, in solidum fundi dominus obligatur nec interest, Servus an liber sit. Interpretatio. Quicumque quamlibet personam aut ad exercenda negotia S aut Pro ratione culturae ei si condendis vendendisque fructibus prireposuisse cognoscitur, Si quid damni Per EiUS Rctram ACCESSerit, ad eum, qui eum instituit, Pertinebit, sive servus, si vo liber sit. GuI a. Quod cum discipulis eorum, qui officinis vel tabernis semesunt, contractum eSt, in magistris vel institoribus inhesrnae in solidum actio dabitur. Interpretatio. Si quid cum discipulis vel mercenariis tabernariorum vel cuiuslibet ossi cinae actum fuerit, ad magistrum offfcAae 7 vel institorem tabernae damnum. quod ac Esserit, pertinebit.

ΤΙΤ. IX. DE IN REM VERSO

Sen . I. Servus vel si liusfamilias si acceptam pecuniam in rem patris vel domini verterit,hUC modo, agrum, puta, dolendo, domum fulciendo, inanei Pia Vestiendo, mercando, vel creditori solvendo, vel quodquid tale faciendo, do in rem verso in solidum vel patrem vel dominum obligat: si tamen ob hanc causam pecunia data Sit. Interprestatio. Si servus vel filiusfamilias mutuam pecuniam a quocumque Ausceperit et in utilitatibus patris vel domini necessariisque rebus eam expendi SSe Probatur, Pro hoc debito

Patrem vel dominum ad solutionem necesse CSt retineri.

TIT. X. DE SENATUSCONSULTO MACEDONIANO.

' Titulus VII hic explieit in codices Coburgo-Gothano 8 , e apud Sichardum, Aegidium et Haenei qui 'diungunt, etxi sine numero . titulo VIII sentcntiam si, tituli VII PalimpseSt1. Sed Ipse Haenei agnoscit hanc

418쪽

PAULI SENTENT 1 ARUM LIBER II 385S f. I. Qui illi OlamiliaS contra intctrdictum amplissimi ordinis pocuniam mutuam credide fit, post mortem PRt GS eri eo, quod Vivo patre credidit, cum eo agere non Poterit. Intoxprotatio. Qui filiosamilias contra interdici a lestum inscio patre pecuni Am commordavit, eam n CC Vi Vente, nec mortuo patre ab eodem poterit postulare.

TIT. XI. AD SENA IUS CONSULTUM VELLEIANUM.

Sent. I. In omni gCI Cre negotiorum et obligationum inin pro viris quam Pro semini S in tercedere mi diereS Prohibentur. Inter P Tot Asio. In omni genere Causarum pro quibusc linque personis missi ereS sidem suam interponere Prohibentur. Mur. P. Mulier, quae pro tutoribuS filioriana suorum indemnitatein promisit, ad beneficium Senafriscon Sulli non pertinet. Intorpretatio. In hac tantum mulier sicloiussione tenetur, ut, si tutores si iis suis petat, et pco eis fideiussor eXsistat, filiis teneatur Obnoxia

ΤΙT. XII. DE DEPOSITO

Sens I. Si Sacculum vel argentum signatum desposuero, et is, penes quem depositum fuit, me inscio I contrectaverit, et depositi cit furti actio mihi in cum competit Ista sentontia interpretatione non indiget. Sent. 2. In iudicio des Positi pN inora fructus veniunt, et usurne rei depositae POStulantur. Ιnta DpDEtatio. Otium in iudicio de rebus agitur commendatis, si mora in re 'ndo eo, cui CommΘnda e Sunt, asseratur, Pro Ut rCS fuerit Commendata, aut η usui Q, Si pecunia, aut fructus, si 'media fierint, debebuntur. Sent. S. In causa depositi compensationi locus non est, sed resK ipsa reddenda est Ista sententia interpretatione non indiget. Sent. Debitor distractis fidii iis a credit orci de superfluo adversus cum habebit actionem.

Into D pDEtatio. Si quis creditor, debitore in Solutione tardante, rem sibi pro debito positam distraxerit, Si quid ampi is aeceptum fuerit, quam debes mr, quod plus ac sium est 3, restitui iussum est debitori. Seus. 5. Quicquid eroditor per fiduciarium Servum adquisivit, Sortem debiti minuit Intor pro talio. Quicquid creditor per oppignoratum Sibi pro debito Servum acquisierit, de summa debiti retrahitur. sui. o. Debitor cres litori vendere 'duciam ' non poteSt Sed alus, Si velit, vendere poteSt: ita ut ex pretio eiusdem pecuniam offerat creditori, atque ita remancipat am sibi rememtori piisestet. Into PDDolatio. Creditor rem Sibi Oppiknorat ina a debitote emere non potest. Sed de bitor cum alia persona inire confractum s pote St, ut accepta Hb emtore pecunia. debitum restituat creditori; et sic postea rem suam a debitore liberatam, cUi voluerit, vendat. Seus. 7. Si per suppositam personana creditor Pist nuS SUUm invito debitore Gomparaverit,' I lii me iuuio Palimpso tus . indistis scribit Haonet, cui tum zodὶ es quOS ConSuult, tum si hardux et Cuia Ciu, aperte lavent, et sciri asse ita scripsit Uaulus. Sed VaraetaSPalim PSe Sto notata, Quae sensum legis mutat PQR Ad eas pertinet. quae viti incuria vel ignometriia libram dilata Solant. Fr litorea dubitari potest de huius 5 R entiaee m in no geneti. id eςt: ara detosi et frenι rectio JAb'tur solum Cum in 'ito domino, sumtum in armutum

420쪽

PAULI SENTENTIARUM LIBER II 38 omtio non valebit J: Ct ideo quandoque tui potest: ex hoe senim causa pignoris vel fiduciae

finiri non potOSt. Ini PDTetati . . Ur ditor Pignus, quod a debitore accepit, Deo per suppositRm Pe Onameitiere poteSt, quod Si sta tum s Crit, agentci debitore soluto dehit , Emtio non valebit. Seut S. Si inter debitorem creditorem et convenerit, ut Muciarum η sibi vendere non lieent, non Sol lente debitore, Creditor renunHare 3 ei solennitesr potest et distrahere: Nec ἡnim ex tali Conventione fiduciae actio nasci potest Interpretatio. Si conveniat inter creditorem et debitorem, ut pignus a Creditore non vendat ii, non Sol Vente debitote dehitum, creditor pignus post trinam conventionem Vendere

ΤΙΤ. XIII. DE LEGE COMMISSORIA.

Aul. I. Si Creditor rena fiduciae datam uni ex heredibus vel extraneo legaverit, adVemus omnes heredes a Ctio fiduciae competit. Intsupra intio. Si creditor rem csae quain a debitore pignori acceperit, uni eX heredibus vel extraneo legati titulo derelinquat, debitor fro 6 pignore suo oblato debito omnes heredes croditori S poterit Convenire. Sent. 2. Si Cres litor rem fiduciariam fecerit meliorem, citi ea recuperanda, qtine i Pendit, iudidio fiduciae debitorem habet it obnoxium. Interpretatio. Si quis creditor praedium sibi fiducia oblistatuna studio et opere SuomElioraverit, quicquid Se pro melioranda re impendisse probaverit, ei 5 a debitore redden

dum est.

Seut. p. Novissimus creditor Pariorem o si acam flecuniam si, a 7 quo possessio in eum transferatur, dimittere potest. Sod et prior creditor secundum creditorem, si voluerit, dimi tere non prohibetur, quam nam ii Re in pignore potior Sit. Interpretatio. Si duo creditores unum pignus debitoris haheant obligatum, et poste rior creditor priori Creditori osserat pecuniam, potest pignus obligatum ad se transferre. Itemsi 4 prior creditor licet poste PD 9 sit in Pignore retinendo, Si offerat pecuniam, PoteSt apud

se pignus retincti C. Scitis. I. Servus Si mutnRm pecuinum Sor 'ituti S temPore acceperit, ex ea obligatione post manumissionem conveniri non PoteSt. Jsta sententia interpretatione non indiget.

ΤΙΤ. XIV. DE USURIS.

Suus. I. Si pactum nudum de praestnndi S USUriS inter POSltum Sit, nullius est momenti. ex nudo enim pacto inter civ s romanos actio non naSCl tur. Interpres fallo Pactum nudum dicitur, Si cautio creditori a debitore, in qua centesimam SQ Soluturum promisit sine stipulatione fiat. Et ideo VSurae eX nuda cautione creditori penitus non debentUT. Setis. g. Usuraci super centesimam Sol Vine Sortem minUunt conSumta sorte repeti