Legis Romanae Wisigothorum : fragmenta ex codice palimpsesto sanctae legionensis ecclesiae

402쪽

minori succurratUr, i PSi tamen non Succurritur. In torpretatio. Qui Seiens minorem, hoc argumento pro eo fideiussor aceCSSerit, ut e eugatio minori S aetati S fidei, SSionem Suam in posterum liberet, minor quidem aetatis bene solo liberatur; sed ad Sol Vendum debitum sideiussor, qui hoc argumento usus est, retinerer. Sent. 7 Minor AdVCrSUS emtorem in integrum restitutus, pretio restituto fundum recipere potest. FructuS Cnim in ComPQnSationem usurArrim penes emtorem remanere placUit. Int APprctitatio. Si minor Praedium, quod vendiderat, per integri restitutionem, reddito emtori pretio, reCCPerit, s r ἰCtUS ab enatore perceptos recipere non potest; Sed eos, quanti fuerint, in compenSationTNm USUrarum i URSum est imputari Sent. S. Minor adverSUS distractionem eorum pignorum et siduciarum, quas pater obliga verat, si non ita, ut oportuit, a Creditore distractae sunt, restitui iri integrum potest. InterpPotatio. Minor anniS ea, quae pater eius oppignoraverat vel fiduciae Causa P suerat, Si Viliore pretio, quam oportebat, a creditore distracta convicerit, potest soluto debito ad recipiendam rem suam in integri restitutionis auxilium promereri.

InterPPEtatio. CAUSAna perdet, quicumque aut commendatum Sive commodatum aliquid alibi, sibi ' quam placuit, dari petierit; aut plus, quam clatum HSt, reddi poposcerit; aut ante tempus, quam rediu bitio promissa est, petierit reformata; vel meliorem speciem, quam dederat, POStulArit.

TIT. XI. DE SATISDANUO.

Sent. s. Quoties iter clitas petitur, satisdatio iure desideratur: et si satisdatio non detur, in petitorem lacreditas transfertur. Inferuerelatione non eget. Sent. a. Si petitor satisdare noluerit, Penes posseSSOrem remanebit 'ossessio L In i arienim causa potior est POSSCSSOT-1ntserprestatio. Si quicumque hereditatem ex desuncti Voluntate aut testamenti condi tione possideat, quam alter sibi debitam esse contendit, PetitCr iure poStulat, ut ei a posses SorC Satisdatio dcitur, quae omnia hereditaria qui iur iratus pag. 3712

404쪽

PAULI SENTENTIARUΜ LIBER I

ΤΙΤ. XII. DE IUDICIIS OMNIBUS

Seut f. Hi, qui sal Sa reSCriptione usi fuerint, lege Cornelia de falsis puniuntur. InterpPElntio. Hi, qui in cauSiS Suis falsa principiun rescripta detulerint, ut falsarii

puniantur.

Syn l. a. Em his, yrii ancillam corru'rs alis trum, alicania refommare cogendus est. Interpretatione non eget S. Sent. 9. K. Napn P q. Oui lal Sum n CSciens a legavit, falsi poesia non tenetur. Inferpretalion non indiget Seul. j. In caput domini PatroniVO nec Servus, nec libertus, interrogari potest. Ista sententia interprestatione non indiget. Sent. s. PraegnanteS neque torqueri, noque damnari, niSi post editum partum possunt. Ista sententia interpretatione non indiget.

Seu t. o. sevi rescristium a principe falsa allegatione elicuerint, uti eum prohibentuin s.

Sent. 7. Qui de se conseSNUS eSt, in alium torqueri non potest, ne alienani salutem in dubium deducat, qui de sua deSporavit j sin sententia interpretatione non indiget.

ΤΙΤ. XIII. DE IUDICATO

Sent. I. Oui Oxhibiturum se aliquein iudicio Caverit, mortuo eo, pro quo CRVerat, periculo cautionis liberatha T. Ista sententia interpretatione non indiget. Sens. P. Filius familias iussu Patris manumittere potest; mAtriS non potest. Dia Sententia interpretatione non indiget. Mur. y. Is si, qui album Curiae 7 raserit, CorruPerit, Sustulerit, mutaverit, quidVes aliud propcsitum edicesndi gratia ' turbaverit, eXtra ordinem puni Ctur. Interpretatio. In eum, qui atham curiae raserit, Vitia' erit vel quodcumque aliud scripturAe genuS Sua praestinit Onct turbaverit, capitaliter non eXspectata ordinis Ser tentia vindicatur. Sent. Si id, quod emtum est, neque tradatur, neque nὶ ancipetur, Venditor cogi potest, ut tradat aut manci Pet. Interpretatio. Si eam rem, quam aliquis accepto pretio facta venditione distr it, tradere distulerit, ad traditionesin rei, quam vendidit, Omnibus modiS compellendus est Sens. s. Desteriorem Servum facit, qui iugam SuaSerit, et qui furtum, et qui mores eius

Irim senti nita interpretatione non indiget Sens. 5. Qui ancillam alienam virginem immaturam corruperit, poena legis Aquiliae te nebituT.

Rutem hoc dici tisi Oit quoniam ex PatinapAesto, Non Solum 'n DrPretatio Sed et textas verbum illud exhibent: ideoque Paulo. et non solum interpreti, expedit itia i PSuin tribunre ui ProfeCto de albo Curiae sentent1a loquatur.

406쪽

sumtores exsolvant.

S t. In Petitione herCditatis CH veniunt, quae desun tus mortis tempore dimittit η, vel ea, quae post mortem Bute aditanῖ hereditatem exquisita 3 sunt. Ista sententia interpretatione non indiget Gul. 3. POSSeSSOr hereditatis Pretia earum resrum, quas dolo alienavit, Cum usuriS Prae' stare cogendi 'At Ista sententia interpretntione non indiget Sent. . Rerum ex keriacta e aDEMacarum aestimatio in a bat is fractoris consisti . Intes fresa ione risu strat. Sistit. Io. Petitio hereditatiS, Cuius dΘfunctus litem non erat contestatus, ad heredem non transmittitur.

Interprotatio. Si auctor de petitione her ditatis sibi dehitaes ita silentium gessit, ut nullam proponeret actionem, laeres eius ab hereditatis ipsius petitione repellitur.

Sent. I Oui Viam Publicam CXaraverit, ad munitionem eius solus compellitur. sta sententia interPretatione non indiget

TIT. XV. SI QUADRUPEDES DAMNUM INTULERIT.

Sent. I. Si quadrupes pauperiem se erit clamnuriave dedorit quidve depasta sit, in dominum actio clatur, ut Aut damni aestimationem subeat, aut quadrupedem cedat: quod etiam lege F sulania ς de CBD ct caVEtur. Interpretatio. Si alienum animal cuicumque damnum intulerit aut aliquos fruetus lae-sCrit, dominu R eius Rut aestimationem damni reddest, aut ipsum animal tradat: quod etiam et βde cane similiter est Statutum. Seus. I. Foram bCstiam in ea parte, qua populo iter est, colligari praetor prohibet. Et ideo si vo ab ipsa, sive ab atio 7 propter eam ab alto alteri damnum datum fuerit, pro modo a limiAsi extra Ordinem actio in dominum vel custodem datur: maxime Si ex eo homo perierit die fuerit laesum S. InterpDe tutio. Fera hestia in ea parte, qua populi transeunt vel frCquentant. ligari Vel custodiri prohibetur: ne aut ipsa aliquem noceat, aut terrore eius, quolibet Casu, aliquis ah altΘro sortasses laedatur. Ouod si factum suerit, in dominum, qua ' hoc praecepit, vel in custodem eius damni vel cuiuscumque laesionis artio, non eXSpe tata ordinis sententia, revertetur.

Soni I. Ei, qui irritatu suo seram bestiam vel quantcunque aliam quadrupedem in se pro-rit Verit, eaque damnum dederit , neque in eius dominum, neque in custodem actio datur. Interpretatio. Duicunque ferans bestiam vel quamcunque quadrupedem provocando quocumque modo adversum se in itaverit, nec domino, nec custodi eius poterit imputari. quia Suo vitio incurrisse clienOScitur.

TΙΤ. XVI. DE FINIUM REGUNDORUM.

Scus. I. In eum, qui per vim terminos deieCCrit Vel an OVerit, eXtra ordinem amma vertitur. ISta sense esse interpretatione non indigCt. Ilaenet scribit ut euin his quae pro Si quicum G. Hacinet: reἰiquit. HaE sententia 'deau Fnlimpsesto cloest, solum inest in codd. ParisieriSibuS A. C3 et . of Eporediensi e AVreliariensi Sichai duς ot Boncharitus stam praeterierunt, quia non inveniebatur In codicibus quos des

408쪽

Sent. Viam, iter, RqUaCductum, actum, qui biennis usus non est, amississe videtur: Nec enim ea usumPl POSSUnt, MURE non utendo amittuntur. InterPPEtatio. Viam, qua eundo, ad rem nostram Uti solemus, vel iter, quo per rem alienam ad rem noStram Pergimus, Et actum, id est, qua pecora minare consuevimuS, Vel aquaeductum, biennio non utendo, si quis usus non fuerit, perire ei certissimum est.

nio USU Ata recipitur. InlEDpretatio. Usus hauriendae v l ducΘndare aquae, si diennio destiteris, non utendo steri est a si iterum biennio in usum fuerit redii ta, recti Pitur.

Sens. I. Arbiter familiae herciscundae plus quam semel dari non potest: et ideo de his, quae divisa eo iudicio non sunt, communi dividundo arbiter postulatus partietur Infarpretatio. Propter divisionem 4 bonorum communium si, quando inter fratres intentio vertitur, dividendae rei non plus quam semel arbiter deputatur, ut inter eoS, qUR' Sunt communia, habita actquitat' distribuat. Ouod si deputatus a iudice arbitΘr indivisum aliquid dimiserit, communi consenSu postea qui sit divisionis; mes ius eligatur.

ΤΙΤ. XIX. O IEMADMODUM ACTIONES PER INFICIATIONEM DUPLENTUR

Muf. i. Ouaedam actiones si a reo inlicientur, duplantur: velut iudicati, depensi, legati per damnationem relicti, damni injuria legis Aquiliae, item de modo agri quum a venditore emtor det CreptuS CAt InterDDElatio. Aliqua, quae quum ab hi S, qNibUS Sunt debita, repetuntur, si a dehitoribus ia gata fuerint, dupli satisfactione redduntur, id est, res iudicata, legati per damna tionem rc licti, id est, si quid hores legati titulo dat C iuSSus est, et petitum negaverit, vel si damnum Alicui per iniuriam factum quis sarcire noluerit, Vel de modo agri, quum s a venditore emtor fuerit Circumscriptiis, ut minUS inveniat Hr, quam probatur Scriptum: quae Omnia Super is comprehensa secundum legem Aquiliam duplicantur. Sens. I. Ex his causis, quae per β inliciationem duplantur, Pactum decidi non potest. InteΓDPelatio. Hae cntisae, quRe Pulsatorum negatione duplantur, per pactum finiri non pOSSUnt. TIT. XX. DE FIDEIUSSORE ET SPONSORE. Inter fideiussores ex edicto prae toris, si solvendo sint, licest singuli in solidum teneantur, Obligatio dividetur.

410쪽

PAULI SENTENΤIARUΜ LIBER I377 IntovsTEttatio. Ouum multi fideiussores exstiterint, etiamsi ad solvendum, quae Pro miserunt, probrintur idonei, et Possint omnes insolidum retinem, tamen restitutio debiti inter stos dividenda eSt, unuSquisque id, quod eum pro portione sua Contingit, GSOlVat.

TIT. XXI -DE SEPULCRIS ET LUGENDIS.

tum, solennibuS redditiS Sacrificii S. per noctem in alium locum trans .rri a PoteSt. Interpretatione non indiget. Sent. I. CorpuS in Ci Vitatem transferret ' non licet, ne inestentiar Macra Civitatis: et qui contra ea secerit, extra ordinem punitur. Ista sententia interpretatione non indiget.

Sens. s. Qui luget, abstinere debet a Conviciis, et rursura S, est OrnamentiS, et alba VeSte. Ista sententia interpretarione non indiget. Sent. Ouicquid in lanus erogatur, inter aes alienum primo loco deducitur. InfEDDDEtatio. Quicquid in sepultura defuncti expensum suerit, prius quam aliis creditoribus de mortu hereditate reddenctum est Sent. I. Urii allenum mortuum Sepelierit, si in funus eius aliquid expenderit, recipere id ab herede vel a patre vel a domino potest Ista sententia intΘrpretatione non indiget.

JULII PAULI SENTENTIARUM LIBER PRIMUS EXPLICIT. INCIPIT LIBER SECUNDUS. TITULUS I. DE REBUS CREDITIS ET DE IUREIURANDO.Seus. I. In pecuniariis causis si alter ex litigatoribus iusiurandum deferat, audiendus est: hoc enim et compendio litium et aequitatis ration O proviSUm egi. Into PDPELatio. Ouum de repetitiorae Pecuniae agitur, et probatio debit o pecuniae nulla proferatur, iubet, huius rei ambiguitatem sacramentorum intesrpositione finiri.

Sent. I. De dubiis rebus soluin iurare debere, qui suspectus dicitur, quum nulla veritas petitoriis es exprimitur, qui caltim uiam se pati disil.

Sens. y. D ferre iusiurandiam prior actor poteSt: Contrarium autem de calumnia iusiura dum reo comporit.

Interprottatio. Licet prior petitor Osserat SacramCntum, tamCn quum nulla probatio debiti est, is, qui calumniam ses pati dicit. potest fidem Suam iusiurandi religione firmares. Sens. . Si rctus quum jurare Velit, actor illi necessitatem iurisiurandi remisit, set hoc licet ita ut 7 appareat, actio in eum non datiar. Interprolatio. Si quando pulsatus Vesrienta 3 pecuniam sSequitur raxius 'ag. 379