장음표시 사용
771쪽
lasier1,t,utat sv9catque metalla, aquas fusiles, ex quibus autum reliquM. anetalla generari tradit. Vnde& ratio fugia geritur,cut metalla nitida sint, nempe quod ex nitido, puro, ac solido huirudo in quo ux colligitur, ut in speculis, ut nota; Caida. libro sexto de subtilit. At Chemistae aliqui, & Ω-re.omnes, aliam tradadciunt metia sorum generationem, di euntque materiam propinquam Omnium metallorum, esse, argentum uiuum & sulphur: sulphure agente & cogente, α argento uiuo patiente. Ita& Avicenna quoque sentit, in Physicis & in chemia, & in epistola quarti scribit ad Haron philosoplium, probatur & in libro qui correctio sat udrum ins cribitur,& apud Gebmin, Lulium, Lacinium pastim in Chς-micis. Sulphur ea istimant pinguedinem terrae, in minerijs
eius generatam, per temperatam decoctionem in spissatam& induratam, algentum uiuum. Interdum tamen dicunt, idem esse sulphur & argentum uiuum re & nomine,ut in collectaneis hemicis aperi, Ianus Lancinius cap. s I. libro primo.Constituunte iam duas species sulpbitris, liquabilis,& il. liquabilis :& ita metalla liquabilia, liquabilis sulphurasse mentum & speciem habete,ut aurum, argentum&c. Sin au tem sint illiquabilia, ut marchesita, ni agnesia, antimonium,&e. habere sulphur illiquabile. Lancinius libro primo collectan. capite ia. Quam tamen opinionem Chemicorum re ij eit Georg. Agricola lib. de re metallica, & Gaspar Colatenus lib. 3. de natur. philosoph. capit.6. Alber. Magnus lib.de reb. metalli. tract. I .cap. a. propriam materiam metallorum & liquabilium, eonstare tradit ex quodam unctuoso aqueo iu- corporato,quod uocat liquidum humidum, cuius opinio accedi t sententiae prius relatae Aristotelis: nam & is lib. s .meta. phys. scribit omnium liquabilium materiam esse unam, nempe aquam, illamque unctuosam intrinsece, non extrinsece, talem quae olei,proinde non cremabilem: ideoque lapis,ut metallum, non liquatur, quia non habet humidum unctuosum
ubique protegens, sed aqueum,quod igne dis latur. 'MOllorum distinctio. cap. 3, MEtallorum qi dam sunt naturalia, eaque septem, amo,
argentum, electrum, seu aurichalchum naturale, stanianum, plumbum, serIum . Dicitur x argcntum uiuum, - quod
772쪽
quod 3c hydrargvrion & argentum album i quaedam arto mixta, chalybs , cyprium aes , aurichalcum fictilium , ut
stannitin mixtum. Horum duriora, quae minus habent te renae concretio mS,ut auru,aigentu impuriora, plus,ut aes, ferrum,&c. plus terrς habent, dissicilius fundu tur: quae minus, facilius; & quo terrea, eo magis rubiginem contrahunt. Humidiora,ut auri m,argentu,plumbum, siccioribus grauiora& maioris ponderis sunt, ut ferro, aere. De auro O gento. cap. 4.
Α Vnum,ut sexui,generatur ex sulphure subtili& rubeo, &ex uiuo argento subtili, & albo:sulphuris tame amplius
habet,cum pura concoctione elemetorum;0nde nec rubigis nem contrahit, defaecata omni ex parte unctuositate. Argentum quoque ex utroque fit,sed habet plus argenti uiui, aerei atq; humiditatis. De mineris utriusq; late Van occius Birin succius it. I. pyrothecniae,c. I.& 2.Calisthenes existimabat ut chem istae quoque unam formam esse metallorum, nempe auxu,ad quam,cum decoctio mineralis no posset peruenire, generatio fieret aliorum metallorum pro modo uirtutis, uel argenti,plumbi, stanni,&c. Alber. Magnus libr.3. demetall. tralia. s.c.7.Quamobrem chemici summopere laborarunt, Madhue laborant, in obtinenda & comparanda illa ultima perfectione, quia trasmutare satagunt alia metalla impura in acim, cuius rei extant pleraq; uolumina, nempe testamentum& codicilli Lullis. Ioa. Lancimi Chemica collectanea, praxis Ioan .Anglici diaconi, ortulam opus, Ioan .Chrysippi de arte Metallica, Morient Romani de transfiguratione metalloru, Thomae de metallis, Alber. Mag. lib. 2. & 3. de metallis, Aug. Panthei Veneti liber de arte & trasmutatione metalloru. iteuoarcha dumia eiusdem. Extat& Avicennide tinctura metallorum, item compendium anam et transmutationis Lullii, itescata philosophorum. Item alius liber opus mulierii: alius ludus puerorum,alius Lulli, compendium de tincturis: alius tributus Arist. de practica lapidis philolophicitatius Hebrei uel Gebri:alius Hermetis:alius de lapide philosophicinalius clanxor buccin t :alius sententia semit , itE Arnaldi de uilla noua libri, Rotarius Philosophorum, alius lumen novum,alius epistola super alchemia ad regem Neapolitanumitem alius Roberti
773쪽
berei vallens s de antiquitate & ueritate artis, ehemicti Qui
omnes certe miranda canunt,sed non credenda,&e. In quibiu inueniatur aurum agentum. cap. s.
SCrutatur,ut habeant aurum,omnia auari homines,ut nomirum sit aurum palleat, ueluti metu tot hominum , qui ei insidiantur & concludant, persequuntur cum Pindaro odei. Olympie. dicentes,
κτι μεγανορος D. κτου. id eri optima quidem eii aqua; at aurum uelut ardeus ignis noctu, excellit superbe inter superbas diuitias. Digni tamen,qui insigniantur ob illum singularem auri amorem uanum, singularib. uerbis& titulis, auriti Midae,quo serunt ob auri uotum & corruptum iudicium, asininas aures nactum esse,ut ait Ouid. li. Ir. Metamorph. cupiditas enim haec, cum sit uanillima habendi ea quae per se nihil uitae pro-fieiuntinis commercij comutandi causa, non potest esse non asinina, nempe congerere & acceruare pretier modum, quae tibi nec alicui custodita prosunt, nihilq; turpius qua imagiuatiam sibi in suturum fingere necessitatem. Neque non possiunpraeclarum iudicium Atneniensium mirari, qui in Arthmia zelitem, ita sententiam tulerunt,teste Demosthene orat. 3 cotra Philippum: Arthmius Pynthon actis filius res ites, ignominiosus esto,& hostis populi Atheniesium & sociorum, ipse Segenus, quod aurum e Media in Peloponnesum uexit.Omitto reliqua de abusu auri & pecuniaru, de e co Plutone, de sacra fame auri, de impiis a ctio. natis ex illo referre, pertractanda a rhetoribus. Redeo ad rem,perquiri,& inueniri aurum & colligi ,ex ramentis fluminum quae arenas habet quasdam intermixtas aureas,ut in pado Itali , Tago Hispanae, Hebro Thraei , Pactolo A sit, Gange Indrae, Physon uocat Moses Genes. 3 . quem dici Gangem testatur Strabo lib. i s. De istis fluminibus h aec refert Plinius lib. 33. ca. 4. In Oet , fluuio Bactrianorum quoque in Paeonia nascitur. Aristo t. lib. de mirab. ausculta.Secundo, aurum effoditur in scro bibus,aut ruina m on tiu.
774쪽
Tertio,cuniculis actis per profanda motium caua. Quarto,in
India serunt apud Scythas a formicis & gryphi bus erui, Plin.
Iib. 3 3.cap q.& lib. 7. c. 2. Lucia. in Gallo. Dicunt quoque Ophiusam insulam antea Pelagiam dictitatam, aureo quondaimbri perfui am,teste Ammia. Marcell.li. I7.Postremo uereocastirmare quod plerique iactitant, quod tame nunqua consequuti sunt,ut opinor,ex chemica operatione aurum & argentum perfici ex alijs imperfectis metallis ,& ad id detorqueri posset, quod Esdrae q. cap. 8.dicitur,paruum puluere unde aurum fit. Et aureu m ramu, de quo Virgil. in s. AEneid. & eclog. 6. Hesperidu aurea mala,& apud Ovid. Io. Metamorph. He- sod. in Theogo. quas fabulas trahunt Hesichius,& Suidas ad chemiam,ut alij vellus aureum. Inuenitur & argentum in argenti fodinis.sed & Plinius lib. 26. cap. et 7. tradit, quod ignis accipit arenas, ex quibus alibi nitrum, alibi argen tum, alibi
minium, alibi plumbi genera, alibi pigmenta, alibi medicamenta landit, igne lapides in aes fundi, igneque serrum
ΑVrichalcum, uelut alijs placet, duplicis est
speciei:uel naturale,quod in montibus exeritur, uel factitium,quod parte quinta auri constat,ali js electrum: colorem enim eius imitatur, Plin. lib. 33. capite quarto,uocat GaIlilatonem.Verutamen Vannocius libro primo Pyrotechnio capite octavo, gitium & naturale reperiri negat, sed ex aeret quod uocamus cupru, & aeratim componi, tinctura adiuncta: tingi aute cum lapide casami nari, fusione aeris eu eo facta, α uitri puluere iuncto,& percolato Ere. Humectac5stat natura aurichalcum,sed terrena & imp pra, tamen maiori calore dococta quam si aeris. Ideo purius& nitidus aere, & durius propter maiorem decoctionem.
cap. A D nobis smpliciter dicitur, sure,iterni aes cyprium,sos ex fornacibus & minerijstris oritur, & cadmia, qua dicunt Tuthiam commune,& pompho ligem, unde & ea materia aeris esse dicitur,ut & fios eris. De quibus Amatus in Dioscoridis
775쪽
storidis librum quintum enarratione 43. Isidorus Ely nolo. libro. 16. cap. I9. Plinius libro 3 .capites.& io. Vannocius libro primo Pyrotechniae,capite tertio. 2ES, ut ait Isidor. ritis biginem celerius 'contrahisinis ungatur oleo; seruatur autem optime in pice liquida. Hoc sonotum est, ideo tubis inseruit.
D. 1 lumbo, O stanno, cerussa, sindaracha.
ΡLumbi quatuor constituuntur genera, primum album dicitur, quod si annum aliter. Secundum , nigrum plumbuuulgare. Tettium , Bise mutum, medium inter album S uulgare. Quartum genus ex stibio fit,quod uulgo an timonium , quod eii lapis inuentus in argentifodinis. plinius lib.33.ca. sexto. multa libro 3 q. capitulo Is. II. I 8. Stannum stridorem quendam retinet. Miscetur S stanno interdum plumbum nigrum ad octauam partem, quod stannum a Medionalensibus dicitur Peltrum. Plumbum album & nigrum inuenisse primum Midam dicitur ab Higinio in fabulis capitulo 1 4. Plinius Mid acritum uocat libro sexto .capitulo s6. ubi&de inuentoribus aliorum metallorum. Humbum fit, ex humore crasso, impuro, maleque decocto , ideoque molle , nigrum,graue, & densum admodum eii: & in locis frigidis & humidis nascitur pleiumque. De mineriis plumbi& stanni, apud Vannoccium libro primo Pyrotechinae, capitulo quarto & quinto. Ex plumbo & aceto, fit cerussa, ut ait Gale. libr. 9. de simpli. medicamen. facult. Plinio libro trigesimo quarto capitulo fina. Vitruvius libro sexto .capitulo duodecimo . Haec a ducta , insandarecham adulterinam transit, quae & dicitur san dix Syrium, Aetius libro secundo Plinio libro trigesimo quinto capitulo sexto Ama. . Lusita. in Dioscor. libr. s. Enarrat. 63. Meminit Plinio libr. 33. cap. 6. de uena plumbi,quam galenam dici autumat, quae iuxta a genti uenas, reperitur.
De ferro chalybe. Cap. 9.FErrum, metallum leuius superioribus, porosum, nigrum,incquale,quon: a in eo humor in qualis est,&absidat ma
776쪽
ior eopia siccitatis. Accedit huic formae chalybs,id est, sertudensius,propter maiorem humiditatem,magisque decoctam Sebastian. Fuxius lib. 3. de natur. philoso. cap. 6. de disterentiis ferris & illius liquamine & induratione. Plin.lib. 34.c.I & Ie. De minera ferri Fan Occius lib. I. pyrotech. capitolo. 6.& de arte miscendi chalybis capit. 7. Tradit & Aristotele. lib. de auscultat. mirabilibus chalybem etiam ex sabulo quotum generari. De argento uiuo , O ehemicis metallorum nomenclaturis cap. IO. A Rgentum uiuum, speetes metalli dicitur, ob continuus1 suum motum & graecis υδ dici ργυρος, queum argent : achemicis dicitur Mercurius; sicut aurum, Sol; argentum,Luna; plumbu, Saturnus:Iupiter,stanum; cuprum,V enus: Mars, ferru. Argentu uiuu,ex substantia terrea & aquea indigesta, est, multumque aeris immixtum habet;Quo ni ut mobile ita sit, & igne in auras euolet,& defluat in sumum & re loluatur. De hoc late disputat Alberi. Magn. lib. . de rebus metallic. tract. I. cap. I.Plin.lib.33 .cap.
Inuenitur autem argentum uiuum
naturale & sossitium,& artificiale seu factitium,ut monet Ama ,
rus Lusitanos in s. Di - scorid.enarrat. 70.
777쪽
In quo agitur de participantibus natura lapidum cir metallorum.
De aliis corporibus mixtis simplicibus O fine vita existenti
bus, ut de miro, nitro primum. cap. I.
R TIV M quoddam genus scissilium, inter
lapides & metalla copositorum simplicium, est eorum quae tantum non sunt siccitatis aut caloris ut lapidescant omnino, nec tanti ili moris, ut forma metalli capere possint: cumsgeneris sunt uitrum, nitrum,alumen, bItum εsulphuri sales, & attramenta seu tincturae chemicoru VI trusit ex arenis,conchis uel fossilibus,uel ex cineribus nitri uel filicis, Plin.lib.3 6. cap. 2 6. Nitrum uulgo salitor, heiba dicta kali, unde salati uel halhali, ex qua cineres fiunt. Hancque herbam Amat. Lusita.in 3. Dioscor. enarrat. Is 3. putat esse unam speciem an thylis, quam nasci in lacubus maritimis tradit,& in Gallia & Italia dictam salicornius. Et in lib. q. enarrat. s . etiam eius speciem quam uocant Tragon,suspicatur ex qua uitrum fiat de sapc; eainque ab Hispanis,uulgo uocari Sodam Barriliam. Est tamen aliud nitrum fossile, Dioscor. li. .c.9O .uobis nitrum, salpetre, Meminit & deophrona tro sendet juma nitri. Plin.li. 3 i. c. Io.Gal. li.9. simpli. medica. faculc. . De
778쪽
De atramentis. Cap. 6.DIcuntur atramenta quaedam substantiae fossiles lapide.
scentes,utcunque ex terra,& aqua; haec primum sunt liquida,postea coagulata. Atramenti quinque genera praecipua,primum album,quod Arabes dicunt Eadidis; secundum rube i m, Arabibus,assurie;tertium citrinum, quoddam, Arabibus aikosol; quartum aliquod uiride, quod Arabibus alcacantum,ali js uitriolum; quintum aliquod fuscum, habes aliquid lividi,seu pallidi aurei. De quibus Alb.Magnus lib. s. de reb. meta l. tract. i. c. 2. Rhasiis de atramentis,Ianus Lancinius tu s.collectaneo.chemicarum c. i. De tribus1piritibuι mineralibus,ct alis messiis.
CHem istae uocant tres spiritus minerales, argentum uiouum,sulphur, de arsenicum : sunt alia cum i js media, ut minium,elio colla, uel attincar, auripigmentum, Ochra,chalchytes, Armenius lapis,Cyaneus seu uetula,& alia,de quibus Dioscorides in quinto,& siti enarratores Mattheolus, Manardusin matus,Fuchsius, Constan tinus , dc
779쪽
ARTIS M I RLIBER XXX In quo agitur de virtutibus
Quid tractandum sit in hoc, ct sequenti libra, edi de assi
Am li. q. Syntax. c. 7. tractauimus satis abunde in genere,de uirtutibus& distinctione uel diuisione earum ; habetque caput illud de uirtute , in commentari W nostris transcendentium, dilucidam expIicationem . Quaedam etiam in ethicis generalia de moribus; de uirtute animali, in animalibus : de uegetabili. in plantis;de eclesti,in libris de mumdo: & de Uementari, dum de meteoris percurrimus;ut nunc tantum superesse uideatur singularis quςdam explicatio uirtutum , & u tiorum, classis penultimae speculae artis possiti lib. 2. syntax. capit.primo. Quamobrem hic libellus de uirtutibus separatim aget,postea autem postremo libro ultimam uitiorum, & uir tutum oppositarum explicationem,eo ordine quo singula in praedicto speculo suere proposita, ut memoria tenacior sit, Deo iuuante absolvemus;uirtutibus uirtutes proximas, & ui ita uiti js connectentes,uitiaque cum propriis uirtutis comparabimus,ut elucescant& facilius distinguantur iuxta se cotraria posita .Virtutes quippe omnes quodam iure familiaritatis,& sanguinis,liint sibi haerentes,ut uix,qui unam habuerit, alia. non consequatur, ut notat Cicer. a. ossi c.& 2. Tusculana.
780쪽
& ouinto de finibus .Platoque in Protagora,ubi unam latum
dixit uirtutem,tultitiam nempe, caeteras continentem, & Aristoteles,& Galenus late libro septimo, de decret. Hippocra.& Plato. uti etiam uitia se mutuo cons quuntur, & abyssiis byssiim inuocat.& sem p r in peius uiti im ruit. Quare perpulchre Plutarch. libro de different. inter odium, & inuidiam , scripsit, uiri a multitudini hamorum similia esse, quae si cum
pendentibus ex ipsis a F ctibus, huc atque illuc moueantur , pluribus inter se nodis, atque implicationibus connectatur; ipsa uero, quemadmodum in aegritudinibus accidit, alia ob aliorum dolorum dolorem cruciantur: proinde, ut idem lib. de sera numi. uind.ubi uitium unum, ibi plura. Sunt etiam uitia uirtutibus proxima,& qua saepe pro uirtutibus habentur: ut contra lunt uirtutes, quae proxiAis sibi uiti js solent valdelidi ob quandam similitudinem. Quo fit,nt uulgus,qui non nouit uirtutis,& uitii dili inctiones, pro animi sui passioni b.
ut uitiuim,uirtutem calumnietur. Nam humilem, dicit abiectum: eremim,superbuim: ualde iusturn,irridendum:doctu, inflatum ; seuerum, crudelem ι indulgentem, facilem ; simplicem,brutum & itultum ; acrem , callidum; diligentem , α pium,superstitiosi in; temissum, negligentem: solertem , cupidum; parcum sobriumque,auarum:quietum, ignauum v cordemque;abstemium, morbo aliquo insectum & tenacem comedentem, edacem: ieiunantem,uanum;liberalem,prodigum,& contra,verecundum,rusticum,in quibus splendor uirtutibus adi initiir , ut ait Sidonius Apollinaris libro septimo epistolarum, epistilla nona. Detrahebant Paulo anachorito inuidi,& Hilarioni,illum solitudinis ealumniati, huic obiicientes frequentiam; ut qui semper latuit non fuisse,qui semper uisus est,uilis existimetur, teste D Hieron. in uita Hilario tomo primo oper. Sic phariseis, D. Ioannis heremus non placuit, nec ieiunium; nec domini saluatoris, turbae soci j que, de cibi placuere. Matth .capitulo undecimo. Haec tamen sitiat iucerta uulgi uestigia, bestiae mu itorum capitum, atque iusti,te
tenacis propositi uir,odit profanum uulgus, arcet, contemnitque iudicium illius.Cui nunc tamen praecepta uirtutum tan.
tum perstringemus, ut si fieri possit, resipiscat,& mores corrigat, nemores eius, quod tradit Ouidius lib. primo,de re med.