장음표시 사용
801쪽
con. haereti. nihil scire,omnia scire est Et D. Basilius in psal.
Iis. fidem unum Dei uerborum ducem esse oportet; fidem, inquam, non demonstrationem. Ita fides supra omne rationem scientiarum, disciplinarumve animam ad cofessum trahit. Fides denique, no geometricis aut necessari js uti tur probationibus,sed spiritus sancti operationi b. an imus imbuitur. Fidei principia ita demon strabilia.Sic & theologiae mysteriu, ex fide minime rationibus probata dificium qua rit. Et principium sanae orationis fides in loquentis corde uehementer roborata; ideo credidi,propter quod locutus sum, inquit David. Et haec latius explicat Clemens Alexandri. lib. 2. Stromaton, qui & ultra addit, ideo dictum fuisse a Domino Matths23 .ne dixeritis uobis magistrum super terram. Fidemque scactia pristantiorem docet,& filias fidei, simplicitate im,scientia,
innocentiam, honestate, dilectionem, atque multo magis sine ratione Deo credendum,quam Pythagorae, cuius discipuli Iro ratione habebant, ipse dixit.Porro de inflerijs& capiti. us fidei, cognitio esic debet integra ex symbolo tea intelis ligimus, quia credimus; credimus & aliquando per cat ses
Iias,quam rerum earum, quas credimus,ut per miracula, credimus diuinitate& omnipotentiam Dei, sicut D. Thomas apostolus, uidendo Dei domini nostri Iesu Christi humanitate post resurrectionem eius, diuinitate credidit, quia uidisti, inquit Deus,Thoma,credidisti&c. Ioa. c.2o. Sic Dominus ad discipulos dicebat,haec facta lan t, ut credatis &c. D. Ioa n. c.6. Dedit aut e & firmauit authoritatem huic sanctae fidei, domunus noster Iesus Christus propria praedicatione, miraculis multis, morte propria, & proprio sanguine, resurrectione,&similib. ineffabilibus signis,& prodigiis per apostolos & ecclesia sibi desponsata factis. relinquens in sinu & potestate ecclesa: Catholicae fidei rectore & interprete spiritum sanctum, neque i pie quoque ab ea recessit, seipsum quotidie sacris liturgi is exhibens,ut pote qui nobiscum futurum se semper usque
ad consummatione seculi pollicitus est. Hanc traditionibus per manus in thesauris reliquit ecclesiae, praedicata primum a se & ab apostolis & discipulis;deinde scripta sacris ex parte euangelijs,& aliis documentis; partim per manus in ecclesiae oeconomica sanctaq; dispe satione custodita. unde D. Cyrillus Hierosolymita. archie p. catech. s. illuminat. si de obserua assia eccle Ita traditam,& omnis i plura munitam. Et D. Paul. 2.
802쪽
Thesaloni. a. itaque fratres, state & tenete traditiones, quas didicistis, seu per epistolam, seu pei sermonem. Late Q Septi. Tertuli. lib. de pr scrip. con. haeret. Basi. Magnus in As ceticis sermone de fide. fides, inquit, e9 assensus indubitatus ad ea qui audium ur, incerta ueritatis pei fila Itone, quae praedicantur per Dei gratiam. Quae uerba de acquisititia fide intellige-da sunt,quae est ex auditu . Sic enim Damascenus li. q. de o thod. fid. c. i. duplicem fidem constituit,unam quae ex auditu uerbi Dei fit,& ex dilectio ite sacraru scripturarum,de qua D. Paul. c. I o. quomodo credent ei quem non audierunt,quore, odo audient, nisi praedicatorem habeant i quomodo praedicabunt, nisi mittati tur fides igitur ex auditu,auditus autem pes uerbum Dei Et lite est acqui lita, hoc est, litς uolentibus adaenit,& non respuentibus:alia autem ponit eorum,quae sperantur substantiam,quae est insulum donum Dei in baptismo. Si' cutia illa quae miraculorum est effectrix.
Dι veritas ct actibus fidei. cap. 2 o. CV m nomen nostrum dedimus in susceptione fidei miliistiae caelesti, cu credidimus, multa iurauimus, electioneq: obsequii seruitii Dei & salutis aeternae,abrenuciauimus sathanae & eius operibus,& mundi corruptionibus, atque ideo per totam uitam contendere debemus, ut fidem soluamus,& pollicitis stemus, strenue depugnemus, ne milites otiosi & imbelles incidamus in laqueos insidiasue hostis, neue in seruituta rapiamur. alioquin fides nostra erit ueluti mortua: mortuusti enim dicitur,quod uiuentis actus no agit, nec functiones suas exerir, Sic D. Iae. c. r. dicebat,quod fides sine operib. mortua est. Quamobrem in fide operari debemus, & cum fide opera coniungere. Nam neque opera sine fide, uel extra fide facta ad uitam,pro 'na sontendimus, prosunt iterna: sed quod no est ex fide,peccatu est.ut ait D. Paul ad Roma. 6. Etenim ope ra per se nostra, minime meretur tantu arternet uitae praemiu ,
neque fides sine operibus in his qui operari possunt, & debet
uel sine i radatorum obseruatione. Oportet enim, fidem operibus, ueluti lampadis ignem, oleo nutriri. quemadmodum docuit dominus per parabolam uirginum prudentum, quM sumpserunt oleum secum, & fatuarum qiue non Ampserant, Oe cxclulae sunt: ut explicat Cyrillus Hieros Disco .c tecta
803쪽
tech. I s . illuminat. In fide quippe duplex actus, interior & eaeterior, corde creditur ad iustitiam,& ore fit cofessio ad salute ad Roma. Io. corde fiunt interiores actus.Sic credere, in religione catholica, tripliciter accipi potest, quod D. Paulus expriinit dicens, credere Deum, in Deo,& in Deum: Credere Deu, est firmiter putare es. Deum,& hoc modo dae mones crediit& contremiscunt;1acob. Σ.Credere Deo. est fidem habete illis quae Deus dixit uel reuelauit,scilicet existimare ea uera esse, quae a Deo dicta sunt. Credere in Deum, est credendo Deum amare,ita D. Ioan . e. 2 o. haec scripta sunt,ut credentes uita habeati . D. Aug. li. de praedestinat. Cincto. Exteriora fidei, sunt
cofessiones eiusdem,ut obseruatio mandatorum, festoria, cultus,diuinus, & reliqua id genus; totus enim homo anima &corpore costans redemptus a Deo est, totusque ilIius macipio det esse addictus,& anima &corpore, interius& exterius fidei sinceritatem ostendere& profiteri, nec animet nec corporis Iabores ob tuitionem fidei datae ei cui defetuir, refigere; non mortem ipsam, ne deterior ethnicis in fide sua uideatur, qui potius maluerunt mori, quam fidem principibus suius datam frangere,principibus utiq; mortalib. qui nec mortis imperiuut Deus,pro quo uiriliter nobis decertandu est, haberet: Sic inuicta, in discrimine mortis Sagunt horum laudatur in Romanos, in quos iurassent, fides,ut omnes historiographi summis laudibus extollunt , potissimum Silius Italicus libr. 1. de bello Punico, Strabo lib. 13. T. Liuius lib. i. decad. 3. Meminit& de fide Aquileiensium erga eosdem Romanos Iulius Capitolinus in Maximino. Sic etiam fide diuina corroborati iaolim Christiani, ob Dei cui deseruimus beneficia & am
rem & spem aeternae uitae, per fidem uicerunt regna, operati
sunt iustitiam,& adepti sunt repromissiones. Pluraque alia mirabilia peregerunt,quq percurrit D. Paul. ad Hebraeos ca. . II. Hac in fide sortes, ne ei eiurarent, alii secti,alii distenti,
uerbera, uincula, carceres, morte experti,& cum possent re-remptionem ab iis suscipere infidelitate,noluerunt, ut meliorem inuenirent resurrectionem. Quinimo ibant ita fideles,
gaudendes, quod digni habiti essent pro tam singulari Dei altissimi optimiq;& maximi omnipotentis nomine,pati,aistud C. . Tunc enim dilectionem, charitatem,& fidem quam spoponderant, re ipsa praestabant, constanti, intrepido martyrio
seu testimonio doctrinae & diuin itatis,ae cuius defensione Sc
804쪽
ueritate si de dederant .unde merito Christiani dicti erant fideles,ut saepe legis in actis apostol. potiss.c. io. Gaudet Deus quoque hac firma fide,illamq; adiuuat & producit semper in
melius, nec uires noli ras,sed uoluntatem eo siderat, eamquecorroborat & recipit, ut cum Acontio apud Ovidium in epulo-lis dicamus. 6n bove mactato caelestia numina gaudent
Sed quae prestanda est o sine te Ae side. rides Deum placat, peccatu purgat, mentem illun at; fide.
saluam facit animam,c cos illuminat, catechumenos baptizat,fideles iustificat,pς nitentes reparat, tutos augmentat, maetyi es coronat, uirgines & ui .luas in pudore coseruat, clericos Ordinat,sacerdores constituit, homines cum angelis sui sum Iocat, D. Aug. de uerb. domini, & latius D. Chri sto.tomo
t. de fide Abrahami & sacrificio istaei; ne infitilitate tap. it. Contraria superioribus ratione, quae ad uitium edet op.
positum pertinent,colligere possumus, quaedam de prae cipua quoq; in die auimus li.6.syntax. c. f. in 1. praecepto. ubi Sede contrariis spei & charitati,ut pro sequentib. monuisse semel sufficiat. In excessu & defectu hie eriatur; excessum facie superstitio,defectu haeresis. superstitio, grauissimus morbus est,& nebulis prodigiosis abundans, quales sint, ονε ροωοMe inanes metus, terricula meta nocturna,dissidentia,uane de namine opiniones,& si milia,quae grauiter explicat Plu tar. libello tuερὶ δεισιδαια νι tr. Sed de hae latius infra, ubi de pietate agemus. Infidelitas quidam est reniti fidei non susceptae uel incognitae,ut apud Turcar. Est item reniti fidei partim cognit , qualis Iud oria. 3. reniti susceptae & manifeste, qualis Cntvsianorum impiorum, qui uel titubant in fide, uel b exesim sas ceperunt,& eiurare decreuerui,& qui persecte haeretici sunt. uel relinquunt omnino fidem, & qui plalpemi sunt. Desie generaliteri cap. 22.
SPea te metus, suturorum sent; ut g=udium 8t dolor seu si
lucia pr sentiumrec tam bonae quam malae spes, etsi, quod diserantem pertinent: bonae omnes uideantur. Spes id ς ι est
805쪽
so 2 SYNΤΑX. ART. MIRAB. est spectatio boni, secundum Spensppum lib. de difffinitio.
Platoni. Cuius est sententiae& Clemens Alexandri. libro . a. stio matum. & secundum Arist. lib. rhetoric. ad Theodectem c. s. spes est imaginatio rerum salutarium , quod proprie adsint, cum terribilia uel non sitiit uel longe absint. Sunt auteni in quit, in quibus confidendu est & pericula cli longe absunt& secunda cii propead sent. Ita Cic. s .Tusculana. quaest. dixit a Spt ulippo expectationem boni,ut metum contra expectationem mali .Quanqua& sperare dolores & mala interdum Vergilius,plato,& alia dixerint,cum Latini,cum Grςci sermonis authores.Verti proprie Spes,ut erat in prouerbio,impellit ut ait Plut. de tuen. bona ualet. at metus retrahit. Et in spe iucunda omnia esse dixit Aristit. I. rhetor. ad Eudemum c. II.& proble. sectio. 3 o. qu. 6. unde potius bona & incundia qua dolores dicimus. Subscribit Philo Iud iis li. de Abrahamo. Pluiusmodi spe, uita nostra plena quandiu subsistimus, ut scribit Euripides in Troade adhu 3. ubi Hecula sic ait,
το μ εν γυ δ' ἐνει τειν ελα ιδες,Id est. Non idem 6 Aia,lucem ineri, O ersa se animam; Illud enam plane nihil huic autem insant spes. Et haec una sola beneficio Dei remansit inter tot mala,quibus affligimur, homini b.a Deo elargita,post peccatu mulieris primar,ut poetice exprimit Hesiodus in ergis,dum ait de Pando ras
bea mutilem manibu , vasis magnum operculum aι mouens Distes inhominibus autem mai hinata est curagraues.
Sola uero illιc spes infracta in IIxide Inius mansii dolii suo labras, neque foris
Quamobrem solamen & anchora miserorum, sola est spes. Sic ut ait Ioca de apud Euripi .in Phoenisis adt. a. Αἰ δ' ἐλπιδες ζοσκουσι eυγαδας,ους λόγος. Spes alunt exules, uecit pio uerbium. Dicebat Theognis quoque ελet is
806쪽
Vocat tamen Heraclides Ponticus li. allegoriarum εἰς τα τοῦ ι ρου περὶ θεῶν εἰξ11υενα, dum agit de explicatione certam muHerculis uobicres uentosam spe,quetuita Eominu subinde nutrit. Pindarus aute, ελ: Iες dicit του ἐγρηγορπων ἐνυπνια id est, spes,uigilantiu somnia,quod refert Basilius Mag. adGregoriuineologum epist. I9. laudo, inquit, cum qua spes, uigilantium somnia dixit. Quocirca omnibus & omni tali , ista communis est: sed maxime iuuentus spe plena est: senectus autem parum sperare potest, ut ait Arist. probi. Dist 3o.q. l. Sperat tamen,& hoc habet solamen, ut ait Plato dial. i. de Iusto.Neque una sola alicui spes,sed multiplex; non enim navim una anchora, ut aiebat Epicteus,neq; uitam una spe, muniri oportet.Atque eadem spes ad omnem rem& negotium fleetitur,sicque Ovidius I. de ponto exprimit.
Haec dea, cum fugerens Iceleratar numina terras, In dijs inui asola remansit humo. Hrefacit,ut uiuat i s r quoqu e compede udractas, Laberat , a ferro crura futura puteo. Haec facit, ut uideat,cum terras undiq; nullas aufragus in mediis brachia iactet Latias. Saepe aliquem flos medicorum cura relinqui Nec spes huic uenae disiciente cadit: carcere Leuntum elausi sperare salutem. Atque aliquis pendens in cruce uota facit.
Rutilum Tibullus. Lom mala sinissem letho,sed eredula uitam Spes fouet, O melius eras fore semper ait.
Spes alio agricolas, spes Fulcis credιι aratris Semina,quae magno faenore reddat ager. II re laqueo uolueres haee captat arundine pisces, cum tenues hamos addidit arte cibur: λSper euam natida flatur compede vinctam. Crura funant ferro, ced canit inter opus
Dixit in summa origens libr. . aduersis Celsum,& i Augusti. lib. is . de civit. Dei, c. i8. hac homines uiui re unde templa olim spei consecrata a Collatino Romano & aliis, ut ait Cicero z. de legibus. Liuius libro primo. & q. decad. 3. Ceterum istae spes Omnes, uirtutis ea numero non lunt, quin-
807쪽
eriri lime ualde in aduersam declinant partem: quia lecundu animorum passiones &assectus, sunt & bonae & malae, ut
' V pnio lib i. de tep uel de iusto,paulo post principium.
Lubricaeq; sunt spes mortaliu & incertae: 8c sicut in boni et ctione plures errant,certe & in spe pari modo falluntur, dum μ. bona raon sunt, ut bona sperat, uaneq; spera ut quae alio modo contingunt. Sic Plautus in daςςhidibus Actu i .scen
τῶν δ' αἰδοιήτων πορον ευ ρεν Θευ. id eui multarum rerum distens re ii piter m 0 πο, Multaque prsterspem yer iciunt dii.
Et crua futura putabansur non Iuni perte Ia; Insiperatis autem ct in pinatis , exitum ιn emt Deus. Hinc inanes,uans, fatuae, noctu et,arduae spes, dc contradi .
Minas & salubres ad monitiones: alii enim sperant, hoc est. confidunt & refugium si hi ponunt in diuitiis: alii in roboreas Di in dignitatibus, & huius seculi caducisSc decipientibus rebus,quorum uacua spes labores sine fructu. Sapien. 3. alii ponunt sibi baculus arundinem diuitias,parenter,prOzimos, magnates,reliqu que similia, quet citius nos fallunt quam iuvare possint, interim auxilium cer inmiro Iens, dc paratum Dci praetςrnintcnte
D ste, traui est sirius Theclogica, cap. 3. SPes proiit uirtus est Theologica ,dignitur a Ioane Vigue,cio,institutionibus Theologici. c. II. ex authoritate san- Orum p trum,& DThomae. 2. z. q. II. ut sit certa spectatio fututae beatitudinis, ex gratia & meritis proueniens, quantuad ipse in rem sperata: quia quod pertinet ad habitum no pro te tot ex meritis, sicut nec fides: Dei enim donu est supernaturale a Deo millis praecedentibus meritis gratuito datum, sicutia quis glorietur .Qiiod autem ad habitum pertinet,
808쪽
spes eli uirtus theo toga, a Deo in uoluntate infusa, qua homo inclinatur & disponH.ur,ad expectanda omni certitudine futuram beatitudine, mediante auxilio gratiς Dei, qui dabit ut possint fieri opera meritoria ad illam consequenda , Funda meritu istius spei,non in uanis illis paganorum uolii platabus, sed in Deo & quae eius sunt. Sic D. Ause in psal. 72.spem Chiistianoru in talicitate fuisse positam scribit, idem & i s. de ei uit. Dei c. I 8. Sic firmitas fidei,& spei robur,uiget apud nos:&inter labentis seculi minas erecta mens. Atque D. Chrisost. tomo I. super psal Io. magia pinquit, sunt uires spei in dominia praeudium quod non uinci, murus qui no expugnari, auxiliuquod non potest superari: portus tranquillus, turris quae nequit pati,arma insuperabilia:uires inuictae, & quae in reb. difnci limis & expeditissimis exitu inveniunt Per eam inermes, armatos;& mulieres, uiros superarunt: pueriq; iis, qui in bel licas exercitati erant superiores suerunt facile. Fides, inquit D. August. in Deo assentiri facit: spes in Deo confidere:charitas, Deum amare,latius tamen patet fides spe: na non omne quod credimus, speramus, liquideli, credimus inferorum poenas esIe, dc tamen non eas speramus,ut docet Idem D. August. Enchirid..ad Laurent .c. 8.
ntra sipem peccatur per excessiim praesumptionis, de defectum desperationis. Praesumptio hic temeraria est expectatio beatitudinis,absque gratia, dc meritis,dii sibi quis arrogat soli gloriam,ut lucifer ; & abutitur Dei bonitate, pu tatq; sine poenitentia, & dum ducit in spurcitia dies suos,eternum regnum sibi deberi, D. Aug. tract. 33. in Ioan.Desperatio
dum quis dissidit se saluandum iri,uel posse a Deo saluari, ut
dum Cain dicebat . Gen. maius peccatum meum, quam ut uenia in merear; haec insanabilis fractura & pessima plaga, Iere. 3. cum tamen dicat Deus per Ezech. c. I 8. quacunq; hora ingemuerit peccator,Omnium inquitatum eius non recordabor. Et rursum Mail. 9. misericordiam uolo, non sacrificiu,
α deliinum, sit perabundauit gratia, ad Rom. s. & minores sumuS mllerationibus Dei cunctis,ut dictum c. 3 2. Cenes i seretur namque o innium. Sapi. ι i. facit di quod Ouid. tradit de
pomo r. libro de spe agens,ad Graecinum scribens.
809쪽
Me qrsoque conantem gladio linire dolorem
Arquit,iniecta conimurique manu:
Quid tacis heslo os opus eri,non sanguine,dixin Saepe p.r has flecti principis ira solet. Quamuis est igitur meri: is indebita nostris. Magna tamen sipes est in bonitate Dei.
Et rursumi. de ponto. Saepe levant poenas, ereptaq: lumina reddunt,cwn bene peccatai poenituisse uident. Nam ut Seneca in Thyeste, a Psnue; peccasse,pene est innocens. De ebanitate in genere,ct de gradibus eius,seu di sinemne. Cap. 2 s.
Nomen hoc cliaritatis a Graeco χαρις, qu Bratia,' enusta,lepos, elegatia,amicitia,leu beneuolentia,benen elum: hie in men pro beneuoletia & amicitia & beneficio. Plato ad Dionys Syracusianum striRns,Me mento,inquit necet seriam e sse ad res gerellas, hominum beneuolentia;aulteritas namque amicorum solitudinε parit.Cum enim cognatio inter homines omnes una sit,una': hominu species, quet ciuili uita Sc socialico stet,nihil magis decens hac hominu mutua charitate & beneuolentia fuit. Sicuti apud Cicero. de amici via, Eacharitasquς est inter natos&parentes,quet dirimi n1s detestabili scelere non potest Probat autem id maxime nominibus conuenire gratiam seu charitatem, quia conueniat illis plurimum amicitia; amicitia quippe aut pares semper recipit aut facit, ut scribit Arnobius libro 8 .contra gentes. h miues autem substantia pares: nec dicat aliquis,inquit Epicte, tus adud A rium in eius Enchiridio ca .s 9 se meliore & ditio rem, mi ia mu i ta possi d eat: no n potest enim dicere eῖo ditiorsum, quia ipse possessio non est, neque si loquatur,oraIIO. Ueniciue caelesti sumus omnes semine oriundi,ut ait Lucret. uo. a. de Ier. natu . Communes nostru in genus, 3c ex una matre
spiramus omnes , ut ait Pindarus, & Heua dicta prima mulier , quia mater omnium uiuentium , Genesi.& 3. Amaci tia po ro, gratiam efficit, seu beneficii largitionem, ut ait Aciliot Rhetor. ad Theod. capitulo 2. Sed eo magis,quo ar ctior & firmior est amicitia: triplex namque aPud Arist. O,li.
810쪽
.ethic. ad Eudemum; Naturalis, socialis, cGmunicativa.Naturalis,ut fratru patris, & filiorii. Propinqua socialis est, in qua singuli dignitate participat: amicorum communicatilla,quet omnia etiam late explicat lib. 8.et hic. ad Nicoma.fere per totum librum, & Plato in connivio, Cicero in Lanio. Charitatas itaque erunt & gradus,& altera alia maior dicetur, sieuti& colligunt ex cap. is. D. I. an. ibi, charitatem maiorem nemo habet &e.& Lucae i Σ .cui minus dimittitur, minus diligit. Reni t de Theodo. lib. I a. de curatio. Graecarum affectio. Hyppodamum Puthagoricum dixisse, quod amicitiarum , , α δε εZ παροχας ἀνθρωπ ων , α δε ἐξ 11ύ, τῆς ζωων, id est, alia gignitur ex scientia & cognitione Deorum , zlia ex hominum donatione, alia ex uoluptate animalium: ubi tamen reprehendit,quod sit prχbitio amicitia,cum ea sit,inquit, fructus amicitiae, quanquam mihi non improbe praebitio & fructus & gratia sit. Nam ut est in ueteri prouerbio,χαρις vhριν τικτει, gratia gratiam parit. Fingebat . n. non sine lymbolo naturet charitatis antiqui, tres charites λ IOres, Aeglen,Euphrosynin, Thaliam, quarum una beneficia porrigat,altera accipiat, tertia reddat: in chorum ideo consertas,ut in Orbem in se redire signifiearent beneficia : nudas, ut sine suco. De quibus Seneca i. de benefic. D. Clemens lib. io.
recognitio. Hesiod. in Theogonia, At quod Hypodamus aduoluptatem animalium amicitiam reserat, uidetur innuere dilectionem quandam naturalem rerum,quae quando ratio ne regitur,& optimc congruere hominibus uidetur ; ut quando inter coniuges, prolis cauci ci lectio est,quando autem vetitis amplexibus coniunguntur, certe etsi amor hoc ab Ouidio de arte & aliis dicatur. potius tamen suo nomine uero,tu xuria & intemperies,& spiucitia,dici debet. De charitare,ut viri MI Theologicae i. cap. 2 6.
CHaritas, quod pertinet ad habitum, est uirtus Theologica, a solo Deo in voluntatem hominis infusa, gratia gratum facienti connexa, perquam homo inclinatur ad diligendum Deum superoia,& proximum ill3 Deum.D.Thomas 2.2. quaest. 23. Dicitur a Deo infusa charitas, non quod illa insusa charitas sit ipse spiritiis sanctus, mentem inhabitans&mouens, ut senserat Nagi si ex sententiatum libro primo,