장음표시 사용
291쪽
An cessante motu caelesti, cessare debeant motus omnes,aritionesque inberiorum corporum.
CErtum est, actioncs intentionales ,&quae non ordinantur ad generationem substantiarum, ut illuminationem , & prodoctionem specierum intentionalium, non necessatio cessare, cessantei morucaeli, sed permanere posse, ac permansuras esse post dium iudicij, eaelo quiescente. Ita Diuus Thomas
e presse ἡ de potentia quaest. s. articul. 8. & cum eo caeteri omnes statim rcferendi, cuius egregiam rationem reddit, quia actiones istae minos materiales sunt, & propter esse diminutum , & intentiis. nate spititualibus similes , nec ad materiales generationes substantiarum ordinatae : ergo licet a caelo mundum illuminante dependeant , non tamen ab eius motu, sine quo illuminare posse constat; quare eodem caelo quiescente perseuerare possunt in mundo inferiori. Solum ergo habet locum praesens controuersia de actionibus, ac motibus corporum inferiorum pertinentibus ad motus eorum, &ordinatis ad generationem, & eorruptionem substantiarum, an omnino cessarent motu caeli cessante. De quibus apud omnes etiam constitutum reperio, necessarium esse motum caeli, ut actiones, & motus isti exerceantur a corporibus inserioribus , prout oportet ad conseruationem,& propagationem totius inserioris mundi.Cuius ea est ratio,quia nisi moueretur canum, eodem semper modo illuminarer, eodem semper modo influeret, caloremque, aut frigus , aliasque qualitates, aut secundum excessum,
292쪽
vel desectum ploduceret semper, nec posset influxus
eius , secundum distributionem accommodatam, communicari corporibus, illuminante vero eodem modo semper Sole, vel excellum caloris eis imis primerer , quo comburerentur , vel ita rem illiam,
cum quo neque sibi similes est ctus edere pollent,
per quos conseruarentur species, nec proprium c rum temperamentum dici posset consisterer necessuris igitur est alterna vicissitudo illuminandi, calec faeieii ii argue influend , , quam constat sine motu non poise a coelo praestari; sine qua etiam vicissitudo generationum , de corruptionum , omniumque corporearum actionuin , & motu un3 , quam singulis annis conspicimus, celsaret: nam cum plantarum geminatio , fructuum , segetiimque productio. potissimum dependeat ex caloris , aliarumque qualitatum incremento , quod non potin prouenire a Sole aliis caelestibus virtutibus, nisi per ino- eum Npproximatis, hi pro hac vicissitudine, & varietate generationum , corruptionum , & motuum, tantopere nece ilaria ad bonum statum consistentiae, atque conseruationem inferioris mundi, neces. s. rium esse motum caelorum, & ex consequenti cessisare eo cessante. In eo igitur sensu dumrmat locum habet quaestio praesens , nempe , an tanta sit naturalis dependentia corporum inferio simundi .
motu caelorum, ut eo cessante nullum motum corporeum habero possint, ncque ulla possit substantiarum generatio , aut corruptio , vel qualita rum corporcadum productio ad Mam ordinata contingere. Et prior sentetia asserit, omnes penitus cessare,cessaturosq; post die iudicij caelo quiescente. Ita Simplicius,que reserc D.Thom. 2.lib. de caelo, lectione 4.ad finem
293쪽
Lib. II. Cap. LII. diuast. IV. au
duplici uniuersiali principio Aristotelis : primo qui
dem 2. lib. Metaphysicae cap. a. text. q. hisce Verbie. Nescimus autem υerum absique causa, unumquodquc vero id imum maxime aborum est. βecundum quod alas univocatio inest, ut pura ignis caudassimum . etenim taeteris huc est caliditatu causa.ouare veri simum est etiam id.quod post Π ιbus, ut vera sint,causa est. Quod communiter cit, cum sertur sic Primum in unoquoque genere est causa stumensura taeterorum. Posteriori vera r. libro Physicorum cap. S. text. 7s. Quod autem inquit lationum circulatio, prima sit, manis stum est. Ex quibus colligunti motu caeli cessante, nullum prorsus caeterorum permanere. quia cessati ca In praesertim uniue sali, cessat necessario effectus. Deinde rarione: Primo, quia causecllentialiter subordinatae ita se habenr, ut inferior agere non possit sine concursu Liperioris . cum Clientialiter ab ea dependeat in agendo. Quod etiam docuit Aristoteles 1. Metaphysicae cap. 2. text.6. in hςCVerba: Quare si primum nihil est omnino nulla causa est.
Sed inferiora corpora ei sentialiter subordinantur caelestibus,quod usque adeo verum est, ut sepe assirmet D.Thomas, ei te quasi eorum instrumenta , quae pr inde non operantur,nisi mota ab eis:ita enim se haberiri mundo magno motus caeli respectu aliorum, sicut in paruo qui est homo in se habot motus cordis respectu aliorum membrorum tergo non possunt quidquaagere, nisi mota a caelo, dc ideo cessabunt motuS Om-
294쪽
nes, actionesque inseriorum corporum motu caeli Cessante, quemadmodum cessante motu cordis, Censant motus omnes aliorum membrorum. Quod expendens, atque confirmans Aristoteles, 8. libro Physicorum,capitulo I. text. I. asseruit motum caelestem. esse quasi vitam caeteris corporibus in natura existentibus,& i. libro Meteororum, capitulo 1. Oporerere inferiorem mundum continguum, seu coniunctum esse superioribus lationibus, ut inde vis eius uniuersa regatur. Et Plato in Theaeteto, Nihil aliud, inquit, per catenam, quam Solem Homerus intelligit,quia quo que Solis circuitus praeseruat,omnia tam dereum,quam hominum sunt, atquestruantur. Alludens ad auream catenam, per quam Homerus Octauo Iliados, harum omnium causarum nexum explicabat.
Secundo probat Iatiellus, quia necessarium est, omnem motum reduci in aliquod principium immo bile ergo necessarium quoque erit omnem action generabilium corporum reduci ad aliam causam in- generabilem: sed non est alia praeter corpus caeleste: ergo ad illud tanquam ad uniuersialem causam reduci debet,ex cuius motu dependere necessarium est. Minorem probat, quia talis causa ingenerabilis non est intelligentia creata, quia haec non potest immediate transmutare materiam ad formam, neque etiam pri ma Omnium causa , nempe Deus, quia prima causa
non agit per se immediate in haec inseriora, sed per
causas medias ; ergo erit caelum I tum quia non extat alia ; tum etiam, quia caelo dedit virtutem, dc motum, quibus mediis in mundo inseriori operetur, cum particularibus causis concurrens ad productionem suorum effectuum:motu igitur,& concursu eius cessante, necelse est subito cessare omnem actionem Tettios inseriorum agentium.
295쪽
Tertiδ,quia mouere aut agere in motum proprium est primi agentis , & propterea caeteris repugnaI , ut
Aristoteles 8.lib.Physicorum sepe repetit & D.Thomas docer I. pari. quaest. 3. amc.I.ergo inferiora co pora movere,aut agere nequeunt, niti mota a primo
Corpore,non moto ab alio corpore,sed a solo spis tu; sed primum corpus mouet inferiora , Per proprium motum ab intelligentia causatum ergo nequeunt habere motum ullum eo cessante.Et vigeri potest argumentum,quia post diem iudicit,nec motus,nec gene- Tationes erunt in inferiori mundo, cuius nulla potest alia ratio conueniens assignari praeter cessationem motus caelestis. is Posterior sententia negat, motus Omnes,actiones,& generationes cessare mixto caelo ; quam sequuntur Alexander,ut refert D.Thom. 1.libde caelo Iesu. 4. ad fistem,Scotus in 1.dist. i .quaest. 3.Richardus distin. a. circa tertium principale quaestis.Durandus distin. 13. quaest.vltim.Argentina dist. r artie. x. Iuxta quam siet
prima assertio:corpora sublunatia in suis actionibus,& effectibus producendis, non dependent per se, Scintrinsece , caelestibus nec sunt causae eis essentialiter
subordinatae. Haec est ex mente omnium, quos pissententia posteriori retulimus. Tenet noster Suar romo s. Metaphysicae,disputatione 2.sectione I .num. O.& placet omnibus fere recentioribus, quamuis contrarium teneant Iauellus i 2. Metaphysicae, quaest.23. Soto Hib.Physicorum,quaest. 4.conclusione I.&in .dist. 48.quaest. 1.artic. h. neque ab ea dissentit Fer rariensis Axontra Gentesca'97.ε. Aduertendum ter
gio. Probatur primo, quia vel inferiores causae sunt sufficientesintque completae in iso si dine particula- i,& proximo. vel insufficientes, quarum desectus ,
caelo suppleatui;si hoc postremum detur,plane sequi
296쪽
tui q od licet Icaelo dependeant, sicut una causa par tialis ab altera , non tamen ei subordinentur: causae enim essentialiter subordinatae,quaelibet est sufficiens in suo genere,licet inferior depedeat a superiori. Probatur consequentia,quia a natura totaliter,sed partialiter dependebit; si Vro dicatur primum, sequitur non ndigere auxilio. , vel concursu caelorum,ad Proinducendos proprios effectus, & ideo non subordin ri eis essentialiter: probatur consequentia, quia non est excogitabile , quid eis praestare valeant quo in digeant. o Et si dixeris sussicientes quidem esse in suo ordine, in hoc sensu, quod sussicientem adhibent conca sum , particularem & proximum, sed eum adhibere non valent nisi carta cum eis concurrenter neque erat absolute loquendo sufficiens concursus particu in laris Carum , quamuis in ratione particularis sit sussiciens,nisi uniuersalis caelorum accedat. Contra hoc
scarguo, quia si concursus particulatis lassiciens est ut particularis,vel dependet a concursu eaelesti inesse,& conseruar vel non:dependere est impossibile, quia fi preticularis causa sussiciens est ad eu praestandum:ergo erit sufficies ad esse eius, & exconsequen- ti ad conseruationem lupposto concursu primae causae, ii qua certum est utroque modo dependere:quare non apparet ulla necessitas dependendi abi influxu caelesti,vel ei essentialitet subordinari. Secundo, quia ideo inferiores cauis subordinantur primae essentia- liter,quia non solum dependent in suo esse ab ea, sedaeeipiunt omnem virtutem operandiae omnemiconcursim,ut virtus earum actiones, dc concursus fiant,& cons uenter a Deo, sine cuius influxu nec fieri, nec cohseruari possunt. Sed euidens est, non sc dependere a crio, quia per solum concursum diuinum,
297쪽
Lib. II Cap. III. E s. IV. 269
& proprium ab eo simul factum, & conseruatum consistere potest virtus operandi earum, actio, Scconcursus sufficiens in suo ordine ad productionem effectus : ergo denegandum omnino est , quodestentialiter iubordinentur. Et urgeri potest argumentum hoc modo: si particulares causae non acciperent esse,virtutem operandi, Operationes ipsas, atque concursus a Deo,& denique conseruationem horum omnium,sicut possent sine illo elle,& conseruari sic possent sine eo concursum proprium praestare.& ex consequenti effectum producere, qui ab eis solum pollet sufficienter dependere , & propterea non essent tales causis essentialiter Deo subordinatae : sed
Cui dens est,no accipere a corpore cςlesti propriu este, sic vii tutem operandi, & euidentius non fieri a casso Proprium concursum, & actionem earum , sed a solo Deo accipere esse,&virtutem operandi, & ab eodem concurrente cum propriis virtutibus praestari QS- Cienter, atque conseruari proprium concursium, propriamque actionem ex se sussicientem ad talem esse nuru ergo nec dependent essentialiter in proprio esse, propriisque operationibus a caelo , nec sunt causae ellentialiter ei sub ordinatae. Secunda allertio est cetIante motu caesi,non cessarent eo ipso motus inferiorum corporum,nec omnino generationes viventiu quorucunque,quia eandeprorsus virtutem operandi habent corpora caesestia sine motu,& cum illo,& per motum solum acquiέunt maiorem approximationem diuersarum suarum partium , ad haec, vel illa corpora inferiora: ergo cellatio motus non potest tollere,quin per Virtutem agendi in eis permanentem operentur, circa corpora omnia intra sphaeram activitatis eiusdem virtutis contenta,& iuxta mensuram eius imprimere eisdem pro-
298쪽
pcios effectus. Antecedcns probo, quia nihil virtutis effectivae in inferiora accipit cesum ab intelligentia
mouente: haec enim,iuxta communem sententiam D.Thomae I .part.quaest. O .art lc. 1. & 3. nihil potest
corporibus imprimere praeter motum localem, aut etiam impulsum ad illum:por motum autem localem.
selum potest acquiri praesentia , vel nouus praesentiae
modus rergo eadem semper perseuerat virtus intrinseca effectiva corporum caelestium,maxime cum hete, ut pote naturalis potentia conueniat corporibus ex
propria forma,ut in aliis constat.Quod multis exemis piis ostendi potest: nam caelo quiescente non tolleretur,quin Sol illuminaret inferiorem mundum, eumque calefaceret, atque etiam quin Luna humectaret,& moueret mare , & pari ratione per alias virtutes occultas alios effectus produceret, per quos eadem inferiora corpora alteraret. Secundo probatur , quia magnes etiam Iocaliter immotus ferrum attrahit, & ignis intra sphaeram suae activitatis calefacit contenta corpora, ad quos effectus,& motus edendos , caelesti non indigent, per
quem nec augentur virtutes eorum,nec approXimantur ad alia corpora, nec videtur excogitabile, quid aliud a motu caeli percipiant, sine quo eosdem effectus, ac motus edere non possint. Et pari ratione de caeteris virtutibus , etiam vitalibus satendum est: per
quas quaedam corpora sibi similia generant,in eisdem
generationibus causandi perseueraturas, caelo quiescente,cum ex se sint sussicientes ad tales effectus producendos, nec aliquid per motum caelestem accipiat, corporibus caelestibus, quod sine motu accipere nequeant.Vrgerique potest argumentum ex his, quae in bello Iosue, iudicum io. cestantemcitu caeli contige- Cint mouebantur enim homines, & animalia, sicut prius,
299쪽
Lib. II. Cap. III. Euaest. IV. 27 I
prius, & id quidem sine nouo miraculo , nec ex virtute prioris, siquidem huius nulla est necessitas, nec fundamentum; ergo necessarium non est, motus,&actiones Phyticas cessare,cado quiescente. Probantur tandem, quia inferiora corpora non sunt essentialiter subordinata cauestibus, ut probaui mus, sed prorsus accidentaliter,quam tum ad aliquem modum exercendi has, vel illas operationes cum tali vicissitudine, aut varietate, aut etiam , quantum ad diuturnam perseuerantiam in eis;ergo non dependet in cis exercendis simpliciter ab eis: vel eorum motu. Et urgeri potest : nam operationes minus materiales , ut illuminationes . tensationes internae , atque
cxternae, operationesque obiectorum externorum,
per quas immutantur sensus speciesque in eis produ-cutur,liisque similes perseuerare pollunt, ac de nouo Procedere a suis causis proximis, motu caeli cessante iuxta Diuu Thomam, & omnes opinantes: ergo non subordinantur ei essentialiter corpora, a quibus pro cedunt. x quibus essicaciter satis probatur,nec in caeteris motibus essentialiter ei subordinari, cum estentialis subordinatio communis sit omnibus ,.ut patet
de subordinatione respectu primς causis Quod enim minus sint materiales istae, nihil rcfert,siquidem intra genus Physicum,& materiale continentur, & solum
dicuntur intentionales morus , & res minus materiales,quia intra genus materialium rerum magis dimia' nutum esse habent quod impossibile est tollere dependentiam, vel sub ordinationem , si semel ponatur ellentialis, non est igitur talis censenda, & propterea
neque censendum , cessaturos motus , vel actiones sublunarium corporum,caelo quiescente. Alsertio ultima; cessante omni influxu casesti, adhuc non cessarent motu. omnes, nec generationes
300쪽
rerum,sed cessarent omnes generationes viventium; re aliorum , quorum vel non datur causa particularis inferior per se, vel non omnis suffciens. Prior pars sequitur cssicaciter ex prima aitertione, quia si inferiotcs causae non subordinantur essentialiter caeso, sequitur, quod sufficientes sint ad producendos proprios effectus, neque aliquid eis in proprio ordine causandidon crat,ac proinde,non Indigebunt aliquo caelesti concursu, sed cum solo concursu primae scutellentialiter subordinanturin poterunt eoS naturaliter producere. Sed adhuc eam probo sic: Plures sunt cauta inferioros,habentes proportionatam , ac sussicientem virtutem ad proprios effectus producendos. Ut ignis sussiciens est combustionis,& alterius ignis causa:ergo praeter generalem conclusum Dei, non indiget alio, ad talem actionem, & effectum producendum. Probatur consequontia,quia ex concursu primς, ac proximae causae iussicientis resultat unum integrum concursum , atque completum, & perfectum,
cui nihil deesse potest ad producendum emctum 1ibi similem in specie, neque est intelligibile, qui d ei praestare possit corpus caeleste: quare etiam si concursus
eius omnino cellaret,non cestarent taleS causae a generatione, vel productione suorum effectuum. Probatur deinde posterior pars; quia generatio vlucrium indiget calore Solis , quia si non foveatur seminalis
virtus, non valebit materiam disponere, neque Orga - nizare, Ac ex consequenti nec unionem animae cum
eo attingere ; & propterea de humana generatione
loquens Aristot. 2 lib. Physicorum cap. 2.tcxlu 26. v T-ba illa protulit: Sol, ct homo generarit hominem , quasi dicat, non polle solum hominem perficere generationis opus, nisi a Sole adiuuetur.c iusque calore λ-ueatur.Pas est ratio de caetetisgenerationibus viventiums