장음표시 사용
271쪽
alteri saccedere, ita ut, quae nunc est in Oriente, postea sit in Occidente , sed semper potest dici una, ac permanens per aequivalentiam, & in hoc consistit similitudo inter dextrum caeli, de animalium. Atque ex hoe habetur i, quod illud dicatur pex metaphoram. Ad hoc solum ergo. est verum, quod ip*elligentia sit in . parte determinata spaci j imaginarij, cui correspondent saccessue partes, primum recipientes impulsinnab ea, quibus mediis mouetur tq-tiam caelum , & hanc partem intelligimus . . serientis nomine : quam, satis probabile est, includere partem aliquam etiam spatij imaginaiij , cui s*r G. pondeat linea cςli aequinoctialis diuidens caelua medium, eum aequali distantia ab utroque polo : quia haec linea distantissima est ab utroque polo a quo ii ut partes caeli ei proximiores velocius m queantur Caeteris omnibus , quia in eodem, mi aequali tem porα maius longe spatium percurrunt. .: Est autem vero limite , ibi assistere per se praesentemdim sit gentiam , ubi perfectiorem causat effectum dine agentis naturalis fortius agentis in partes sibi proximiores quam in remotiores. Et ex dictis satis intelligitur modus, quo mouetur ab intelligentia caelum, atque etiam ubi sit dextera pars eius eo modo , quo ei conceditur habere dextrum , &consequenter caeteras differentias positionis , iam
Argumenta autem primae opinionis solum probant, quod caelo non conueniunt datarentiae postionum ex natura rei co modo, quo conueniunt animalibus,hoc est vete.& proprie ron tamen, quod per solam extrinsecam denominationem a viventibus . nam praeter extrema haec datur medium nostrae sententiae,
nempe similitudo . vel metaphora , differentiis
272쪽
viventium desumpta, cuius fundamentum ex natura res eaelo conuenit.& ex consequenti habore differenestias polirionum secundum eande metaphoram con uenit ei ex natura rei,non tamen corporibus Vita . pertibus , in quorum natur nullumest rate fanda mentum , & propterea per solam& puram denomi nationem extrinsecam eis ConcedunIur. m Di Doctrinam vero secondae sementiae efficacites ostendimuς Eliam : testimonium amem allatum in relligittar plane ab Aristotele, non de animati neve ira per vera n rnformationem, quam repugnaro pro babilatust tutelligentia , & eaejo, quia utrumque est
HEesmnia, quae de differentiis positionum attulitiam, eles in .hoc capite praeserari a nobis superiusiarii M tata sentirespects primi mobilis sivit accipienis da Pham in inferiotibvs sphaeris, si proprio moru ab oecidentem otientem mme ut op suo modo se habe blint, secus si etiam ferantur in occasum provptio Moit e quoe in rius. a Tet ta I. navim G
quod caelestia corpora non unum duntaxat molium habelint, sed plures. Diuiditur autem in duas partes, in qdatum pimia duo praesupponit: ny esis da quatuor e t eis colligit. Primipi' igitur asserit, quod
273쪽
Lib. II. CV.III. Textud expositio. 2 4 s
quod si motus caelestis haberet contrarium , necessalium foret, ostendere multiplicem esse,cum euidens sit, duo ut minimum esse : nam idem npri est sbi conat rarium. Sed cum contrario careat caelestis motus, non potest ex contrarietate ostendi,multiplicem esse, sed aliam esse rationem quaerendam, eamque dissicile inueniri,ob maximam distam iam caelorum, atque ob paucissima eorum accidentia nobis nota. Vt igitur aliam ratione inueniat, praesupponit primo,caelo deberi motum circularem, quod probat, q0ia ex mOtibus corpori debitis pei sectissimus est circularis, quia initio caret, & fine,&solus potest esse perpetuus , ut Octauo libro Physicorum probauit sed perfectissimo corpori, quale est caelu in , persectissi-IDa quoque operatio debetur,cum esse sit propter operari: ergo motus caelo debitus circularis esse debet, &non alter.
Secundo praesupponit, motum circularem con uenire non posse toti mundo , sed necessarium sore, ut aliquod corpus ex inferioribus quiescat, & circa illud motus circularis fiat, quia sicut motus rectus est de uno in alterum locum , paliter circularis debet circa aliquem locum versari, & consequenter
circa eorpus, quod quidem sit quasi centrum , circa
quod versetur ideminet circul ris motus: hoc au tem corpus quietum non potest esse eiusdem naturae cum
caelesti; nam si de natura caeli sorer, violenter quies ceret in loco inferiori, quia ex propria persectione postulat sedem supra caetera corpora .: deinde ii in loco inferiori quiesceret naturaliter, ad cunMm naturaliter moueretur , liquidem corpus quodcumque naturale eam petit sedem per motum , in qua quies-Cere congruit propriae naturae': sed non potest ad inferiorem locum naturaliter moueri, cum naturale
274쪽
ei sit, moueri circulariter, de uni corpori unus dunis taxat motus naturalis conuenire potest : ergo ne- cellario fatendum est, non naturaliter ibi, sed violenter quiescere. Vnde sequeretur, talem eius quietem non vile sempiternam, ac proinde, nee m tum circularem caeli, cum non possit nisi cirea tale corpus quiescens in medio mundi fieri: efficacrurer ergo probatur, corpus in medio mundi quiescens, circa quod caelum moueri debet, alterius naturae esse caelesti,ab eoque distinctum , ic corpus hoc immo bile permanens,& medium mundi vocatum est terra, Circa quam mouetur caelum,& ecce tibi probarum,exvi motus circularis caelestis praeter caelum , dari in
Ex quo tria colligit Aristoteles, primo,quod si da tur terra , necesse sit dari ignem , quia contrarius illi
est, dato autem viro contrariorum in natura ferum,
necesse est dari alterum, quod certe non puto necessariunt,nisi spectata petsectione uniuersi, quae eiuλο- di contraria postula non solum tanquam partes pr prias,sed in oldine ad finem, cuius gratia conditum est. Secundo colligit expositione teriae, & ignis dari necessario aquam,& aerem, quia extremis elementis positis,eadem perfectio uniuersi exigit, dati elemen. a media, quae vitique extremo contraria sunt: nam aqua contraria est igni, & aer terrae. Corollarium tertium est, quod si dantur quatuor elementa inter sese contraria, necesse sit, dari generationes, & co ruptiones, de quidem perpetuas. Probat, quia con traria pugnant inter sese : ergo necessiei est inuicem sedestrueret ex mutuo vero eorum congresIu, ac de structione consequitur mixtotam geneTatio, VIPTi - mo libro de ortu, de interim vidimus; ergo necesse est, generationes, & corruptiones dari. Quod veno
275쪽
Lib. II. Cap. III. Textus expositio. Qq 7
sint perpetuae,ex mundi perpetuitate a se asserta octauo libro Physicorum sequitur,quia generationes , dccorruptiones necelsarias esse constat ad conseruationem mundi. Ultimo colligit, intentum totius capitis, nempe corporibus caelestibus plures motus conuenire,quod sic probat. In agentibus naturalibus idem,in quantum idem, & eodem modo se habens, non potest varios effectus edere,si igitur unus tantum daretur caelorum motus, eodem modo se haberet semper quantum ad productionem effecto um, eosdemque produceTent
Iemper, ted experimur maximam varietatem in effectibus singulis annis:nam uno tempore generationes vigent,neque ulla fere res corrumpitur,alio vero paucissimae generantor, & corrumpuntur quamplures: quam vicissitudinem non possent afferre caelestia corpora, nisi per accessiim,&recessum planetarum, pIaesertim Solis:ergo necesse est praeror motum diurnum proprios concedi planetis,ut huius vicissitudinis construa raIio reddatur. .
De taeshum corporum in xu in inferiorem
EX vicissitudine generationum 3c corruptionum sublunarium corporum, probauit Aristoteles ca- ixe pra senti , non unum tantum habere motum cae-estia corpora,sed multiplicem: quod absque dubio nullius momenti foret, si caelestia corpora nullum in inseriore mundum influxum haberent, nullam enim vicissitudinem in effectus inducere possent, si effect ices eorum causae medio motu non essent. Occa
276쪽
sonem Igitur praebuit sententia huius capitis differendi de influxu eorum in inferiora corpora, & propterea tractatum de eo primum instituimus, in quo quatuor praecipue examinada proponimus, videlicer, an verum influxum,seu essicientiam habeant corpora caelestia circa inseriores effectus:quaenam sit eis ratio, 'seu virtus,per quam talem influxum habet,&an motus talem eis virtutem agendi praebeat, vel solum se conditio agendi per virtutem aliam ab eo distinctam,& quasi ei praesuppositam , & tandem si conditio sit
motus,an omnino necessiaria,ita ut sine eo nihil in inferiorem mundum agere valeant.
sia corpora verum, se realem in xum habeant circa me in inferiori mundo editu.
VEtus fuit error Astrologorum , cuius meminit Diuus Thomas in E. distinct. 13. quaest. I. artIC. 2. existimantium, nullam dari penitus substantiam spiritualebs, sed solam corpoream,& cum ex alia parte sibi persuasum haberent, in ptimis Deum esse perfectissimam substantiam , deinde omnium substantiarum corporearum nobilissimas este caelestes , pro Diis eas habuerunt, ad quem errorem allusisse videtur Aristote les, initio praesentis capitis, caelum Deum vocans, & caelestia corpora diuina, atque etiam Plato eadem Deos appellare solitus est, ut adnotauit Diuus Thomas in huius capitis' expositione. Posuit enim in Epymonide quosdam minores Deos, iij quibus sphaeras caelestes ensmerauit. Propterea coniequenter loquuti. , primum influxum eis tribuebant, independentem a quocumque
277쪽
alio, unde non solum putabant inistiora corpora ab eis dependere in suis actioniblis, effectibusque producendis,sed in suo e1Dab eisdem condito. Sed error iste euidentibus rationibus coniaratur aliis locis , in quibus probatur, ptaeter corpora dari spirituales substantias, quarum prima, a qua omnes accipiunt esse, Virtutem operandi, & primum influxum omnium
Pro alio extremo resert Dilius Thomas quosdam alios Omnem influxum .& e tactum a corporibus caelestibiis circa inseriora aviarentes.Quod videtur sentire D. Damaseemis primo libro Orthodoxae fidei, cap. 6. ubi de corporibus caelestibus sic loqaitur: Nos
autem vicimus,quod ipsa corpora non sunt causa generationum eorum , quae generantur, neque corru- Ptionis eorum,quae corrumpuntur: sed generatio, M. corruptio ad corporalia pertinent. Et ratione probari
Potest,quia nullum agens operatur,nisi in passum sibi approximatum, & ut illud sibi simile reddat,& iuxta
Propriam naturam,& conditi otiem , sed ni I horum zzperitur in corporibus eae L stibus res horum inseriorum: ergo in ea non agunt. Minor probatur, quia non sunt approximata per se, cum maxime distent,liec per suam virtutem: haec enim nequit ad inseriora peruenire , nisi per media corpora caelestia, Cum tamen ista non sint capacia caloris, frigiditatis.&C.Deinde nequeunt caele stia corpora assimilare sibi inseriora in substantia,aut accidentibus, cum illa incorruptibilis sit. haec contrariis careant, quorum Oppositum inserioribus congruit. Denique natura, demotos caelorum constantes , & aequabiles omnino sunt: ergo ab eis nullus effectus contingens nullo casu eueniet,id vero inferioribus saepe accidit:ergo cor-Pora caelestia non influunt in ea.
278쪽
Veritas nihilominus certissima huius rei est, quod
caelestia corpora verum & realem influxum habeant circa inferiora,pluresque vcros , ac reales effectus eis imprimant,quod cui dentibus experientiis, Omnibus. que manifestis conuincitur: nam omnes imprimis ex perimur,Solem sua luce inseriora corporacalefacereidealbare ceram,exsiccare lutum, pluresque alios effectus producere, quos non potest nisi stolidus negare,nec aliis caulis tribuere. Videmus etiam Solis motum quadripartitam anni distinctionem afferre, quae duo aequinoctia vere , & autumno , ac totidem Solstitia,aestate,& hyeme complectitur , ac per vicissitudinem calorum,ac frigorum,rerum generationes, ac corruptiones esticere.Astra item suo congressu,ortuque,atque occasu sub certo quodam aspectu,sterilitatem,vel ubertatem terrae, tranquillitatemque mariS, aut tempestatem causare, & ad morbos inducendos, vel sanandos multum conferre, & ideo plurimum a medicis in eorum curatione Obseruari, ut aperte docet Galmora. lib. de diebus criticis docet.Et tandem experienva docet, polum suo aspectu in magnetem influere eam attrahendo specialemque influxum circa acum paulicum habere, quae absque dubio sufficiunt,certissimum efiicere influxum caelestium corporum in inseriora. Quem ut certissimum tenueruntiemppr sancti Patres, praesertim,Diuus Dionysius cap. 4.de diuinis nominibus,Diuus Augustinus I s.de Trinitate cap.4.Diuus Basilius Homilia 6.Hexameron,&Diuus Thomas in h.distinct. Is .quaest. I. artic. a. dccum eo caeteri Doctores Scholastici eadem distinct. uniuersique Theologiae professores, nemine excepto,& tandem tota serme Philosophorum, antiquitas, praesertim Mercurius Tritaegistus in Ahclepio, Plato in Theottito, Philo Iudaeus in libro de mundi
279쪽
Lib. II. Cap. III. Maopificio, & passim Aristoteles in librae de ortu N in
teritu cap. IO.textu IJ.& I6. libro A. de generatione animalium,cap.vltimo,2.lib. physicorum,cap. 1 textu 16.& in. Metaphysicae,cap.6.rextu b.& q. Testimonium Diui Damasceni pro oppolita tententia adductum exposuit bene D.ThOm. art. illo cI lato ad 2.dicens, solum voluissio auferre a corporibus celestibus primum influxum independentem ab alio, quem ille error eis tribuebat : quod vero tanquam creatur' quibus cum esse concessit Deus virtutem influendi & agendi in inferiorem mundum 1 te dependentem , vere influant, & plures circa corpora inferiora effectus producant, non intendubat
Ad argumentum respondetur, licet corpora cae-stia per se distantia sint a corporibus inferioribus . nishilominus per suam virtutem, quam per solum inwriorem mundum extendunt, dicuntur praeientia: vitamen virtus eorum ad inferiora corpora deferatur. non est necessarium in intermediis produci qualit tes,quae producutur in inferioribus, sed lumcit produci aliam,cuius capacia sunt,qua transeunte ad inferiora producetur per eam illa alia,cuius eadem intermedia capacia non sunt,bene tamen inferiora. . . . .
Ad illud de assimilatione agentis concedendum est, finem agentis esse assimilate sibi passum, sed aut secundum formam substantialem, si sit agens v myo-
cum ut secundum virtutem,aut aliquem effectum in Firtute eius eminenter contentiun ; & licet prIOrem modum assimilationis non intendat,nec consequatur agens aequivocum tendit, & consequitur pQsterio- em,quem absque dubio consequuntur caelςstia cor' pora per influxu, actionem in inferiorem mundum.
DeniqM licet nihil contingens vel casuale per exu
280쪽
in corporibus eaelestibus,nec in modo agendi eorum per se considerato, sequuntur nihilominus casiuales effochus circa haec inseriora ratione causarum particularium,a quibus modificantur,& Φpe impediuntur
e in crisia crepora inmani in inferiorem . mundumserseolam luce vel etiam
ΝVllus, quem viderim,negat, quod per lueem,
tanquam penagendi rationem influant eorpora caelestia circa haec inferiora quam sentetiam, ut Communem omnium statuit D.Thomas inpar.q.67.art. 3. ostendens, lucem non ininus esse aetiuam qualitatem, quam calorem, & ideo per eam agere coelestia corpora in inferiora, quod euidens exeerientia coci. uincit: nam videmus lucem a Sole per medium effusam , non solum illuminare illud ac reliqua corpora; sed calefacere,& saepe intensum calorem circa ea producere.Et propterea titulus quaest. hoc praesupposito. quaerit, an solum per lucem, vel etiam per aliam virtutem operentur, in quo noti est leuis dissicultas:nam plures Philosophi per solam lucem agere sentiun cuius virtute effectus omnes eis attributos operantur , vr Picus Miran. lib. contra AstrologoS cap. s. Se 6. Medina 1.libro suae Paraenesis, cap. l. Georgius Agricola libro η. δ s. de eausis subterraneorum, &qusdam alij, inter quos enumerandus videtur Pater Pereira,qui tom.ran Genes lib. a.disp.aduersus Astrologbs cap. 3. ratio. . quasi irridens alias qualitates occultas,quas m caelo ponuntiassetit nouitium inuenis