장음표시 사용
331쪽
Lib. II. Cap. III. A est. III. 3O3
tamen eiusdem speciei: quae tria genera etiam reperiuntur in plantis,& non possunt cidem conuenire,&iuxta hanc distin .optime intelligitur S.Thomas, cum aliis me sibi sit contrarius. Sed aduersus hanc doctrinam duo pol Isint opponi , quae Videntur probare , etiam perfecta animalia posse utroque modo produci in eadem specie,nempe ex semine sibi similium , atque etiam ex materia pu-rri, vel ex terrea. Primum cit, quia sicut corpora caelestia sua virtute pollunt disponere materiam prointroductione animae imperfectorum animalium , &ex conssequenti eam producere, atque uni re materiae , tanquam instrumenta Dei, pari ratione pollunt eandem disponere,& organi Zare , pro introductione animae periactorum animalium, eamque educere de
potentia materiς,vel creata a Deo unire corpori tan-
qua instrum et a Dei: ergo pollunt hoc modo perfecta animalia produci, & non solum per virtutem seminis ab alio simili. Probatur paritas rationis , quia disposito materiae pro utraque anima consistit incertatem perie primarum qualitatum, quibusdam secundis additis ex eadem temperie primarum procedentibus; quarum productio non excedit perfectionem catlcitis virtutis:ergo quemadmodum imperfecta animalia potest producere ex putri, vol ex terrea materia, pari ratione poteri r persecta. Secundum,ex quibusdam experientiis, in quibusdam enim infusis,a continenti distantissimis,vasa sunt Perfecta animalia,qnae tamen neque ab his,qile initio mundi creata sunt, propagare potuerunt, cum Omnia hoc paucissimis exceptis) diluuio perierint, sed nec post diluuium potuerunt natando eo peruenisse, pro prer vastissimum maris interiectum . Nec tandem nauibus inuehi, quia complura eortun efferata sunt, Vt
332쪽
lcones lupi,atquc patri licia . quare negari non potest, quod cael citi virtute producta sint. Secuda,quia ur ab eodem mci Auiccna, ua libio de diluuio , memoriae proditum est,aliquando conrigit, vitulum in nubibus genitum cxcidit L inter imbres. Et a Plinio Octauo libro naturalis hii taliae,capite 41. & a Solino in pol. hilior. capite q6. rcfertur, equas in Lusitania animalem spiritum Fauonio fiante concipere, & animal quoddam gignere. quod triennium vitae non excedit, quod in Cappadocia contigille ri seri Solinus, in descriptione Cappadociae, Diuus Auguli inus libro ro. de Ciuitate Dei, capite quinto, ac tandem sertur. Phoenix unica in mundo auis suς speciei non ex ouo, aut semine parentis, sed cx cineribus propriis renasci, quod scriptores non pauci testamur:& non nisi caelesti virtute eisci posse fatedum cst;& cum numeri tur inter perfecta animalia,negari non poncit, haec etiam sicut impei secta utroque modo gigni, quamuis non ita frequenter. Nihilominus propter haec, non est a communi, Severa Scholae sententia recedendum, sed ad primum neganda cst paritas rationis,in antecedenti desumpta, de rati' eam negandi est, diuersa virorumque animalium persectio,nam per se est euidens in generatione quarumlibet rerum naturalium,& materialium,quod
forma essentialiter persectior postulat perfectiores dispositiones in materia, cum istae dcbeant esse illi proportionatae; sed constat animam persectorum animalium csso longe persectiorem anima impe inchorum ci go tanto perfectiores dispositiones postulat in
materia,quanto perfectior est. vidclicet longe maiorem diuersitatem partium, oi gani rationem earum figmam,& virtutem,ac potentiam ad exercendas opera i Unc, spccie, de numero, ac varietate distinctas;
333쪽
Lib. II. Cap. III Euaest. III. 3 o s
eiusmodi autem dispositiones adeo persectas,nec pocsunt per caelestem virtutem induci naturaliter in materia putri, etiam si virtutem caelestem , tanquam in strumentum Dei accipias, sed virtutem instrumentalem longe persectiorem requirunt, i qua producan- Iur, ut videre etiam est in artifice. Constat etiam,primas qualitates, quas potest indncere Mima cςlestis,non sussicere pro eisdem persectis dispositionibus inducendis, sed altiorem requiri materiam, hoc est,magis accommodatam, ac proportionatam squalis est materia seminis) a viventi perfecto decisam , & altiorem virtutem eiusdem seminissormatricem perfecti corporis, ab eadem perfecta anima derivatam , & tanquam instrumentum proprium ei a natura pro tali opere perfecto praeliando collatum': ergo naturaliter est impossibile, quod persecta animalia sine semine producamur, virtute caelesti, etiam , ut instrumento Dei, Rex putri, vel extranea materia, alias id sepe contin
Ex quibus satisfieri potest experientiis allatis. Ad
illam de vitulo in nubibus genito, quam Auleena ar- tulit, negamus talem generationem . in nubibus sactam , censem usque fabulosam esse, sed intelligi potest, aut ventorum vi fuisse delatam , vel arte daemonum,ut in rebus aliis fieri solet:sed neque equas Lusitanas,aut Cappadoces vento concipi,aur gignere potuerunt, quamuis a Solino aut D. Augult. aliove graui historiographo referatur, quia id solum roserunt contigisse relatu aliorum Cepe vulgari. De Phaenice vero duo sentio. Primum quid c m, si datur 'ut Ctis probabile est dari in quia , multis visum esse test ur,
non esse unicum in toro mundo , quia etiam refertur
334쪽
Decito,is Mundo. .. sum suis es aliquando in uno, vel altero eorum Inisteriisse,neque ibidem ex cineribus eius, alioue modo genitum pro eo alterum. Quare si vera sunt, quae de
eo reseruntur,unicum esse non potest. secundo affero, neque ex cineribus eundem reuiis
uiscere, qui igne assumptus, neque alteram sibi similis lem, neque possibile esse aliter, quam ex semine generari naturaliter, sed Bite, quia pauca admodum . indiuidua in hac specie producuntur, vulgare caeptum est , unicum dari simul in tota natura. Quare dum sancti Patres utuntur Phaenicis exemplo, ad suadendum corporum resurrectionem , id non ass uerant, neque ex propria sententia pronunciant. sed ex aliorum scriptis reserunt,q si dicere velint: si homines sibi persuadent virtute naturali posse contingere, ut Pharnix ex propriis cineribus reuiuiscat, cur non credant, posse eadem humana corpora etiam in cineres redacta, per virtutem diuinam supernaturalem, iterum ad vitam reuocari. Nihil ergo ex sanctis Patribus probatur,quod ad talem modum generationis persecti alicuius animalis ex putri, Vel extranea materia geniti pertineat.
caelesta corpora aliquem influxum habeant
cina futuros euentus casuales,ex concursu: naturalium causarum euenientes.
DE solis easualibus effectibus ex concursu natur lium causarum superiorum,uel inferiorum euς-nietibus quaestione agitandam proponimus, an circa eos aliquem influxum habeant caelestia corpora, Vel nullum,
335쪽
nullum, sed penitus casuales sint.& ram praeter intentione eorum proueniant,quam respectu causarum inferiorum,v. g. astrum, vocatum Aquarium , in certo
aspectu inclinat ad generationem imbrium , cui opponitur sydus aliud eo fortius, impediendo de eleuentur vapores a terra Vel aqua, quibus pluuia generetur' . & ex hoc impedimento sequitur segetes non crescere, sed ariditate perire, & terram eo anno sterilem euadere. Quod in dubium reuocamus,est, an ex tinctio segetum,& terrae iterilitas quos casuales est ctus vocamus a caelo, vel astris proueniant, vel circa eos aliquo modo influant, vel nullo:ideoque eis non fuit ascribendi. Et prior opinio affirmat, hos omnes essectus so- ιlum vocari casiuales, respectu causarum inferiorum, quae proinde nullum habent circa eos influxum; a caelo vero, vel astris per se procedere, nec eorum influxum effugere posse. Sic assirmat Auicena Io. Metaph.capit. I . Oes am quodlibero I.quaest. I7.quorum
unicum est fundamentum :quia licet astro priori non tribuatur segetum ariditas, vel extinctio, 'eque steri. litas terrae ex ea subsequuta , tribuitur posteriori per se,quia per se causiat siccitatem,ex qua sequitur. Quare respectu caelucuius tale astrum pars est,& a quo, dein quo mouetur , non est casualis effectus , sed per se productus, quod videtur plane sentire D. Thomas r.
Par.quaest. I9. t. 6. his verbis; Potest enim impediri,quod
aliqua stella non inducat suum effectum,sed tamen quicumque essemu ex ea adrerrea impediente in rebus corpor libus consequatur, oportet quod reducatur per aliquas causas medias in υniuersalem virtut em primi caeli. Hoc aute exemplum assert ad probandum,quod diuina volun
336쪽
catu Dres sit causa uniuersalis , non potest causa impediim alteram effugere concursum eius, quare ne ineesse est, effectum, qui ex tali impedimento sequitur, licer casualem comparatione Ous,quia praeter intentionem eius sequitur, & ideo absque eius concursu
per se eadere sub influxum causae uniuersalis,sub qua
continetur, ex cuiusque concursu operatur causa impediens, & ideo comparatione eius casualem non esse,sed per se,& si e rem se habere ait) in causis corporeis respectu effectus; qui ex concursu unius alteram impedientis sequitur: nam licet respectu causae impeditae casualis sit, non respectu impedientis . ex Cuius effectu per se producto , quo alteram impedivit, sequitur , & cum causa haec contineatur sub primo caelo , ad quod tanquam ad v niuersalem causam reduci debent omnes em eius causae corporeae suo ordine militantes sub his ; necesse est talem effectum ad eam reduci, tanquam ad causam uniuersalem, sub qua continentur omnes, & ex cuius influxu per se procedunt quicunque earum effectus,ut qui ex eis sequuntur. Si vero in causis corporeis verum hoc non sit, sed aliquis effectus datur casualis,in quem non influat caelum , & ideo qui praeter intentionem eius fiat, sequitur etiam dati aliquem effectum casualem , qui sequatur ex causa particulari impediere aliam,& praeter intentionem Dei, & respectu eius sit casualis, in quem nullum influxum habeat, & ideo circa cuius
consecutionem volutas Dei non versetur, nec proinde impleatur,&tandem sequitur.friuolam esse rati nem D.Th.& conclusionem, quam probare intendit, plane fallam , quod est absurdum. Nostra vero sententia est, talem essectum casualem esse ,etiam respectu caeli, in quem neque in ultu alium
337쪽
Lib. II. Cap. III. Et si IV 3 os
I. par. q. I 6. membro .ar. 2. Caietanus I parre,quaest zIF. artic.6. atque etiam Patres Conimbricenses a .lib. de caelo , capite 3. quaestione s. Et probatur primo, caelum est causa naturalis , agens ex determinatione ad unum : ergo solum potest influere in cffectum, ad quem producendum naturaliter inclinatur, vel ex eo naturaliter,& cessario sequitur; sed in effectum casuale no inclinatur naturaliter, nec ex eo in quem inclinatur naturaliter, sequitur necessario:ergo non habet ullum influxum circa illum. Minorem probo,quia effectus casualis sequitur, praeter intentionem agen iis per se : ergo praeter influxum eius : probatur coni. sequentia, quia agens naturale sicut non agi 2,inisi ex intentione, seu inclinatione propriae naturae, ita non influit nisi in effectum ,4n quem propria eius in clinatio, vel intentio naturalis tendit. . Exempla gratia lapis descendens solum intendit, centrum assequi, quia in ipsum tendit naturalis inclinatio graui talis eius, quod vero hominem, vel aliud animal sibi obuiam factum percutiat, praeter intentionem eius omnino est, quia praeter inclinationem naturalem. Quare nullum potest habere influxum circa illum.& pari ratione nec planeta naturaliter producens siccitatem, potest influere in extinctionem messium, &sterilitatem terrae , quia nec eas potest intendere , sed praeter intentionem eius sequuntur, & ideo praeter
Secundo probatur , quia casualis effectus sequitur
per accidens ex concursu duarum causarum, sed neutra intendit per se concurrere cum alia, neque totum Cadum intendit talem concursum: ergo neque influit in talem effectum, sed omnino sequitur praeter con cursum,&causalitatem eius, sicut praeter concur
338쪽
sum,&causalitatem inferiorum causarum. Maior experientiatnota est , cum videamus messium conflagrationem sequi ex emissiorie fulminis, ἐκ concuris siccitatis ab alia causa caelesti inductae, & pariter ex concursu plurium caularum ossicientium, vel e&cientis, & materialis, sequuntur alii casuales effectus inferiores. Minor vero, quod neutra incendat con cursum ipsum, non est minus euidens in causis sese impedientibusmam euidens est planeta intendentem generationem imbrium , non intendere concursum cum planeta alio impediente illectum eius , alioqui agens intenderet , quod effectus ejus impediatur; de hoc absurdum esse constat, sed neqitoplaneta impediens intendit concursum , quia agens solum intendit producere effectum proprium , ad quem producendum ex propria natura inclinatur ; quod ergo incurrat in agens aliud ,cuius effectum impediat,praeter inclinationem eius est,ergo praeter intentionem,quia
solum intendit id, ad quod natura ipsum inclinat, de
cum sit etiam praeter eam, quod planeta alter eo agente occurrat, repugnat ex intentione, & inclinatione eius,esse occursum eius,& ex consequenti concursum utriusque, quem proinde repugnabit intenderea Et tandem, quod talis concursus non sit a toto eaelo intentus, probatur, quia totum caelum non agit,
neque concurrit ad effectus inferiores nisi per aliquam sui partem, si ergo, nulla parte agente pOFtest intendi: ergo neque a toto caelo, & si concursum intendi repugnat, ex consequenti repugnabit intendi effectum , quod ex eodem Concursu praeci se sequitur. de aliam causam non habet. Quod e f.
ficacitet satis colligi potessiex doctrina Aristotelis
339쪽
in libro de diuinat. per somnium, ubi satetur, cae lestia corpora impediri aliquando a suis effectibus,& ideo, quod ex impedimento sequitur non elle effectiim illorum , quia uniuersaliter verum elle arbitratur , non produci a causa per se operante illa d, quod per accidens sequitur ex effectu per se eius, ut hisce verbis testatur, 6. libro Metaphysicae , Iex. q.
Neque enim qui facit domum , facit simul, qua accidunt
domui fatu. iEt si dicatur per accidens saltem produci, ideo causam per accidens habere aliquem concursum , circae flectum per acςidens subsequutum ex effectu, quem producit per se , sed casualem illum vocari, quia non est per se intentus , nec per se productus a tali causa, neque ab alia causa per le. Vnde sequitur, negari non
posse,quod caelestia corpora habeant concursum ali quem, circa effectus per accidens subsequutos, ex concursu, & effectu,quem per se intendunt, ac per se producunt; alioqui dabitur effcctus extra cansas, vel non productus ab aliqua causa, quod patet esse absurdum. Consequentia vero probarur, quia causa, nihil producit, nisi per concursum: si ergo nulla causa concurrit ad casuales effectus , a nulla causa producentur , vel si ab aliqua, sine concursu producentur , quod exemplo declaratur. Impedit planeta unus per effectum siccitatis effectum alterius planetae, &ex rati impedimento sequitur per accidens & casu effectus alter, ut extinctio messium, & sterilitas terrae , cuius erit causa per accidens idemmet planeta innuens siccitatem, ad cuius productionem per accidens sequitur; habebit igitur respectu talis esse ctus per accidens secutum concursum saltem per ac-
Respondeo, nec dari influxum per accidens, ne-
340쪽
que causam per accidens ullo modo influere in effectum per accidens, quia sicut sequitur, praeter inclinationem & intentionem causae per se , ita sequitur praeter operationem, & consequenter praeter eius in fluxum , quia influxus agentis non est aliud, quam ipsamet operatio , pro ut a se procedens. Operat mvero non potest nisi ex inclinario ne agentis , atque ex intentione eius procedere. Quare sicut casualis effectus non potest per operationem procedere, qua producitur enectus per se, ita nec ex influxu per se, praeter quem non datur alter influxus eius, sicut nec datur alia operatio , sed sine operatione , & influxu agentis per se, subsequitur effectus per accidens. Aquo vero agente, vel per quam operationem ,& influxum producatur.Respondeo non posse produci ab
ullo agente, naturali, particulari, vel uniuersali, nec per concursum eius, quia omne agens naturale Ope ratur ex determinatione ad unum, hoc est, ad eum dumtaxat effectum, in quem ordinatur natura, & in clinatio eius,& cum neque ordinetur ad concursum cum alia causa, neque ad impedimentum acti uum, vel passuum eius. hoc est,nec ad eam impediendam, nec ut ab ea impediatur, sed utrumque sit praeter inclinationem, & intentionem eius. non porcst concursus,vel impedimetum per operationem, seu actua lem concursum eius fieri; & ex consequenti neq; effectus per accidens,vel casualis, qui ex tali concursu eius cu altero sequitur; necesse est dari aliqua causam
liberam.& uniuersalissimam ii qua per se fiat; liberam quidem,ut possit per se i tum intendere, cum proba tum sit, non posse intendi a causa naturali, propter
intrinsecum modum operandi, ex determinatione ad unum : uniuersalissimam vero , hoc est, primam,