장음표시 사용
21쪽
quid sequi debeant, alijs tamen id, quam quibus vorter , quaerere insistant esse: ali' constantiam, perseu rantiamq, non retinent; sed cum 2 ad ea, quae bona sunt, initio animum ariecerint, ct eas ingress sint vias, quae, quo ipsi tendunt,frant; postea tamen, vel dissicultate rerum duerriti, vel siua leuitate distracti, conuertuntur alio , cst vel ignauiae sese dant, vel certe urgere id, quod principio sibi proposuerant, de sinunt: a' denique, cum 2 uere iudicent, ct satis
constanter in eo quod innituere, pertendant,virium tamen imbecillitate ct inopia, consequi ea, quae v
lunt, non queurata. harum omNium rerum grauiora
exempla ex omnibus vitae partibus sumere est sed ego nunc illud exponam, quod me hoc tempore in hanc cogitationem deduxit; ut in eo explicando , ad id, quod mihi proprie propositum est, mea pausiatim delaba-
ur oratio. cum enim mecum Surrane in animo repu
ro , qui flat , ut hac tempenate tam paucisint, in quorum aut sermone, aut scriptis liceat imaginem alia quam antiquae illius Romanae orationis agnoscere; reperio huic quoque malo evi, quas ante dixi , Abesse caussas. Primum ita agresti aliquot ingenio reperias, ut, quae in facienda, excolenda'. orationesumitur, omnem perire operam putent: alios, qui, quamuis in Ornate loquenssi ratione studium ponendum non negent; non in Latina id tamen,Graeca ue linguased in ea, qua vulgo utimur, feri censeant oportere . atque sitis quidem merito post quilibet, ut amenici aliquos, Viriique, contemnere: horum ve peruersa opinio
22쪽
ita iam per omnem Italiam peruagata, piasiq. pr
seminata est, ut innumeros praeclaro iuuenes ingenio, i ia sturio earum linguarum, quibus omnis humania i rin, omnis ris trina elegans, omnis antiquitatis memoria continetur, abduxerit; periculums'. porro sit, ,
ne, si hoc malum radices agat , quae semper propria Italarum laussit, ut seli ex omnibus Latina oratione perite ac scienter uterentur , eam qui subneant, non multi in Italia reperiantur. Alterum vitium est,
quo transalpini multi fitendum enim est laboramus : quod, cum in Latini sermonis elegantia excellere pulchrum putemus, non tamenstre callemus , auo ad eam itinere contendere oporteat: itaque de nostris pauciorci adhuc , Dum uellem , exstiterunt, qui se ad Ciceronis, Terenti', Caesaris imitationem componerent, peruolutabant sine ullo discrimine omneι omnium scriptorum libros , ct ex omnium commixtio
ne varium quoddam ct multiforme pro suo quisique Lingenio dicendi genus es gebant: pulchriq. sibi acibeati videbantur, si eam consequerentur acultatem,
tit de rebus propositis uerba 'ndere, animiq. sui sensus qualicunque orationis genere ad alios perferre posisierat, . ergo in Gallia, Germaniaque , qui celerater est expedite Latine loquerentur, si hoc modo es Latine Ar . qui innu eros , qui bene ac disserte, uix unum am a terum, haud ita pridem reperire potuisses. Nam illud quoque, quod tertio loco posivi, no irum non paucis impedymento est. Semel rediam uiam ingressi, uel r languesiimus, uel, mutabilitate quadam, minimisple 3 rumque
23쪽
rumque momentis ab ea drisiciniar. Indecorum esseri Ida me ipse praedicare me ased hoc sine ulla vanitate affirmare possum; quo minus aliquam loquendi siriben-.dis'. 'custatem consequerer , horum mihi trium nia hil obstitisse. semper Latini sermonis puritatem magnum quoddam sepraeclarum bonum esse duxi: per eam ex illorum , quos supra nominaui , eisq. An timorumscriptis, velut e purissimissontibus, haurien-d et sum ratus: neque me vel debilitauit laboris me-.tus , uel a suscepto studio ingeny mobilitas auocauit iatares mihi, ne id, ad quod toto peritore strebar, consequerer, desuerunt . quod potui, in eo me contis ui . ut illorum, qui hac laude floruerant, tibros diligenter euoluerem: quo virtutes illorum aliqua ex parte , si minus exprimere imitando , at certe intelligendo consequi, ct common Arare olim adolescentibus meliori natis ingenio possimo . ac, quoniam Ciceronem summo tot aetatum consensu primas sine controuersia tenere, ab φse autem Cicerone Terentium optimum latinitatis auctorem nominari videbam, increaebile nudium in eius poetae fabulis collocaui, ut etiam, crebro repetita lentione, ad verbum ediscerem. nuper igiatur , cum evi Faulus Manutius, uir eruditissimus, ct in hac latine loquendi facultate omnium iudicio singularis , denuo typis suis deseriptas emittere pararetegit mecum pro familiaritate nostra, ut eas: accurari te recognoscerem , adhibitisq. veteribus libris , iussicioq. criam mest , perPurgarem ab Is mendis, qui bus illas aliorum quorundam negligentia, inscitia I
24쪽
audaciadonta Baset. sci libens ; tum ut obtemperarem au Ioritati hominis de me optime meriti ; tum ut aliquid nauarem aliaue , quo studiosiorum labor
minueretur . non auderem hoc dicere, nisi mihi conscius essem, vera loqui. tantum esseci , quantum salius post me quispiam effecerit; erit, .cur sibi serio, qui huius poetae studiosi sunt, gratulentur . Hunc meum laborem ad te potissimum , Iacobe Suriane smitto , tibi. dedico , tum eximia tua praestantiq. uir
tute ac eruditione commotus, tum, quoniam, ex quo
in hac urbe veterum scripta interpretari, con lituto mihi publice stipendio, coepi, tota me ventra domus admirabili quodam amoris ardore complexa est. erit autem hoc munus tib rtasse minus utile ; qui iamdudum in philosophiae penetralia receptus,non ita saepe demittis animu ad haec leuioris operaestuata: Hermolao quidem, 2 Veorgio, bratribus tuis , modestissimis, sussiosissimisq. adolescentibus, non inutile so re confido . Vati.
25쪽
3 de tragoedia , ac comoedia non pauca, ex Aelio Donato, & aliis. v B L I v s Terentius Asir , Carthagine P natus seruiuit Romae Terentio Lucano senatori: a quo ob ingenium , est sermam non insiturus modo liberaliter, sed ct mature manumissus. q*idam captum esse existimant. quod fieri nullo mo-ῶpotuisse , Feneflclla docor , cum in me secundi belli Punici est ante initium terti' natus sit , is mortui ;nec , si a TVumidis aut Vetulis captus sit, ad δε-cem' Momamim peruenire potuisse , nullo commercio
inter Italicos ct . pos , nisi post deletam Carthagia
nem , coepto . hic cum multis nobilibus familiariterti it , sed maxime cum Scipione e pricano , ct cum e Laelis: quibuου etiam corporis gratia conciliatus exia Ilimatur. quod ct ipsium Fen testa arguit , contem dens utroque maiorem natu fisse. - quamuis Cornelius Nepos aequaleae omnes fisse tradis , ctu orcim suspicionem de consuetudineper haec faciat, : ssumusiciuiam nobilium orsicosas lauris petit; Dum Ascani uocem diuina n inhiat auidis auribin; Dum , ad Furium se cenitare, ct Laelium,pulchrum Putat; Dum se amari ab hisse credit, crebro in Albanu rapio orem aetatissiuae; adsiumma inopia redaritus est.
Itaque e consscctu omnium abdit braeciam in terram ultimam: '
26쪽
Mortum en in Stymphato Arcassiae oppido. niln-
Scipioprobi, nihil ei Laelius, nil Furius, Trti per idem tempus qui agitabam nobiis facillime.
Eorum ille opera ne domum quidem habuit condu' flictam; Saltem ut sire, quo referret obitum domini seruulus. seripsit comoedias sex: ex quibus primam Andriam cum aedilibus daret, iussus ante Caecilio recitare, ad cenantem cum venisset,aetitus en initium quidem abulae, quod erat contemptiore vestitu ,siubsellio iuxta le-ἱtulum residens legisse; possit paucos vero versuύ, inui taliu ut accumberet, cenasse una ; deinde cetera pem currisse no ne magna Caeci* admiratione hanc autem,et quinque reliquas aequaliter populo probauit quamuis instatim de enumeratione omni u ita scribite metur Hecyrasexta ex his 'bula. Eunuchus quidem bularita es , meruisq. pretium,
quantum nussa antea cuiusquam comoedia, id ei L obo millia nummum propterea summa quoque titulo adscribitur . nam . de horum principium Varro etiam praestra principio Menandri. Non obscura 'ma tir, adtatu Terentium inscriptis a Laelio, ct Scipione: quibusicum familiariter vixit. eandem ipse auxit . numquam enim , nisi leuiter, se tutari conatur, ut in prologo de horum. Nam 'quod isti dicunt malevoli, homines nobiles Hunc adiutare , assidueq. ascribere: t ias disii malia bim vehemen rint. . . amm
27쪽
Tam laudem hie ducit maxumam: cum illis placer, sui vobis uniuersis, ct populo placent :u uorum opera in bello, in otio, in negotio, Suo quissue tempore mi, est sine superbia . . PVidaur autem se leuius definisse, quia sciebat, Lambo et Scipioni non ingratam ese hanc opinionem: quae tamen magis, ct usique adposteriora tempora valuit .u Memmius in oratione pro se ait. UR. Apicanus, qui a Terentio personam mutuatus, quae domi l ratis, nomine illius in scenam detulit . Nepos au- flore certo comperisse ait: C. Laelium quondam tu.
Puteolano Kal. Asarii' , admonitum ab uxore , temporius ut disiumberet , petisse ab ea, ne interpella retur serius tandem ingressum triclinium , dixi te; nonsaepe inscribendo magis successisses ibi: deinde rogatum ut siripta illa prorret , pronuncias versu, qui sunt in Heautontimorumeno , Sati' pol proterve me Dri promissa huc induxerunt. Santra Terentium existimat , simodo in scribendo adiutoribus indiguerit , non tam Scipione est Laelio uti potuisse, qui tunc adolescentuli uere , quam Sulpicio sialis, homine δε- Llo,st qui consularibus ludis initium sicerit fabularum dandarum ; vel si abio Labeone, re ac Popillio , consulari utroque, ac poeta: ideo inum non iuuenes designasse, quise adiuvisse dicerentur; sed viros,quorum operam ese in bello, cr in otio, or in negotio populussit expertus. Post editas comoediaου nondum quinfluatque trigessimum egressus annum , causa euitandae opinionis , quia videbatur aliena pro Lu edere; stu
28쪽
percipiendi Graeco institutinio esque quosperiade exprimeret inscriptis , egressῖs urbe est, neque an plius redyt. de morte eius Alcatius tradis. Sed ut Aprsex populo edidit comoedias, PIter hinc in Asiam ecit: nau:m cumsemel .A, Conscendit, usus numquam s. sic vita vacat, . Lu Consetius redeuntem e Graecia peri se in mari iacit.cum centum'o fabulis conuersis a Menandro . ceteri, mortuu esse in Arcadiae Stymphalo, trad nn Cn. Cornelio Dolabella, M. Fulvio Nobiliore cos. morbo implicitum acri, dolore ac taedis amissarum Abularum, quas in nauipraemiserat, ac simul abul rum, quas nouas fecerat. Fuisse dicitur mediocri flatura ,gracili corpore, colore uisio. reliquit iliam, quae equiti R. nugsit; item hortulas x x iugerum, via Apet pia ad Martis villa. quo magis miror Porciuscribere, - nil Publius Scipio prosuit. nihil ei Laelius, nil Furius Tres per idem tempus qui agitabant nobiles facillime. Eorum ille opera ne domum quide habuit conducticia: Saltem ut esset, quo referret obitum domini seruulas. Hunc parius quidem omnibus comicis praestriscribens in Compitalibus, Terentio non similem dices quempiam . Volcatius autem non flum Naevio, Flauio,
Caecilio, sed Licinio quoque postponit . Cicero in L
Tu quoque, qui serus lectosermone Terenti Conuersum expressumq. Latina voce Menandrum
29쪽
'Amediopopuli alis vocibus est re, 't audii md come loquens , ac omnia dulcia disens . ,
Tu quoque tuis Νmmis, o dimidiate Menander, . Poneris,stmeriso, sermonis amator. LLenibus atque utinam Acriptis avitan fret uis comica; ut aequato virtus polleret honore Cum Graeciae, neque in hac de fectus parte iacerα. innum hoc maceror doleo tibi deesse Terenti. Haec Suetonius Tranquillus. nam duos Terentios
poetin fisse scribit Maius: quorum alter Fregellanus ferit Terentius Libo, alter libertinus Terentius' patria , de quo nunc loquimur. Scipionis fibulis edidisse Terentium , Valgius in Actaeone ait, Hae quae vocantur θbulae, cuin'sunt 'has , qui iura populis recensentibus dabat Honoresummo asseritus ocimbolas r Duae ab Aposiodoro translatae esse dicuntur comico, Phormio,G Hrerra; quattuor reliquae a Menandro: ex quibus magno seccessu, ct pretio serit Eunuchus ; I Depe exclusa, uix asta est.
Ι bus diuinis est inchoatum : quibus pro si
us vota fluenteου , operabantur antiqui. nam incensis iam altaribus, cst admoto hiarco, id genus carminis, quod acer chorus reddebat Libero patri , tragoedia dicebatur: uel ἀπο του παγου, hoc e ab hirco , hosti vinearum , or a cantilena : eius φ a
rei apud Virgilium plena si mentis vel quia hirco
30쪽
donabatur eius carminis poeta: vel cuod uter eius missisiplenus sollemne praemium cautoribus fuerat: vel quod ora sua faecibus pertinebant scenici ante Uunm personarum ab Aesch lo repertum: saeces enim di-.cuntur fraece πυγες . ct hisqridem casistis tragoediae nomen est inuentum. e t um o , nondiem coactis in nr-bem Atheniensibus, cum Apollini Nomio, idest,pse,
Inorum vicinorumq. praesidi deo, construntis aris, ιο .honorem aeuinae rei circum tticae vicos , villas. pagos , O compita se tum carmen sollemniter cantarent : orta est comoedia απο τοῦ ν αδειν ς'
quod es , comessatam ire cantantas. quod a poetis fiat lemni dis , uel amatoris lasciuientibus choris comicis non absurdum est . itaque m rerum, ita etiam temporum ipserum coepto ordine tragoeia primo prolata esse cognoscitur . nam ut ab incultis stris moribus. paullat peruentum est ad mansiuetussinem, urboq. sent conditae vita mitior atque otiosior processu rita res tragicae longe ante comicas inuentae. quamuis autem retroprissa voluetibus reperiatur The sis tragoediae primus inuentor, ct comoediae veterispater
Eupolis, cum Cratino, Aristophaneq. esse dicatur: Homerus tamen, qui fre omnis poeticae largissimus fini eis, etiam his carminibus exempla nasiuis, ct uelut quadam fisorum operum lege praescripsit: qui Iliadem in lar tragoediae, Odysseam ad imaginem comoediae scisse monstratur: nam post illius tale , tam tumq. documentum, ab ingeniosissimis imitatoribus or digesta in ordinem, est inuisa sunt ea, quae etiam.