장음표시 사용
191쪽
DE eo quod iNTER Esτ, ejusque Atistimatione seu Tax tione, est haec regula; quae quidem quarta jam est e Sabinianis ad materiam contractuum pertinentibus: Zc haec nomina tim ad contractum emptionis-venditionis: unde ctiam de alia qua hujus regula cum superiore l. contractus 2 Connexione Iiquet : quo non plane assurge re potuit Francus : etsi meth
dum alioquin a Triboniano hoc titulo observatam,ut alibi, ita&hic quoque,probet. Hanc ipse reddit,quod superiori l. actum fuerit de dolo & culpa, unde interesse emergat. Inao,quaeritur in specie hujus regulete: unde,quave ratione, quo judicio, quatenus aestimatio seu taxatio ineunda sit ejus quod alicujus interesse dicitur,ac nominatim emptoris: Est enim haec propria hujus I. spccies, de eo scit . quod interest emptoris, si quid in re vendita perperam a venditore admissum fuerit, deque ejus aestimatione : siue ex proposito , id est dolo , siue re factoque ipso id euenerit,iae suis adeo oriptor fuerit. Eo quippe hanc regulam pertinere docet leo servum mihi ε. π.de actione empti, quae indidem, id est ex eodem Pauli libro s. ad Sabinum , unde haee regula, desumpta est, atque adeo huic conjungenda venit; Min qua pariter de interesse, deq; aestimatione ejus, agitur. Etsi eodem alioquin respiciat in genere, quo lex superior, ad admianicula videlicet lepedissequaου contractuum praestationes, de quibus ad d.ι. et L & aa teg.VI. insta r veluti ad tradiuionem rei.venditae,si rem venditam venditor tradere nolit,quae prima hic glos,sae species est, de ad euictionem. Ad rem. Vbi de definitione interesse ante omnia videndum est. Ergo, id qηod interes, definiri potest, militas adversarν culpa intercepta audicu proinde offlcio Uimanda. Dixi, vivit-, nam ita appellatur L eritu M. g. .
Aimper, mr.de actione empti, de passim. Dini utili in interrepta, puta vel damno dato, vel lucro auerso intercepto,nam in his duobus vertitur interesse , lsi commissa II π.rem rat.haberi: ecl.quii quid γ. Cod.aHutnIutel. o l. c. C.de sensent. quapro eo quod intera. Quare interesse modo damnum, modo lucrum nuncupatur , L Iulianus 13. m. AMRempti. Nam & qui lucrum amittit, damnum facit i. . g. merito Π.-.ne quid in loco publ. Caeterum hanc utilitatem circa rem ipsam Versiari oportet, fleritas χΙ. g. r.-.δε-.empl. non autem extra rem , cujus rei exempla clogantissi
192쪽
Dixi, Ex culpa adversar, aestimari interesse, vel etiam ex mora,
empti. Nam non aliter interesse ratio habetur, quia interesse poenae loco est, El.vit. o ael. ic. C.de sint. quae pro eo quod inter. Atqui ubi nulla Culpa , nulla mora intercedit, nulla quoque poena est, I.nu a 88. inst. hoc tit. Rursum, dixi culpar nam si dolus aut contumacia non restituentis vel non exhibentis, punienda sit, jurcjurando in lilcm locus est, quanti in litem iurauerit actor. l. 64. ηπ.de Judiciis l. . in D. o l. s. de ureyur. iniitem. Qua causa aestimatio ejus quod interest facta a judice drustinguitur ab ea quae fit jur c jurando, ael. 66. d. l. . in D. O l. I I. L. '. quod vi aut eum. Dixi, fio Iudicisae manda. Et hoc est tandem , quod hac regula tradi tu r, Insacto non in iure consi ure, quatenus cfus interfit. Nempe quatenus, id est, qtiantum alicujus intersit, in jure non Consistit, i. non potest de eo ABSOLUTE responderi, L IJ. g. I. in de ann.legat. nulla certa IVRIS dc finitione,iure V e perpetuo, aut regula, id vel a Principibus, vel a Iurisconsultis comprehcndi seu definiri potest: Neque ad I Ctum aut Principem haec cognitio pertinet, quorum est certum aliquod jus statuore snam quae in jure consistunr, seu quae juris sunt, ea certa sunt & dcfinita, Li. m. de jur.osa I. ignor.ὰ Quid igitur Z Quemadmodum Mora dicitur facti,non juris esse ,ejusq; definitio difficilis,l.mora 32.-. de Uur. ubi haec verba notanda, An mora facta intefg tur,neque conBItutione usta, neque juras autorum quasione i. tractatu,
inquisitionei decidi posse; cum ' magis facti quam Jurisi: Quod
etiam comprobat Isciendum M. aetis. in i ta pariter aestimatio intei esse, quod ex mora descendit acti magis est, quam juris: in facto, non in jure consistit : id est, arbitrio atque aestimatione, scii officio Iudicis,virique boni arbitrio, id aestimandum venit: denique de Arbitrariarum numero haec quaestio est, semperas g.
r. desermexportanae pro bono, ael. V f. l. Denique ad Iudicis cognitionem totum hoc pertinet,l. I S g.Seia etae de RO. Vt caeteroquin facti quaestio est in potestate judicantium,juris auctoritas non est, ut Papinian. in l. II. ix. ad municipalem, quod etiam ferme ex Papin. refert Martianus l. i. g. 4. απ.ad Trebia. Ergo Iudex hac in re aequitatem ante oculos habere dc bet, secundum.
193쪽
causis omnibus & circumstantiis diligenter inspectis, d.ι. in g. seia. Quia, scilicet, in singulis speciebus, pro ur quaeque res i cidit,plus minuive interest : Vnde N interesse non commune semper, sed singulare aliquando est,diciturque. Quare cum id quod interest,incertum sit,& dissicilis plerumque probationis, quod de ad exiguam summam deduci potest , commodum est pro co cerram poenam stipulari, Lult. . . de prael. I ulvi.*.ult. Insii de RO. lndcque etiam aliquando id quod intercst jurej rando actoris aestimatur, quod jus3urandum in litem dicitur, ut proinde dissicilis probatio dicatur ejus quanti cuiusq; intersit.
l.ult. vir. de prael.Bq. Eadecmque ratione dicimi facti intei pret tio plerumque prudentissimos fallere, ael.2.-.de jur. act. ln. Nempe quia facta non sunt ομωγmη , ncque interesse pretio rei semper aestimatur , LI. in prisc. . de act.empl. Immo picrumque non ex annona & consuetudine communi, forensit pretio instimatur,verum adsumptis facti Circumstantiis; in quo temporis ratio lociq; non minimam partem facit, de quo est elegans t. etia rerum 63. g.ult. π.ad Falcid.tis. de eo quod cera.loe. Et m dum tamen quendam huic rei Imperatores posuere ; de quo vide l. D. C.de sententiis qua pro eo quod interes. Creterum, cum ratio ejus quod interrest, Varia nogotia contractusq; permee cernitur profecto in contractu emptionu-vendisonu,seu in acti nibus empti-venditi,quo hanc legem pertinere jam ostendi: de quo videnda, inter adias, t. I inprinc. dc di . quae huic, ut jam dixi, ceu ex eodem libro desumpta, conjungenda est l. Isti uias I 3...de amano. empti: lex6o. de evictioniblue lex si traduis 4.C.deaa.empti. Exemplum, I. in Traditione: nam si traditio rei venditae juxta emptionis contractum procacia venditoris non fiat, quanti Iudex arbitratus fuerit compleri emptionem, tau- tum in condemnationis taxatione deducere curabit, ut inquit
dicta lax . seu, ut loquitur Iurisconsultus in M. I. si res vendita non tradatur,in id quod interest agitur,hoc est quod emptoris interest rem habere : Hoc autem, interdum pretium egrediatur, si pluris interest quam res Valet vel empta est, g.commodum Insu.de interdictis. 2. Item Mictionis nomine,si in venditione de ea actum non sit, Venditor pro euictione praestare debet exuatura ex empto AchiOuia hoc quod interest,cι.6o. 3. Item siquis
194쪽
quis servum ignoranti sciens prudens furem vel noxium esse, vcndiderit, ex empto quanti emptoris interest eum scilla, tenetur, Zl.4. huic conjungenda. Eademque ratio cst contraditis locati, I.I9. g. I.locati. Ergo in facto confisere dicitur hac l. id quod interest, quia non uni&rmiter definiri, aestimari, taxari potest, Verum arbitrariC,pro variis circumstantiis. Iudicisque arbitrio, qui condemnatione taxatae quantitatis concludere debet id quod interest,ut dicitur l. s. C.de inutil.si I. Alio vero sensu facti quasio dicitur in l.instim I . quι fultores inpi . l. I. g. l.qca res pignori de facti potius quaestio quam juris in l.idem erit 16. defat. hom. dc alibi; quando scilicet incertum est, quid aut quomodo actum quid sit. Item, alio sensu,venditio, lutio,traditio, facti magis quam juris dicuntur, l.7. in sin. de curaIon furios nempe quia natura ipsa S facto Eli tuantur. Atenim hic in facto magis quam jure consistere dicitur id quod interest, quod non certa regula definiri potest, verum in aequitate quadam consistiti quo Gque officio arbitrio m Iudicis relinquitur, non lege vlla jurisve constitutione definiri potest. Hinc interim quoque recte colligitur,duo versari in foro quaestionum seu causarum genera: Iuris scilicet Be facti. Quis modus autem hic Iudici servandus sit, de quousque id quod interest aestimandum sit,non est hujus lo-Ci disquirere. Obiter tantum sciendum, videri olim id quod interest duplo circumscriptum fuisse, ι. 44. juncta l. 3.issis. de
act.empti : V.& Cae modo Interesse, t. 2.f.vit. l. 3.ct . de eo quod ce u loco. Iustinianus quid hanc in partem cauerit,ostendit lex vn
XXV. POMPONIus libro indecimo ad Sabinum P Lus cautionis in re' est, quam in persona.
DE REi ipfius,atq; adeo PossEssIONIs, eo Ἀ- ut d ferre vocatur g. commιdum, Instit. de istud. 2 est haec regn-Ia : quae quidem quinta usi e Sabinianis ad Contractus pertinentibus: cui concoIdant in sumnam quinque aliae leges:puta
195쪽
lex ue . Ir. 6. g. 2. IAS .is prisc. IS . Loo. quarum synopsin mox habebis. Latiorcs vero hac regula sunt illae, quae de Reorum favore sunt. Aliena autem ab hac rcgula est lex ιnter eos l9. de re judicata , ut reflc Ioannes : occupasse enim ibi dicitur qui prior egit, non qui possidet. Hujus regulae species nominatim pertinet ad
contractum emptionu-venditionu, paritcr ut legis superioris 24. ac nominatim argum. l. 27. ct a. s. π.demimono. quae ex codem
Pompo m j libro desumptae huic conjungendae sunt: ad adminicula Sc pcdisse quas actiones contractuum, pariter ut duae leges
superiores, Σ . & L . ac nominatim ad euIctrones, ut argumcntum praebent dict. τ 27.9 28. In diuersis alioquin speciebus,varitiq; rationibus, plus cautionis est in re, quam in persona: Sc Ccontra, minus est actionem habere quam rem, l. 2o .iis. seu mCIius est possidere potius quam in personam experiri. l. l. 3. I. desuperficiebus. Cujus rei, atque adeo commodi possessorij fides cernitur S in delictis : de quo est lex cum par te in ciuilibus: Idm partim in damno vitando ; de quo est quoque lex si semum 's. g. . de V. O. partim in lucro: quo spectat lex ues. I 26. β.2.ins I. In Iudicialibus primum. Hinc enim,cum immobilium postes res judicio sisti satis dare non teneantur, diuersa causa est ejus qui non possidet, sed fundi pctitionem personalem habet, i. siciendum lystupenalt.π.quisti .cog. 2. in Resituriondus
in integrum. Hinc minor rcstituitur, si cum r a ex causa iudicati accipere potuisset, cautionem a debitore accepit quati creditae pecuniae; quia partam ex causa judicati persecutio nem nouo Contractu ad initium alterius petitionis redegit, i. minor o. π. de minoro. 3. Obtinet in petitorio,seu in rei filandicatione: quo pertinet lex I28. U. Sane inter alia in rei vindicatione id obtinet,ut actore non probante, possessor vincat,etsi
nihil ipse praestiterit probetve: de quo ad eam l. rig. Item, is qui in alieno solo aedificat, sumptus non alias consequi potest quam si possideat, & ab eo dominus soli rem vindicet l.Paulus1 . de doli except. 4. Locum habet in Publicianae tot. tit. de Publiciana : ac speciatim ibi ii duo rem acceperint a duobus non dominis, melior causa est possidentis, ue autem y. g si duobas, Publiciana j quti etiam referri potest ael. 18. in prisc. inf. I. Cernitur & ejus usus in haereditaι spetitione,in sip. l. I 26. g. 2. in sic unde ibi neutro satisdante possessor in possessione mancat. Paulus I. sese
196쪽
. I .sentent. II. 6. Locum habet & in Condictio ibin .vcluti indebiti, quo referri potest dict.l. 33: vel ob turpem causima ; nam si par sit dantis & accipientis turpitudo, melior est causa accipientis, l. I. g. I. de calumniatorIbine lienuit.C.de condici eb Icrp. cusT. in Emption venditione. in re quippe duobus vendita ab codem domino, vel non eodem domino, posse ris potior i alio est, i. qui primus jus ejus apprehendit, &cui primum tradicus est fuit idus . quotiens,C.ri rei vindic. isti ea res II., a. de a I empl. 8. in Pignorib- : quo spectat lex χο . in , ubi plene dc co. 9. in Donationibus, puta si duobus res donata sit, is cui priori possessio tradita est, potior habetur ael. II.ιn'. C.de rei vindicat. l.penuit. Cod Gregorieod. Adde & respectu sideyussorum, plus cautionis esse in pignore quam in fideju tibus: de quibus aliquid
sub fine in hujus regulae. Et cum varia sint possessionis commoda, intcr alia est commodum Retentionis Quod sane ut alibi cernitur, ut in b. t.2.π.de leg. Ehodia. ita dc in argumento Empti nis enditionis , & quae adminiculum seu pcdisse qua ejus actio est j euictionis : denique in Antionibin empti- venditi. Saepe scit. retinere quid cui licci, quod petere non licet: quod quis neget maximum cautionis genus esse Vt ecce, Naturale dcbitum peti utiliter non potest, δί solutum tamen ex debito naturali retineri potcst: Et verb species huic regulae aptanda via detur exl. 29.f. I.-- euictio. quae ex eodem undecimo ad Sabinum Pomponi j libro desumpta, huic conjungenda est j Finge, ego rem a te emi, quae tibi ex naturali obligatione piaestita fuit, & duplam a te stipulatus sum , si ea res mihi euinceretum postea rem illam culpa vel sponte postidere desj, de sic ad v tercin dominum naturaliter obligatum res rcqersa cst : adversus cum clus rei nomine ago, judicio succumbo, sic res mihi cuincitur : Quaeritur, virlim duplae nomine adversus te agere pollini Et dc finit Iurisconsilius, ι dict. l. 29. g. I. non posse me agere,vel saltem te vendi torcin doli mali exceptione tutum esse : Nempe quia possessoncm cjus rei culpa vel spCn- te amisi, quae possidendo rctineri poterat, peti utilite on poterat , M sic plus cautionis erat in re Quam in persona : Quare nec aequum est , venditorem teneri utilia hoc nomine amissa a me ita posscssione : Denique doli mali exceptione vcnditorcete lucri poderit. Ergo ad Eedentionis commodum & cautio-
197쪽
nem proprie spectat species hujus legis, no proprie ad pignoris
& hypothecae utilitatem, seu tractatum : unde tamen P. Faber quoque, nequc aptius ullum ad hane regulam exemplum proferri posse rebatur: qui Se ideo totus in eo est. Etsi haec eadem regulae ibi rectε aptetur. Ex his parer,quam aliena sit Raeuardi
interpretatio seu species ex ι. l . αν. commodati, juncta ι. M. de rei vindicat. ubi dici mr,ei qui commodatum accc pit, si commodati condemnetur non apparentis rei nomine,cauendum csse, ut repertam rem di,nainu; in praeiter: Neque enim istius rei haec ratio recte redditur: ideb icit. canendum commodatario,quia plus cautionis sit in ro re stituenda quam in pretio solvendor Rario enim haec est , quod refuso rei pretio rei domino , aequum sit reperta ea re , commodataruim ea non priuari r seu
ut dicitur l. L p. t. rein qui hac actione egit, & oblatam litis aestimatione ii cepit, R E M offerentis incit. Item ex superioribust putet, non debuisse adeo Interpreres hic sese eo dis stridere , quando fideludoria cautio, quando pigneraritia requitatur : Item , vitrum obligatus dare fidejussorem , possit pignora dare : Item, utrum cautionis verbo, illa Φ formula, rem ves idonis careeri, pigneralitia an fideiussoria cautio indicetur: de quo sunt lex 7.depraetonstipulationibuου lex I. g jubet P. em de costati P. l. si mandatum V. in .mandati: lex ε. g. 8.desideIcom. tiberi. sex s. C.de 's. l. 7. C. desidejussor. Cautionis quippe verbo in hac regula non accipienda eli l peciatim siccuritas, απφάλεια quae cred2tori datur , eum P securum reddit: vel um utilitas omnis, quae ex possessione percipitur: omne commodum de em iumentum , momentum, pondus sui recte Cujacius) quom do commodum possessionis dicitur, gaeommodum otii de intemdictis. Caeterum huic regulae necquicquam obstat lex is qui II. sv. hoe iit. qua dicitur, eum qui actionem habet ad rem rec petandam, ipsam rem habere videri, quia illa regula spectat ad cansam & rationem dominij, reiq; vindicationem, ubi sane paria sunt rem habere & actionem ad rem : sed in tractatu poΩsessionis, ac nominatim propter commodum retentionis Aia possessionis,quis neget, Flus cautionis esse in re quam in persona 'Phara qui volet de commodo possessionis,videat quae ad cum cordantes huic regulas dicemus. .
198쪽
ID ALIENAND IE rei sua libera cuique Fustate ,
X X VI. V L P I.A N v s libro trinfimo ad Sabinum. Qui potest invitis alienare, multo magisti ignorantibus & absentibus potest.
DE Alienandi jure de quo tres alioquin sunt hoC tit. praeterea regulae: pura lex H9.I63.2ol quaestio erat virum qui rem suam alienaturus esset, destinatam saltem a se alienationem alteri denunciare prius seu significare, ejusve praesentiam expectare teneretur auod hac regula quae sexta est, seu postrema e Sabinianis regulis ad contractus pertinentibus J a sci se negatur: Argumento ducto a majori ad minus ad quem alioquin locum topicum collimam tres praeterea hujus tit. r gulae , puta lex a I. sv. i. Argumento, inquam, a iure henandi invito alio,ad jus alienandi ignorante Ac absente eo.
Regula sic habet, Eum qui alienare prus inviiii aliis quibus Cunquel multo magis iisdem ignorantibus o absentibus alienare posse.
. Ait lex Alienare. Est scilicet ea proprie de alienariosis iure id est de rei translatione:quanquam extendi potest ad omnem actum qui altero invito celebrari potest. Sed alienus ab hac regula Interpretum tractatus est desolutione reis fatendum,abVlpiano eo ipso libro so. ad Sabinum, unde haec regula desunipta est,de solutionibus interspersum aliquid fuisse. Facessat proinde hina quaestio, utrum a Mosolutionisvaria invito altero vel absente sol vi possit; quod alioquin certum est ex ι. I 2. glesati. απ. de s lution4. quae ex eodem libro desiampta est. Facestae tractatus utrum extraneus pro alio invito vel absente sol vere possit : de quo videnda simi quae dicam ad LIMAAE inc inst. Facessat tractatus de servo desiderante sibi bona addici lis heriatum conservandarum gratia, invitis, vel ignorantibus Mitis, de quo est l. . ..de rico Ared. ubi tamen eadem se
199쪽
me ratio adsignatur. Imo absistant quoque tres seq uentes tractatus, qui huic regulae obstare videantur,vel saltem ut limitationes ad hanc regalam apponuntur : Primus, de Iudiciis, quaretii in invitos reddantur, attamen in his Citatio requiritur, l. de unoquoque T. ηπ.de re judic. Secundus de Iudicibus vel Arbitris, ubi duo e tribas judicare possunt tertio invito Sc contradicen- te,non autem eo absente & ignorante, l. duo 9. N. de re jud. U
actibus Se electionibus ac decretis Collegiorum , ubi etsi paucioribus invitis Sc reclamantibus actus expediri possit, non tamen ignorantibus potest, arg. t.quod major, inr.ad municip. d. l.dao ex tribus I9. ἡπ. de re iudic. ovenerabilium s . de ele I. Neque enim
in his tribus speciebus agitur de rei alicujus nostrae alienatione. Vet Mn de juris rei ve alienae administratione alicui crodita quae praesentiam ut partis, ita dc omnium vel saltein partis
majoris requirunt, qui si adfuissent, factum potuissent infim
Quid igitur 3 Ad contractum Societatis rerums communionem haec reg. omnino reserenda est, ut apparet ex conjunctione is sis I .isIό. ηπ.prosocio: θ ι.arbitrum 4 . . famil.ercisci quae leges
ex eodem Vlpiani libro 3o. ad Sabinum desumptae huic co jungendae sunt: Et alioquin eodem pertinet t. IT . -.de V. S. ubi agitur de appellatione colliga, & quis absiens censeatur , de quo agitur pariter Li . g. . π.de solui. σ M.t6. .erosocio. Sicut igitur verum est,generaliter quod ex Oldrado caeteri exscribunt non csse citandum cum quo etiam invito actas expediri potest : Ita nominatim haec reg. pertiner ad jus te, R tractus vci congrui, ut vomiar Sensus scilicet hujus regulae hic est, adeo queml rei suae iustum moderatorem dc arbitrum esse , ut quemadmodum ipso in alterum rem suam transcribere seu alienare invito altero potest, ita multo magis eidem destinatae sibi alienationis denunciandae necessitatem rentissam: Adeo scit. rei suae alienandae quisque jus habet, ut neque futuram seu destinatam sibi alienationem de nunciare cuiquam cogatur : A quo non abludit omnino famosa lex dudum, C.de con
. Proindu ut ad propriam speciem nunc desiccndamus in potest
200쪽
test socius vel consors rem sibi eum altero communem pro pa Cte sua ita alienare vendere Φ, ut ne secto quidem aut consserti destinatam alienati rem ante denuntiare cogatur,Vel praesentiam ejus expectare : sed partis suae alienationem liberam haber , LL Φ. Cod.de comm. renes. l. I. C.communi diuid. Et huc jam pertinet d./ex Iq. 9I6. α' pro socior quae,uti dixi,cum hac l. coniungendae sunt: ubi agitur de ea inter socios conuentionc,scupacto, ne diuidatur: quo casu dicitur, nisi justa aliqua ratio intercedat, nec vendi posse: hoc sensu,venditionem quidem non impediri, sed exceptionem adversus emptorem dari. Addatur& aliae species quibus haec regula aptari potest ex is socius i6.
pariter libro desumpta est, quaque id cauetur, vel unum haeredem , arbitrum tantiliae erciscundae petere seu poscere posse, praesentibus eaeteris ρο inuitis. Et jure tamen Gallico, qui duas te tias in domo aliqua habet, socium vel consortem ad licitationem cogere potest, de quo Charondas lib. 9.res. capAd . Papon. a. tom. Norari' tib., cap. pratique de partage. Sunt de alibi statuta , quaedam municipalia, quibus locio &. consorti hac in re adversus hanc regulam fauetur: veluti Mutinensi: quod illustri controuersiae cuidam ansam praebuit de Retractu ipsi venditori
Ex his apparet, hanc regulam accipiendam de eo qui plenorei dominus est,& sic rem libere alienare potest. Quarc iacilis jam erit responsio ad ca quae huic legi objici possunt. Sunt scilicet nonnulli, qui etsi invitis aliis alienare possint, ignorantibus tamen aliis id facere non possunt, quia scilicet plenum rei
dominium isti non habent: ut ecce , creditor potest cessante debitor c in solutione pignus eo invito alic nare, I I . C.d biforem vendisti .impe non posse e L prius tamen debitores praesentes denuntiationibus conuenire debet, l. Io.C.de pignor. Item emphyleuticarius potest εμι -- ντα sua, id est meliorationes fundi emphytcutici, invito domino alienare,& eo tamen ignorante non potest, ι.ειI. C de Iane Θι.Tandem quod de al , natione hic dicitur, id ipsum & in Gliis actibis, de quibus ut dixi non est proprie haec reg. Obtinet:: ruta ut quod quis alio invito facere potest, id etiam eo un