장음표시 사용
541쪽
Interpretum tractatus ad hanc l. de metu reuerentiali, qui ad dis7. potius propiusque perrinerer. a M. Prima igitur huius i. Rcgula pertinet ad V IM. METV M, ab extraneo iniectum , Ac sic ad Edictum meturue ratusa
ptae,huic coniungendae sunt. Et iane haec Regula nihil aliud est
quam ratio illius Edicti, quod in haec verba conceptum erat, Euod vi metusve causa gestum erit. 'um non habebo.Quibus Edicti erbis Vlpianus hanc rationem subiecerat : Nihil consensu iram contrarium esse quam vim S metum , qu Cm comprobare contra bonos mores sit: Co Wobare ait Vlpianus pro quo ipsum Edictu in habebat,ratum hibere. Proinde ex diueri ratum non haberi oportere , quod prolixius codem libro Vlpianus intem pretatus suerat, puta . . . quod metus causa, ubi verba illa interpretatur, Ratum non habebo. His ita explicatis singularia nonnulla ad hanc Rex obseruentur: Primum est, vim a meιn hic dii tingui. de quorum demnitione idem vi planus eodem libro egerar,ut docer dilex I. . . 9.eo tit, etsi in Edicto Praetoris, quale a Saluio Iuliano oi din tum fuit,nulla mentio fieret υμ cuius olim in anterioribus Edictis non minus quam motus mentio fiubat : Etssane quicquid Vlpianus dicat, naultum inter utrumque interest : Vis scilicet . est maioris rei impetus, qui repelli non potest de ad Corpus m gis pertinet: M 'tus vero timor maioris malitatis, ad animum magis: Et si utrumque ex aequo , ut Ennius loquitur, suisutiam Gyectorei, maluique sit diuturnitatis custos : sic ut non minus sibi excidat,qui metu quam qui vi cogitur, imo M.furioso quoque compareturqui metuit pavetque : Nam etsi metus voluntatem quandam habeat, saltem si postprincipia spectes , quod
αν de ritu uti M. ut quae sit de metu reuerentiali unde Ac metu factum voluntarium Aristoteli dicitur, attamen si principium spectes, inuoluntarium est,& fatendum est, metum habere necessitatem omnimodo contrariam voluntati l.6. iae s is de a Lquir.ha ed. Quare minus tuta mihi semper visa est Vlpiani o
seruatio, v mcum metu Confundentis.
Suc vado,ooscurum hac Regula videtur,cur Ulpianus dixerit,
542쪽
eo tensum bona mei iudicia sustinereti: Vnde ex aduerso colligas, vim metum in lirictis judiciis legitimum restitutionis titulum non esse. Quod ramen aliunde falsum esse patci: Non minus enim in strictis judiciis, quod vi mctusve causa gestum cst, ratum non habetur, ut docet lex II. ηπ. de O ct A. lex inrarpositas. C. de transact. .7.Codri h quae vi metusve caus. Quare igitur dixerit ,
Vlpianus ρη ζ, ransiensium bonae Dei iudicia sustinere λ Ex Pandectis Florentinis sunt qui respondeant, Vlpianum hic non minus de strictis judiciis s ensisse qu)m de iudiciis bonae fidci,quia inibi sic legatur, Nihil consiensius tam contrarium est qM AC bonae si iiudicia susineta: AC, id est ut illi accipiunt non tantum stricta judicia sed citam bonae fidei. Verum id admitti non potest, quia si ita esset, debuissct potius conuerso more Vlpianus dixisse qui ac prini iuris iudiciasustinet, ut ita de magis clubitabili. . responderet: nam de bona fidei judiciis nemo , inquarn dubitauit. Exempla sunt obuia in l. . s. C. e his quae vi metu e causid.
Quid igitur tota vis posita est in voceAsinet. I ui, inquit chona sidei iussicia siustinet. Discrimen hoc videlicci est inter bonae fidei judicia & stricta : ut quemadmodum dolus dans causam contractui bonae fidei, ipso jure cum nullum reddit, LI6. g. . I. avr.de minoribata pariter vis metus contractum bonae fidei revidat nullum : In strictis vero judiciis longe aliter: Nam ibi vel actio petenda est pro restitutione in integrum, vcl exceptio metus nominatim opponenda, Ut Ostendit lex 9. g. 3 ηπ.quod metus cos. g. I. In .de exception. l. r. C.de contrias M. issen. C. de inutii stipui. Sustinere igitur id rem aliquam dicitur, quo actus aliquis ita innititur, ut eo subtracto actus sit ipse jure nullus. Interim quIe dicta sunt de metu, de rufo metu exaudienda sunt, non de lymphat sco, non vano, non vani ominis aut hominis, verum qui in constantissimum hominem merito cadat Nam v ni timoris justa excusatio non est, ι. IS .insta kr. ubi plura hanc
543쪽
Non capitur, qui jus publicum sequitur.
Vaeritur, utrum Istuor 2 I. annis restituatur, si jus commuiane Se publicum secutus fuerit Z id, inquam, quaeritur hac Reg.& sic pertinet ea ad Edictum de Minoribus xxv. annis 3 Et vero definitur, No capi eum fisc sic minorem non restitui J qui in publicum sequitur: Non capi, id est, non videri deceptum,fraudatum, laesum, damno astectum , ac proinde neque restituendum , qui formam juris communis in negotiis suis secutus sit,& via regia ac pubi ica ambulauerit.: Qua in re capienus de ea tionis verbum proprium est, uti docet uci lex quotiens nihil tio. ιηstu h.t.'Imo cx hoc ipso libro ii. Ulpiani docet lex i .in f π.dem integriresil.l. lo. g. - . . e minorib. quae huic coniungenda est: ca libro ra. lex M. π. ex quib. cau maior. Denique quaestio huius Reg. eb pertinet , quando minor xxv. annis restituendus veniat, tanquam captus : Neque enim passim minoribus subuenitur,vei hin causa cognita, scilicet si capri proponantur, ut idem Vlpianus eodem lib. V .c disserit in I.verum II. g . . QP de minor. Quare illud inuestigandiam venit, quando minor captus dici possit. Generaliter equidem traditum est, tum demum minorem captum videri, Cum aetatis lubrico, aut inconsulta facilita-ιe fraudatus est Sc laesis d. g. . I. Atenim id adhuc nimis generale cst, quare speciali ores quaedam Regulae praestruendae lunt: Prior Regula haec cisto,ex ael.verum II. g. . se I. sed quae huc non pertinet) non videri captum minorem, si sobrie rcm tuam administrans, de diligentissimi patrisfamilias instar, captionem aliquam seu damnvir facto magis id euentu, incurrerit: Finge enim , minorem locupletem haereditatem amplexatum ; eam subuo collapsam,Veluti quia praedia chasmate perierunt,insulae exustae sunt, serui fugerunt aut decesserunt Non adetur minor captus : nam, quod stilo Contigit, cuiuis patri familias quamuis diligentissimo potest contingere, d. g.s vel finge, minorem animal sibi necessarium comparasse, idque mox deccssisse ρ Non videbitur minor captus emendo sibi rem necessa
544쪽
mam, licet mortalem , neque euentus damni rcstitutioncm in dulget, verum inconsulta facilitas , d. f. q. Item finge, quod excinplum quoquc desumi potest ex l.in cause I 6. g. 4 α .de minorib. quae eiusdem libri est coniuncta l. 22. g.vis. 9pH. α .locati ol. 8. Co de rescindurn . Finge, inquam,minorem rc in suam aliquanto minoris vcndidisse ξ Minor captus non videbitur, nec restituetur: quia naturaliter : ut hac Reg. dicitur iure pablico)licet contrahentibus in pretio se circumuenire, quod ex Pomponio, Vlpianus hoc ipso libro II. ait d. Iά.g. 4 seupenuis. απ.de m, non, . Naturaliter, id est,quia non possit aliter stare natura commerciorum : dc substantia emptionis,l. 8.C. is rescιnd.ven Quarc etiam Nov.77..umo κως pro naturaliter dicitur,excipiendus tantum casus legis 2. Codri rescinae vendes videlicet ultra dimidium iusti pretii deceptus sit. Item finge, ut speciem ex praxi hic adferam , minorem promisisse aliquid ex iusta causa,veluti remuneratoria, quod etiam maior debuisset S potuisset facere 3 Sane minor non restituetur. Quam in rem Arrestum Parisiense memoratur 3. Sept. i I9 . Et haec quidem de priore Regula. Secunda specialis Regula s& quidem Vetus quod Graeci tradiderunt haec nostra est . Non capι minorem,qui impublicum sequitur. Cui similis proponitur a Papiniano , & quidem in eodem
restitutionis argumento, in l.inter eos II. g. n. ..des deiussor. Non deceptus videtur, ture communι --, & exinde a Zenone, in l. vlt. Cod. de in int resit min.
Duae porro specios apponi exinde possunt. Prior in tractatu de Fidei utaribus, de quibus hoc ipso libro II. Vlpianus cgit,ut docet lex eius Marcesssus is ..de ritis Nempe ius publicum siue commune est unde S peremptoria defensio dicitur l. io. d. de deiussor. cx epistola D. Hadriant,ut inter plures fideiussores, qui tempore litis contestatae soluendo sunt, acIio diuidatur, g. si plures de fideiussor. l. inter fideiussores 26. vir eod. id est, ut singuli non
in solidum,verum pro virilibus tantum conueniantur : ita quidem,ut si post litem contcstatam desierint esse soluendo,eorum inopina inopia caeteros non oneret, neque juris ratio patiatur,
pctitionem diuisam redintegrari l. liberum sit I6. Cod de siussor. Nunc finge, minorem hoc jure publico usum, idque sequentem plures fideiusseres qua temporc litis contestatae locupletes erant pro virilibus conueniisse,postea unum e I iis faculi a-
545쪽
1oo COLL. XI. EDICT. REGG. PARS II.
tibus lapsum , an caeteros in solidum conuenire poterit tutus auxilio aetatis Z Minime : Non capitur scilicet qui ius publii amo quitur: scii damno adfectus , deceptus, non videtur minor jure communi usus,ut diserte tradit Papinianus d ι. later cos 3 i. g. n. Secunda species poni potest in dolis vel donationis propter nuptias datione ex l. I.Codsi aduers donat. d. I.vit. Coae de restis. iuncta l. US. C. de iundot. l.vit. C de Magis .conuen. sunt enim liae tres leges unius constitutionis par C5.ὶ Finge, mulierem minorem,dotem promisisse pro viribus patrimoni j, vcl ante nuptias donationem fecisse curatore consciaticiatu,quod utique jus publicum eis & commvnc i Saac, etiamsi postea modum patrimonij mmo ictu fuisse appareat, non id c O tamen aduersus coniugem rellituctumquia Non capvur qui impublicum stPuur. Subsidiaria tamen ci actio sempei parata cst in scribam,qui vitium hoc ad milit,ina iuris, inquam, ae limatae substactiae, ut docet ae
Caeterum vicevcrsa, Vt non capitur, qui jus publicum sequitur , ita neque capit seu dolo quidquam facit, qui jure publicopcrpc tuo utitur .42. π.de ac .empti. ID ERRORE. s. Non videntur, a. La s.
Non videntur, qui errant, consentire.
T illum εαποδσγυι bonae mentis, seu voluntatis , & sic ic .ius B cstitutionis in intcgrum traulus, seu causa hoc g. 2.ptos omit r. puta justus ERROR : quod etiam ostenditis iis ine .restis. cuius exempla nonnulla Videre cst in l. 7. αν. de iurisi ci. l. 1. Q.de tu ic I. L .de consistas, Ly. Coaede ivr.essam ignor. Iustiis in ii am, error seu mauis iusta ignorantia: Quae partim expci Ionarum qualitate educitur : quo sensu iusta liae redis ignorasotia dicitur. Li'. v. se prah.t. partim vero ex rebus: Hinc adeo di cantata illa d si crentia inter juris ignorantiam , quae nominem cxcusat, & ignorantiam facti, cuius interpretatio ut plerunque prudentissimos fallit, ita nulli obcst,l. 2.ndi detur. 9smi vor. Tandem dc ex adiunctis,puta si nihil sit culpae aut viiij, quod
546쪽
quod errorem aut anticipet aut comitetur. Neque tantum haec Regula obtinet in bonae fidei iudiciis, verum etiam in strictis. Hinc illud Pomponij in l. 67. m. de O ct A. In om Iibus negotiis contrahendis siue bona 'Messintsiue non si ereor aliquis interuenI , nihil υatei quod acti pl. Videatur & lex 6. I .g. I .et .ad municipas. l. II. F.de iurisdict.l. H. IS. α'.de reb credit. l. I. π.de acquir. rex. LVI. l. O.' g. qui pecuuia T l. 1i .esseqq. . depacis. De BONOR vM POSSESSORE.
CXV1 I. PAvLVs libro visecimo ad Edictum. Praetor bonorum possessorem haeredis loco in omni causa habet. y Bonorum possessor haeredi hac Reg. in rotum seu in omni cauissa exaequatur,cui concordat SI Reg. generalis, quae continetur l. 28. g. I. infr.h.t. Ac nominatim hac Reg. a Praetore adaequari dicitur, Edicto videlicet suo : Praetor, inquit Paulus, habet.&c. Bonorum scilicet possessores, ut ficti iij haeredes sunt quod Vlpianus dixit tu. Σ8. ita aequo jure cum haeredibus censentur, parique passu cum iis ambulant : ut alioquin veritas & sct denique ut Ius Ciuile& Praetorium eodem canali decurrunt. Et qui l mirum Z Cum bonorum possesser nil aliud sit, quam successor Praetorius 8& bonorum possessio, Praetorium rem c dium, Praetoria succcssio 3 Quasse bonorum posse tar in uniuersum jus succedit, pariter Vt haeres: quo pertinet l. I 8. gi. haeredis loco a Praetore constitutus est .cum emanciparus in f pr. αν. de bonor.ρnses contritab. in Ommb u vice licere dis habetur, l. i. de bonor. pqφ6s de haereditatis appellatione bonorum quoque possessio Continetur,l. t 8. de HS. bonorumque possessio admissa,comm da Sc incommoda haereditaria; itemque dominium rerum, quae in his bonis sunt tribuit, nam haec omnia bonis sunt subiecta, t. I. m. e bonorpossess. Denique bonorum post star haeredis loco ha
Io om/se vero reusi dicitur has l. Praetbr bonorum posses rem haeredis Ioco habete,id est, ii, omnibus juris articulis & mate-
547쪽
in integrum , ad quam speciem haec Pauli Regula proprie spectat. Obtinui in rei vindicatione, actioneque Publiciana,quo spectat ael. I 28. g. I .infra. Vt proinde jam recte concludat Iuno consultus, in om τι causa Praetorcin habere possessorem pro haerede. Id omni causa rursum , id est, siue bonorum possessor conu niat, siue conueniatur , siue ipse restitutionis auxilium imploret, siue aduersus ipsum imploretur. Rursum in omui causa, siue in bonae fidei iudiciis, siue instrictis: quod ut diserte comprobat leae in conditionibin l9. -.de condit. θ demoη . item lex si 'rum: hi .m. e ad uir haered. ita Cagnotus recte defendit aduersus veteres Interpretes. Tandem in omnibus causis rustitutionis quae memorantur l. I.π. de in integri remi.
Et vero in hac restitutionum materia haerendum hic nobis est, speciesque ponendae , & quidem per varias restitutionum causas: Primum in L 6.m .de ιοισι.rsu definitur,non solum minorum, sed ctiam Rei p. causa absentium, item omnium qui ipsi potuerunt restitui in integrum,scti haeredes in integrum restitui posse,quod etiam comprobat lex .g 9. l. l8. infπ. deminor. Idem proinde dicendum de de bonorum posse re: Nam& dlo 6. ad fideicommissarium haeredem restitutionis auxi lium porrigit. Secunda species apponatur ex Lq-Es mina 4. g. Scaevola 2.' απ. de minorib. Minor aduersus omistam juvenili leuitate vel repudiatam haereditatem vel bonorum possessionem, si distracta haereditate, finitisque negotys, veniar ad paratam substituti laboribus pecuniam,rcstituendus non est, mulioque parcius minoris haeres ex ea causa restituendus est LTortia species aptetur in restitutione ob dolum,argum. l. is doloυe malo 27. m. de dolo malo. quae M ipsa huic nostrae paritate inscriptionis coniungenda venit,tuncta l. 26. 29. O.eoaetit. de δε-lo malo.& l. 2 π.de a .rerdom.l. o.-. de O ct A. Nempe, etsi s imosa de dolo actio in haeredes non detur ut caeteroquin poena-Iςs actiones in haeredes non dantur, quod docuit ux I8. III.
548쪽
capite doli in haeredem catcnus datur , quatcntis ad eum pervcnit, seu quatenus ex ea locupletior ad eum haereditas vcnit: de rationem ex Sabino Paulus hoc ipsi, libro ii. ad Edictiun in ql. 19. reddit, quia calculi ratione potius qκam maleficiJ haeres tum conuenitur. Idem proinde & in bonorum po sic Hore dicendum cst. Postrema ipecies, cum Culacio ad Paretam, desumi potest cxtitulo de Alienatione iudic mulaodi causa facta , argum. l. vel similem s. istius tit . quae ex eodem Pauli lib. H.dessempta est, si modo inscriptio bene habet, S non ad librum m. rcferri debct. Notum est de hunc iustum esse ex edicto Praetoris restituendae actionis titulum ubi videlicet aduersarius rem id co alienat,uti judici j exitum duriorem faciat opposto alio aduersario vel potentiore , vel qui alia de causa non possit de facili conueniri. Caeterum huius restitutionis aequitas & in haeredem alicia antis
porrigitur, in id quod ad eum pervcnit, l. 4. Iit. inati ut Paulus i. s. statim subjicit, vel similem, id est, bonorum possessorem: cui subjici potest haec Reg. pro ratione : Heressi similis es bonoram possessor , de habetur a Praetore in omni causa. Et quidem a Praetore, ut summati in colligam in omnibus causis resisutionum, quas tribuere solet Praetor, I. siue Ob absentiam Reipubl.causa. r. siue ob aetatem minorem: 3. siue ob dolum: q. siue ex alienatione iudicij mutandi causa facta. De eo qui in SE R V I T v T E es.
Qui in seruitute est, usu capere non potest: Nam, .cum possideatur, possidere non
videtur. DEeo qui iNSERVi TV τε est, est haec Reg. non verbdos eruis, de quibus sunt hoc tit. quatuordccim Rcgulae, in mox ut ostenda gi. Et pertinet ad eam statim quaestionem,quis aeam usuca re pessu: Et quidem in argumento speciatim Resti-itutionis in intcgrum ex titulo, quo ου causis maiores, de ad illud.
549쪽
nominatim citis Edicti caput , quo V iopis eiuου qui inseruitute ues, vel iis hostiis potest te aduersu prae en/e , vel praesent is, adue si s eum, rescinditur, atqNe ii ipse non vlii Cepi flor, vel aduersus cum usu captu in non fuisset: Quod quid om Edictum memoratidem Vlpianus,libro tet . ad Edictum svi l . haec Reg dc sumpta
est)in l. l. m. eo. tit. quod & prolixe Codem libro interpretatus fuerar,ut docet lex IZ. s.' l. at is princ. g. l. t. r. απ.eo ipso tis. Hr lex
ID .qui testim fi .log l. i. v pro derelim. qua: indidem desiimptae huic coniungundae s uni. Ad priorem autem usucapio ars speciem haec Reg. referenda est nempe ad cius qui in servitute vel hostium potestate .shvs Mapionem aduersus praesentcna, de quo ipso est g mrsm In Lin .ictionib Finge , in ciuitate constitutum aliquem usu Capere quid carpissi , mox in seruitute ira, vel hostium potet late ira, abreptum Z Sane eo tempore usucapionem sibi explere non potest: R ditionem 1 Ctus hic recte ad signat, quod qui in seruitute em med diere sibi non post. Et curi Nempe,cum ipse pollideatur. pollidere non uidetur : 'od ostendit etiam lex .g.vit. m. dea s. re r. domin.l. I. g. 8.c . de tro ireφIR . Denique cum ii ne possessi ne usucapio conti igere non pollit, Lsioe possis . .. de Uucap. sane non possidet qui ipse possidetur. ' Proinde aduersario Pius praesenti citis rem poris posse isto nihil obstabit, ut maxime rem fortassis mobilem secum in serui tutum abreptam podi b p ,sscderit. Viceuersa si rem immobilem ne posti tere desierit ob se rimatem, non restituetur postlim i illo reuersus, quia sine possessione usucapio non procedir,& posse;lio res facti est, atquin res facti posuiminio non continetur, & i ii quum est auferre domino quod usus non abstulit,
ut docet Papinianus, i. t 9. 2O. Hiit. exquib caus maior. Et hanc quidem huius ccl. seniuntiam csse, patet ex d. l. ait Praetor 13. π.ex'fuib. a maior quae huic inter alias, ut dixi, coniungenda cit, qua diserte hoc ita definitur, ubi tamen g. .exceptio quaedam ad hanc Reg. proponitur: Nempe constitutum in captiuitate per subiectaria sibi personam seu per seruum si amnvsu capere pol se iure singulari ex causa peculiari, seruumque adeo de v&capionem inchoue Sc explere co tempore posse, quoa etiam cithendit leae in besio ira facti I.lsi postliminio 10.ην decipuu.lsi is qui I S. . de usucap.t.bo uber S .ισίτν. de ad .no. rim.
550쪽
quia de ignoram ibus haec usucapio procedit,l.3 etv .de a uiridis Ex his iam patet, hac Reg. inseruitate coici e Um, qui cumrcuera liber esset, in statum tamen scrui in deductus fuit: siue ministeri j causa triuiat, siue iniustam sciuii uicin seruiat: siue denique captiuus sit apud lic stes : Is scilicet sibi usu capcre vclusucapioncm continuarc , expicrc non potest , ncquc modio seruitutis aut captiuitatis tempore usu cepisse potuit: t proinde rcucrso ei in ciuitatem,vel libertatcm rclcgenti, illius i cmporis possellio necquicquam prodesse pollit. Denique caepta
usucapio Captiuitate intcrrumpitur , Vsurpatur , l. s. es d. l. 23. ex quib. caui maior ranad fuerit, si non in sinii tute sit, sed in vinculis tantum, quia hic non possidetur , l.ei quoque, m. d. Iit. exquib. caus maior. Sccundo ex superioribus p parer, clim caeteroquin in Edicto Praetoris, is ser itute, o in homum potestate constitium, distinguantur, utrosque iamen hac l. his vcrbis, qui insemiiute es, comprehendi, quod etiam iure fic ii posse ciuidem Edicti interpretationc CallIstratus memorabas, i. Iq. mr.
Tertio cx supcriotibus apparct,huic Rc g. necquicqLam obstare, quod vulgh dicitur ac lac minati ni g. s. in I. Ins. Icε p/aspers cuiq re adquiri) per scri Os usucapionem vel longi t cmporis possc siionc in nobis accc dere. Quia illud dicitur de servis pcrquos utique dominis redic adquiritur, haec ucio Reg. i st de dominis ipsis in seruitute constitu is: Illi, lcrui, inquam, dominis sitis recte usu capiunt, quia corum puriona CX pCriona d minorum : hi non rc die usu capiunt, quia ipsi nullam protio, habcnt pcrsonam : Tand cm crgo haec Rc g. cst de lus qui in struitute constituta sunt , non vcro dc his qui sic miti sunt : hi usu capcie cx personia dominorum capacium possunt, illi non it cm : ut caeteroquin dist runt in se iuris te c se &seruum csse : illud facti, hoc juris cst : illud libcio competit, i. II . d. I.ex quib. caustu maior. istud statum seruilem denotat.