장음표시 사용
691쪽
l. S.' Π.π. de adquiriossius imo e X l.fere IN. supra h. t. quae orrinis huic nostrae, velut ex eodem libro dcsumptae , Coniungendae sunt. Interdictum unde vi est,quod datur ei qui vi de possessi ne sua deiectus est, ad integrandam S rcstituendam ei posses.sionem. In huius igitur interdicti argumento tres huius i. Reg. occupatae sunt: In prima scilicet id quaeritur, Cuius damno viscedere debeat' Nempe eius tantum qui vim admisit, ut quidem ille patiatur relis vulnera factasuis , ex naturali siue ratione, siue Regula. Factum scilicet cuique suum, non aduersario nocere debet: Factum,id est delictum, quo significatu proprie acci pr tacti vocem pluribus ostendi ad ι. H. supra b.t. quomodo de factum speciatim, pro mora effertur, t ed etssi 17. ..de pecun cons. Coscordant verb huic Reg. praeterea hoc tit.lex i73. . r. se Σο3 io Quemadmodum scilicet mora vel culpa , ita& vis suum aut
rem tenere debet, non tertio cuiquam obesse, d.ι.l73. g. t. non aduersario,b. l. Finge nunc, tu heres seu proprietarius usumfructum meum, mihi foria legatum, vi facto tuo interpellasti, id est vi deiecisti me de fundo,cuius usu sfructus ad me jure leg et pertinebat; mox ita deiecto me possessione, usu sfructus vel
non utendo amissus est, vel quia ad tempus certum constitutus
erat,tempore finitus est,& sic ususfructus ipso jure ad proprie tatem rediit eu consolidatus est Nihilominus cogeris tu mihi usum fructum finitum iterum restituere: Quare Etsi tempus ususfructus finitu in sit, inter urium tamen, id est medij temporis usus fructus a te mihi intercepti mihi abest facto tuo, quod tibi non mihi qui aduersarius tuus sum nocere aequum est: Comtra non videberis ipse hac parte damnum sentire, quod culpa tua passus cs, L 2o3. inseri cui haec ipsa species aptanda venit. Et haec quidem genuina huiusce Reg. species est, uti docet die
. plures 9. g. l. ηπ.de vi sevi arm. quae huic inter alias,uti diri, coniungenda venit. Alia alioquin exempla peti possunt ex l. 2. si quis aliq. tes.prob. ex ι.εν I. g. dixιmπι,πerosecro, exl.quidam LS. g. . -.ad Treber ubi par regula pro ratione apponitur, nefactum ca-iu qua/n alteri damnum adserat. Ad eandem quoque siue R. siue
aequitatem reduci potest lex I. g si reus 3 π.de eo per quem factum.
692쪽
Non videtur vim facere, qui iure suo utitur,& ordinaria actione experitur.
b Ecunda quaestio in Interdicto unde vi hoc g. continetur, leuisenam videlicet proprie vim fecisse vidcatur Et vero definitur, υim non fecisse videri,qui iuresuo utitur, se ordinaria actione .averatur: contra igitur eum demum vim fecisse videri,qui nullo jure suo viatur. Concordant autem huic Reg. tres aliae praeterea hoc rit. Regulae, puta lex nustas videtur SI. quo interpretes lectorem hic remittunt lex nihil dolo l29. in princ. l. nemo damnum I Si supra. Ex quibus generale illud axioma conficitur. Neque damnum, neque dolum, neque vim fecisse videri eum, qui suo jure utitur.
Iure suo autem quis vii dicatur,hic semel videndum. Primo qui lege permittente quid facit nam quod fit lege. pcrmittente, poenam non meretur l. Gracchus 4. C. de adultem dc l. qui seruam 96. .HRO. Secun d b, qui Principe sipeciatim indulgento, I. r. g. Io .ct I6. ιαν. ne quid in loco pubi. Tertio, qui Testatoris licentia seu voluntate, quo pertinet lex is. supra , veluti si quis ex testatoris voluntate omiserit causam testamenti, non tenetur Edicto, si quis omissa causa testim. Quarto, qui jure proprio ae I 29. in princi Quinto, qui partium conuentione, veluti si creditor ex conuentione pignoris posi,ssionem ingrediatur, vim non facit i. . Coae de pignor. 7.Coae de iudic. Postremo qui Praetore pcrmittente fa- Cir, ι. I67. ιnsdr 16'. infra, t. ii. αν de adquis possis quae postrema Iex huic nostrae coniungenda venit, ubi exscrte dicitur, iussem dere, quι aut ore Pratore pisti: Ad quam speciem haec Reg. referri potest , vel etiam ad superiorcm , ex partium conuentione : Imo de ad primam omnium,ex lcgis permissione. Quoi spectare videntur ut a veiba huius Rc g. cfν ordinaria actione I experitur: quod utique referendum est ad priscam illan eu I gitimam actionum formam, ubi in rerum vindicationibus manus ex jure conserebantur, vi quadam ciuili, quotidiana
693쪽
testu cari a, uti Tullius pro Caecinna 3c Gellius lib. 2o. e. 9. loquitur, qua item obtorto Collo aduersarius in jus trahi poterat Minanus ei injici extra quam si domi suae esset,l. l . ..is io ι- να. η De BENIGNIORE Interpretatione in pariatibus.
In poenalibus causis benignius interpretandum est Postrema huius i. quaestio in judicio seu Interdicto de vi eo
pertinet , luanam interpretatro adbibenda sit, si foric obscurum vel ambiguum sit judicium , obscura vel ambigua judicis sententia, supervi scilicet admissa r De qua alioquin benigna o scuri dubiique interpretatione sunt hoc tit. septemdecim praeterea Regulae inter alias ιex F6.quo interpretes nonnulli lect rem hic remittunt. Id vel 5 ut dixi de poenalis.causis nominatim hic quaeritur. Quod sane quaeri multum intereti, quandoqui-dcm ex eodem violentiae crimine & Cinite & criminale judicium competit: Quinimo & ipsum ciuile Inrerdictum de vi duplex est aliud enim simplex est, aliud Interdictum de υι ammata. Item judicium criminale, modo de vi publica, modo de vi priuata datur : Omnium vero istorum judiciorum varij sunt essectus, variae poenae: Quare multum interest, quonam
judicio de vi quis succubuisse dc condemnatus dicatur. Ergo id hae Regula definitur, in dubio seu in ambiguo, judicem, si promin clauerit in poenali judicio de vi , vim fecisti, vel Reum vim fecisse videri, neque pronuntiauerit, quam nam vim admiserit, de mitiore , id est, de vi simplici deque iudicio priuato sensi Te credendum esse. Quod sane etiam disertE proditum
extat in ι ι praeses 31. vir deparnis. Cuius non alia ratio est,quam quae hac Reg. traditur,quia in parsalibus causis benignius iste re tantam es, id est, ea interpretario in obscuro sequenda est, quae benignior est, q=iae minimam Continet poenam. Et haec quidem
genuina linius Reg. species cst,de criminis poenalis judici j sp cie t non vero de poenae genere etsi eb Ptoduci potest haec R. seu eonsequens in quam speciem hic apponunt scholia Basil.
hoc sensii r Cura lex poenam alicui irrogat, nec poenae genus specia'
694쪽
specialiter dc finit,leuiorem coercitionem eligendam Us is κρο- λοΘελε ζ,benignitatis ratione.
Eadem alioquin minimi amplectendi Reg. in obscuris voluntatibus militat, veluti testantium l. 9. Aprah. t. de quidem in eadem obscuri specie, ubi videlicet tellator indefinite locutus est. Sed in poenalibus causis,de quo est haec R. maxime obtinet, clim & alias quoque interpretatione poenae molliendae sint potius, quam asperandae, i. eo. de paenis. Addatur de similis sip. δε-gui. g. vis.ὐ π Vbi tutor simpliciter remotus, ob culpam potitis quam ob dolum remotus crcditur : Huc de Aristotelis illud pertinet Problem.sect. 29. P. II 'si οπιν τῖς άμ- φιδεξηε, τά ελατ- PM 4υ Um Asmουν α ρε τέον.
De DEFENSIONE rei asepos esse.
CLVI. VLPI AN Vs, libro sieptuagen o ad Edictum.
In tutus nemo rem cogitur defendere. OVinque huius L Regulae ad Interdicta pariter pertinent Et
prima quidem omnium Regula haec quaestio agitatur, virum Interdicto conuentus tanquam rei possetar cogendus fit eam rem defendere : Quod sane & quidem hac R. negatur peremptoriis verbis , Insitum scilicet neminem cogendum ese remissendere: Et ita quidem haec Reg. accipienda est, puta dedefensione rei a se possessae χnon ut in ursiani eosque secutus etiam Cuiacius,de defensione rei alienae , quasi hic sensus sit, neminem cogi rem alienam seu alium defendere: denique ne minem inuitum procuratorem existere, cogi: Quod etsi de iure verumn se de procurat. 17.C.eod. Item etsi verum qu que sit quod tidem illi pro exceptione notant, quandoq; officij publici ratione cogi quem alium vel alienam rem suscipere puta procuratorem Fisci vel Reipub. Notarium ut instrumeniata conficiat, cauponem ut hospitem hospitio excipiat, Doct rem uti consilium praebeat, Procuratorem ut causam suscipiat, id genus alia. Haec, inquam, omnia et fi scitu digna, veraque ferme sint, attamen ad hanc Reg. necquicquam faciunt : Est
enim ea de rei a se possessae,non veto de rei alienae defensione:
695쪽
Nemo scilicet rei alicuius nomine conuentus rem eant a sopossessam inuitus defendere cogitur , nemo judicio distringitur inuitus, nemo rei a se possessae nomine Interdictum 5eiudicium excipere cogitur ι. quae sententia etiam cst legis vlt. ω.de Rei Vind. Pariter ut nemo inuitus agere cogitur, quam in rem est titulus Codicis expressus.) Proinde rei vindicatione conuento licet dicere , se πω possidere, & possessi nern aspernari fas est,ael.vu. seu, Vt loquuntur, degae ire. Item noxali actione serui nomine conuento licet seruum a se abdicare . l.vis...de noxal.M2.8r L8s ex noxal. catis. Idemque cernitur 6 in actione damni insecti, ubi qui aedibus carere mauult, damni infecti Cauere non cogitur, k7. f. I. l.9. iis princ. ..de damu .ins Pariter denique , neque Interdicto recuperandae posssionis qui is inuitus tenetur ; licet cuiqie possessionem aspernari erecunda cogitatione, litiumque execratione : sic ut non ideo videatur dolo desiisse possidere, neque etiam alienasse in fraudem alicuius, LII9. supra, ubi videram dicta. Et hanc quidem huius Reg. sententiam esse ostendunt ex e dem Vlpiani libro 7o. ad Edictum , lexisquise 1 F. de R. V. tua ae huic coniungenda venit, visa cum isi detitori r I. ..de iussiciis. Ex qua etiam ι. .apparet,huic Reg adeo locum esse, ut etiamsi quis ab initio se rei alicuius tanquam a se possessae defensioni obtulerit, quasi rem possidens, postea tamen ante litem contestatain possessionem a se abdicare possit, discedereque, eo quo dixi, animo, ut inuitus rem non cogatur dcfendere. Sera non est haec poenitentia rem defendere nolentis, neque cum doloea qui cquam commune habet.
Cui damus actiones, eidem & exceptionem competere , multo magis quis dixerit.
SEeunda huius i. is6. regula i quae dς sumpta effex l.I. g. . m. Iesupersis. in commune eo spectar quod exceptionis iustior
696쪽
fauorabiliorque sit quam actionis ratio : & in uniuersum Rei, quam Actoris: de quo sunt etiam lex 4I . in princI. 42.L43. Lῖ. Et sic argumentum a minus fauorabili, ad magis fauorabile hic continetur : quomodo dc ι.LI. supra, ubi dicitur, neminem qui condemnare potes, absoluere non posse, id est, eum qui condemnate potest, multo magis absoluere posse. Et hac quidem ipsa ratione , si committantur actor dc reus, certissimum est, exceptionibus magis quam actionibus fauendum esse, quibus videlicet actoris intentio Eliditur. Et longe tamen alia est huius Reg. mens, quam illius,quod modo dixi, ut.ex eius verbis liquet, ibi Ei DEM , ct exceptionem competere, sed cum maxime e X d. l. I. g. 4. m. de supersic. unde ea desumpta est: Nempe hic agitur de actione Sc excGptione EIDEM competente aduersus eundem,& ad
Interdictum retinendae posscssionis pertinet: Finge, superficiem in tuo solo habeo, id est, opus aliquod seu aedificium habeo in
tuo fundo, non ad modicum tempus, vel ex contractu vendiistionis vel conductionis : Tu mihi vim facis, quo minus ea superficie viar8 Sane, si ea me vi expuleris, actione aduersus vim tuam expulsivam experiar , vel ex conducto , vel exempto: Multo magis itaque si me in possessione constitutum turbaueris cxceptione in factum data aduersus vim tuam turbatiuam utar: Si, inquam, superficiem velis vindicare : Cui suo nomine iust que titulo possidenti ad recupcrandam rem damus actiones, eidem ad retinendam exceptionem comperere naulto magis quis dixerit: Multo magis . Quod hic Graeci non expressere , in quo tamen vis omnis huius Reg. sita est. Nempe quia actionum non tantus fauor atque exceptionum & reiciationum est:
denique quia magis possessoribus, quam petitoribus favemus. Si modbί quod adjiciendum est,Vt obiectionibus occurraturvus nomine quis rem possideat: alias si quis alieno nomine rem pocsideat, veluti locati aut depositi titulo, exceptio seu retentio conductori seu depositario non datur, datur tamen actio re restituta l.is.C. locati l vlt. C.depossit Item si justo titulo possidear,
non si vir: alias spoliatus ante omnia restituendus venit, tit. quod legator. cap. r.extr. de resitspol. Caeteroquin huiusce R. veritas cernitur Sc in actione rescis. seria, l.nec nou 28. ins π.ex quib.cau mai. in querela inofficios l.Papiniaum 8.π.de ioossies. Sc in actione Pigneraritia, l. 8. . de
697쪽
Clim igitur exceptionis justior fit ratio,non tanta actioinu m, hinc versa vice fit, ut cui damus exceptionem atque ita & r tentionem, non protinus is habeat actionem id L .in pnπ.de pig. noribus, ι. 4.-.de doli excepi. D.π. ex quib. cosmaiores.Quem tamen huic Reg. sensum assingunt scholia Basil. I De aequo SuCCEDENT is in locam alterius,
Cum quis in alii ' locum successerit, non est aequum ei nocere hoc quod aduersus eum nocuit V in cuius, locum successit.
TErtia huius ι. is6.. R. de aequo seu pari Auctorum & sucC dentium in eorum locum jure , repetita est cx ι , 6. si quuabactore L. . . de itin.act. priu. ubi apparet hanc Reg. Pedij esse, quam ibi refert vlpianus. Huic porro R. concordat in summam septem praeterea huius tit. Regulae, I . 39.62.lZo. I 28. g. I. I , V. I 6 o. g.υθ.ins Eaque obtinet non tantum in haeredibus, verum in omnibus aliis qui in locum alterius succedunt, ut sunt emptor quoque hac ipsa l. g. nox. LI77.inpr. Quo pertinere quinque hanc vi mox ostendam Legatarius ι.16o.f. l. & Donatarius l. l6c.3.2.h. t. Quarum ut dixi haec una sententia generalis est, &heredis & cuiuscunque alterius qui in alterius locum succedit eandem seu parem conditionem,idem jus esse quod cius a quo jus proficiscitur. Quare eadem obstare heredi quae defuncto, quod diserte proditum est ἀι. 3 supra. Viceucris i quod haec Reg. habetὶ non obstare seu non nocere iis qui in alterius Io- cum successerunt, quae auctori non nocebant: Nam ita negati ualcctio hic reponenda est, quam etiam habent Basilica, sed &vulgati libri, restituta scilicet negatione, quae a Pandectis Fl rentinis hic abest ob reduplicatam syllabam No. scriptum enim fuerat. Nocuis ut non tantum ipsa huius Reg. ratiocinatio sust
698쪽
gerit verum exerte docet d.l. . g. 2. de iIinere actuque priuato, v de laaec Reg. transsumpta est : ubi Florentinum exemplar rectCnegativam praefert, quae hic abest. Finge, tu via per fundum meum, vi ,Clam vel precario uteris : mox decedo Θ Potest is qui in locum meum successit recte te prohibere via uti, neque minici dictum retinendae posse ilionis tibi utile est,i.e. intcrdictum de is nere non potest heredi meo vel ci qui in locum meum successit nocere : quia & ego intrepido citra metum interdicti illius via uti te prohibere potuissem : dc prohibenti mihi intcr- dictum illud non noceret. Quae cum ita sint, aliena est hinc interpretatio spectusque sch ol. Basil. sicut non prohibebaturde functus aquam ducere, ita nec lueres eius. Caeterum , quod initio indicaui, hac Reg. comprehenditur non tantum haeres,verum Emptor quoquc: de quo in eandem quoque sententiam est β. 3.prox.h.t cr Ll77.in pranc.h. t. oc in hac ipsa Interdictorum materia id pariter de Emptore Cauetur,l. E. in si sera. υιnd. l. S. g. l.l.8en. de ιIιΠere actuque pM . l. I. g. ait nator LI. m. de aqua quoIIP. se ae riua: Imo diserte hanc ipsam Reg. de eo qui non tantum haereditate, verum etiam qui emptione,alioue quo jure successit in locum alterius accipiendam testantur aperta verba Iurisconsulti in Pedij quae memorantur aet. . g. 2. unde haec R. decerpta est. Et vero ideo quoque his verbis usus est IC. his er d. g. r.qui in locum alicuimsuccessiti non vero successoru vel boutitur, a quo distinguitur proprietate verbi in hac re ipsa emptor, a successore, i. . g. a. eo tu.dl. I. g. 7. de aqu.quot. Et sic verum est , hanc R. esse de omnibus successoribus tam juris quam rei, ut recte Cujacius. Tandem , ut in locum alterius succedenti nocere non debet quod non nocuit vel non noceret auctori, ita retro nocere debet quod nocerct, ut ινι mulier g. I. m. ad Vest. σ Ll6 o. g. vltsupra.
699쪽
Plerunque emptoris cadem causa esse debet circa petendum ac defendendum,quae fuit aut oris.
arta huius ι. II6. Reg. continetur similis comparatio seu adaequatio quae superiore g. a..c, iri T. ιορωπ.insta. Nem PQ Autoris & Emptoris: Autaras, id est vcnditoris, unde rus promanat : Scilicet in his qui sunt juris emptoris eadem caula esse debet, S circa petendum, id est, in actionibus, S circa . siend dumta est, in exceptionibus, quae fuit venditoris : de quo plenius adhuc ad d. l. l77.i 'ra. Et quidem tu co ipis argumento interdictorum,qud haec M& f superior pertiner, mox ut oste risedemus. De huius Reg. limitatione tantum videamus, quae indicatur voce , Plemnque: Vt ita ad genuinam speciem deu niamus,quae repetenda est stes. I. g. s. απ.de aqua quoιι . Finge, a magi liratu datum mssii jus aqua ducenda certi digiti ex castello publico,id est ex publico aquae receptaculo, quod aqvam publicam suscipit: Quaeritur, num hoc jus aquae ducendae ademptorem fundi mei pertineat Res ita distinguenda est, si praedio datum jus fuit, utique transire: Si vero personae venditoris, non item iaLLI g. 3. quae huic,ut dixi, compaginanda venit) ideo hic additum, Plerumque e puta nisi personae venditoris jus illud cohaereat, quo casu persona deficiente, & beneficium deficit v. ε8seu a b t. idque etiam Frontinus in hoc ipso argumento is a seductibus voluit, cum definiit -impetrara a ta . que heredem, me M emptorem, neque vagum nosam dominam praedo
rum sequi. Et generaliter in his quae sunt juris, eadem cit causa emptoris S venditoris, ubi exceptio rei cohaeret,secus si personae,c28.-.de exception. Et ita quidem genuina species huic Reg. aptanda venit injure concesso a Magistratu vel de publico: non in eo quod concessum a priuato, puta inseruitute Concessa, otiuato domino per fundum suum,quae species hic apponitur a Graecis schol. Baii l. ctii par ibi quoque ratio sit. De jure usucapionum dicetur ad dIIII g. Onfra.
700쪽
Quod cuique pro eo praestatur, inuito non tribuitur.
Postrema at i 6. R. pertinet itidem ad jus & Interdictum
aquae ducendae, & quidem in s p. eius ex priuato Ben sicio Quaeritur, utruna is cui Beneficium seu jus aliae ducendar ρ suom fuit praestitum ex beneficio, quo pertinet proprie prae- sandi . Oxὶ inuitus aquam ducere cogatur : denique svi ad generalem quaestionem adsurgamus.) utrum inuito beneficium detur, quae ipsa fuit quaestio legis 69.supra, in argumento adsignationis liberti. Quaestio hac distriactione componitur seu diuiditur: Vel pro eo tantum, id cst, eius tantum contemplatu, seri eius causa, ἰαυ- ut Graeci hic τὸ -- ἐμ ου νώιὶ jus istud seu beneficium dcfertur udi praestuum est,& tum cemta est Regula, quod cuique pro eo praestatur, inuito non tribui. Beneficium scilicet cuique ad spernari licet: alioquin beneficium esse desinit, vide Senccam , lib. t. de Benefic. cap. l8.l9. Huius R. Exempla perspicua ex variis legibus colligere licet. Eademq; sane sententia in d legis hama xhi de adsigna
ne liberti agitur,quae a parente pro eo rantum , cui ex liburis' ea facta est, praestatur : ibi definitur, inuito beneficium illud non dari. Hinc & si conuenir, t creditori fundum pignoratum vendere liceret,nihilomagis cogendus est vendete , licet is quέ pi- Inus dederit soluendo non iit: quia credιtres ea υμ id caueatur,& inuitum creditorem cogi rendere fatis inhumanum est , ut Pomponius eleganter aducisus A mire in i sciuentiam quandam in I quamuis 6 vir de pignor aes. Ac multo magis, si ex beneficio illo metus ali Guius oneris vel conditionis suberandae s ub- fit, ut in sp. Novellae 89. Ol. i hademque ratio est beneficiorum quae a -κe tribuuntur: unicuique q ippe licet fauor re se introducto renunciare, de quo plene ad dι. 69.
Aliud vero fuerit, si id quod praefatur, etiam PRO ALio praestetur, id est, si alterius quoquc contcn platu causaque be reficium datum sit : ac nominatini si qui beneficium dodit, ,