장음표시 사용
21쪽
Anima hominis est tabula rasa. Sermo
Aristoteles, qui cum auissimas quasi quoiones, siue de his qua a natura proficiscuntur, siue de his qua ab hominibus aguntur siue de his qua
consilia,caussas, ais euentur omnium ciuilium
actionum concernunt, cernerent Poetarum carminibus contineri, sepe repetitis ex eis testimoniis,no modo eoru decreta confirmarunt, hed ita studiosse legerunt, ut nunqua sibi e manibus excidisse mideretur. Caterv obiiciet forte aliquis,qu; feri potest, tantoperePlatone Poetar probasse, ueos e Republica tamquam pestem infectura eiecissetZ quod molles,feminatos, leues hominum animos redderet,quo ravos afectus omnino ne- rarent,quod improbis colloquiislsimis fabulis, impudicis versibu,squasi nocet eveneno bonos moresperuerterent. ut Aristoteles sentit,anima
hominis est tanqua Tapyrus s tabula quada rasa,inquibus nihilscriptu, nihil me depictu est,scribi tamen,depingit bona uel malapo sunt , cu ad
virum siemen veluti ager vim quanda producedi exerat: quod quide argumentu ab Aristotele, ut si picor, mutatu Maximus mirius pulcherrime dilatauit .Hoc cu meteribus Thilosophis co
stitisset,alijse ab animalibus vfothagorici alda voluptatibus ali delitiis,ut Stoici, alij a vino ciborum γ
22쪽
LIBERγPRIMVs. Iciborum opulentia Ut cademici alij denis adiuti iis, alis ortunabonis,ut Anaxagoras, Diogenes N alij continuerunt, ut his teperantia modis vitioru sordes expellerent,re animas ceti dicebant illi purgarent sublatsi hoc modo vitio
ruseminibus eoru in animis pedes virtutes altis lambit defixa racibus deinde copleret,ut late Iamblicus, εχ ν' Porphirius, Plocus; Tlatos Plutarchus tradi mistestis
derui. Ego vero nem omnesTot eas laudaris,nea.
ne adhibera esse ceseo,artem Poetica ensi&gia animal. dissimile esse coniector, quibus π uti, sabuli tubuerit, hominespossunt. Si qui ergo Toeta arte animadcita utatur, mi prastanti institutione ad mirtute Dem animos excitent, s extrueris versibus ita incu pi iis bant,ut cu ingenia acuant,exerceat,excolat nul Hippiala in eis ad libidine mestigia delitescant', hos Vora pi ' ἡ modo ipse admitteris,sed omni laude,s si quod in Vita forte est,altiori etirtutis praemio, dignissimos pra- Alexan. dicare. Eos vero cu Platone,sabis recte sentietibus ometino detestor, qui vel Truice,vel Gomice Odos simpios mores represientat turpi sermo equasi Ticinia venenis, ire eis Poculis, Syreλ. urrastigiis iuuetur e inebriat. Etenim qui re paulo litius expedat,negare no poterit,i aTragediaru- - argumen
23쪽
Tragi eorum, &Comicorum argumeta
t DE CONSCRIB. ΗIs T. Argumenta partim esse atrocia, impia, scelerata .
partim fugitiosa,s incesta artim incredibilia,
sabsurda;zeluti liosa matribus trucidatos:matres a liberis interfectas;etiros ab uxoribus adu teri j causa occisos;indomitas s fit enatas mulieris libidines siloru cu matribus combitus,nouercas priuignoru amore flagrantes: fratre s mutuis mulneribus anima una cu sanguine profι nrites: patres religionissilias immolantes, sortissimos etiros accepta iniuria dolere ad infamam redactos, id genus alia,qua in Trage diis cuis passim occurrunt. Vuid Comisit nonne hi quoiseseumma cum eis iure agatur, e Tibliot eris zelut uis conuulsi sedibus penitus exigenturZOmnia sane Comica argumeta, senibus auaris,deliris, stultis ex adolescentibus intemperatis, profusis , scortatoribus, perditis;ex Urginibus aut vi,aut pretio corruptis, ex meretricibus dolosis N rapacibus; exseruis perfidis, π fallacibus; ex lenonibus impiis ac periuris ex parasitis adacibus', ac tan dem ex gloriosis militibus co t. Iam Enci,quibomnium vetumsimi, s laudatissimi Poetaria
extiterunx, quam multa ubis obscena,seda, turpia, inaudita cecinerunt velati Iouem deorum,
ais hominum Regem sexcentis adulteriis frupis
24쪽
pis fuisse nobilitatum; raptum ab eodem propter
formam cyanymedem, e Martem a Vulcano in adulterio deprehensum, e Mercurium inuariis cum Venere complexibus inuidentem excruciatam Lunonem nimio dolore ex Iouis incontinentia suscepto: Venerem in praelio a Diomede sauciatam: Thetim Auroram Iouem pro iis δε- pracantes, ne in acie concidant, re huius generis alia, qua ex gentilica illa deorum superstitione suxerunt. V vd adeo verum est, ut Homero Encorum Principi non modo eas deorum Ἀμ-nias objecerint sana mentis qua plurimi ed etiaUθ's nomine non vis ortis,non prudentis, no
sapientis sed malitiosi Vallacis sed mendacis exemplar posuisse; Achillem Apollini minari', csi
Xanto flumine decertare; a 'a ου Gracia Heroes frequenter leuide causa obiurgare,conuiciari, maledicere, lamentari, ira incendi, libidine flammari,ais aegritudine contabescere. Unde Plato, a quo dicta siunt omnia acu Ie, excogitata praeclare,vere at ubtiliter annotata) a bene morata probsi legibus constituta riuitate eam Poesis partem explosiis,qua cum esseriberet bona indolis imitatrix, improbis assectibus ac mor bus Rempublicam contaminaret; reliquas vero
25쪽
partes qua iucundo concentu grauibuβ sententiis Cita hominis informaret cu diuinis, tum humanis ab ipsa vetustate repetitis exulis ad humanitate reducerent) no modo admisit, probauit, recepit sed perperua quada earum imitatione comendauit Plutarchus etia Philosophia moralis parens sTrinceps peculiarem libris adidit,quem de Audiendis Poematibus inscripsit;in quo Toetica artem tam qua Reipublica mille me emeter extollit.Hinc apud Graecos tanto inprario habita fuit,ut tamqua ingenua ac liberalis illustri tantis natis familia adolescentibus trade-In Osaia retur.Et a Dione Chri si mo,non modo Platolio.Grae ne s horistotelem sed Diagoram,Zenonem sa G. '' alios meteres Thilosophos bona sua Philosophia Homeri parte abHomero hausisse proditu est. Unde Maser ψ' ximusTirius quid est inquit aliudpoetica quapo. , & Philosephia tepore vetusta, consonatia metrica, Philoso argumet ibalosia, mutuo enim comeant essephi
Geogra. riquos ait Poetas prima quanda Philosophia inuenisse,qua nos ab ineunte aetat e ad viuendi rationes adduceret,qua mores,qua assectiones doceret,qua res gereradas cis iucunditate praeciperet. cuare malos Poetas exprobremus,optimos esse
26쪽
LIBER PRIMVs ii ramus,qui cuPoeta ul&Psilosophi fuerint
ante costitutas ciuitates,primos homines rudes, impolitos,stros erudierut Veritate ad humanitate,victu, ultums traduxerut virtutis pulchritudine melius quam pleris minutiphilosophi
descripserunt .nos eius amore infamarut ais nomt Historici ex veris rerugestaru narrationIbus, si uiarums personaru dictisfactis,euentis',sed Philosophoru more rebus merisimilibus excogitatis,personis is, casibus biuctis cuispersona cosentaneis, nos re praeceptis utilissimis instruxerui, ae moribus optimis imbuerunt.Nam cu Poetaria non sit unum genus, seed alijsint Enci alij rici,ab; Getici,ald Comici,alijDithirambi, alij iambici,alij flerici,alij Οχgramatum scriptores, o quisunt abj:alij tame aliis siunt puriores, nestiores,nitidiores, ου ad vita indole utilioreses suo qui , gradu non adeo pessimus,ut no ue ad perficiendu augendumqsermone ead bonos mores rectamqvnstitutione, aliquid lucis s adiumenti attulerit , mi reliquos omitta, qui nihil nisi castu cerueiu,religiosum prodierut.Verumt eo reuertatur,unde oratio uxerat: no equide minus laudaris duco Oratores,quam Foetas,ut qui elegater exculta oratione cosolan
27쪽
tur merentes,afflictos excitant acentes erigunt, lites componunt,iracundias cohercent, seditiones moderantur,admiratione stipedunt, delectatione detinent,stcu,quo velint,animos rapiant,in
ipsa siemper Senatus ac Populi luce versantur.Si quidem non eis assentior, qui hoc tempore Rhetoricam inutilem esse dixerunt, quoniam in genere iudiciali,quod eius pars est potissima, iam non rationibus Rhetoricisse olum legibus disputetur; nam aut fateri coguntur no hodie minore in caussis um Rhetoricam polliceri; aut aetate Cicero nis, quandopublice Oratores caussas agebant,nullas Romanos seges, aut a see ipsis inuentas, aut a
graris translatas tabulis scriptas habuisse, quodsi
miroq. modo lorente Roma eloquentia habue- tist Annales testantur cur ta audent er Upirmant,hoc tempore non licere,quod Qeteri Romano seculo licuisse iidemust At vero si iam adhictoriam redeamus si res acriori iudicio perpε datur,tam Poetasabulis, quam Orator numero sis habenis non arte modo, sed eteritatem historia emulantur: sivi pe pars ea in qua Enes Poeta versantur,quid saliuinquam puliare quida cotextus hictoria', proponit enimPoeta eo modo,quo historicus, eode modo narrat, mores ac perturbationes
28쪽
LIBER PRIMVs uitiones excitat, pratia cladesq. representat; neq. alio quam historicorum more Homerus, VHobus,Lucanus,Statius multoru regum reusas, ducum fortissimorusingularia facita heroico carmine decantarunt istis q. etiam alia argumenta tractarunt,qua ab illustri oliqua lictoria actione eis prouenisse, is tantum negabit, qui in rerum omnium ignoratione versetur. Iam Orici quorum Princeps inter Graecos Tindarus fuit,inter Latinos oratius) quando iunitiam, fidem, continentiam, religiouem, pietatem, Paupertatis tol
lerantiam, rerum humanarum contemptum co
mendant ;VSatyrici iniuniciam , perfidiam, libidinem, tractindiam exprobrant; siue quando tam Lyrici quam Satyrici ad pubeu'da pro patria pe/icula, s mortem pro eius libertate oppetendam excitant, siue quando bellorum ciuilium calamitates deplorant ,sue quando, Te- publica pracipitante,ciues hortantur, ne repentina concitatae multitudinis oppresi ne ab ossicio declinent; nonne exemplorum copia ab lino1icis derivata totam orationem exornant 2 Tragici etero Comiciq. Poetae, undefabulas suas confinxerunt': znde in perat audia, dubios exitus, spes Iallentes, inopinatos merores, rerum subi-
29쪽
DE CONSCRIB. H IsT: tas mutationes eruerunt, nisi ex mariis excelsentium mirorum casibus, quos illis iactoria memorarunt Ze esiones vero quomodo expleuissent, nisi Celsitas, vel simillimas actiones ex ipsa et tu te derivassent. Oratoria quoq. lauaem ne rerum antiquaruF cognitione constare non posotores se, magni olim dicendi artifices ostenderunt,qui hist*Dδ turpe esse duxerunt,prius ad agendas caussas pro tim in 'dire, quam,non modo riuitatis in qua vixissent, digςxς- 1ed τniuersi orbis terrarum, ritus, mores, iura, ac inctituta tenerent. Et cum se te causia natura postulet,eti quodpersuadere deleat oratores,ex eo, quod aliquari euenerit, probandis fit; cumq. imperita multitudo magis ex iis quafacillima
sunt argumenta qu am rationibus moueatur,oportebit oratores eos etetustatis fontes animo cotinere,qui adprobandis etberem exemploru copia suppeditet. Si quod igitur humaniorn litteraris Liuiu ent,quod cis historia aut natura similitu- Histo. dine cohaereat, aut pari dignitate praestet, certei si ibita μ't V ita est,autgloriosa illa moriι Philosi fiaph e mo est na quas ipsa virtutes uniuersas,2 abstractas rum L praeceptis disserat: hac gulares,s cocretas, ut 'μ' ' animis insunt,pulcherrime coprehedit. Mi vero fortitudo auius laudari,teperatia celebrari u
30쪽
LIBER PRIMVs is stitia extolli atq.his cotraria deprimi, vehementius a Philosopho, quam ab historico possuntZCometiam illi,ac liberalitate praecipiunt in animis
eminere: non tamen eorum praeceptis animus acquiesceret, nisi quo a olim fui Caesares,s exandros,qui his virtutibus excederent,hictoria
pradixissent. Sic Historici ad iustitiam propositis oristidis, Socratis, Otonis, Simonis, Zaleuci, aronda exemplis exhortantur adfortitudine Spaminundaci hemistoclis Pompei, tureliani, Probi,Belisard imitatione proposita ad moderatione Camil4Diogenis, Agarci Curis ad prudentia Bruti,Scipionis, Licurgi,Solonis:a vaden0.voluptatis,atq alioru vitioru propositiretitasordibus S turpitudine6omodi, saluti, Neronis, Heliogabali, Dionio, Sardanapali,ssimilio. Nulla deniq. mirtutis ratione honesta poterimursequi,aut praua est gere, in qua non videamus manifesta hominu exempla,quibus no modo qua nobis ratione vivendusit,teneamus sed etiastingula futura vita quasi mometa in expressa s, floria imagine cognoscamus. Ueruenimuero δε- mus nobis historias defuisse, aut quod scripta non essent, aut quod temporum vetustate const-nuissent seruo ut experientia docet rei eteritati repetnat