장음표시 사용
41쪽
,s DE CONsCRIB. ΗIs T. tum esse necesse est,ut antiquitatis,exemplorum, dictorum actorum, rituums diuersoru, ita ut variarumgentium instituta intelligat,exteras regiones adeat, publicis negotiis bellicis,& mrbanis intersit, Principiἔ,priuatorum,militu, duci
bellicarum,s ciuitiu rerum ratione teneat,nec
H is auditui tantum credat, sied semet experiatur,videat, exploret omnia, non qua sit scripturus modo ed etiam qua ad vita cultum pertineant. Quodcum ita sit ,nihilhominus tamen non desunt aliqui,qui cum prater non bene digestam Gramatica,nullam aliam mentia a limis nesalutarint,munus historicisibi deberisorietur, illudstrepituposcant, nec aliquo modo sibi denegari posse proclament. Sed quorsum horum conatus, aut potius cruciatusZ nisi ut si fori si bi exsententia cadat, oe adepto ossicio, illo fungantur , eis parturientibus nascatur ridiculus mus', id est tales hi torias evomant, in quibus si rerum delectus s series attendatur,Homericub= acharum murtu bellum legere videamur ssermonis nitor,aut aliqua orationis lenitas θectetur,non minori duritie bonas aures offendat, feriat,excerebrent,qua Dauidis lapis Golia ronte pe/ cusiit Egosayc non video,qui psint huiusmodi
42쪽
LIBER PRIMUS a vmodi hi Zorici tam arduum munus, sellantis podere grauius,exiguis sapientia π natura viribus sustinere:nisi orie intra duos aut quatuor menses magna illam Ras mundi Luid artem di Ar migdicerint, qua subito p int de omnibus yebus ac muri/Zscientiis subtiliter respodere. Resseri enim rip Lut i sapaLubj interpres,ea arte breui'mo tepore quo ' ' Liam admora imperitos sapientissimos euasisse, to. Comquod ent admirandum etiam impuberer de momnibus rebus grauiter disputasse. Inter quos me morat Petru Daguinum,s Iacobu manuariis miros tota Italia celebratos , quoruprior,cu tria gessimoseptimo aetatis anno,vis prima literaruelementa didicisset, sex dum taxat mensibus ei arti incumbens, adeo profecit ut eius ingenium tamquam miraculum Italia celebraret. Alter vero miginti s octo annis a literisabhorrens breui admodum tempore ea arte tantos literarum fructus percepit, ut multaru artiu opera laude digna reliquerit. Addit his, eximios eadem arte
euasisse Ferdinandu sorduba anum, LacobuFabium Stapulensem, Angelu Politianu π PicuMirandulanum,qui eade arte de omnibus se posse disputare Horiabatur. Herutame,ut obiterdica,non sane credere primum omniu Rarundum
43쪽
dum eam artem inuenisse:memini enim legis ob I, ' p d Tlatonem, gorgiam Leontinum discis pusum Empedoclis , Ibocratispraeceptorem qui Ante istum Raimundum duomille fere annorum spa- Lui a Go 'tecesserat)dere quam si audire mellet, alio, ar. His ad dicendum proponeret, ex tempore sub- hiis is, uiter eloqueUters dixi studeo ob inauditam uisse. acssingularem eruditonem, primam illi fatuam ex solido auro confectam eAthenienses in teplo pollinis Delphico posuisse , praeter Platonem uta memorant et iis Valerius Maximus s Cicero
C e. o cyNamuis eius gloriae inuidens oristoteles, mi et Iib. a. de quantu posset detraheret, quam plurimas Gor-2 hi ἡ sopbistica fuisse dixerit. Cicero ta In s. lic men suo tepore plures notat idem, quod olimst et .s jό G rgia factitasse' 'vod re repetit alibi esse-o rens Trasimachum. Prodichu Prothagoram Abderitam de re etia omni Athenis repentegra In vita uiserq;dixisse. q; longe abest quodnarrat Phii b.,. sistrato Ddor m omnosophistino olitos se
iactare,omnia nosse,N de omnibus interrogatos
respondere consueuisse. Quod plane a Democriti opinione procul possitum fuit,qui nec aliquid ab hominibussciri posse sentiebat, nihilpercipi,nihil cognosci,oe angustos esse sensus imbecilles ani
44쪽
LIBER PIMVs.' ἐρ-s,breues 'acium vita, s in profundo veritatem esse demersam, opinionibus omnia inuolui, nihil teneri omnia denti in densi mis tenebris delitescere. Hincsepe dicebat, Socrates, scio me nihils ire, quod exictimaret, omnia tenebris inuoluta in occulto latere, nec esse quod cerni ac intelli posset' quod Carneades Pythagoras,fς - rcerilaus, Plato,'cateria ete tersiphilosiophorum turba senserunt,qui ideo nihil certi reliquerunt ed τt Uicero inqui in Grams Libi partem omnia disputarunt.Sed de his hactemus. δες it Iam hiatoria e H eteris,dilucida, Mordine dirita mcta narratio aliquaria rerum praeteritarum, vel Histo- praesentium ad earum notitiam hominum memoriis firmite r inhaerendam. Narratio veroent reigesta utilis N necessaria ad mita institutionem expositio. Cum vero historiam narratio--V-r 'nem esse dicimus,nonfalsam, aut verisimilem, aut sit licem intelligimus: falsia si quidem nar desini, ratio poesis aut fabula dicitur,quα is carmis, poetaea bursvagediis ab omni meritate remotis posita narratio est: verisimilis narratio est argumentum si tum q*λὶδ εω sum, vero tamen siimile, cuius imaginem
45쪽
N DE CONSCRIB H Is T In Arie Pictoribus ali Poetis. ' μ' cuidlibet audendisemperfuit aqua potesta
Unde Seneca optime dixit; Poetas non putare ad re pertinere veru aicere, sedquidquid faciat ad carmen quocums modo proferre: s Aristoteles reperi vetus fuίsse prouerbiu , multa Toetas
metiri. Simplex aut e narratio est,quado aliquid breue narratur, quales siunt oratoru narrationes,qua in causis iudiciiss versantur, singula
riu hominu dicta, s facta, solui, po teg
mata,qua breuiter exvloru loco quotidianis colloquiis usurpatur.Historica vero narratio fetera est,s reru distinctioneseruata, multoru dictaacfacta copiosa oratione continuat. Hinc Graece
historia, quasi studium cognoscendi etera lustra. tios locoru dicta est:s Cicero:hictoria, inquit
est res vere gena ,sed ab aetatis nontra memoria remota, in quo disert a fabularu,s argumentorumsictione.Pausanias etia protulit,reruprisicarum memoriam non esse ex choris mel Trage diis accipienda, sed ex his tortaru monumentis repetedam. Verrius vero Flaccus historia definiuit narratione rerugestaru,quibus is qui narrat interfuerit, cum qua di nitione cocordant alia,quas
46쪽
LIBER PRIMVs ei emfere merbis rictoteles re Lucianus tra Antim L
diderunt. Quasissenserint,ad historiaside tollen- it a
damipenitus suspitione non paru kertinere, re- Scrib. bus redis interfuisse qui res eo modo,quogem fuerint,ν efferre,squasi ad viuu exprimere δε-beret,quod re uveritas,qua simplicitatis amica est,propriis oculis egeat.Sic trauitu est saesarem
suos comentarios scri FQGIheophrastrusex illos
de plautaru histaria libros, experta Hirpi,harbarumi natura; rictotele libros de partibus animaliu ad quem testatur Plinius Iunior, Alexandrum Agagnu misisse octuaginta talenta hoc est CCCCLXXX. millia aureoru,ut his sumptibus venatores conduceret,animalia aleret,ο gulorum naturas melius crutaretur. Sivero ut
semper fere accidit, qui historia sicribat,rebus gerendis interesse nonpogit,curabit tamen visua Lib.it det Strabo ut quae t e no viderit,u λ e resserat, Gς gr re loca s tempora,quibus gestas ni singula,q te di tinguat. Nam ut auctor eu Polibitis que- :ί 'madmodu corpora animabusiab eis ossa exemeris,inutilia reddentur, ita historia narrationisi veritatem ademeris, quod in ea reliquum eis, Genera ina'e quide manebit. Caeteris hioria multiplex, b VD est,alia enim incctronica,alia Annales alia sementariis,
47쪽
metaria, alia denis Vita. Chronica est,qua perat ater ordine tepori; distinctas,res genas coprehedit,qualessunt generales s etniues narrationes,qua coplectuntur,quid ante diluuiu,quidue post diluuium acciderit,etit Berosi Chaldei Ohronica, s Eusebiν ea de Temporibus. εAnnales sunt, qui per avnos resgestas componunt,ita ut quidsiingulis annis v tu uerit ingulorum aunorum temporibus di tinguant i Mnnales E- Dptiorum s Romanorum, quos Sacerdotes σοPontificesscripserunt, s Methastenis Annales Persarum, ub quibus Diaria hiatoria coprehenditur,qua, mi alibi diximus,per singulos dies reste Has describit. Commentaria punt, qua na-- rratione concisa res praecipue gestas per potiora capita coprehenduntrit historia menophontis dedictis Mactis Socratis; Iubj Caesaris Commentaria. Vita historia est, qua situ trium mirorum res eoias,.sapienter omnia dicta, ressponsas
prudenter commemorat, o quila Philosophorum Laertij,clarorum virorum tam Graecorum, qua Latinorum vita Plutarchi, Romanorum Imperatorum vita Suetonij, Emitu Probi, s his fmilium, aliorum, Qua Philostrati. De artificio mero operis hiatoria con truenda deo duce lib. o.
48쪽
LIBER PRIMUS. Ddisseremus,nunc Horu materiam praparemus, qua commodius lib. a. pultarum quoddam historia adificium erigamus. Oratio mentis interpres, eloquentia opus,historia in Irumentu, constat rebus es verbis,qua, ut perstima eae propria sit,itaiungantur oportet,etires verbis lucem,merba rebus stlendore asse remideantur. Vnde euhistoricus oratione narret, nar Duo surandos docere ac delectare debeat; qua duo sunt eius officia, quomprimum nec itatis est, alteris doeere
suauitatis,danda est opera, Qt primum lecti mo 2: φρ
rum verborum copiam assequatur, deinde Qt in telligat,qua arte eteria debeat collicare. Nam parta merboru copia elegantiora eliget, cae qua re ae exprimendis aptiora videbuntur, qua in romaxime Cicero laborauit,qui cu Roscio Romano histrisne a quo conse Uuit,pronuntiandis agendi modum accepis ape contendebat, an
ille unam eandem siententia pronuntiaret pluriburgestibus,quam ipse variis loqueriformulis
variaret. Collocatio vero verborum, sivi ueris,concinnam ac siuauem efficiet narratione, in qua etiam laborandu est,ne nobis contingat,quod
quibusdam artis huius expertibus solet euenire, quicum lingua materna reuinas ab His nitC nostris
49쪽
es est narrationis Archite ctus.
Iior est verborucollocaqti O, qua inuetio.
3 DE CONSCRIB. HIs T. nostris desicribant,nesverborum habent delictu,nes collocatione obseruat,sed temere o fortuito ita merba essundi Aut mugire ac boare,potiusqualoqui,ac narrare videatur. Esse igitur debet historicus elegas narrationis Architectus, utque-- mori; Architectus ad cium erecturus, primum calce,arena lapides, ligna, id genus reliqua deligit', deinde colungit: sic noster historicus narratione contextur*er Asingula verba deligat,delecta vero ,Πovicum fortuito, sita arte iudi
cio collocet. uuato aute en prastantis, s dissici
lius erigere edificia,quam calce,arena, lapides, indigeniam lignor u molem ad ea construenda coligere,tanto ent collocatio verboru eorunde deu-
cI, dis ilior longes praestantior. Est enim lauda
bile verborῶ copia inuenire,' ex ea;quae ad res
exprimendas aptiora etideatur prudenter seligere sed in quada animi cogitatione defixia intueri, quid cuis in iunctura s coagmentatione cohareat, s qua onorum uarietate oratione distinguere,id cert. maioris cuiusdam iudici, testimonia esseputarim. Vuod adeo meru est, ut Caluus s Brutus Ciceroni, Eschines Demostheni aliquot temere collocatas voceι vitio verterint. Para itur autem eterborum apparatus primum si habea
50쪽
LIBER PRIMUS. ISMbeatur ratio imitationis,qua cum sit elisum. Verboru
tra comes,erroras expultrix, gnorant a mini Ira, tione re
nos quasi manu ad eos ducet auctores, qui lingua prehede puritate, ad Romani fermonis nitorem propriis yi' accesserunt. Vsiquide etis imitationis maxima, non leuis υtilitasad res disciles facile consequendas, etsus adeo stequens, qui nihil' in rerum natura quod non imitatione contentum videamus, Imitatio Debet ergo in re omni, aliquid eius generis quod nis regu
optimIm s summum videatur ad imitandum ty propini cuius uritigia costeretur, qui aliquid'turum simile aggrediatur, quanto magis ad exepli prop sit naturam, res accesserit, eiusf similitudinem expresserit , tanto maιor eius debet persectio iudicari. Vuam regulam secutus o et lia, cum lasse lexandri Veneris pulchritudι- ranem ripingendam suscepisset, quini Crotonia. . tas virgines,qua caeteris corporis dignitate praeua 'rent, delegit; exquibus id quod in quas excelleret, ad Veneris imagine exprime notam in eius simulacrum transtulit. Vuam postea tabula tantopere coluit Alexader,it cus i nuntiaretur hubito incendio eius palatiis ardere,auri fue gemmaria immemoriquibus erat refertu, re mea,dixi etiannus ardet 8Sunt tamen qui cum Ocerone sim C a tiant