De polymathia tractatio. Integri operis de studiis veterum, apospasmation.Joan. A Wovver

21쪽

1s TRACTATIO Muocandum, atque hinc Philologia, eruditio & literatura et λυμαλια appellata em Themistius orat. I. πιλυμάθει- f μνώμην,βι ιοι σε ἐξαυθμειάη τί f πσατων Adit ἰελους ἡ Πλατιμ

νος,καν υπιρ 'm υλες πιν αν', καν mis. νῆGς αμωνίδου τῶ μελ mg. Cognitionem se memoriam multarum rerum: enumerare librosi Aristotelis aut Platonis ,siue de AEschylo interroges,sive quae patria Simonidis poetae. De hisce enim omnibus disquirere proprium Philologi esse docebo. Cynulcus apud Athenarii lib. XIII. reicitens mλυμάθωαν nihil conferre,ait,ad sapientia multa scire uocabula, aut meminisse nomina illorum, qui equo omiano inclusi fuerant. Horum uero scientia plane est Gram

Seneca Epistola LXXXVIII. ita μου ammaticus, qui sub C. Caesare tota circumlatus eis Graecia, o in nomen Homeri ab omnibus rivitatibus adoptatin, aiebat: Homerum utraque materia ιonsiummata se Odusta se Iliade principium adiecisse operi suo quo besium Troianum complexus est. Huius rei argumentum adferebat, quod duo literas in prima uersu posuisset ex industria librorum suorum numerum continenies. Talia sciat oportet, qui multa uult itire. Nempe mλυμια is , sed Grammaucus πιλυμαθῆς. Simili ratio

omnes artes liberales complectitur,ad quas transcendit καρι- mxlotai, ut plena & instrui a sit. . Persectam Polymathian intelligo, notitiam uariarum rerum, ex omni genere studiorum collectam,tatissime sese effundentem. Vagatur enim libero & elueni cursu per omnes disciplinarum campos,quatenus

22쪽

DEPOL TMATHIA CARII. 'tenus eas humanum ingonium indefessa industria adsequi potest ue Synesius Dione αλ ρμγμοσωυό- γνωσεως appellat . VetuS auctorrat uidetur, apud Suidam: A λ-δοὶ, H in

θαυμαDων,6 χνη εκα 1 ρεχ0 δεραιουργηματων. Asclepiodotum,ait,ingenii acumine,& uaria eruditione superasse aequa .les, qui hanc doctrinae curiositatem sectarentur, neque Un- quam cenas te indagare caustas mirabilium, quae natura aritars operatur. Latius deinde docet , quae haec Asclepiodoti πιλ rvtine Gi peritum sui ne scribit των α βαφικωνὶρωμα

τας mi κιλ δω αμ εις o ' ίδας, Historiae quoque naturρlis,& animalium curiosum. Haec omnia complectitur Polymathia. Ea ratione Antigonus ιπυιεν et uim σονων παναγογῆHomerum appellat πιέαχῆ πιλυπρο γμονα, Apuleius Apologia senultiscium se omnium rerum Pritum.Tertullianus de anima :patrem liberalium disiciplinarum. Vitruvius lib. VII .omnis Philologiae ducem.Strabo libro I. & Plutarchus lib. de Homero mλυφωνίαν κ πολυμια iis eiusdem Homeri multis ostendere conantur. Cicero I.de Oratore, Polymathian studio m uari tatem cir topiam uocat.&, studia quae reconditis in artibus, atque in quadam uarietate literarum uersantur. III. de Oratore : doctrinae uarietatem. Auctor dialogi de corrupta eloquentia: multarum artium scientiam. Auctor υπιθίασως librorum Athenari mλυμαθειαν appellare uidetur εγκυκλα τωλίαι, ubi ait'Monium poetam, qui inter Athenaei τροπιθρέπως optimarum artium cognitione nemini cessiste,& ἐγκυκλιον armLim/Ita compleX-um, ut in singulis disciplinis separatim claborasse uideretur.

23쪽

θει- coniunxit,& pro iisdem coepisse uidetur lib. - σῆς δεουσοχαιδά μαίμ. α οδου ἰν ἐγχορά ossis ταῖς εγκοιλίοις λων ς , Ssπλυμαθας ἐπιδον οπια. abi ἐγκυκλίων contemplationum choraeas concelebrat uariam eruditione siectitur. Photius in Bibliothecapolymathian definit studia Rhetoricae & poeticae, ait enin1 Helladii Lexicon utile iis, qui Polymathian eXcolunt, quod

ita apud eundem Het ii , ηπικη, i υκὴ & passim omne studiord genus πιλυμάθεια dicitur. . Grammatice sane licet quam latissime sese pandat,ampliores tamen Polymathiae fines,atqs ut dixi, proxima Philosophiae. Plato Eo is philosophii Omnium rerum peritum, sφιλοαί - - μάθειαν esse ait.& II. de Republica: τέγε πιλυμαθῆ f φιλοσr γν -υῖον. Strabo initio librorum, quos de Geographia scripsit,multis adserere conatur Geographiam dignum Philosopho argumentu. Ge graphia,inquit,est mλυμα ,uel saltem eius pars,ergo &Philosophia quae estPolymathia. Verbo Strabonis: - πολυμάθεια,

φαῖν.Multarum rerumfentis,qua oti hoc opin perficipotes uulnus eis nisi qui diuinas se humanas res contemplatur,quarum mentia, philosophia dicunt. Hoc probat exemplo Homeri,EudoXi,Anaximandri, Dicaearchi, Eratosthenis,qui omnes & Philosophiae& Polymathiae periti. Synesius Dione mλωρ ψει ν τῆς φιλο φίας πζοοίμιον statuit,Philo Iudaeus άis αφίας θερματωνίδα. Non est ergo ipse Philosophia,sed quam proxime ad illam accedit Verum ut apertius haec ostendam, mλυμα jς medius est inter

24쪽

immigrat ad Philolphiam siue eruditionis,sive animi caussa , ut etiam philo phari uideatur. Iam apparebit discrumen inter πιλυμαθίων, quae est Grammaticae, & hanc pers ctam. Perfecte tam prope ad Philosophiam a cedit , ut philosophari uideatur. Grammaticus fines suos

agnoscit, leuiter & periunctorie philoiphiam tangit,& in

primo eius aditu haeret. hinc apud Athenaeum Deipnoλ-phis .lib.IX. ελς θ f καμμονnκων me νιωντων πηοσαλ- λομιενων λεγειν ει ὰ φυὶλῶδ λιθὶ . Grammaticos de iis quae interrogantur, dicere solere, plantae speciem elle, aut auis,aut lapidi S. Nam in rerum naturalium inuestigatione satis est Philologo Grammatico leuiter & externo quodammodo rem nolle ue Philosophi enim est arcana naturae& earum caustas scrutari. Inter hos medius πιλυμα - ;exac-ltius Grammatico illa exeqvitur, & transit in partes Philosophi,nec illas tamen omnino integras, sed egrestus Philologiae limites ad Philost,phia immigrat quidem uerum non pleno & persecto dominio. nολυμ α ς itaque pene Philo phus ue at Philosophus mλυμαθῆς. Perfectae Polymathiae exemplum Eratosthenem transmisit antiquitas, cie quo Strahonis insignis est locus , qui haec omnia accurate docet . ita enim lib. I.Geographiae scribit: λλοῖ δἐ ἡ-- ά-γώ,

me δειαν. uae studia , inquit , fuerint Eratosthenis tractatiooeg. μαθων ab ipsoedita, ct declamationes, atque alia elusemodi ostem dant,ue e mcim inter eum, quiphilosophari uellet , reum qui non C a auderet

25쪽

ea .HOT R A C T A TIO N. Iauderet ut ophiae studium amplecti, edeo tantumprorc crnur, ut philos bari videretur, es animi uel eruditionis gratia digressionem

quandam a πυ- ριοι pararet. inde uaria illa cognomina tu.

lit: appellatus enim fuit m M se, tanquam in ascensu ac gradibus haereret,nec ad summum peruenire contend*rςt,&ὸ T-τερ' ηνἐ F--ων, quasi secundus a Platone, & ni j iθλgri quod in 'm', disciplinarum certamine depugnare potici. est enim π ύαθλ , omnis agonistica peritus. Quod cogno

runt,ut scri t Hssychius in Eratosthene. Simili ratione Pisto lib.X. de Republica Homerum non tam sapientiae aucto

se, qua sim tamen cognitionem sese habuit te ostendit. egisa se quidem de medicina , sed Hrpprocratem medicum longe praestas ti Orem .de nati alium quoque scientia scripsiste, eiustathen p itiorem cite Thaletem. Clemens uero Alexandrinus & lji Eratqsthenem Criticum & Grammaticum uocant, hoc nomipe appellari solitum scribunt.Iam ostendi Gram-diaticen per doctrinae uarietatem, quam sequitur, Polymathian dici, unde& Longinus apud Suid .mλ-αθὸς& ipse Eratosthenes Philologus, ut scribit Suetonius in Atateio Philologo. Sive Eratostheni hoc nomen cessit, quod ut Clemens dc Suidas produnt καμμα ικὰ scripsit. Sane longo excestine Grammaticae studia libri ab eo relicti testantur. scripsisse enim illum γλ φα f πω ριοι f ἰπνοος, ἀπονορι

xat Suidas, & Theodoretus Sermolae VIII. qui est de martyribus, laudat Eratosthenis a B ἀγαθωνῆ κακων, in qUo tradi scria

26쪽

DE POLT MATH. CAP. II.

di scribit, enona linguam quam praemorderat, in tyranni faciem conspuiste, ne uictus ut tormentorum conscios coi spirationis proderet. Strabo lib.X III. Eratosthenem insignem Mathematicum & Philosophum narrat, & Lucianus νι κριοῦοις Eratosthenem non tantum Grammaticum dicendum, hocenim peculiari nomine uulgo notus erat, sed poetam,philosophum,& geometriae peritum.κα αρια ικων

ριωσειε, α ςιλο φον γε λεπίω.Adde Plinium, qui Eratos h nem in omnium litterarum genere sollertem scribit. Aristoteles uero solus sine aemulo clarus, quantum memoria hominum cxtat pari sudio inexuperabili.mentis acie polymathian&philosophiam excoluit, quod & libri ab ipso relicti testantur,& tituli illorum, quos iniuria uetustatis uicit, Mnobis ad inuidiam ostendit. haec enim uerba Ciceronis V.de Finib. de Aristotele, atque adeo tota schola Peripateticorum:

Ex eorum siripiis se institutis cum omnis doctrina liberalis . omnis historia, omnis sermo elegans sumi potin, tum uarietas est tanta a num ,ut nemo sine eo instrumento ad ultim rem istustriorem satis ora natus accedere possit. Agellius lib. XIX. Cap. V. Aristoteles rei omnis humanae perit mimus. Suidas scribit Nicolaum Damascenum aemulum Aristotelis uariam eius eruditionem amasse. Ζηλωτης - ἰελους γενομιεν , S ri moάλον His απν ἀνδρα πωλιας άμαχας. Democritus quoque Philosophus mλυμα- λι;vihil enim excipiebat, ait Cicero lib. IV. Academicarum Qinestionum, de quo non profitebatur. & Suidas in πινὶα θλ γ ολπην ς - φυακὰ α - μααλμα ικὰ, 8 τους κυκλίους λογους,8 M. ταχλων - - ειχεν εμπειυo Sed deprecatus fastidium legentis latius singula diducam.

CAP III

27쪽

Duae partes Rhmathia. Artes communiter S uu gari modo diuisae in λογικας ue βανι υσους. Tertu lianus explicatus, S vcruacua aliorum cmendati ne defensus. Artos liberales. cur ita dicta. earum uaria appellationes. Artes s disciplina pucriles. προπαι

liberales diuis in λογικοῖς μαΘηριατικάς Artes logica, a quibus Stoici excludunt γρο αμιατικM camrum ordo inflaris traditus S dc jus Vo ergo membra polymathiae constituo. Doctrinam, quae constat optimarum artium ac disciplinarum cultu , & 1cientiam rerum ipsarum inquisitione paratam , quam confert sollers & fructuosa peregrinatio. Inquisitio haec duplici modo perficitur : Ipsarum rerum in sp etione.& consuetiadi ne illoria, qui doctrina & cruditione eX- cellunt. i Suidas A m ano δουν πιλυμαθε ι,ν tradit, peritissimurerum naturalium,i -Hοδα πων θαυμααων.Multa eXperiundo didicisse,&percontando artifices omnis generis. Historiam stirpium S animalium accurate excoluitie, plurimaque in illa comperisse propria inspectione, ea uero quae inspicere non poterat auditu ex aliis intelleΣine, aut icctione ueterum did cineis. His duobus Polymathia constat. Ordiar a doctrina, quam in artium cultu positam aio. Eae u rie di-

28쪽

DEPOL TMATH. C A P. III. 23rie diuisae. Marius Victorinus de Grammatica et Ars unia

Ucuiusque rei scientia eis. Artium genera tria. Animi tantum, ut Poeticae , Afusicae, Astrologiae , Philosophiae. Corporis, ut iaculatio, saltus , velocitas. Animi se corporis, ut ruris cultu , palaestra, medicina. Sed subtilia illa minutatim persequi nihil ad rem peratinet. Diuido ergo uulgari modo in liberales, quae λογκάι, de sellularias, quas Graeci βαναυσους & χcιρωναια κας uocant. Illae mentis & rationis seruitio utuntur, hae uero comporis. Aristoteles Politicin libr. IX. cap. XI. Maximus Tyrius Sermone XXI. Hieronymus Epist. ad Paulinum.

abiecta , quae corporis laboribus perficiuntur , eas sedentarias ap- pessant. Prioris generis Medicina, Rhetorica, LMusica, Geometria, rithmetica, ars computandi, Ostronomia, Grammatica se imris scientia. de singendi se pinetendi artem a licet enim manu perficiantur , tamen robore iuuenili non egent. Tertullianus de Pallio e Primus informator literarum, se primus numerorum ars

narius , ct Grammaticu , o Rhetor, is Sophista, O t edicus , se Poeta, cir qui GMusicam pulsat, o qui stestarem coniectat. Omnis tiberalitas studiorum meis angulis tegitur. Tertullianus medicinam studiis liberalibus adnumerat, ut Galenus quoq; &alii. Itaque uides interpretes frustra acumen suum exercuisse, qui adserebant scribendum ene melicus. Nempe artes libera les cum visi Θχία, artes λογικάς capimus,quas septe recensent

29쪽

TRACTATIO M schol u.Vlpianus l.I.D.de extraord. cogia. & liberales omnes artes,sive professiones,cum opponuntur χ ο Oct. εις. Libe- . rates artes, ut Seneca Epist. LXXXIIX. quia libero homine dignae. Eadem sententia Plinii prooemio lib. XIV. A maximo bono liberales dictae artes. Tertullianus Apologetico, quod iis insormamur ad prudentiam & liberalia Osticia. Cicei oni, Aurelio Victori in Hadriano ingenua artes.Tacito in Agric.Lampridio in Seuero, Symmacho lib. I. Senecae Epist. CU. bonae artes. Manilio lib. V. Aurel. Uict. in Septimio,doctae artes. Et quoniam ab iis omnis honesta institutio initium capit,Senecae pueriles. Epist. LXXXVIII. Pueriles sunt hae artes, quas Graeci,uo ri liberales uocant. Augustino VI. de Mus ca : puerilis studia,Ciceroni pueriles disciplinae. lib. I. le Natura deorum : P ihil enim olet ex Academia , nihil ex Lycaeo, nihil ne ex tuerilibus quidem disciplinis. ita Ammonius definit

sus Philosophos disputaste, cum tamen Philosbphiain non

Vide Clementem Alexandrinum Stromaton lib. I. Suid. Ασκληπιοδο φ, & Nορι . Synesius Dione meιλι-U cat.Iulius Capitolinus Maximino: Literis Graecis Cr Latinis imbutus adprimam disciplinam. Galenus. πει των invinita taxu

30쪽

DE POLT MATH. CAP. III. is

, υχν αμαρ μάτων. Hasce artes liberales siue pueriles, quas scholae docent, cum iis distinguo in Logicas, hoc.est, ut D. Augustinus lib. II. de ordine,rationabiles,& Mathematicas. Logica Aristoteli ἡ πλα non υμνα . Ea est triplex : Grammatica, Dialectica, Rhetorica. Cicero V. de Finibus. Galenus lib. I. Methodi. Stoici ut auctor est Diogenes Laertius Zenone, Grammaticam omittunt 3 negani erim silant n.

quatenus literarum elementis occupata. Sane & Clemens Alex. Stromaton lib. d. eXcludit που Μαμματα ab εγκυκλίοις μαλλα n. Hunc uero Ordinem, quem sequitur etiam D. Augustinus,&eius rationem ostendi dib. II. le ordine cap. XII.&XIII. praescribit Aristoteles, ut Grammatica prima sit; neque enim res ipsae enunciari possimi,sed earum quae

sunt uocabula. lib. I. cap. I. re pιωκων ἐλεγχων. Rhetorica ultima ue nemo enim Rhetor, quin prius Dialecticus. Dialectica enim suppeditat communia artium instrumenta, definitionem, diuisionem & id genus, sine quibus, ut Cicero Partitionib. res neque inueniri, neque tractari pollunt. Idem ostendit ratio tradendae disciplinae, quam seruabat PhilosophuS. Nam commentationum s2arum, ut scribit Agellius lib. XX. cap. V. duri speries bubuisse dicitur Ariseoteles, alia nominabat ἐξωδευκὰ, alia άκροαπικὰ. ε ne κὰ dicebautur, suae ad Rh toricas meditationes, α ωαπικὰ quae ad disceptationes dialecticas pertinebant. Hais disciplina te in exercenda dabat matutinum, ilias

uero uesseri trudebat. Atqui haec generatim de artium diuisit ne, & ordine logicarum,quas nunc singulas uideamus.