De polymathia tractatio. Integri operis de studiis veterum, apospasmation.Joan. A Wovver

51쪽

M TRACTATIO N. R. haereses lib. III. extremo stribit Anatolium opus suu contra haeresses notis excepisse, Hypatium transcripsisse δε κ& emendasse. Actis Synodi Ephesinae, in Epist. Cyrillia

De λυπικῆ , S duplici computandi ratione.

in eam rem plurimi uetemm auctor loci explicati. Ducere N hubducere , digitis computare. Summam subducere. εὐ-οιροιι λογιαμ.ον. Purgare, dissu=m gere rationes. Sortitionis quaedam species gesta digit rum peracta. ε Micare digitis. QMira antiquorum sollertia inflexu digitorum. Graeci in prima institutione etiam musicen adhibuere. I terum Grammatisticae munus ad

serui in directione manus, quam sermat adscriptione,& computationem. De priori egi. Reliqua est ars computandi siue λογοκ qua potisSimum utitur ἡ ερ πω , ut docet Plato in Philebo. Hanc Aristoteles VII. Polit. maxime necem-riam ait, & eius usum pluribus ostendit ue ideoque Graecis &Romanis in prima institutione adhibita. Lucianus M. γε ναοπων. Horatius lib. I. Satyra VI. Computandi ratio. ut scribendi, duplex uenam aut calculis aut digitis numerabant. In Homiliis Graecol. ἐμπειρω οἱ λο ι όμῆ M-νωτν ο

52쪽

DE POL ΥMA THIA A P. Uracipiente rabit uni, necessaria, se numeros, digitos, calculos. Prior computandi modus recentiori usu inductus, & parum uarietatis aut reconditae doctrinae alit ue totus enim in collatione calculorum consistit,quorum ualor ratione situs augetur aut minuitur, de quo insignis est locus Aristotelis lib. I. Cap. I. Dpιἴκων ελε- . Alter modus computandi digitis antiquissimus. Apud Herodotum Thalia ri δαψαλων GHtitas, computare digitis, quod expressius Heliodorus

Chrysostomus Orat. IV. de Regno, in descriptione Genii

-, η τ QEων πινος. Semper mouens digitos, aut Fuo ipsum supputans diuitia aut aliorum. Palladas apud Stobarum. Serim M.

LI. de Ponto.

---o sibi quid sist .ri i ille, silicitis computat articulis. , ni vas trepidat H orum incerto ac indecoro gestu a computatione dissentis. Seneca spist. X X CI IX. I umerare me docuit Orithmetica se auaaiciae commodare digitos. Plinius lib. II. Epist. Obiat Hotos, ymputat nihil. Plautus Mil.Di itis rationem computat. Suetonius laud. cap. XI. Augustinus de ciuit.Dei lib.XIIX. cap. LIII. umbrosius de Tobia cap. VII.Ex hac numerandi ratione nolina mensurarsi digiti,pollicis, & id genus,remansere.Notasiatem numeroruuarii digitorii sexus & motus ostendebant,

53쪽

M. T R A CT AT ION. intelligit, inde Firmicus Astronomicon lib. I. Vides ut primas

discentes computos digitos tarda agitatione desectant. Ab hac agitation numerare digitis,ducere & subducere. Donatus ad illa Terentii Adelp. Nunquam ita quisquamsubducta ratione ad uitam fuit. Ducere eis digitis computare. Ita ducere in apud alium

opalam. subducere apud ipsum is secreto. Acumen Grammatici. Notum quid Ciceroni & Plauto rationem subducere. Lucillius summam subducere dixit. Varro V. de lingua Latina: Ratisputari dicitur, in qua summas ura. Qui subducit rationem, aera singula, ut Cicero in Hortensio loquitur, inspucit, & ex his summam conficit. Ratio ergo in qua summa subducta, purgata,sive putata ; quod Graeci λογι μον. Plutarchus de discrimine adulatoris & amici. Basilius

tomus in Caligulae: Purgare rationem. Idem fere rationes dis. pungere. L. VI. D. de statu lib. Nam qui rationem putat,in tabulis multa pungit siue punctis notat inducenda, ut rati nes purae fiant. Apuleius de deo Socratis: Si quotidiana eorum ara dissurias ἱ inuenies in rationibuου multa prodigeprosus. Seneca de beneficiis lib. IV. Apud me acceptorum expensorumi rationes dissuriuntur. At paullo aliter apud Petronium rationem diducere,ut Plutarchus in Agesilao καθαρω κ λα μοι -ς άμι λογιοις. Ducere tamen & subducere de computatione digitorum dici potest. Variis enim eorum flexibus notas illas numerorum estingebant, nam & constrictos, & apertos& distortos digitos legimus. Sidonius Apollinaris lib. IX.

Digitis propter numerorum indicia constrictu. ita capio illud Palaladae apud Stobaeum Serm. - G κ defaeneratore: G δα

- λοι- 'πικους σφίγῶν. Digitis inuras complectenses stringens.

Apuleius Apologia: Guadraginta porrecta palma signiscantur. Martianus Capella lib. VII. de Nuptiis Philologiae M Meti

54쪽

DE POL TMATHIA CAP. VII. oeurii: Septingentos decem se septem numeros, complicatis in res Α- risu Ioue alutabundasubrexit. Seneca de Ira: Distortu mani- νus a computandum relictis. De uariis hisce digitorum sciaematis Beda in commentario De ratione computandi per digitus. Cum itaque Apuleius Apologia: Si triginta annos pro decem ἀixisses, posses uideripro computationis gestu errasse, quos circulared Heris digitos aperuise. Cum uero quadraginta, quae facili tu caeteris porrecta palma significantur,ea quadretinta tu dimidio auges, non potes digitorumgestu errasse. Digiti indicis extremus articulus medium pollicem tangens X. notat. Indicis & pollicis extremi ungues mutuo complexu iuncti XXX. Interior pollex insertus exteriori indicis dorso XL. Itaque Amilianus si Xostendere uoluisset, facile potuisset labi in uicino digitorum sexu ; nam ut X effingantur, extenditur pollex, &circulatur index. Vt uero XXX notentur & index & pollex iii circulum inflectitur. XL uero extensa palma ostenduntur.

Nullus itaque erroris praetextus. Hieronymus aduersus Iovinianum: Trignia reseruntur ad nuptias. nam se ipsa digitorum coniunctio,quasi molli osculose complexans acferirans maritum pimgit ac coniugem. Sexaginta uero adriduo eo quod in lucta se tribulatione sunthostae, unde se superiori digito deprimuntur. Pollex enim curuatus & inflexo indice incinctus L X ostendit. S

quitur apud D. Hieronymum : Centesimus numerus de sui sera transfertur ad dextram, se iisdem quidem digitissed non eademarau, quibus in laeua nuptae signisicantur is uiduae, circulum faciens xprimit uirginitatis corami.Petrus Chrysologus Ser. CLXIIX. Amisi To unius totum dissipauerat centenarium numerum se trium de extra redegerat adsimi iram,ut d 'endio unius se sinistra uauderet 3mnes, dextera nilhaberet. Cassianus Collat. XXIV. cap. V XVI.&Irenaeus aduersus Haereses lib. I. cap. III. Iuvenalis

Satyra X. Ssas iam dextra computet annos. Omnes numeri ita

G sinistra

55쪽

μ TRACTATIO N. sinistra usque ad C.in dextra centesimus incipit.Ergo haec arrusiam centesimum annum ingressa. Notum Epigramma Nicarchi Epigram. Graecor. lib. II

meri nota incipit. C ergo notabit eadem figura, quae X in sinistra. CC eadem figura, quae X X. Atque ita usque

ad C oo . Deinde iterato ordine, qua ratione unum in laeua numeratur, in dextra cII, in qua numerandi terminus c Iocc Ias. Myrias in sinistra repetita, quae supina medio pectori admota digitis erectis indicabat cc Iso. Primum seniunta dextra in qua centesimi numeri initium computauit. Altera senium sinistra numerat. Ergo secundum senium repetitae sinistrae myrias. Quinctilianus lib. XI. Granibus numerumo tempus ostendimu . hoc patet ex sorma statuae Iani gemini a Numa dicati, quam Plinius lib. XXXIV. cap. VII. scribit. digitis ita figuratis fuisse, ut trecentorum sexaginta quinque dierum nota per significationem anni, temporis se aeui se Deum indicaret. Quod apertius refert lacrobius Saturnalium lib. I. cap. IX. Simulacrum Iani fingitur manu dextera trecentorum,osinis, exa- snta se quinque numerum retinens. Eadem Suidas in)extra statuae extremo pollice & indice mutuo contactu iunctis CCC indicat. Sinistra pollice curuato, & presso iam dice circumflexo, ac digito, a minimo secundo erecto LXV liraefert. Haec figura statuae Iani Gemini. Martianus Capella. ib. VII. de Arithmetica: Septingentos decem se septem num ros complicatis in eos digitis porrexit. Pollex dextrae Arithmeticae extensus,& indicem superne imminentem,ungue ad m dium eius articulum erecto sustinens D C C ostendebat. Sinistra extremo indicis ungue medio articulo pollicis adfixo,

minimo digito caeteris erectis infimae palmae imposito XVII innuebat. Quinctilianus lib. XI. Humerum quingentorum pollice

56쪽

DE PO LΥM AT HIA CAP. VII. si polliceflexo espicientis. Pollex sinistrae curuatus in P inclinis palmae, notat L. in dextra notat II. Mira antiquorum λlertia in emngendis huiusmodi numerorum signis, quorum frequens usus. Sortitionis quaedam species, quae fiebat digitis repentino gestu ad numerorum notam extensis. Cicero lib. I l. de Diuinat. quid enim serat Idem progemodum quod micare. Ita enim a subita uariatione & ἐ-M A F appellabant. Glossae: GMicare λαγχάνειν. Varro Parmenone apud Non L

una : tauicandum cum Graeco utrum illius numerum an meums

quatur. Huius sortitionis usus in rebus emendis. Vetus intcriptior RATIO. DOC VIT. VTIL ITATE. SUA D ENTE. C ON S V ET V DINE. M IC A NDI. SUA MOTA. SUB. EXAGIO. POTIUS. PECORA.VENDERE. QVAM. DIGITIS. COLLUDENTIBUS. TRADERE. Non minor deSteritas in manuum motu ad exprimendam animi sententiam , adeo ut Quinctilianus lib. XI. scribere non uereatur manuum motu communem quendam omnium hominum sermonem uideri Petronius: Digitis uocem gubernantibus. Ouidius, Digitis, per quos arcana loquaris. Hincilla uulgata: premere pollicem & in- uertere. Quae omnia exacte persequitur Quinctilianus lib. XI: extremo. Vt taceam PantomimoS, seu χειρονομους, quorum loquaciisimas manus, & linguosos digitos narrat Cassiodorus Uariarum lib. IV. de quibus Lucianus ό Μως.

Macrobius Saturnalium lib. IV. Achilles Statius de Amore Leucippes lib. III. Augustinus de ordine lib. II. cap. XI. Sidonius Apollinaris Burgo. Hactenus de iis artibus, quibus pueri instituti priusquam aliarum disciplinarum studia ingrediebantur, & quae uiam muniunt ad alia studia, liue ut Aristoteles VII. Polit. --ς υπρὶν διατρίcou. Adde ax Graecorum disciplina Diagraphicen &Musicen. Plinius ib. XXXV. cap. X. Ei hiam au uritate esse meli,alpueri in-G a genui

57쪽

D TRACTATIO genui ante omnia diagraphicen,hoc eis,picturam in buxo docerentur. recipereturque ars ea in primum gradum liberalium. Aristoteles do Republica libIIX. cap. III. Plato in Protagora.

Grammatica de sinita S diuisa. Eim partes em pensae, S ratio diuisionis tradita. Γραελμα vi το νικη. Eim δε itio S diuisio. Grammatici technici. τ=2 τεχνικης uarii auctores.

Equar ordinem, M subnectam de aselibus Logicis. Inter illas prima Grammatice Ea est,recte scribendi loqvcndiq; ratio, & scientia interpretandi poetas & historicos. Philo

άρας άν ἐυξις των πιιητής n f m. ροφα . Diomedes lib. II.Tota Grammatica consistirpropriis in intelli poetam ripioru se historiari. prompta expositionco in recte loquendiscribendii ratione. Breuissime quidem in has duas partes diuisa Grammatice sed eae tam late sese eXerunt, ut pene in Omne studiorum genus transmigret. Ideo ut clarius rem ostendam, ex IV eius om-ciis, quae Marius Victorinus& Diomedes referunt,tres illius partes constituam mχνικου siue ριεθολκίω, --2iata & κυ-bilia. Ad hanc diuisionem praeit Varro apud Diomedem lib. II. cuius haec uerba e Grammatica Dcia, ut aspris Varro, censianain partibuι quatuor, lectione, enarratione, emendatione or iudicio, Lectio HI artificialis interpretatis,ueluaria cui quescripsi enuntiatio seruiens dignitatuersonarum, exprimensi animi habitum cuiusque.

58쪽

arratios obscurorum sensium, quaestionumve explanatio, uel e quisitioper quam uniuscui que rei qualitatem psteticis glosiιβι exso uimus. Emendatio in qua singulapro ut res posulat dirigimu/,existimantes uniuersorumscriptorum sententiam diuersam e uel correctio errarum, qui per scripturam dictionemve sunt. Iuricium HI, quo omnem orationem rect e uel minus quam recte pronunciatam specialia ter iudicamus: ue existimatio, qua poema caeteras scripta perpendrimus. Marius Victorinus lib. I. Grammaticapraecipua officiasunt aluo rabere,ogere,intelligere,probare. Lect io & enarratio sunt τῆς πιχνικῆς. Emendatio & iudicium σνς κυῖκD. Sextus Philosophus aduersus Mathematicos : τῆς κοιμ μαῖκῆς ἡ Η

-ς 5 ριεθοδιε s. Easde partes enumerat Cicero de Oratore: In Grammaticis poetarsipertractatio, historiarum cognitio, uerboru interpretatio, pronuntiandi quidamsonus. Et Seneca Epist. LXX XVIII. Grammaticus circa curam sermonis uersatur, Crsi latius evagari uult circa hisorio. Iam ut long ime esse/os pro

- άιαφῶς λεγο να hoc autem proprie Grammatincae historicae, apparet has partes aegre segregari. Criticus tu dicat quae ab auctoribus probe aut male dicta,& discernit adulterina & supposita a ueris. Hoc tamen perficere non poterit sine ope Grammaticae methodicae & historicae. Ideo Quinctilianus lib. I. cap. XV. duas tantum Grammaticae partes constituit, iudicium enim omnibus mixtum ait: Ea dem ratione Tauriscus Grammaticus 1 Dαίει 6 κ LUEM καμααῖκίω, uir est idem Sextus,qui cap. II X. eiusdem

lib. in quidem Grammaticae tres partes feciste ait,sed G ω f ὀλοινεές, alioquin eas se inuicem arctissima connexion complecti,neque enim κ&2 G siue ine J quicquam pos e, nec . Dκίαν sine κ ἶκῆ. Ut in illis Athenaei lib. XIII. ubi Anincia, non Anteia in oratione Lysiae scribendum adfir-

59쪽

mat: quia scilicet Anteiae meretricis nemo meminerat,Amineiae uero Ennicus, qui eius nominis Comoediam scripssrat. Vbi uides Historicam Grammaticam conferre Criticae inam absque illa non posset ueram praestare emendationem . Apud Seruium II X. AEneidos. Virgilii, ex Suetonii de rebus uariis: Propositiones sunt ducioquadraginta, qui numerus inter omnes Criticos Grammaticos conuenit. At numerum praepositionuadserere, non tam Critici, quam Grammatici technici. Di nysius Thrax sex Grammaticae partes tradit:

ticae partes enumerat, ut refert idem Sextus Philosephus. S tius tamen sequi propositam diuisionem, quae uarias hasce

Θων s i eγων Σουλπιν, ι ωκ', mν τῆ κωῖκη. Taurisci quoque diuisio ad hanc redigi potest. Secundam uero malui ξ talia, quam ἰ ΘΓ, appellare, neque enim historias iantum, feci etiam uerba interpretatur. Asclepiades tamen de Dionysius apud Sextum Empiricum auctores sunt, parti historicae communiter subiici eam, quae pertinet ad γλως taSed satius uisum appellare generali hoc nomine, secutus Varronem, qui enarratione uocat,& Simplicium, cuius haec uetaba comment. in Epictetum: Mελ λ εν τῆς καμμαῖκνς υλον εo. πιχνικίω igitur sive 3MAAaia, Quinctilianus tib I. cap. X V. definit rationem recte loquendi. ita Tauriscus hanc partemus λογικον με, ait,& uersari usi τα λεξ νκ cIr καμμαῖκους

ne complectiturκα αἶκη πχνια ue cuius duo osticia. ita nim cum antiquis appello. Lecti Memendata locutio. Le tionis

60쪽

ad uerborum enunciationem . Altera , accentus. Marius Victorinus lectioni em definit secundum accentus adsensum , ne restatemquepronuntiatione. Lectionis methodii & partes or tionis accurate enarrat Dionysius Halicarnanaeus Δη-

σι-rς γ τουτων - τοῦ λόγου μου ὀνομαμ λ ω, κω ρέμα9, κ, .e δω ς. & quae inibIsequuntur. Fulgentius lib. III. Miathologiarum: In omnibus artibus sunt primae artesinunt secundae, ut in puerilibuι literis prima abcedaria secunda nota. In Grammaticis

prima lecti ecunda articulatioxide Aristot. de Poetica. Sexti philosophi aduersus Mathematicos cap. IX. & X. Hippocratis lib. L de diaeta Theodoreti de prouidentia orat. IV. Nicephorum Gregorium in Synesii ς υπιίαν. Homit. Graecolat. Emendata locutio, est obseruatio incorrupte i quendi. ita definit Marius Victorinus,& constare ait, rati

ne,auctoritate, consuetudine. Ratione,secundum technicos. Auctoritate, ueterum scilicet lectione. Consuetudine, quae . doctorum modo loquendi placita,usuque asstumia sunt. Cassiodorus Variarum lib. IX. Grammatica magistra uerborum, qua per exercitationem pulcherrima lectionis antiquorum nos cognoscitur iuuareexemplis. Technici autem uocantur proprie Grammatici, qui artis praecepta tradunt. Alrud Suid. in AHerodianus τεχνοκας καμμαῖικος. Scripserat autem de constructione. De uerbo. De uerbis derivatis in μι. Stepha

sius G. serpe laudat Apollonium technicum. Velius Longus apud Cassiodorum ae Orthographia: coniux sive riputat 'sius artigraphus essescribendum. Apud eundem PapyrLanus Gnatum artigraphum laudat. Scrutus quoque in lin. I.&II.