De polymathia tractatio. Integri operis de studiis veterum, apospasmation.Joan. A Wovver

31쪽

T RACTATIO N.

Grammaticae es non. Eim antecursoria γζαμ- ριατι μὴ siue literatio. Ea de ita. Disincti Grammatici S Grammatisa, sue literatores S literati. λαμ μιατι ων uaria appellationes. Prima litterae. quid nolent apud Quinctiliatium S Galenum Literi vcs apud Augustinum.Litcraeprofludiis literarum

S i scriptura. Grammatici, magistri S prues Ores

dicti. Petronius explicatus. Discrimen inter ludim gis, os ue Grammaticos etiam in iure ciuili obserua--u. Idem discrimen sensum in docendi habitu. Se lae literatorum. Sedentes docebant , S saepe in saxis.

Sollae Grammaticorum. Cathedra. Primi literarum magistri apud Hebraeosgrammatos cies. Ogpud Graecos iam Charonda temporibus apud Romanos initio im

perii fuere. Distincti ludimetiseri S paedagogi apud

Romanos. Eorum munus Padagogi pueros sequebantur. e manibus explicatus. Plutarchi,Suetonii S LLuii dissensus de tempore ludimagistronum apud Rom nossublatus. Suetonius illustratus. Aκοασιν ποιει- ocu ,-ὰ, δα βὼυ πρις ocius. croasis Dioni S Vitruvio quomodo usurpesa. Aκοοισιν T Latini

32쪽

Latini suditionem uertunt. L IAvnn exponere. Praelegere. ἐπαγοραριν. Luid apud Ciceronem dictata perdiscere. Discrimen Grammatistarum es Gram ' maticorum minus anxie seruatum. Vulcatius Sedigitus Grammaticus. Eius nomen reposimn Suetonio.

R Rammatica, inquit Marius Vi stori-

M nuS, των καμμιατων, id est,alueris a quibuι; incipere debet Isidorus Originum lib.I. cap. III. ex Augustini de Ordine. Primordia Gram-

di . , aritae artis literae communes existunt, quas librarii ct calculatoresse uuntur. quorum disciplina uelut quaedam Grammatica artu infantia est. Unde se eam Varro literationem vocat. Grae-'cis καμμ αποκῆ, ars scribendi & legendi. Martianus Capella lib. I II. de Nuptiis Philologiae & Mercurii: Γαμμαπκηd

eo in Graecia, quod καμ μη linea se κοψαμιαύω titerae nuncupentur, mihil sit attributum literarum formas propriis ductibus lineare. Hisci mihi Romulin literatura nomen adscri it, quamuis infantem me titerationem uoluerit nuncupare, sicut apud Graecos καμε ῖςκὴ primitus uocitabar, tum se antistitem dedit, secratores impuberes Ugregauit. Itaque adsertor nostri nunc literatus dicitur, liter ater amtea uocabatur. Hoc quidem etiam Catusim commemorat dicens: Munus dat tibi Sy a litterator. Idem apud Graecos καμιααπλδαίσχαλ nocitatur. Huc pertinet illud Ciceronis Partitioni b. meraturam constare ex notis literarum. Seneca Epist. X X CI IX. Prima ilia, ut antiqui uocabant itteratura, per quam pueris elementa traduntur. Philo. - τῆς δε - προ- λ αά, σικυοn: ra γε μοι

33쪽

. TRACT ATIO M.' μα πικlta uocant. D. Augustinus de ordine lib. II. cape. XII. Grammaticae itaque antecursoria ἡ& dicti iacti fuere καμμαῖκοι καμμα βου- , ut apud Latinos lit rati, & literatores. Literati, poetarum interpretes. Litteratorcs,qui primas literas docent. Apuleius. Floridis: Prima cratera litteratoris, ruditatem eximit,secunda Grammatici,doctrina instruit. Quinctilianus lib. I. cap. V. Primus in eo, qui scribendi legendique adeptus fuerit facultatem Grammaticis in locus. Dio XL pnilim in Seuero: in μευανος πις καμμαῖ ς των - πιάδι διδασκόντων. Suidas καμμαῖHς. Ita Calenus eare κρέμω ἄΣ-ς - ας Grammaticos Philosophis, astronomis,& Geometris, uero pictoribus & plastis adiungit. Suetonius de Illustribus Grammaticis : Sunt qui literatum a literatore distinguant, ut Graeci Grammaticum a Grammatisa, ct illum quidem ab olute es hunc mediocriter eruditum existiment. Idem discrimen apud Lampridium Alexandro: In prima pueritialiteratores habuit Valerium Cordum, se L. Veturium, Grammaticos Scaurinum. Capitolin. M. Antonino: Vsui eis magistris ad prima elementa Euphorioneiteratore, Grammaticis Apro se Pollione. Tertullianus de Idololatria discrimen obseruat inter literarum prosesores & ludimagistros,quibus litteratoriam eruditionem tribuit. Literatores autem proprie magistri literarii, Grammatici magistri & profestores. conius in Diuinat. GMagisteriadi. Litterarii ludi magistri omnem enim olam ludum dixere se magistri ludi dicuntur, qui primas litteras docent. Auglustino primi magistri. Consessionum lib. I . damaueram Latin, eliteras non quavr imagistri,sed quas docent qui Grammatici uo- . cantur. Fl. Vopisto in Bonosor Paedagogi literarii.& in Tacito: .maristri literarii. Agraetius. uagister ludi, docens primas hieras. . ita l. II. f. ult. D. de mura. & honorib. Demosthenes 2Eschynem ridens illi obiicit,quod καμμαί κος,λίαι καλλ των Irζω-

34쪽

DE POLT MATHIA CAP. IV o καμματων. Suid. πίμητ' . Ausonius prima clementa, deAnastasio Grammatico Pictav. ui rudibus pueris

Prima elementa dabat.

Idem Ausonius EpitaphioCrispi & Urbici ut primae-xnfandis rudes: Elementorum prima docebas Signa nouarum.Apud Quinctilianum lib. I. cap. II. paulum ultra primae liter ab pro resi, hoc est, rudes & leuiterinstituti. . Ita D. Augustinus lib. contra aduerserium legis contemtiinliteriones uocat,indoctos&imperit . Literiones,sicenim potiusquam literati appellam di sunt, qui legendo liter, tos, nihil sapere didicerunt. At Galeno Lexico Hippocratis res δέα , quae esti es μα ατων. Nam lite e Philologiam M literaruri studia notant: ut apud Ciceronem de Oratore: Studium lite rarum, quod profitentur ii, qui Grammatici uotantur. . Plinius lib. XXXV. Omnibus literis eruditus,praecipurArithmetica Geometria. & literar, ipsa scriptura. Petronius π Ettulitera cu. se ego ne quaesubvi tuis oblemaliquidaliuae tramitiam. huc pertinet nota uox Neronis apud Senecari libr II. cap. I de Clememtia : Velgem nescirenteris. L. V I S. ult. D. de excuc tui. imperiti literarum excusantur a tutela. Glossie: ψάμματ teratus. Columella lib. I. Cap. ΙΙX. Illiteratus uillicus dummodo sit tenacis memoriarem fiatis commori administrare potes . Agelliuslib XI. cap. XIIX. Tacito sisteratoque consensis obliteratae. Intelligit ius ἀγι σν. L. VI. de iustic. & iure. Grammaticos magistros & prosesbres appellari selitos docent ueteres inscriptiones,d illa apud Suetonium de illustrib. Grammaticisii LI'alaemone: Vis tu magister. oticinestinantem aliquem uides,abngurire. Petronius: Rogo, inquit, magister, quidputas inter 'Occronem est Publium interesse. Indutae enim alloquitur Grammaticum Criticum. Suetonius in Probo : Nunquam ita δε- το, rex magistra personam sineret 3 unum uel alterum po is meridiar D I nis

35쪽

legere qua im. Idem Suetonius, Orbilium reliquisse filium Grammaticum profectbrem. Aduerte,non ludi magistrum. Grammatici & profenbres literam. L.VI. magistri studiom. L. VII. Cese profest. Ius ciuile idem discrimen inter ludi magistros & proses res obseruat.Nam literatores,sive ut Vlpianus L. i. S. I. D. de extraord. cognit. ludi litterarii magistri, nec professomna numero sutit,nec uacationem munerum habent. L. XI. S. eos qui. D. de muner. & honor. nisi quod illis ius extra ordinem dicatur, ut librariis, & notariis, & calculatoribus. quorum artes non liberales, sed liberalibus uicinae. d. l. I. Graiiunaticis uero, Oratoribus, medicis & Philosophis indulta immunitas,ne hospitem reciperent. l. ult. D. de mun. ω honor 'Angariorum quoque praestatio audem remissa. L. ab his f. m. D. de uacat. Notemus etiam distri men ipso docendi habitu. Docebant quidem sedentes. Suetonius de Illustrib. Grammaticis: OrbiIustatua Beneuentiostem ditur, habitu sidentis ae Liati. Sed magistri literarii minus aliatae sellae insidebant, quibuς scilicet reserat cum paruulis.&quorum opus propioriinspectione egebat.Prudentius Hyma

Praefuerat studiis puerilibus, ct grege multo

insem apud magistrum assideres, Tum librum legeres unam reauises stabam,

Fieret corium tam maculosum, auam est nutricispallium.

f Imo saepe in uia obuiis saxis inscientes docebant. Dio Chrysostomus Orat. αξι λογου ά- στως dita si των

νειν. Liserarum magistri cum paeris in uiisserint, oe nequicquam

36쪽

DE po Z r M AT HIA CAP. IV. ossis impedit in tanta turba docere se discere . Augustinus Consessionum lib. I. cap. X VI. Vidi Romae in aedibus priuatis, ubi Augusti sepulchrum aiunt, tabulae marmoreae incisam effgiem uiri, qui uolumen manu tenet, insidens sellae specie docentis. A qua parum abit alia statua, quae in aedibus Tiberii

Ceuolii uisitur. Grammaticorum uero sellae altiores, &protiprie cathedrae. Ausonius Prosess.)Et ij quem cathedram temere Uurpase loquuntur, Nomen Grammatici nec meruisseeputant. Caelius Aurelianus Acutarii P sib.1. feriori esia, uel cathedra. Est enim cathedra maior & altior sella. unde & Sidon. Apoll. cathedrarii magistri.Theo. Sophista: roinri o Mασκαλ. ἐφ'

dei magistersublimiori loco, ut tuaeces,terribili ira praeste ferens. Cogiatur accedere puer, exhibiturus qua inuenit, aut composuis. Quae auteforma sellae magistrorum o1undit statua M. Metii Epaphro diti,quam itidemRomae uidi. Apud Hebraeos primi literarunt

vit. Dei lib. XVIII.cap XXXIX. Moyses in populo dei constituit, qui docendis literispraeessentiri qua diuinae legis usi, literas hossent. Hos appeltitscriptura grammatri agoras,qui Latine dicipessunt ite

raru inductores, uel introductores eo quod eas inducant uel introducant in corda distentiu.ApudGraecos antiquissima stre illorum memtio in legibus Charondar, quas recenset Diodorus Siculus lib. AII. Apud Romanos ipsis imperii primordiis lenitit. Romu luna liberaliter institutu Plutarchus,& auctor libri de origine gentis Romanae Liuiuslib III. de Virginii filia. Virgini uenienti in fora cibi nam et in tabernis literarum ludi erant2 minister decemviri manum iniecit. Vbi obseruarmis& puellas magistris literariisti fas,. Uod & Dionysius Halicarnassaeus lib.XI. Antiquitata Rom. &Plutarchus lib. IX. Sin postradunt. Idem Liuius lib. VI Camilli ingressu ad Thulculanos : Iulentos epifices

i . quemque

37쪽

quemque operi, o ludos literarum strepere discentium uocibus. lib. V. Mos erat Faliscis, eorim magistro liberorum ci comite uti plures pueri, quod hodie in Graecia innane .unim curae demandabantur.

Nam recepto Romanis more magistri ludi literas docebant, paedagogi uero siue comites custodiae caussa adhibiti.Quan qua & ipsi magistris edagogi dicti. Donatus in Phorm: A LV. Sc.II. Quinctilianus tib I Nam & cura morum & sermonis penes illos. Disertim tamen distinguit Theo Sophista Pr gymnasmatis,& recte: τοῦ ρ γ τῶ Mαια τοι iam, ο, δὴ -

Ἀργου ἡ σκυτ D, δεξία προφερων. ADque haec quidem magistri. Paedagogus uero dominis i is grauior semper adest, fere alligati . semper excitan Zerpetuo reprehendens es obiurgans. Ob minima quas arenter puniems, siquens arma us,scipionem aut cuticam dextrapraeserens,

Horatius lib. I. Sat. VI. Ipse mihi custos incorrupi imus omnes

Circum doctores aderat

Hinc in Glossis: Παδαγωγος Paedagogus, Pedisequuου. sequebantur enim paedagogi, Homiliae Graecolat. Iuvenalis Sat ra X. Manilius lib I V. Ei dominum dominin praetextae lege sequatur. Seruuna paedagogum domini pueri dominum appellat, propter imperium: morum, & diligentiar, quod in eum eXe cebat. . Ipsis ergo initiis Romani imperii ludi magistri. At Plutarchus ρωρια-ς: Herculem docuisse Euandrum, cognatos antiquitus literas tradidiste amicis & propinquis.Sero caeptum mercede doceri apud Romanos, primum Spurium Carbilium ludum literarium aperuisse. θ ή, π md ἄ

38쪽

DE P OL T M Am uJ CAP. IV uspariam Carvilium primum ludum aperuisse asterat; cum ex Liuio notum ante haec tempora alios ludum literari una exercuisse. Illa quoque Suetonii legentem retinent: Primus in urbem intulit studium Grammatices Crates totallites, ta rasa chi aqualis, qui missus ad uatum ab Gaettalo rege inter secundum se tertium bellam Punicum,plurimus άκροασει ubindefecit ad id quedisseruit. Sed obseruata distinctione recite constabit 3 ut eos de quibus Liuius, censeamus uere literarios magistrOS,&nLihil praeter primas literas docuisle.. Spurium Carvilium &ipsum quide literas docuisse,sed aucta iam arte .I ndicio ςst i in se Plutarchus ρω-κωῖς. cro .LIV.ubi ait G litera Romanos serius uti caepi iste eamq; reliquis adiectam a Spurio Carvilio. At Crates non docuit primas literas, sed Grammaticus notae eruditionis primus poetas Romae publice interpretatus Grammaticae studium inuexit. Suidas scribit Cratetem Mal

dere non literatorem Histe Isocrate, sed Grammaticum Pr festorein ; nam eunde Legat. CXX. κριΤιμον appellat. Et Aκρο- α πιν πιι εἰ uere de Grammatico professore. Basilius Epist. ad Gregorium κολίαν - λακιαώ - cis Porphyrius apud Theodore tum Sermone XII siue των μῖμω, ων--ἀε σωκυίτει,

39쪽

n TRACTA TI O N. Ilib. X. cap. XXII. IEo tempore quidam architectin Callias Rhoiam cum uenisset, acro infecit, exemplum .protulit muri, sesupra id machinam in carchesio uer atili consiluit, qua Helepolim admoenia accoάentem corripuit, se transtulit intra murum. Seneca ἀκροα πιν audiationem uertit lib. IX. Controuersia III. Cassus Seuerus ab amditione rim cum rediret, interrogatus quomodo dixisset, resondit: Male. Epist. C I I X. Auditionem Philosophorum , testionemque ad propositum beatae uitae trahendam. &. Agellius lib. XXII. cap. II. ciui easdem auditiones eosdemque doctores colebamus. Ergo ακροοιαν , quod Apuleius Floridis , frequenti auditorio disserere. Hoc autem proprie Philosopliorum & Rhetorum, de quibus Dio & Seneca. Sed

a similitudine & frequentia etiam de Grammaticis usurpatum, quorum tamen proprium lectionem eXponere. Quanquam &. hoc pari ratione ad philosophorum diatribas transi tum . Agellius lib. I. cap. XXVI. Interrogaui in diatriba an sepiens irasceretur, dabat enim spepois quotidianaue lectiones quaeremis quod quis uellet potestatem. Sed,ut diXi, lectionem exponere Grammaticorum. Augustinus confessi. lib. VI. Idem & praelegere dicunt. Sueton. de Illustr. Grammaticis, Q Caecilio: Vir,ilium aliosi nouos poet, praelegere capit. Agellius lib. XIIX. Si magistrum praesecuremi habuisset alicuius aris Graecis magi stris εχαγορχώιν.. Homiliis Graecolat. επαγορου ο ῖγκαλγητοῦ Dictantet oeptore. Dictata enim ad interpretationem pertianebant.. Quod autem Cicero ad Q. Fratrem 2 Pueri tanquam dicta a perdiscant. α in Homiliis Graecolatinis ἡρξάμου

tea dictata dixerat: ita intelligendum ediscere solitos non ea,.qine ad interpretationem exceperant ,sed ipsius auctorisve ba. Nam& illa dictabant, iiique μα-s omν, & enarrati nem adiiciebant,ut ex iisdem Homitiis patet. Sed discrimen χαμ μαῖκῶν & καμμαῖς . ν parum sollicite obseruatum. Di

dorus,

40쪽

ea ligans de tabula o styso. 2Elianus de historia animalium lib.

II. cap. XII. καμμαῖκον κάμμοί si κάφονz. cui& mνακα tribuit.Suetonius de Ili. Grammat pedatio Grammaticorum Graeca consuetudine inualuim, sed initio literati uocabantur. Corn sim Nepos in librigo, uo distinguit litterulam ab raudito, lueratos qui-ἀem uulgo appellari ait eosqui aliquid diligenter o alute possunt dicere aut siribere: caeterum proprie se appel*An os poetarum interpretes, quia Graecis κααμαῖμοι nominantur: eo em literatores uocis ros. , Messissis Coruinus in quadam Epistola, non esse sibi dicens rem cum Furio Bibaculo, nec cum Sigisti quidem aut litteratore Catone

signifieat haud dubie Catonem poetam simulGrammaticumά notissmum. Sed quis ille quaeso Sedigas Puto aliquis Poenus, aut Aser, certe minus familiaris Italis auribus. Quare censeo restituendum ex antiquo Codice : nee eum Sedigito quidem, aut litteratore Catone. Notus Vulcatius Sedigitus Grammat, cus , quem librum de poetis scripsisse auctor est Agellius lib. N V. cap. XIV. Atque ita demum Sedigiti manes rite me Placaac arbitror, quod nomen iam fugiens tam illustri loco